Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETULU 1

“Lemesanga Yehova Kalunga Kove”

“Lemesanga Yehova Kalunga Kove”

MATEU 4:10

CHISHINA: Ovyo vatela kukindulwishila kulemesa chamuchano

1, 2. Ika yatwalile Yesu mupambo yaYuleya mungonde yanonga mu 29 C.E., kaha chuma muka chasolokele kuli ikiye omu azeyele mwomwo yazala? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

OMU Yesu vamumbapachishile nakumuwavisa, shipilitu yajila yamutwalile mupambo yaYuleya kunote yaKalungalwiji waKufwa kafwe kusongo yakakweji waOctober chipwe kumaputukilo akakweji waNovember mumwaka wa 29 C.E. Chihela kana chapwile chamalolwa navinema, kaha Yesu apwile kuze kuchihela kwauka wenyi hamakumbi 40 kuze apwilenga nakulomba nakushinganyeka. Omu apwile kuchihela kana alitwaminyinyine kulya. Halwola kanelu pamo Yehova ashimutwililenga naMwanenyi nakumukafwa alizange havyuma vyapwile nakwiza kulutwe.

2 Omu Yesu azeyele mwomwo yazala, Satana ejile nakumweseka. Shikaho vyuma vyasolokele vyaneha chihande chachinene chize chakwata hali vatu vosena vaze vazanga kulemesa chamuchano kuhakilako vene nayenu.

“Kachi Nge uMwanaKalunga . . . ”

3, 4. (a) Satana esekele Yesu kuzachisa mazu muka muvyeseko vivali vyakulivanga, kaha pamo apwile nakusaka Yesu ashinganyeke vyuma muka? (b) Uno Satana anakuzachisanga ngachilihi tufuta twotumwe makumbi ano?

3 Tangenu Mateu 4:1-7. Muvyeseko vivali vyakulivanga vize Satana esekele Yesu, azachishilemo mazu akwamba ngwenyi, “Kachi nge umwanaKalunga.” Uno Satana katachikijile ngwenyi Yesu apwile MwanaKalungako tahi? Nduma. Ou kangelo apwile mwanaKalunga uze vambilile hamavu, kaha atachikijile chikupu ngwenyi Yesu apwile MwanaKalunga watwatwa. (Kolo. 1:15) Satana atachikijile nawa mazu aze Yehova ahanjikile kuli Yesu omu vamumbapachishile akwamba ngwavo: “Ou ikiye Mwanami, ou ngwazanga, ou ngwevwila kuwaha.” (Mateu 3:17) Pamo Satana asakile Yesu ashinganyeke ngwenyi Ise kapwa mutu wakufwelelako, kaha nawa kamuzakamako. Ngocho mucheseko chakulivanga chakwalumuna malolwa kupwa mbolo, chasoloka nge Satana ambile ngwenyi: ‘Hakuwana nge uMwanaKalunga, mwomwo ika Iso kakuhanyine vyakulya muno mupamboko?’ Kaha mucheseko chamuchivali chakulweza Yesu alimbile hamavu kufuma helu lyatembele, chasoloka nge Satana ambile ngwenyi: ‘Hakuwana nge uMwanaKalunga, kutala wafwelela ngwove Iso nahase kukukinga tahi?’

4 Namakumbi ano nawa Satana eji kuzachisanga tufuta twotumwe. (Koli. 2, 2:11) Ou Muka-kweseka eji kwesekanga vaka-kulemesa Kalunga vamuchano mujila yakuzangama nge vanahombo chipwe nge vanazeye. (Koli. 2, 11:14) Satana asaka tushinganyeke ngwetu Yehova katuzangako kaha nawa katwivwila kuwahako. Asaka nawa tushinganyeke ngwetu Yehova kapwa mutu twatela kufwelelako, kaha nawa keshi kutesamo jishiko jenyiko. Oloze awa himakuli chikupu. (Yowa. 8:44) Tunahase kukana ngachilihi makuli aSatana?

5. Chuma muka alingile Yesu omu vamwesekele kuli Satana muvyeseko vivali vyakulivanga?

5 Talenu chuma alingile Yesu omu vamwesekele kuli Satana muvyeseko vivali vyakulivanga. Yesu atachikijile chikupu ngwenyi vamuzanga kuli Ise, kaha nawa afwelelele chikuma Ise. Ngocho Yesu akanyine vyuma amulwezele Satana hakuhanjika Mazu vahwima kuli Ise. Ahanjikile mazu amuVisoneka vize vyavuluka lijina lyaKalunga, Yehova. (Lushi. 6:16; 8:3) Yesu asolwele ngwenyi afwelelele chikuma Ise hakuvuluka lijina lyaYehova lize lyalumbununa ngwalyo, eji kutesangamo jishiko jenyi josena. *

6, 7. Tunahase kuhonesa ngachilihi tufuta twaSatana?

6 Tunahase kuhonesa tufuta twaSatana hakupendaminanga haMazu aYehova nakushinganyekanga haulumbunwiso walijina lyenyi. Kachi nge natushinganyekanga haVisoneka vize vyasolola nge Yehova azanga vaka-kumulemesa numba nge vanahombo, nachitukafwa tukane makuli aSatana akwamba ngwenyi, Yehova katuzangako kaha nawa katwivwila kuwahako. (Samu 34:18; Petu. 1, 5:8) Kachi nge natutachikiza ngwetu Yehova eji kulinganga vyuma kweseka naulumbunwiso walijina lyenyi, kaha natumufwelela chikuma.—Vishi. 3:5, 6.

7 Chuma muka chachinene chize Satana afwila kulinga? Kaha asaka tulinge vyuma muka? Vyuma afwila vyasolokele hatoma omu esekele Yesu kamuchitatu.

‘Ngufukamine Nakulifukula Kuli Ami’

8. Satana asolwele ngachilihi chuma afwila omu esekele Yesu kamuchitatu?

8 Tangenu Mateu 4:8-11. Mucheseko chamuchitatu, Satana ahanjikile jino hatoma vyuma apwile nakusaka. Alwekesele Yesu (pamo muchakumwenesa) “mawangana osena akaye naupahu wawo,” oloze kasolwele kupihya chamawangana kanako. Ngocho alwezele Yesu ngwenyi: “Nangukuhana vyosena evi nge naungufukamina nakulifukula kuli ami.” * Shikaho chuma chachinene afwila Satana shina kumulemesa ikiye muchishishisa chakulemesa Yehova. Ngocho asakile Yesu alitwamine kulemesa Kalunga nakuputuka jino kulemesa ikiye kupwa kalunga kenyi. Satana alwezele Yesu alinge vyuma vize vyasolokele kupwa vyavyashi. Alumbunwine ngwenyi Yesu mwakapwa naulemu naluheto lwamukaye kosena, kaha nawa kaveshi kukamuvwika muchama wamingonga, nakukamuveta vikote nakukamupapalila hachitondoko. Echi chapwile cheseko chikupu. Yesu ejivile ngwenyi jifulumende jahamavu jatwama mungolo jaSatana. (Yowa. 12:31; Yowa. 1, 5:19) Chikupu vene, Satana kachi ahanyine Yesu kala vyuma mangana aseze kulemesa chamuchano.

9. (a) Chuma muka Satana asaka kuli vaka-kulemesa Kalunga vamuchano, kaha eji kuvesekanga ngachilihi? (b) Vyuma muka vyasakiwa mukulemesa chamuchano? (Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “Kulemesa Chapwa Chika?”)

9 Namakumbi ano nawa, Satana asaka tumulemesenga hatoma chipwe kumulemesa chakuhona etu kutachikiza. Ngocho mauka akwitava osena amuMbavilone Yayinene eji kumulemesanga chakuzeneka kutachikiza hakuwana nge apwa “kalunga wakatwamino kamyaka yino.” (Koli. 2, 4:4) Numba tuhu Satana ali navatu vavavulu vamukwitava chamakuli vaze veji kumulemesanga, oloze afwila nawa kuhungumwisa vaka-kulemesa Kalunga vamuchano vechenga kulinga mwaya muchima waKalunga. Asaka kutuhungumwisa mangana tufwile luheto naulemu vyamuno mukaye kenyi, kuhambakana kutwama mwaya chiyoyelo chavaka-Kulishitu chize chasakiwa kuyanda mwomwo yakufwila kulinga vyuma ‘vyakwoloka.’ (Petu. 1, 3:14) Shikaho kachi nge natuseza kulemesa chamuchano, nakulinga vyuma vyamuno mukaye kaSatana, kaha natusolola ngwetu tuli nakulifukula kuli ikiye nakumulingisa kupwa kalunga ketu. Uno tunahase kuhonesa ngachilihi cheseko kana?

10. Yesu akumbulwile ngachilihi Satana mucheseko chamuchitatu, kaha mwomwo ika?

10 Talenu omu Yesu akumbulwile Satana mucheseko chamuchitatu. Yesu ahangile Satana ngwenyi: “Fumaha, ove Satana!” Ngocho asolwele ngwenyi asakile kupwa wakushishika kuli Yehova kaha. Ngana muze amukumbulwile muvyeseko vyakulivanga vivali, Yesu ahanjikile mazu ahamukanda waLushimbi lwamuchivali haze hatwama lijina lyaKalunga ngwenyi: “Vasoneka ngwavo: ‘Lemesanga Yehova Kalunga kove, ikiye kaha watela kuzachilanga mulimo wajila.’” (Mateu 4:10; Lushi. 6:13) Ngocho akanyine ulemu wamukaye nakuyoya chakuzeneka kuyanda vize vyapwa vyakashimbu kakandende kaha. Ejivile ngwenyi Ise kaha ikiye vatela kulemesa, kaha nawa ngwenyi ‘kulifukula kuli Satana’ numba vene kamwe, chinapu kuliluula kuli ikiye. Yesu akanyine ou mutu wakuhuka Satana kupwa kalunga kenyi. Ngocho hahaze vene “Liyavolo amusezele.” *Mateu 4:11.

“FUMAHA, OVE SATANA!” (Talenu Palangalafu 10)

11. Tunahase kufungulula ngachilihi vyeseko vyaSatana?

11 Ngana muze alingile Yesu, nayetu tunahase kufungulula vyeseko vyaSatana vyamukaye kenyi kakuhuka, mwomwo twatwama nalisesa lyakulisakwila vyakulinga. Yehova atuhana wana wakulipwila wakulisakwila vyakulinga. Shikaho, kakweshi mutu umwe numba vene Satana nahase kutulingisa tuseze kulemesa chamuchanoko. Nge ‘natwimanyina Satana nakuzama mbe mulufwelelo,’ kaha tuli nakumwamba ngwetu: “Fumaha, ove Satana!” (Petu. 1, 5:9) Ijivenu ngwenu omu Yesu akanyine Satana, kaha amusezele. Nayetu nawa Mbimbiliya yatukolezeza ngwayo: “Mwimanyinenu Liyavolo nakole, kaha mwamichina.”—Yako. 4:7.

Tunahase kuhonesa vyeseko vyamuno mukaye kaSatana (Talenu Palangalafu 11, na 19)

Muka-Kole waKulemesa chaMuchano

12. Chuma muka alingile Satana muEtene chize chasolwele nge apwile muka-kole wakulemesa chamuchano?

12 Mucheseko chamakumishilo, Satana alisolwele hatoma ngwenyi ikiye apwile watete kufumbukila kulemesa chamuchano. Muchima wenyi wakuhunga kulemesa chamuchano waputukilile mumilemba yaEtene. Asolwele muchima kanou hakuhungumwisa Eve, kaha Eve nawa akunywile Alama mangana ahone kukavangiza lushimbi avahanyine Yehova, ngocho Satana apwile jino muka-kuvayula. (Tangenu Kuputuka 3:1-5; Koli. 2, 11:3; Kuso. 12:9) Shikaho apwile jino kalunga kavo kaha vakiko vapwile vaka-kumulemesa, numba tuhu kavatachikijile kanawa uze avahungumwishileko. Satana alingishile vatu valikange kuli Yehova muEtene, ngocho afumbukilile wata waYehova nakuputuka kwimanyina nakole kulemesa chamuchano. Mujila muka?

13. Uno chihande chakulemesa chamuchano chakwata ngachilihi hachihande chawata?

13 Kulemesa chamuchano chakwata hachihande chawata. Muka-kuyula wakwoloka uze ‘atengele vyuma vyosena’ ikiye kaha twatela kulemesa. (Kuso. 4:11) Omu Yehova atengele Alama naEve nakuvahaka mumilemba yaEtene, ajinyine ngwenyi vakaseme vana nakuzalisa hamavu, mangana hamavu hakapwe vatu vakukupuka vaze navakalisuula kumulemesa namichima yavo yosena, mujila yamuchano. (Kupu. 1:28) Shikaho Satana afumbukilile wata waYehova mwomwo asakile vatu vamulemese ikiye muchishishisa chakulemesa Mwata Wakulitulaho Yehova.—Yako. 1:14, 15.

14. Uno Satana ahashile kuhonesa kujina chaKalunga kutalisa kukulemesa chamuchano tahi? Lumbununenu.

14 Uno Satana ahashile kuhonesa kujina chaKalunga kutalisa kukulemesa chamuchano tahi? Nduma, kahashile kuhonesa Kalungako. Chuma ahashile kaha kulinga shina kuhungumwisa Alama naEve valitwamine kuzachila Kalunga. Kufuma vene haze, Satana nafumbukilanga lika kulemesa chamuchano nakusaka kuhungumwisa vatu vavavulu valitwamine kuzachila Yehova Kalunga. Atwalileho lika kufumbukila vangamba jaYehova vakushikulu. Kaha mulikulukaji lyamyaka lyakulivanga C.E., Satana atwalileho lika kuhungumwisa vatu valikange kuli Kalunga nakuneha pindangano muchikungulwilo chavaka-Kulishitu, ngocho chasolokele kwijiva nge kulemesa chamuchano chinajimbala. (Mateu 13:24-30, 36-43; Vili. 20:29, 30) Kuputuka mulikulukaji lyamyaka lyamuchivali C.E., vaka-kulemesa Yehova vengilile muufunge wakushipilitu muMbavilone Yayinene, yize yapwa kwitava chamakuli chamukaye kosena. Oloze kakweshi chuma numba chimwe chinahase kuhonesa Kalunga kutesamo jishiko jenyiko. (Isa. 46:10; 55:8-11) Chihande kana chakwata nahalijina lyenyi, kaha nawa Yehova eji kulinganga vyuma kweseka naulumbunwiso walijina lyenyi. Eji kutesangamo jishiko jenyi josena.

Muka-Kukundwiza Kulemesa chaMuchano

15. Vyuma muka alingile Yehova kuli vaze vaka-kulikanga mumilemba yaEtene, kaha jila muka awahishile mangana atesemo kujina chenyi?

15 Omu vatu valikangile muEtene, Yehova alingileko vyuma vimwe nakuwahisa jila yeka mangana atesemo kujina chenyi. (Tangenu Kuputuka 3:14-19.) Numba tuhu Alama naEve vatwaminenga lika muze mumilemba yaEtene, oloze Yehova avasopesele vosena vatatu, kuputukila kuli Satana, hinamushisa Eve, kaha Alama ikiye apwile wamakumishilo. Yehova alwezele Satana ‘vyamuka-tanga’ uze mwakeza nakufumisako upi wosena. Ou “muka-tanga” mwakazata mulimo waunene hakutesamo kujina chaYehova kutalisa kukulemesa chamuchano.

16. Vyuma muka alingile Yehova mangana atesemo vyuma ajinyine chamokomoko nakulikanga chapwile muEtene?

16 Yehova natwaleho lika kuzata mangana atesemo vyuma ajinyine chamokomoko nakulikanga chapwile muEtene. Awahishile vyuma mangana vatu vakuzeneka kukupuka vamulemese mujila etavila, nge omu natumona mukapetulu nakavangizaho. (Hepe. 11:4–12:1) Ahwiminyinyine nawa vatu vakufwana nge Isaya, naYelemiya, naEzekele vasoneke upolofweto wamuMbimbiliya wakukindulwisa kulemesa chamuchano. Kaha kukindulwisa kulemesa chamuchano chikiko chapwa mutwe wachihande chachinene wamuMbimbiliya. Ou upolofweto wosena navakautesamo kuli “muka-tanga” uze vashikile, Yesu Kulishitu. (Ngale. 3:16) Shikaho, mazu ahanjikile Yesu kuli Satana mucheseko chamuchitatu asolola nge Yesu apwa muka-kukundwiza kulemesa chamuchano. Chikupu vene, Yehova asakula Yesu Kulishitu mangana atesemo upolofweto wakukindulwisa kulemesa chamuchano. (Kuso. 19:10) Yesu asokola vatu jaKalunga muufunge wakushipilitu nakukindulwisa kulemesa chamuchano.

Vyuma Muka Mwatela Kulinga?

17. Mwomwo ika twazangila upolofweto wamuMbimbiliya uze wahanjika hakukindulwisa kulemesa chamuchano?

17 Tweji kuwahililanga nakuzama mulufwelelo hakukekesa upolofweto wamuMbimbiliya uze wahanjika hakukindulwisa kulemesa chamuchano. Twazanga chikuma upolofweto kana mwomwo twatalilila kulwola luze vatu hamavu navangelo mwilu navakalinunga hamwe nakulemesa Mwata Wakulitulaho Yehova. Kaha nawa ou upolofweto watulingisa tupwenga nalutalililo mwomwo wahanjika havyuma vyamwaza vyamuMazu aKalunga. Tuvosena tuli nakufwila kukamona omu Yehova mwakatesamo jishiko jenyi jakufwana nge kusangula vatu vaze vafwa, nakulingisa mavu kupwa palachise, nakuyoya chahaya myaka yosena chakukupuka.—Isa. 33:24; 35:5, 6; Kuso. 20:12, 13; 21:3, 4.

18. Vyuma muka natushimutwila mumukanda uno?

18 Mumukanda uno, natushimutwila haupolofweto wakwivwisa woma wamumukanda waEzekele. Upolofweto wauvulu wamumukanda kana wahanjika vyakukindulwisa kulemesa chamuchano. Natushimutwila omu upolofweto waEzekele walikwatasana hamwe naupolofweto ukwavo, nomu naukatesamo kuhichila muli Kulishitu, nomu wakwata hali etu.—Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “Kulumbununa Mukavatu Vishina VyamuMukanda waEzekele.”

19. Chuma muka munakufwila kulinga, kaha mwomwo ika?

19 Satana ahonene kuhungumwisa Yesu aseze kulemesa chamuchano omu apwile mupambo yaYuleya mu 29 C.E. Nyi ngachilihi yetu? Makumbi ano, Satana anakufwila chikuma kutuhungumwisa mangana tuseze kulemesa chamuchano. (Kuso. 12:12, 17) Tunafwelela ngwetu uno mukanda nautukafwa tuhonese muka-kole wetu wamupi. Shikaho nge natusololanga vilinga vyamwaza kaha natusolola nge twetavila mazu akwamba ngwavo, “Lemesanga Yehova Kalunga kove.” Echi nachitukafwa tukapwe nakuyoya chahaya myaka yosena nakukamona omu jishiko jaYehova najikatesamo jakulingisa vatu hamavu navangelo mwilu vakalinunge hamwe nakulemesa Yehova namichima yavo yosena.

^ par. 5 Lijina lyakwamba ngwavo Yehova lyalumbununa ngwavo, “Eji Kulingisanga Vyuma Kupwako.” Lijina kana lyamutela mwomwo apwa Tengi kaha nawa eji kutesangamo jishiko jenyi.

^ par. 8 Mukanda umwe wahanjika haMbimbiliya wahanjika hamazu ahanjikile Satana ngwavo: “Ngana muze chapwile mucheseko chakulivanga chaAlama naEve . . . , vatu vatwama nalisesa lyakulisakwila kulinga mwaya muchima waKalunga chipwe waSatana, kulumbununa nge vatela kulemesa umwe kaha hali ava vavali. Satana alimona kupwa hikalunga kaha asaka vamulemese muchishishisa chakulemesa Yehova.”

^ par. 10 Mujimbu wamwaza asonekele Luka kawasolola vyeseko kana kweseka namuze vyalikavangijilileko, oloze mumukanda waMateu vavisoneka kweseka namuze vyalikavangijilile. Mwomwo ika chapwila ngocho? Mwomwo yavyuma vino vitatu. (1) Hakuhanjika hacheseko chamuchivali, Mateu aputukile nalizu lyakwamba ngwavo “jino,” kulumbununa nge apwile nakuvilava. (2) Chinahase kupwa chakutamo kuhanjika ngwetu, kufuma havyeseko vivali vyakulivanga vize ahanjikile Satana mujila yakuzangama hakuputuka namazu akwamba ngwenyi, “Kachi nge umwanaKalunga,” hatelelele kukavangiza cheseko chikwavo chakulweza Yesu hatoma ahokole lushimbi lwatete haJishimbi Likumi. (Kulo. 20:2, 3) (3) Kaha nawa mazu aYesu akwamba ngwenyi, “Fumaha, ove Satana!” atelemo kuwahanjika kusongo yacheseko chamakumishilo.—Mateu 4:5, 10, 11.