Ir al contenido

Ir al índice

CAPÍTULO 1

“Jehová Diosniykita yupaychanayki tiyan”

“Jehová Diosniykita yupaychanayki tiyan”

MATEO 4:10

KAYTA YACHAKUSUN: ¿Imaraykutaj Jehovallata yupaychana tiyan?

1, 2. 1) ¿Imaraykutaj Jesús Judeaj chʼin jallpʼasninpi kasharqa? 2) ¿Imataj chaypi pasarqa? (Qallariypi kaj dibujota qhawariy).

 JESUSQA 29 watamanta octubre tukukuyta chayri noviembre qallariyta, Judeaj chʼin jallpʼasninpi kasharqa Wañusqa qochaj norte ladonpi. Chaymanqa espíritu santo pusarqa bautizakusqanmanta, ajllasqa kasqanmanta qhepata. Chay lugarqa chʼakipacha karqa, rumirara, ukhu wayqʼosniyojtaj. Jesusqa chaypi 40 diasta sapallan karqa ayunaspa, orakuspa, tʼukurispataj. Chaypi ichapis Jehovaqa wawan Jesuswan parlarqa wakichinanpaj.

2 Jesús yarqhasqa, mana kallpayoj kashajtintaj Satanás payman chimparqa. Payqa mana Jesusllatachu pantachiyta munarqa, manachayqa tukuy pikunachus Jehovallata yupaychayta munanku chaykunatapis, qantapis.

“Diospa wawanchus kanki chayqa”

3, 4. 1) ¿Imatataj Satanás Jesusta nerqa juchaman urmachinanpaj? 2) ¿Imasmantataj Satanás Jesusta iskayrayachiyta munarqa? 3) ¿Imasmantataj noqanchejtapis iskayrayachiyta munawanchej?

3 (Mateo 4:1-7 leey). Satanasqa Jesusta juchaman urmachiyta munashaspa, iskay kutispi kayta nerqa: “Diospa wawanchus kanki chayqa”, nispa. ¿Nichu Satanasqa yacharqa Jesusqa Diospa Wawan kasqanta? Payqa niraj Diospa contranta oqharikushaspa cielopi karqa, sutʼitataj yacharqa Jesusqa Diospa Ñaupaj kaj Wawan kasqanta (Col. 1:15). Yachallarqataj Jesús bautizakushajtin cielomantapacha Jehová kayta nimusqanta: “Kaymin munasqa Wawayqa, paytaqa allinpaj qhawani”, nispa (Mat. 3:17). Satanasqa ichapis Jesusta iskayrayachiyta munarqa, yuyachiyta munarqa Tatan mana munakusqanta, mana paypi atienekuyta atisqantapis. Rumista tʼantaman tukuchinanta nishaspaqa kaytapis nishanman jina karqa: “¿Imaraykutaj Dios kay chʼin jallpʼapi mana mikhuchisunkichu wawan kashajtiykiri?”, nispa. Temploj aswan alto lugarninmanta wijchʼuykukunanta nishaspataj, kaytapis nishanman jina karqa: “Qanqa Diospa wawan kanki, ¿nichu atienekunki Tatayki jarkʼakusunanpi?”, nispa.

4 Kunanpis Satanasqa kikillantataj ruwashan (2 Cor. 2:11). Payqa Diosta yupaychajkunata wateqashawanchej. Pisi kallpayojta chayri desanimasqata rikuwanchej chaytaj, juchaman urmachiyta munawanchej, astawanqa mana reparayllata (2 Cor. 11:14). Satanasqa yuyachiyta munawanchej Jehovaqa ni jaykʼaj munakunawanchejta, nitaj allinpaj qhawanawanchejta. Yuyachiyta munallawanchejtaj Jehovaqa mana atienekunapaj jinachu kasqanta, Bibliapi nisqanta mana juntʼananta. Jinapis chayqa llulla (Juan 8:44). ¿Imatataj ruwasunman payta mana creenapaj?

5. Satanás Jesusta iskay kutispi juchaman urmachiyta munashajtin, ¿imatá Jesús ruwarqa?

5 Satanás Jesusta iskay kutispi juchaman urmachiyta munashajtin, ¿imatá Jesús ruwarqa? Jesusqa sutʼita yacharqa Tatan munakusqanta, paypitaj tukuy sonqo atienekorqa. Chayrayku mana iskayrayaspa Satanasman kuticherqa Tatanpa Palabranta oqharispa. Jesusqa ima versiculospichus Tatanpa sutin rikhurin chay versiculosta oqharerqa (Deu. 6:16; 8:3). Jehová Diospa sutin jinaqa mana waj kanchu, uj garantiataj tukuy nisqasninta juntʼananmanta. May sumajpuni karqa Jesús Tatanpa sutinta oqharisqan, paypi atienekusqanta rikuchinanpaj. a

6, 7. ¿Imatataj ruwananchej tiyan Satanaspa llulleriosninta mana creenapaj?

6 Satanasqa mana juchaman urmachiwasunmanchu Jehová Diospa Palabranpi atienekojtinchej, sutin ima niytachus munasqanpi tʼukurejtinchej ima. Bibliata leerispaqa sutʼita reparanchej Jehová munakuwasqanchejta, llakikuwasqanchejtapis, desanimasqa kajtinchejpis. Bibliaj nisqan noqanchejpajpuni kasqanta yachaspaqa Satanaspa llulleriosninta mana creesunchu, Jehová ni jaykʼaj munakunawanchejta, nitaj allinpaj qhawanawanchejta nejtinpis (Sal. 34:18; 1 Ped. 5:8). Ama qonqanachu Jehovaqa sutinman jinapuni imatapis ruwasqanta. Ajinamanta nisqasninta juntʼaj Diospi tukuy sonqo atienekusun (Pro. 3:5, 6).

7 ¿Imata ruwananchejtataj Satanás munan? ¿Imatataj noqanchejmanta munan? Chaypajqa imatachus Satanás Jesusta juchaman urmachinanpaj kinsa kaj kutipi ruwasqanta qhawarina.

“Sichus uj kutillatapis qonqoriykukuspa yupaychawanki chayqa”

8. ¿Satanás imata Jesús ruwanantataj munarqa?

8 (Mateo 4:8-11 leey). Satanás kinsa kaj kutipi Jesusta juchaman urmachiyta munashaspa sutʼita nerqa imatachus munasqanta. Payqa ichapis uj mosqoypi jina Jesusman “rikucherqa jallpʼantinmanta tukuy nacionesta, qhapaj kapuyninkutawan”. Jesusman allin kajllata rikuchiytawantaj nerqa: “Sichus uj kutillatapis qonqoriykukuspa yupaychawanki chayqa, kay tukuy imasta qopusqayki”, nispa. b Satanasqa Jesús yupaychananta munasharqa, Tatanta wasanchananta, paytataj diosninta jina qhawananta. Jesusta nisharqa mana ñakʼarispalla atiyta, kay mundoj ‘qhapaj kapuynintawan’ japʼinanta, khishka coronamanta, jasutʼisqa kaymanta, ñakʼarina kʼaspipi wañuchisqa kaymantapis librakunanpaj. Satanasqa kay mundoj imasninta Jesusman qoytapuni munarqa. Jesustaj mana negarqachu kay mundomanta gobiernos paypa makinpi kasqankuta (Juan 12:31; 1 Juan 5:19). Satanasqa tukuy imata ruwayta munarqa Jesús manaña Jehovallata yupaychananpaj.

9. 1) ¿Imatataj Satanás cheqa cristianosta ruwachiyta munan? 2) ¿Imaswantaj Satanás juchaman urmachiyta munawanchej? 3) ¿Imasta ruwaspataj Diosta yupaychanchej? (“¿Ima niytá munan yupaychay?” nisqa recuadrota qhawariy).

9 Kunanpis Satanasqa mayta munarishan payta yupaychananchejta chayri Jehovaj munayninta mana ruwananchejta. Kay ‘mundoj diosnin’ kasqanraykutaj, Jatun Babiloniamanta tukuy religiones payta yupaychanku (2 Cor. 4:4). Jinapis Satanasqa mana contentakunchu may chhika runas payta yupaychasqankuwan. Payqa munan cheqa cristianospis qhapaj kayta maskʼananchejta, kay mundopi atiyniyoj kananchejta. Manataj munanchu cristianos jina kausakunanchejta, ‘cheqan runas kasqanchejrayku ñakʼarispa’ (1 Ped. 3:14). Sichus Satanasta kasukuspa manaña Jehovata yupaychasunmanchu, mundonmantaj pasapusunman chayqa, uj kutitapis payta yupaychasunman jina kanman. Chayta ruwaspaqa Satanasta diosninchejta jina qhawashasunman. ¿Imatataj ruwasunman chay mana pasanawanchejpaj?

10. ¿Imaynatá Jesús kuticherqa kinsa kaj kutipi, chanta imaraykú ajinata kuticherqa?

10 Reparana imatachus Jesús Satanasman kutichisqanta, Jehovallata tukuy sonqo kasukuspa chay rato Satanasman kayta nerqa: “¡Riy kaymanta Satanás!”, nispa. Iskay kutispi nerqaña jina, kay kutipipis Deuteronomiopi nisqanta oqharispa nerqa: “Qhelqasqa kashan: ‘Jehová Diosniykita yupaychanayki tiyan, pay sapallantataj sirvinayki tiyan’, nispa” (Mat. 4:10; Deu. 6:13). Chaywan Jesusqa Satanaspa nisqanta qhesacharqa. Satanasqa nisharqa mana sufrispalla kusisqa kausakunanta, uj tiempollapajpis kay mundopi atiyniyoj kananta. Jesusqa sutʼita repararqa Tatallan yupaychasqa kanan kasqanta, nitaj “uj kutillatapis” Satanasman qonqoriykukunan kasqanta, mana makinman churakunanpaj. Jesusqa ni imarayku Satanasta diosninta jina qhawayta munarqachu. Mana kasusqanta reparaspataj “Diabloqa Jesusta saqerparerqa”. c

“¡RIY KAYMANTA SATANÁS!” (10 parrafota qhawariy).

11. ¿Imata ruwaspataj Satanasta qhesachasunman?

11 Noqanchejpis qhesachayta atinchej Satanasta, kay mundo juchaman urmachiyta munawasqanchejtapis. Ajllayta atisqanchejqa Jehovamanta uj sumaj regalo. Ni pi karunchayta atiwasunmanchu Jehovallata yupaychaymanta, ni Satanaspis. Sichus Diosllata kasukusun, Satanaspa contranpi sayaykusun, ‘creeypitaj sinchʼita sayasunchej’ chayqa, “¡riy kaymanta Satanás!” nishasunmanpis jina kanqa (1 Ped. 5:9). Satanasqa Jesús mana kasojtin riporqa. Noqanchejtapis Biblia niwanchej: “Diabloj contranpi[...] sayaykuychej, paytaj qankunamanta ayqenqa”, nispa (Sant. 4:7).

Sapa uj qhesachayta atinchej Satanaspa mundonpi kaj imasta (11, 19 parrafosta qhawariy).

Diosllata yupaychayman churanakoj

12. ¿Imaynatá Satanás Edén huertapi rikucherqa Diosta yupaychayman churanakusqanta?

12 Satanasqa unaymantapachaña Diosta yupaychayman churanakun. Chaytaj sutʼi rikukorqa Jesusta kinsa kaj kutipi juchaman urmachiyta munasqanpi. Satanasqa Edén huertapiña sutʼita rikucherqa Diosllata yupaychayman churanakusqanta Evata engañaspa, Evataj Adanta tanqarqa Jehovaj kamachisqanta mana kasunanpaj. Ajinata Satanasqa paykunata makinman churarqa, kamachejninkumantaj tukorqa (Génesis 3:1-5 leey; 2 Cor. 11:3; Apo. 12:9). Ajinapi Satanasqa diosninkuman tukorqa, paykunataj pichus engañasqanta mana yachaspalla Satanasta yupaychasharqanku. Chantapis Satanasqa Edén huertapi runasta Diospa contranman churaspa Jehovalla kamachinanpaj derechoyoj kasqanta mana valechisharqachu, Diosllata yupaychaymanpis churanakusharqa. ¿Imaynataj chay karqa?

13. ¿Imaynatá ujchasqa kashan Jehovalla kamachinanpaj derechoyoj kasqan, payta yupaychaywan?

13 Dioslla kamachinanpaj derechoyoj kasqanqa, payllata yupaychaywan ujchasqa kashan. Tukuyta Kamachej Dioslla, tukuy imata Ruwaj Dioslla yupaychanapaj jinaqa (Apo. 4:11). Jehovaqa Adantawan Evatawan mana juchayojta ruwarqa, Edén huertamantaj churarqa. Payqa munarqa tiempo pasasqanman jina, jallpʼantinmanta runas payta yupaychanankuta, yupaychayta munasqankurayku. Diosqa munarqa llimphu sonqowan payllata yupaychanankuta (Gén. 1:28). Satanasqa Jehovalla kamachinanpaj derechoyoj kasqanman churanakorqa, Tukuyta Kamachej Señor Jehová Dios jina yupaychasqa kayta munaspa (Sant. 1:14, 15).

14. ¿Imajtintaj nisunman Diosllata yupaychayta Satanás mana chinkachiyta atisqanta?

14 ¿Satanás chinkacherqachu Diosllata yupaychayta? Payqa Adantawan Evatawan Diosmanta karuncharqa. Chaymantapachataj Diosllata yupaychajkunata paymanta karunchananpaj tukuy atisqanta ruwashan. Jesús niraj jamushajtinpis Jehovata yupaychajkunata juchaman urmachiyta munarqa. Satanasqa Diospa contranpi oqharikojkunata rikhurichispa congregacionta mana allinman tukucherqa. Ajinapitaj Diosllata yupaychay chinkapunmanpis jina karqa (Mat. 13:24-30, 36-43; Hech. 20:29, 30). 101-200 watas chaynejpitaj Diosta yupaychajkunaqa Jatun Babiloniaj makinpi kayta qallarerqanku, nisunman llulla religionespa makinpi. Jinapis Satanasqa mana munasqantachu ruwarqa. Mana cambiarqachu Dios payllata yupaychananchejta munasqanta. Nitaj imapis jarkʼayta atinchu chay munaynin juntʼakunanpaj (Isa. 46:10; 55:8-11). Diosqa sutinrayku munayninta juntʼachenqa. Jehovaqa munayninta juntʼaj Diospuni.

Jesusqa Diosllata yupaychanata munan

15. 1) ¿Imatataj Jehová ruwarqa paypa contranpi oqharikojkunawan? 2) ¿Imatataj ruwarqa munaynin juntʼakunanpaj?

15 Jehová Diosqa paypa contranpi oqharikojkunata mana qhawakullarqachu, astawanpis munayninta juntʼananpaj imatachus ruwananta nerqa (Génesis 3:14-19 leey). Adanwan Evawan Edén huertallapiraj kashajtinku Jehovaqa contranpi oqharikojkunata juchacharqa, ujmanta uj. Ñaupajtaqa Satanasta juchacharqa, chantá Evata, chaymantataj Adanta. Diospa contranpi ñaupajta oqharikojqa Satanás karqa. Chayrayku Jehovaqa payta juchachashaspa ‘uj miray’ rikhurinanta nerqa, chay ‘miraytaj’ oqharikusqanta tukuchinanta. Chay mirayqa Jehovaj munayninta juntʼachinan karqa. Ajinamanta tukuypis Jehovallata yupaychanankupaj.

16. ¿Imatataj Jehová ruwarqa munaynin juntʼakunanpaj?

16 Jehová Diosqa contranpi oqharikusqankumantapacha siga llankʼallarqapuni munayninta juntʼananpaj. Qhepan capitulopi yachakusunchej jina, Jehová Diosqa imachus necesitakusqanta ruwarqa, pantaj runas maychus kajman jina payta yupaychanankupaj (Heb. 11:4–12:1). Chantapis Jehovaqa qhelqacherqa profeta Isaiaswan, Jeremiaswan, Ezequielwan ima tukuy runas payllata yupaychanankuta. Bibliataj ashkhata parlan Jehovallata yupaychaymanta. Chay profeciastaqa jamunan karqa chay ‘miray’ juntʼanan karqa, chay miraymanta aswan importantetaj Jesucristo (Gál. 3:16). Jesusqa Jehovallata yupaychanata munan, chaytataj sutʼita rikucherqa Satanás kinsa kaj kutipi juchaman urmachiyta munashajtin. Chantapis Jehová Diosqa payta ajllarqa profetaspa qhelqasqankuta juntʼananpaj (Apo. 19:10). Jesusqa Diospa llajtanta Jatun Babiloniaj makinmanta kacharichinan karqa, Diosllata yupaychaytataj watejmanta sayarichinan karqa.

Qanrí, ¿imatá ruwanki?

17. ¿Imaraykutaj mayta yachakuyta munanchej Dioslla watejmanta yupaychasqa kananmanta?

17 Watejmanta Dioslla yupaychasqa kananmanta profeciasqa kusichiwanchej, creeyninchejtataj kallpachan. Imajtinchus mayta suyakushanchej cielopipis kay jallpʼapipis, Tukuyta Kamachej Señor Jehová Diosllata ujchasqa yupaychasunchej chay pʼunchayta. Dioslla yupaychasqa kananmanta profeciasqa kallpachawanchej Bibliaj nisqasnin juntʼakunanta suyakunapaj. Maytapuni suyakushanchej Jehovaj nisqasnin juntʼakunanta: wañusqa familiaresninchej kausarimunankuta, kay jallpʼa uj paraisoman tukunanta, ni imamanta onqospa kausakuyta ima (Isa. 33:24; 35:5, 6; Apo. 20:12, 13; 21:3, 4).

18. ¿Imatá kay libropi yachakusun?

18 Ezequielqa Jehovallata yupaychay watejmanta sayarichisqa kananmanta ashkhata qhelqarqa. Kay libropitaj yachakusunchej imaynatachus Ezequielpa profeciasnin waj profeciaswan ujchasqa kasqanta, imaynatachus Cristonejta juntʼakunanta, kay tiempopi juntʼakushasqantapis (“Ezequiel libro kaymanta parlan” nisqa recuadrota leeriy).

19. ¿Imatataj ruwanki chanta imaraykutaj chayta ruwanki?

19 Satanasqa 29 watapi, Judeaj chʼin jallpʼasninpi kashaspa, Jesusta Diosllata yupaychaymanta mana karuncharqachu. Noqanchejtarí, ¿karunchawasunmanchu? Satanasqa chayta mayta munarishan (Apo. 12:12, 17). Chayrayku kay libro mayta kallpachawasun Satanasman sinchʼita sayaykunanchejpaj. Parlasqanchejwan ruwasqanchejwan sutʼita rikuchina Jehová Diosllata yupaychasqanchejta, ajinamanta rikusun imaynatachus Jehová Diospa munaynin juntʼakusqanta. Payqa munan cielopipis jallpʼapipis tukuy ujchasqas llimphu sonqowan payllata yupaychananchejta.

a Sutʼita yachakun Jehová suteqa “pay imamanpis tukuchin” niyta munasqanta. Chaytaj may sumajpuni, imaraykuchus Jehovaqa tukuy imata ruwarqa, tukuy nisqantataj juntʼanpuni.

b Satanaspa nisqanmanta parlaspa uj libro nin: “Qallariypi Satanasqa Adantawan Evatawan juchaman urmacherqa. [...] Chay kutipi jinallataj Satanasqa tapusqanwan nisharqa paypa munaynintachus Diospa munaynintachus ruwananta. Chaywanqa niyta munasharqa Diosllata chayri payllata yupaychana kasqanta. Satanasqa uj kʼata Diospa cuentanmanta dios kayta munan”, nispa.

c Lucas libropeqa Satanás, Jesusta juchaman urmachiyta munasqan uj jinamantataj sukʼasqa kashan. Mateo libropitaj imachus pasasqanman jinapuni willawanchej. ¿Imajtín chayta ninchej? 1) Imajtinchus Mateo libroqa Satanás, Jesusta iskay kaj kutipi juchaman urmachiyta munasqanmanta parlaspa tóte palabrata oqharin, chaytaj niyta munan “chantá”. Lucas libropitajrí, mana chayta oqharinchu. Chayrayku ninchej Mateo libroqa imachus pasasqanman jinapuni willasqanta. 2) Mateo libroj willasqanqa aswan sutʼi, imajtinchus iskay ñaupaj kutispi Satanasqa “Diospa wawanchus kanki chayqa” nispa mana reparayllata Jesusta juchaman urmachiyta munarqa. Chaymantaraj kinsa kaj kutipi mana manchikuspa ñaupaj kaj kamachiyta pʼakichiyta munarqa (Éxo. 20:2, 3). 3) Chantá Jesusqa nerqa: “¡Riy kaymanta Satanás!”, nispa, chaytaj kinsa kaj kutipi karqa (Mat. 4:5, 10, 11).