Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

MUTU 1

“Yehova Chiuta Wako Ndiyo Ukwenera Kumusopa”

“Yehova Chiuta Wako Ndiyo Ukwenera Kumusopa”

MATEYU 4:10

FUNDO YIKURU: Chifukwa icho pakakhumbikwiranga kuti kusopa kutuŵa kuwezgekerepo

1, 2. Kasi vikenda wuli kuti Yesu wasangike mu mapopa gha Yudeya mu 29 C.E., ndipo ntchivichi chikamuchitikira? (Wonani chithuzi chakwamba.)

 MU 29 C.E, Yesu wakati wabatizika na kuphakazgika na mzimu, wakaluta ku mapopa gha Yudeya, kumpoto kwa Nyanja Yakufwa. Mzimu utuŵa ndiwo ukamulongozgera ku malo agha. Malo agha ghakaŵa chipalamba, kwambura vyakumera vilivyose, ndipo kukaŵa malibwe pera na vinkhwawu. Yesu wakakhalako mazuŵa 40 ku malo agha kwambura kurya chilichose, ndipo wakalombanga na kughanaghanirapo fundo za Chiuta. Panji pa nyengo iyi, Yehova wakayowoyeskananga na Mwana wake, kumovwira kuti wanozgekere uteŵeti wake.

2 Yesu njara yikamukoma chomene, ndipo Satana wakiza kwa iyo. Ivyo vikachitika pamanyuma vikutiphalira nkhani yakuzirwa iyo yikukhwaska ŵanthu wose awo ŵakutemwa kusopa kutuŵa, na imwe wuwo.

“Usange Ndiwe Mwana wa Chiuta . . . ”

3, 4. (a) Kasi Satana wakamba na mazgu wuli mu chiyezgo chakwamba na chachiŵiri, ndipo panji wakakhumbanga kuti Yesu wakayikire vichi? (b) Kasi Satana wakugwiliskira wuli ntchito njomba zakuyana waka mazuŵa ghano?

3 Ŵazgani Mateyu 4:1-7. Satana wakamba kumuyezga Yesu, ndipo mu chiyezgo chakwamba na chachiŵiri wakamba na mazgu ghauchenjezi ghakuti, “Usange ndiwe mwana wa Chiuta.” Kasi Satana wakakayikiranga kuti Yesu ni mwana wa Chiuta? Yayi. Satana wakamanyanga makora kuti Yesu ni Mwana wakwamba wa Chiuta. (Kol. 1:15) Tikukayika yayi kuti Satana wakapulika mazgu agho Yehova wakayowoya apo Yesu wakabatizikanga. Yehova wakati: “Uyu ni mwana wane wakutemweka uyo nkhukondwa nayo.” (Mat. 3:17) Panji Satana wakakhumbanga kuti Yesu wakayikire kuti Adada ŵake mbakugomezgeka nakuti ŵakumupwelelera nadi. Pakuphalira Yesu kuti wazgore malibwe kuŵa chingwa, Satana wakaŵa nga wakuti: ‘Pakuti ndiwe Mwana wa Chiuta, Adada ŵako ŵalekerachi kukupa chakurya muno mu mapopa?’ Kweniso pakuyowoya kuti Yesu waduke kufuma pachanya pa tempile, Satana wakaŵa nga wakuti: ‘Pakuti ndiwe Mwana wa Chiuta, kasi ukugomezga nadi kuti Adada ŵako ŵakuvikilirenge?’

4 Mazuŵa ghano napo, Satana wakugwiliskira ntchito njomba zakuyana waka. (2 Kor. 2:11) Muyezgi uyu wakukhazga waka kuti ŵasopi ŵaunenesko ŵalopwe mwauzimu panji kugongoweskeka, ndipo kanandi wakuŵawukira mwachibisibisi. (2 Kor. 11:14) Wakuyezga kutipusika na maghanoghano ghakuti Yehova wakutitemwa yayi panji kukondwa nase. Kweniso Satana wakukhumba kuti tiwonenge nga kuti Yehova ngwambura kugomezgeka ndipo wazamufiska yayi ivyo wali kutilayizga. Kweni ghose agha ni mautesi ghaphyuu. (Yoh. 8:44) Kasi tingachita wuli kuti tikane mautesi agha?

5. Kasi Yesu wakachita wuli mu chiyezgo chakwamba na chachiŵiri?

5 Wonani ivyo Yesu wakazgora apo Satana wakamuyezganga mu chiyezgo chakwamba na chachiŵiri. Yesu wakakayikanga yayi kuti Adada ŵake ŵakumutemwa ndipo wakaŵagomezganga chomene. Nyengo yeneyiyo, Yesu wakasuska Satana pakuzunura fundo za mu Mazgu gha Awiske. Chinyakeso ntchakuti mazgu agho Yesu wakazunuranga mukaŵa zina la Chiuta lakuti Yehova. (Doto. 6:16; 8:3) Apa Yesu wakalongora kuti wakagomezganga chomene Awiske, lekani wakazunura zina lawo, ilo likutisimikizgira kuti Yehova wazamufiska nadi ivyo wali kulayizga. a

6, 7. Kasi tingakana wuli njomba zachibisibisi za Satana?

6 Tingakana njomba za Satana para tikuŵazga Mazgu gha Yehova na kughanaghanirapo ng’anamuro la zina lake. Tingasuskaso utesi wa Satana wakuti Yehova wakutitemwa yayi panji kukondwa nase, usange tikugomezga ivyo Malemba ghakuyowoya kuti Yehova wakutemwa na kughanaghanira ŵateŵeti ŵake, kusazgapo ŵakusweka mtima. (Sal. 34:18; 1 Pet. 5:8) Nakuti usange tikukumbuka kuti Yehova wakuchita vinthu kuyana na ng’anamuro la zina lake, tigomezgenge nadi kuti wazamufiska vyose ivyo wali kulayizga.—Zinth. 3:5, 6.

7 Kasi chilato chikuru cha Satana ntchakuti wuli? Kasi chomene wakukhumbachi kwa ise? Khumbo la Satana likamanyikwa mu chiyezgo chachitatu icho wakamuyezga nacho Yesu.

“Usange Ungajikama na Kunisopa”

8. Mu chiyezgo chachitatu, kasi Satana wakavumbura wuli nkhani yikuru?

8 Ŵazgani Mateyu 4:8-11. Mu chiyezgo chachitatu, Satana wakavumbura pakweru ivyo wakakhumbanga. Panji kwizira mu mboniwoni, Satana wakalongora Yesu “maufumu ghose gha pa charu na uchindami wawo,” kweni wakamulongora yayi mauheni ghake. Kufuma apo, wakati kwa Yesu: “Nikupenge vinthu vyose ivi usange ungajikama na kunisopa.” b Apa nkhani yikuru yikaŵa ya kusopa! Satana wakakhumbanga kuti Yesu waleke kusopa Awiske na kwamba kumusopa iyo. Ivyo Satana wakakhumbanga kuti Yesu wachite apa vingawoneka nga vikaŵa vyakovwira chomene. Satana wakang’anamuranga kuti para Yesu waŵa na mazaza ghose na usambazi wa mu charu wangasuzgika yayi. Ŵanthu ŵangamuvwalika yayi chisoti chaminga, kumuthyapura, na kumupayika pa khuni. Ichi chikaŵa chiyezgo nadi. Yesu wakakana yayi kuti Satana wali na mazaza pa maufumu gha charu. (Yoh. 12:31; 1 Yoh. 5:19) Satana wakaŵa wakunozgeka kupeleka chilichose kuti watondeske Yesu kusopa Awiske.

9. (a) Kasi chomene Satana wakukhumba vichi ku ŵasopi ŵaunenesko, ndipo wakuchita wuli kuti watiyezge? (b) Kasi ntchivichi icho chikukhumbikwa pa kusopa? (Wonani bokosi lakuti “Kasi Kusopa Chikung’anamurachi?”)

9 Mazuŵa ghano napo, Satana wangatinyenga mwakudunjika panji mwachibisibisi kuti timusopenge. Pakuŵa “chiuta wa nyengo iyi,” ŵanthu wose awo ŵali mu visopa vyautesi, ivyo ni Babuloni Mukuru, ŵakumusopa iyo. (2 Kor. 4:4) Nangauli Satana wali kale na ŵanthu mabiliyoni awo ŵali mu chisopa chautesi, kweni wakukhorwa yayi. Wakukhumba kunyenga awo ŵakusopa mwaunenesko kuti ŵaleke kuchita khumbo la Yehova. Wakuyezga kutinyenga kuti tipenjenge usambazi na mazaza mu charu ichi m’malo mwa kuchita milimo Yachikhristu iyo nyengo zinyake tingasuzgikirapo “chifukwa cha urunji.” (1 Pet. 3:14) Usange tingaleka kusopa kutuŵa na kuŵa ku chigaŵa cha Satana, ndikuti tamujikamira Satana na kumusopa, kumutora nga ndiyo chiuta withu. Kasi tingachita wuli kuti tikane chiyezgo chanthena?

10. Kasi Yesu wakachita wuli mu chiyezgo chachitatu, ndipo chifukwa wuli?

10 Wonani umo Yesu wakachitira na chiyezgo chachitatu. Pakulongora kuti wakaŵa wakugomezgeka kwa Yehova, mwaluŵiro Yesu wakamuphalira Dyabulosi kuti: “Fumapo Satana!” Nga umo wakachitira mu viyezgo viŵiri vyakwambilira, Yesu wakayowoya mazgu gha mu buku la Dotoronome agho ghali na zina la Chiuta, wakati: “Kuli kulembeka kuti: ‘Yehova Chiuta wako ndiyo ukwenera kumusopa, ndipo ndiyo pera uyo ukwenera kumuchitira uteŵeti wakupatulika.’” (Mat. 4:10; Doto. 6:13) Ntheura Yesu wakakana kukopeka na udindo wapachanya kweni wakanyengo, kweniso umoyo wambura kusuzgika. Yesu wakamanya kuti wakwenera kusopa Yehova yekha, kweniso wakamanyanga kuti nanga ‘wangasopa’ Satana kamoza pera mbwenu ndikuti wamupulikira nipera. Yesu wakakana chiŵenjuŵenju kuti Satana waŵe chiuta wake. Pakuwona kuti Yesu wamukanira, “Dyabulosi wakamuleka” waka. c

“FUMAPO SATANA!” (Wonani ndime 10)

11. Kasi tingakana wuli Satana na viyezgo vyake?

11 Nase tingakana Satana na viyezgo vya mu charu chake chiheni, chifukwa tili na wanangwa wa kusankha, nga ni Yesu. Yehova wali kutipa wanangwa wakusankha vyakuchita. Ntheura palije uyo wangatichichizga kuleka kusopa kutuŵa, nanga wangaŵa Satana. Para tikwimilira nganganga ‘pakwimikana na Satana na kuŵa ŵakukhora mu chipulikano,’ tikuŵa nga tikuyowoya kuti: “Fumapo Satana.” (1 Pet. 5:9) Tikumbukenge kuti Satana wakafumapo apo Yesu wakamukanira. Lekani Baibolo likutiphalira kuti: “Suskani Dyabulosi ndipo wamuchimbiraninge.”—Yak. 4:7.

Tingatonda viyezgo vya mu charu cha Satana (Wonani ndime 11, 19)

Mulwani wa Kusopa Kutuŵa

12. Mu Edeni, kasi Satana wakalongora wuli kuti iyo ni mulwani wa kusopa kutuŵa?

12 Ivyo Satana wakayowoya mu chiyezgo chaumaliro vikulongora kuti iyo ndiyo ni mulwani mukuru wa kusopa kutuŵa. Vyaka vinandi kumasinda, mu munda wa Edeni, Satana wakalongora kuti wakutinkha kuti ŵanthu ŵasopenge Yehova. Wakapusika Eva kweniso Adamu kuti ŵaleke kulondezga malango gha Yehova. Ntheura ŵakamba kulongozgeka na iyo. (Ŵazgani Genizesi 3:1-5; 2 Kor. 11:3; Chivu. 12:9) Apa tingati Satana wakazgoka chiuta wa ŵanthu aŵa ndipo ŵakamba kumusopa, nangauli panji ŵakamanyanga yayi kuti ndiyo wakuŵapuluska. Nakuti uchigaluka uwo Satana wakambiska mu munda wa Edeni ukulongora kuti wakasuskanga muwuso wa Yehova, kweniso kukaŵa kuwukira kusopa kutuŵa. Chifukwa wuli?

13. Kasi nkhani ya kusopa kutuŵa yikukolerana wuli na nkhani ya muwuso?

13 Nkhani ya muwuso yikwendera lumoza na kusopa kutuŵa. Fumu ya chilengiwa chose, iyo ‘yikalenga vinthu vyose’ ndiyo yekha yikwenera kusopeka. (Chivu. 4:11) Yehova wakati walenga Adamu na Eva na kuŵaŵika mu munda wa Edeni, wakakhumbanga kuti charu chose chapasi chizure na ŵanthu ŵarunji awo ŵamusopenge na mtima wose. (Gen. 1:28) Satana wakasuska muwuso wa Yehova chifukwa chakuti wakadokera kuti nayo ŵanthu ŵamusopenge, chinthu icho chikwenelera Yehova pera, uyo ni Fumu ya chilengiwa chose.—Yak. 1:14, 15.

14. Kasi Satana vikamwendera apo wakawukira kusopa kutuŵa? Longosorani.

14 Kasi Satana vikamwendera wakati wawukira kusopa kutuŵa? Vikamwenderako, chifukwa wakapusika nadi Adamu na Eva kuleka kupulikira Chiuta. Kufuma waka nyengo yira, Satana wakulimbana na kusopa kutuŵa, wakukhumba kupuluska ŵanthu ŵanandi kuti ŵafumeko kwa Yehova. Satana wakaleka yayi kuyezga kupuluska ŵanthu awo ŵakasopanga Yehova pambere Chikhristu chindaŵeko. Mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira, wakanjizga uchigaluka uwo ukatimbanizga mpingo Wachikhristu. Pa nyengo iyi, vikawonekanga nga kuti kusopa kutuŵa kwamara. (Mat. 13:24-30, 36-43; Mil. 20:29, 30) Kwambira m’ma 100 C.E., ŵasopi ŵaunenesko ŵakanjira mu wuzga wauzimu wa Babuloni Mukuru. Kweni Satana watondeka kumazga khumbo la Chiuta pa nkhani ya kusopa kutuŵa. Palije icho chingatondeska Chiuta kufiska khumbo lake. (Yes. 46:10; 55:8-11) Nkhani iyi yikukhwaska zina lake, ndipo nyengo zose Chiuta wakuchita vinthu kuyana na ng’anamuro la zina lake. Yehova wangatondeka yayi kufiska khumbo lake.

Nkhwantha Pakukhozgera Kusopa Kutuŵa

15. Kasi Yehova wakachita vichi kuti wamalane na ŵakugaluka na kuwoneseska kuti khumbo lake lizakafiskike nipera?

15 Yehova wakachitapo kanthu mwaluŵiro kuti wamalane na ŵakugaluka ŵara na kuwoneseska kuti khumbo lake lizakafiskike nipera. (Ŵazgani Genizesi 3:14-19.) Pambere Adamu na Eva ŵandafumemo mu munda wa Edeni, Yehova wakaŵeruzgirathu. Wakamba kweruzga Satana, pamanyuma Eva, ndipo paumaliro Adamu. Yehova wakaphalira Satana, uyo wakambiska uchigaluka kuti kwizenge “mphapu” iyo yizamuwezgerapo vyose ivyo vili kunangika chifukwa cha uchigaluka wake. “Mphapu” iyo Chiuta wakalayizga apa ndiyo yizamuchita ntchito yikuru chomene pakufiska khumbo la Yehova pa nkhani ya kusopa kutuŵa.

16. Ŵanthu ŵakati ŵagaluka mu Edeni, kasi Yehova wakachita wuli kuti khumbo lake lizakafiskike nipera?

16 Ŵanthu ŵakati ŵagaluka mu Edeni, Yehova wakalutilira kuchitapo kanthu kuti wafiske khumbo lake. Yehova wakaŵika ndondomeko yakuti ŵanthu ŵamusopenge umo iyo wakukhumbira, nga umo tiwonerenge mu mutu wakulondezgapo. (Heb. 11:4–12:1) Wakaphaliraso ŵanthu awo ŵakalembako Baibolo nga ni Yesaya, Yeremiya, na Ezekiyeli kuti ŵalembe uchimi wakuzirwa wakukhwaskana na kuwezgerapo kusopa kutuŵa. Kuwezgerapo uku ndiyo ni nkhani yikuru mu Baibolo. Mauchimi ghose agha ghazamufiskika na “mphapu” yakulayizgika, uyo ni Yesu Khristu. (Gal. 3:16) Yesu ndiyo ni nkhwantha pakukhozgera kusopa kutuŵa, ukaboni ni ivyo wakazgora Satana mu chiyezgo chachitatu. Enya, Yesu ndiyo Yehova wakamusora kuti wafiske mauchimi gha kuwezgerapo vinthu. (Chivu. 19:10) Ndiyo Chiuta wakakhumbanga kuti wathaske ŵanthu ŵake ku wuzga wauzimu na kuwezgerapo kusopa kutuŵa.

Kasi Imwe Muchitenge Wuli?

17. Chifukwa wuli tikughatemwa mauchimi gha mu Baibolo ghakuyowoya vya kuwezgerapo vinthu?

17 Para tikusanda mauchimi gha mu Baibolo ghakulongosora vya kuwezgerapo vinthu, tikukondwa ndipo chipulikano chithu chikukhora. Tikughatemwa mauchimi agha, chifukwa tikulindilira nyengo iyo vilengiwa vyose vyakuchanya na pa charu chapasi vizamukolerana pakusopa Yehova, Fumu Yikuru. Mauchimi agha ghakutipaso chigomezgo, chifukwa muli fundo zakukhozga. Tose tili ŵakunweka kuzakawona umo Yehova wazamufiskira ivyo wali kulayizga. Vinyake ivyo wali kulayizga ni vyakuti ŵakufwa ŵazamuwuka, charu chose chizamuŵa paradiso, kweniso tizamuŵa ŵamoyo kwamuyirayira kwambura masuzgo.—Yes. 33:24; 35:5, 6; Chivu. 20:12, 13; 21:3, 4.

18. Kasi tisambirenge vichi mu buku ili?

18 Mu buku ili, tisambirenge mauchimi ghakukondweska gha mu buku la Ezekiyeli. Ghanandi mwa mauchimi agha ghakuyowoya vya kuwezgerapo kusopa kutuŵa. Tiwonenge umo mauchimi agho Ezekiyeli wakalemba ghakukolelerana na mauchimi ghanyake. Tiwonengeso umo ghazamufiskikira kwizira mwa Yesu, na umo ghakutikhwaskira ise.—Wonani bokosi la “Ivyo Vili mu Buku la Ezekiyeli.”

19. Kasi imwe mwaŵikapo mtima kuchitachi, ndipo chifukwa wuli?

19 Tiyeni tiwelere ku ivyo vikachitika mu mapopa gha Yudeya mu 29 C.E. Satana wakatondeka kupusika Yesu kuti waleke kusopa kutuŵa. Ise ke? Satana waŵikapo mtima chomene kuti watipatuske pa kusopa kutuŵa. (Chivu. 12:12, 17) Mphanyi buku ili latovwira kuti tiŵikepo mtima kumukana Muyezgi muheni uyu. Nakuti mphanyi ivyo tikuyowoya na kuchita vyalongora kuti tikukolerana na mazgu ghakuti, “Yehova Chiuta wako ndiyo ukwenera kumusopa.” Para ndivyo tichitenge, nase tizamuŵapo apo khumbo lauchindami la Yehova lizamufiskikira. Pa nyengo iyo, ŵanthu wose, kuchanya na pa charu chapasi, ŵazamukolerana pakumupa Yehova icho chikumwenelera, kusopa kutuŵa!

a Ŵanthu ŵanyake ŵakughanaghana kuti zina lakuti Yehova likung’anamura “Uyo Wakuchitiska Kuŵako.” Ng’anamuro ili likumuyana nadi Yehova pakuti ni Mlengi na Wakufiska ivyo wakukhumba.

b Kuyana na ivyo Satana wakayowoya, buku linyake lakulongosora vya Baibolo likuti: “Nga umo vikaŵira pa chiyezgo chakwambilira, icho Adamu na Eva ŵakatondeka . . . , nkhani apa yikagona pakusankha pakati pa khumbo la Chiuta na khumbo la Satana, icho chikung’anamura kuti munthu wakwenera kusopa yumoza pa ŵaŵiri aŵa. Satana wakujiwona kuti ni chiuta mu malo mwa Chiuta mweneko.”

c Mu buku la Luka viyezgo ivi vili kulembeka mu ndondomeko yinyake, apo buku la Mateyu likuviyowoya mu ndondomeko iyo vikachitikira. Wonani vifukwa vitatu. (1) Mazgu ghakwamba agho Mateyu wakayowoya pakulongosora chiyezgo chakwamba na chachiŵiri ghakulongora kuti viyezgo ivi vikalondezgana. (2) Ntchakupulikikwa kuti viyezgo viŵiri—vyose vyakwambira na mazgu ghakuti, “Usange ndiwe mwana wa Chiuta”—vilondezgane na chiyezgo chikuru chakuti waswe dango lakwamba. (Eks. 20:2, 3) (3) Chikaŵa chakwenelera nadi kuti Yesu wayowoye mazgu ghakuti “Fumapo Satana!” pamanyuma pa chiyezgo chachitatu na chaumaliro.—Mat. 4:5, 10, 11.