Yako kaha kuvihande

Yenu kumitwe yavihande

KAPETUL2

“Kalunga Etavilile” Mawana Avo

“Kalunga Etavilile” Mawana Avo

WAVAHEPELEU 11:4

CHISHINA: Mujimbu wakusolola omu Yehova alongesele vyuma kutalisa kukulemesa chamuchano

1-3. (a) Vihula muka natushimutwila? (b) Vishina muka viwana vize natushimutwila? (Talenu muvwimbimbi wakulivanga.)

ACHISHINGANYEKENU Avele ali nakufunga mikoko jenyi. Mulimo kana nauzatenga kufuma vene kuunyike wenyi. Kaha likumbi limwe asakwileho vamwe nakuvajiha, nakuhana wana kuli Kalunga. Kutala Yehova etavilile kumulemesa mujila kaneyi kuli mutu wakuhona kukupuka tahi?

2 Kaposetolo Paulu vamuhwiminyinyine asoneke kutalisa kuli Avele ngwenyi: “Kalunga etavilile mawana enyi.” Oloze Yehova akanyine wana amuhanyine Kena. (Tangenu WavaHepeleu 11:4.) Jino tunahase kulihulisa ngwetu, Mwomwo ika Kalunga etavilile wana waAvele nakukana waKena? Vyuma muka natulinangula kuli Kena naAvele navatu veka vaze vasoneka mumukanda WavaHepeleu kapetulu 11? Kukumbulula vihula kana nachitukafwa tutachikize vyuma vyasakiwa mukulemesa chamuchano.

3 Omu natushimutwila vyuma vyasolokele mumakumbi aAvele nakuheta mumakumbi aEzekele, tutalenu vishina viwana vize navilingisa Kalunga etavile kulemesa chetu. Chishina chatete shina, twatela kulemesa kaha Yehova, chamuchivali, twatela kulingila Yehova vyuma vyamwenemwene, chamuchitatu, twatela kumuzachila mujila yize etavila, kaha chamuchiwana, twatela kumuzachila namuchima wetu wosena.

Mwomwo Ika Yehova Akanyinyine Wana waKena?

4, 5. Vyuma muka vyalingishile Kena ahane wana kuli Yehova?

4 Tangenu Kuputuka 4:2-5. Kena atachikijile chikupu ngwenyi apwile nakuhana wana kuli Yehova, mwomwo apwile nalwola lwaluvulu lwakulinangula vyaikiye. Atela Kena nasongo yenyi Avele, vapwile namyaka yakusemuka kafwe 100 omu vahanyine wana wavo kuli Yehova. * Kufuma vene kuunyike wavo vatachikijile chikuma milemba yaEtene, pamo vatalililenga eyi milemba yamwaza hahasuku. Twafwelela ngwetu vamwenenga vakeluve vanakulama jila yakwingila mumilemba. (Kupu. 3:24) Atela visemi javo vavalwezelenga ngwavo Yehova ikiye atengele vyuma vyakuyoya vyosena, kaha nawa kajinyine ngwenyi vatu vamonenga ukalu nakufwako. (Kupu. 1:24-28) Vyuma kanevi pamo vikiko vyalingishile Kena ahane wana wenyi kuli Kalunga.

5 Pamo kwapwile vyuma vikwavo vyalingishile Kena ahane wana kuli Kalunga. Yehova ahanjikile chimweza ngwenyi, nakukeza “muka-tanga” uze mwakachika mutwe ‘walinoka,’ uze ongele Eve alinge vyuma vyakuhenga. (Kupu. 3:4-6, 14, 15) Hakuwana nge Kena ikiye apwile mwana watwatwa, pamo ashinganyekelenga ngwenyi ikiye apwile uze “muka-tanga.” (Kupu. 4:1) Kaha nawa Yehova kechele kuhanjika navatu vakuhona kukupukako. Nahalwola luze Alama alingile shili, Kalunga ahanjikile nenyi pamo kuzachisa kangelo. (Kupu. 3:8-10) Kaha nawa omu Kena akumishile kuhana wana, Yehova ahanjikile nenyi. (Kupu. 4:6) Chikupu vene, Kena atachikijile ngwenyi Yehova kaha ikiye vatela kulemesa.

6, 7. Uno Kena kahanyine wana wamwenemweneko tahi nyi auhanyine mujila yakuhenga? Lumbununenu

6 Kaha mwomwo ika Kalunga akanyinyine wana waKena? Uno kahanyine wana wamwenemweneko tahi? Mbimbiliya kayahanjikahoko, oloze yamba kaha ngwayo Kena ahanyine “jimbuto jamuwande.” Omu mwahichile myaka, Yehova ahanyine Mose Jishimbi, kaha hajishimbi kana hapwile nalushimbi luze lwetavishile kuhana wana wajimbuto. (Kula. 15:8, 9) Twatela kutachikiza nawa ngwetu, halwola kana vatu valilenga kaha visakwola. (Kupu. 1:29) Kaha nawa hakuwana nge mavu apwile akwangula, ngocho akilikichile chikuma numba awane jimbuto jakuhana wana kuli Kalunga. (Kupu. 3:17-19) Chikupu vene akilikichile numba ahane wana kana. Chipwe ngocho, Yehova ketavilile wana waKenako.

7 Uno jila ahanyinyinemo wana wenyi yikiko yapwile yakuhenga tahi? Kutala Kena ahanyine wana mujila yize Kalunga ketavishileko tahi? Nduma. Mwomwo ika? Mwomwo omu Yehova akanyine wana waKena, kapihililile najila yize Kena ahanyinyinemo wana kanako. Mbimbiliya nawa kayasolola hatoma jila yize Kena chipwe Avele vahanyinyinemo wana wavoko. Kaha mwomwo ika Kalunga akanyinyine wana waKena?

Kena kahanyine wana namuchima wenyi wosenako (Talenu Palangalafu 8, 9)

8, 9. (a) Mwomwo ika Yehova ahonenene kwivwila uselewa Kena nawana wenyi? (b) Mijimbu muka namuwana muMbimbiliya kutalisa kuli Kena naAvele?

8 Mazu aze Paulu asonekelelele vaka-Kulishitu vavaHepeleu, asolola nge Kena kahanyine wana namuchima wenyi wosenako. Kena kapwile nalufweleloko. (Hepe. 11:4; Yowa. 1, 3:11, 12) Echi chikiko chalingishile Yehova ahone kwivwila uselewa Kena nawana ahanyine. (Kupu. 4:5-8) Hakuwana nge Yehova apwa chisemi wazangi, ngocho ahuhumwine mwanenyi Kena. Oloze Kena akanyine, mwomwo mumuchima wenyi mwazalile navilinga vyakufwana nge “jikole, vikokojola, lisungu.” (Ngale. 5:19, 20) Muchima waupi apwile nawo Kena walingishile navyuma vyamwaza alingilenga hakulemesa Kalunga vipwenga vyamokomoko. Mujimbu waKena watunangula nge, kulemesa Kalunga mujila etavila chasakiwa kumuzachila namuchima wetu wosena.

9 MuMbimbiliya vasonekamo mijimbu yayivulu yize yahanjika hali Kena. Mijimbu kana yasolola omu Yehova ahanjikile naKena, nomu Kena amukumbulwile. Yatulweza nawa majina avana venyi navyuma valingilenga. (Kupu. 4:17-24) Oloze kavasonekamo ngwavo Avele apwile navana chipwe kusonekamo vyuma ahanjikileko. Chipwe ngocho, vyuma alingile Avele vichili nakuhanjika kuli Etu. Mujila muka?

Avele Ahana Chakutalilaho Chamwaza Kutalisa kuKulemesa chaMuchano

10. Avele ahana chakutalilaho muka chamwaza kutalisa kukulemesa chamuchano?

10 Avele ahanyine wana wenyi kuli Yehova mwomwo atachikijile ngwenyi ikiye kaha atamo kumulemesa. Wana ahanyine Avele wapwile wamwenemwene mwomwo asakwile “vatwatwa vakuutanga wavimuna jenyi.” Numba tuhu Mbimbiliya kayahanjika hatoma ngwayo Avele alumbile wana wenyi halijiko lyakulumbila, oloze jila ahanyinyinemo wana wenyi yikiko etavilile Kalunga. Chuma chachinene chize chalingishile wana wenyi vawitavile kuli Kalunga shina muchima apwile nawo hakuhana wana kana. Kufwelela Yehova Kalunga nakuzanga jishimbi jenyi jakwoloka chikiko chamulingishile ahane wana kana. Twatachikiza ngachilihi ngocho?

Avele ateselemo vishina viwana vyasakiwa mukulemesa chamuchano (Talenu Palangalafu 10)

11. Mwomwo ika Yesu avulukilile Avele ngwenyi wakwoloka?

11 Chatete, tushimutwilenu hamazu aze Yesu ahanjikile hali Avele. Omu Yesu apwile mwilu, amwenenga Avele hano hamavu, kaha amwivwililenga kuwaha chikuma. (Vishi. 8:22, 30, 31; Yowa. 8:58; Kolo. 1:15, 16) Shikaho Yesu hakwamba ngwenyi, Avele apwile mutu wakwoloka, apwile nakuhanjika muchano. (Mateu 23:35) Mutu wakwoloka apwa mutu uze atachikiza ngwenyi, Yehova kaha ikiye atela kuhakako jishimbi jakutukafwa tutachikize vyuma vyakwoloka navyevi vyakuhenga. Oloze mutu kana atela nawa kusolola hatoma vilinga vyenyi nahanjikiso yenyi ngwenyi etavila jishimbi kana. (Esekesenuko Luka 1:5, 6.) Mutu kupwa wakwoloka atela kukilikita. Pamo shimbu kanda Avele ahane wana wenyi kuli Kalunga, apwile nakukavangiza jishimbi jaYehova mukuyoya chenyi. Atela chamukaluhwilile kukavangiza jishimbi jaYehova mwomwo yayenyi Kena uze atelelele kumukafwa, apwilenga namuchima waupi. (Yowa. 1, 3:12) Naye yaAvele kakavangijile jishimbi jaKalungako, kaha nawa ise alikangile kuli Yehova mwomwo asakile kulisakwila ivene vyuma vyamwaza nevi vyavipi. (Kupu. 2:16, 17; 3:6) Oloze Avele ahamukile kusakula kulinga vyuma vize tanga yenyi yahonene kulinga.

12. Chihandwa muka chapwile hali Kena naAvele?

12 Chamuchivali, tutalenu omu Kaposetolo Paulu asolwele hatoma ngwenyi lufwelelo lwatambukila hamwe nakwoloka. Asonekele ngwenyi: “Mwomwo yalufwelelo, Avele ahanyine Kalunga wana waulemu wachimuna wakuvatula kuhambakana waKena, kaha hakupwa nalufwelelo kana, vamuvulukile ngwavo wakwoloka.” (Hepe. 11:4) Mazu ahanjikile Paulu asolola nge, Avele afwelelele Yehova mukuyoya chenyi chosena nakumona ngwenyi vyuma eji kulinganga Yehova vyapwa vyakwoloka shimbu yosena, oloze Kena kalingile ngochoko.

13. Chakutalilaho chaAvele chatunangula chuma muka?

13 Chakutalilaho chaAvele chatunangula nge, kulemesa chamuchano chasakiwa kulemesa Yehova namuchima wetu wosena, kulumbununa kumufwelela chikuma nakukavangiza jishimbi jenyi jakwoloka. Chasakiwa nawa kupwa navilinga vyamwaza.

Vakakuluka Jetu Vakavangijilenga Chakutalilaho chaAvele

14. Mwomwo ika Yehova etavilile mawana vamuhanyine kuli Nowa, naApalahama naYakova?

14 Avele keshi ikiye kaha alemeselenga Yehova mukwolokako. Kaposetolo Paulu avulukile navatu veka vaze valemeselenga Yehova mukwoloka, vakufwana nge Nowa, naApalahama naYakova. (Tangenu WavaHepeleu 11:7, 8, 17-21.) Shimbu jimwe ava malunga navakiko vahanyinenga Yehova mawana, kaha awetavililenga. Mwomwo ika? Mwomwo valingilenga vyuma vyosena vize vyasakiwa mukulemesa chamuchano. Tutalenu havyakutalilaho vyavatu kana.

Wana ahanyine Nowa wasolwele nge alemeselenga Kalunga mujila yamuchano (Talenu Palangalafu 15, na 16)

15, 16. Nowa ateselemo ­ngachilihi vishina viwana ­vyasakiwa mukulemesa chamuchano?

15 Nowa asemukile omu mwahichile myaka 126 kufuma halwola afwile Alama. Kaha akolelele mulifuchi muze vatu valemeselenga tulunga vamakuli. * (Kupu. 6:11) Havatu vosena vapwileko shimbu kanda Livaji, Nowa kaha natanga yenyi vakiko valemeselenga Yehova mukwoloka. (Petu. 2, 2:5) Hanyima yaLivaji, Nowa atungile lijiko lyakulumbila wana kuli Yehova, eli likiko lijiko lyakulumbila lyatete vavuluka muMbimbiliya. Chuma kanechi alingile Nowa, chakolezezele tanga yenyi navatu vosena vatachikize ngwavo, Yehova ikiye kaha vatela kulemesa. Hatunyama vosena vaze apwile navo, Nowa ambachileho “tunyama vosena vatoma, nakuvyuma vyakutuka mwilu vyosena vitoma” nakuvihana wana kuli Yehova. (Kupu. 8:20) Wana kana wapwile wamwenemwene mwomwo Yehova ikiye auvulukile ngwenyi utoma.—Kupu. 7:2.

16 Nowa ahanyine wana wakulumba kuli Yehova halijiko lize atungile. Uno jila kaneyi alemeselelemo Kalunga yapwile yakwoloka tahi? Eyo. Mbimbiliya yahanjika ngwayo, Yehova evwile livumba lyalupengopengo lize lyafumine kuwana uze alumbile Nowa. Ngocho Nowa navana venyi vamalunga vavakiswile. (Kupu. 8:21; 9:1) Chuma chachinene chalingishile Yehova etavile wana ahanyine Nowa shina muchima apwile nawo hakuuhana. Kuhana wana kana chasolwele nge Nowa afwelelele chikuma Yehova nakwitavila ngwenyi vyuma eji kulinganga Yehova vyapwa vyakwoloka shimbu yosena. Mbimbiliya yamba ngwayo, Nowa “atambukilenga naKalunga wamuchano,” mwomwo ononokelenga Yehova mukuyoya chenyi nakukavangiza jishimbi jenyi. Echi chikiko chalingishile Nowa vamuvuluke ngwavo mutu wakwoloka.—Kupu. 6:9; Ezeke. 14:14; Hepe. 11:7.

17, 18. Apalahama ateselemo ngachilihi vishina viwana vyasakiwa mukulemesa chamuchano?

17 Apalahama atwaminenga munganda yaUle muze vatu valemeselenga tulunga vamakuli. Munganda kana mwapwilenga tembele yize vazachishilenga vatu hakulemesa kalunga wakakweji uze vavulukilenga ngwavo Nana. * Kaha lwola lumwe naise alemeselenga tulunga vamakuli. (Yoshu. 24:2) Oloze Apalahama asakwile kulemesa Yehova. Pamo alinangwile vyaKalunga wamuchano kuli kakuluka yenyi Sheme uze apwile mwanaNowa. Sheme naApalahama valisele namyaka yakusemuka 150.

18 Apalahama ahanyinenga mawana kuli Yehova mukuyoya chenyi chosena, mwomwo atachikijile ngwenyi ikiye kaha vatela kulemesa. (Kupu. 12:8; 13:18; 15:8-10) Kutala Apalahama ahanyinenga Yehova wana wamwenemwene tahi? Eyo, chihula kana vachikumbulwile halwola Apalahama alisuwile kuhana mwanenyi Isaka uze azangile chikuma, kupwa wana kuli Yehova. Halwola kanelu Yehova jino alwezele Apalahama jila atelelele kuhanyinamo wana kana. (Kupu. 22:1, 2) Alisuwile kukavangiza vyuma vyosena vize vamulwezele. Yehova ikiye akanyishile Apalahama kujiha mwanenyi. (Kupu. 22:9-12) Yehova etavililenga mawana amuhanyinenga Apalahama mwomwo awahanyinenga namuchima wenyi wosena. Paulu asonekele ngwenyi, “Apalahama afwelelele Yehova, kaha vamuvulukile kupwa wakwoloka.”—Loma 4:3.

Yakova ahanyine chakutalilaho chamwaza kuli vaka-tanga yenyi (Talenu Palangalafu 19, na 20)

19, 20. Yakova ateselemo ­ngachilihi vishina viwana ­vyasakiwa mukulemesa ­chamuchano?

19 Yakova atwaminenga chikuma muKanane, lifuchi lize Yehova ashikile kukahana Apalahama navaka-tanga yenyi. (Kupu. 17:1, 8) Vatu vapwile mulifuchi kana valemeselenga chikuma tulunga vamakuli, kahechi chalingishile Yehova ambenga ngwenyi vatu kana “navakavahanga mulifuchi.” (Levi 18:24, 25) Omu Yakova apwile namyaka yakusemuka 77, afumine muKanane nakuya nakumbata pwevo, kaha kufumaho akindulukile natanga yayinene. (Kupu. 28:1, 2; 33:18) Vaka-tanga yenyi vamwe vakundwijilenga kulemesa chamakuli. Chipwe ngocho, omu Yehova amulwezele ayenga kuMbetele akatunge lijiko lyakulumbila, hahaze vene ayile chakuzeneka kulangisa. Oloze shimbu kanda akatuke avangilile kulweza vaka-tanga yenyi ngwenyi: “Mbilenu tulunga veka ava muli navo, kaha litomesenu.” Kufumaho akavangijile jindongi jize Yehova amuhanyine.—Kupu. 35:1-7.

20 Yakova atungile majiko akulumbila amavulu muLifuchi lyaLushiko, kaha mawana osena awahanyinenga kuli Yehova mwomwo ikiye kaha vatela kulemesa. (Kupu. 35:14; 46:1) Yakova ahanyinenga wana wamwenemwene nakulemesa Kalunga mujila yakwoloka kaha nawa namuchima wenyi wosena. Ngocho Mbimbiliya yamuvuluka ngwayo apwile “wakulonga,” kusolola nge vamwivwililile uselewa kuli Kalunga. (Kupu. 25:27) Mukuyoya chenyi chosena, Yakova ahanyinenga chakutalilaho chamwaza chize vatelelele kukavangiza vaIsalele vaze vasemukile.—Kupu. 35:9-12.

21. Vyakutalilaho vyavatu tunashimutwila vinatukafwe ngachilihi kutachikiza vyuma vyasakiwa mukulemesa chamuchano?

21 Vyuma muka natulinangula kuvyakutalilaho vyavatu tunashimutwila kutalisa kukulemesa chamuchano? Ngana muze chapwile kuli vakiko, nayetu vatujingilika kuli vatanga navatu vaze vanahase kutuhonesa kuzachila kanawa Yehova. Hakusaka tupwenga vakumika, twatela kufwelela chikuma Yehova nakutachikiza nawa ngwetu jishimbi jenyi jikiko kaha japwa jakwoloka. Tweji kusololanga lufwelelo kana hakwononoka Yehova, nakuzachisa vyuma twatwama navyo, nangolo jetu, nalwola lwetu kumilimo yenyi. (Mateu 22:37-40; Koli. 1, 10:31) Nge natuzachila Yehova namuchima wetu wosena, kaha mwatwivwila kuwaha nakutuvuluka kupwa vakwoloka.—Tangenu WaYakova 2:18-24.

Muyachi Uze Walihanyine Kulemesa Yehova Mujila yaMuchano

22 24. Uno Jishimbi jakafwile ngachilihi vaIsalele vatachikize owo vatelelele kulemesa, nawana vatelelele kuhana, najila vatelelele kuhanyinamo wana kana?

22 Yehova ahanyine Jishimbi vaka-tanga yaYakova mangana vatachikize vyuma asaka hakumulemesa. Nge vatwalileho lika kwononoka Yehova kachi vapwile ‘vatu jenyi vakulipwila’ kaha nawa “muyachi wajila.” (Kulo. 19:5, 6) Talenu omu Jishimbi avahanyine jashindakanyine vishina viwana vyakutalisa kukulemesa chamuchano.

23 Yehova alwezele vaIsalele vatachikize owo vatelelele kulemesa. Ambile ngwenyi: “Kanda namukapwa natulunga vekako shina ami kaha.” (Kulo. 20:3-5) Kaha vatelelele kuhana Yehova mawana amwenemwene. Chakutalilaho, vatelelele kuhana kanyama wamwenemwene wakuhona katenga. (Levi 1:3; Lushi. 15:21; Esekesenuko Malaki 1:6-8.) VaLevi vanganyalilenga chikuma kumawana aze vatu vahanyinenga kuli Yehova, oloze navakiko vahanyinenga mawana. Hamawana aze vatambwilenga, vatelelele kusakulaho ‘mawana amwaza’ nakuhana Yehova. (Kula. 18:29) Yehova ahanyine vaIsalele jindongi jize javakafwile vatachikize kanawa jila yakuhanyinamo wana, nokwo vatelelele kuhanyina wana kana. Vavahanyine jishimbi jakuhambakana 600 jize javakafwile vatachikize vyuma vatelelele kulinga mukuyoya chavo chosena, kaha vavalwezele ngwavo: “Lingenunga vyuma vyosena vize namilweze Yehova Kalunga kenu. Kanda namuhandunukila kuchilyo chipwe kuchimosweko.”—Lushi. 5:32.

24 Kutala chapwile chakutamo kuli vaIsalele kupwa nachihela chize vatelelele kuhanyinako wana tahi? Eyo. Yehova alwezele vatu jenyi vatunge tavanaku, kaha yapwile jino chihela chakuliwanyina nakulemesa Kalunga. (Kulo. 40:1-3, 29, 34) Halwola kana vaIsalele vatelelele kuneha wana wavo kutavanaku numba jino Kalunga awitavile. *Lushi. 12:17, 18.

25. Chuma muka chapwa chachilemu chikuma kutalisa kukuhana mawana? Lumbununenu.

25 Chuma chapwile chachilemu chikuma shina muchima vapwilenga nawo vaIsalele hakuhana wana. Vatelelele kuhana wana mwomwo yakuzanga Yehova najishimbi jenyi. (Tangenu Lushimbi lwamuchivali 6:4-6.) Yehova akanyinenga wana vamuhanyinenga vaIsalele vaze kavamulemeselenga namichima yavo yosenako. (Isa. 1:10-13) Yehova ahanjikile kuli vaIsalele kuhichila muli kapolofweto Isaya ngwenyi: “Vatu kana ava veji . . . kunguvumbikanga kaha namivumbo yavo, oloze michima yavo yili kwakusuku nayami.” Mazu kana asolola nge Yehova eji kumonanga vatu vaze vali nakumuzachila namichima yavo yosena navaze kaveshi nakulinga ngochoko.—Isa. 29:13.

Kulemesela Kalunga haTembele

26. Uno hatembele yize atungile Solomone vazachililengaho mulimo muka hakavanga?

26 Omu mwahichile myaka yayivulu kufuma haze vaIsalele vatwamine muLifuchi lyaLushiko, Mwangana Solomone atungile tembele yakulemesela Kalunga yize yapwile yayinene kaha nawa yamwaza kuhambakana tavanaku. (Vamya. 1, 7:51; Miji. 2, 3:1, 6, 7) Hakavanga Yehova kaha ikiye vahanyinenga mawana aze vatu vanehelenga hatembele. Solomone navatu jenyi vahanyine mawana amavulu amwenemwene, kaha vawahanyine kweseka najila yize Kalunga avalwezele kuhichila muJishimbi. (Vamya. 1, 8:63) Chipwe ngocho, Yehova ketavilile kulemesa chavaIsalele mwomwo yamawana aze vahanyinenga chipwe mwomwo yakuwaha chatembeleko. Chuma chapwile chachilemu shina muchima vapwile nawo hakuhana aze mawana. Solomone ashindakanyine chishina kana omu apwile nakukunjika tembele. Ambile ngwenyi: “Zachilenunga Yehova Kalunga ketu namichima yenu yosena hakukavangizanga jindongi jenyi nakulamanga jishimbi jenyi nge omu munalingi likumbi lyalelo.”—Vamya. 1, 8:57-61.

27. Vyuma muka valingile vamyangana javaIsalele navatu javo, kaha Yehova alingile ika?

27 Chaluvinda vaIsalele kavakavangijile mazu avahuhumwine mwanganako. Vahonene kukavangiza vyuma vimwe vize vyasakiwile kukulemesa chamuchano. Vamyangana javaIsalele navatu javo kavatwalilileho kufwelela Yehova nakukavangiza jishimbi jenyiko. Yehova alwezelenga vapolofweto mangana vahuhumune vatu nakuvalweza ukalu nauvawana mwomwo yavilinga vyavo. (Yele. 7:13-15, 23-26) Hali ava vapolofweto azachishile Yehova, umwe apwile Ezekele lunga wakushishika. Ou kapolofweto ayoyelele mulwola lwalukalu chikuma luze vatu kavavumbikile kulemesa chamuchanoko.

Ezekele Amwene Omu Vatu Vapihishilenga Kulemesa chaMuchano

28, 29. Vyuma muka twatachikiza hali Ezekele? (Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “Chiyoyelo chaEzekele naLwola Ayoyelelelemo.”)

28 Ezekele atachikijile kanawa omu chapwile kulemesa chamuchano hatembele yize atungile Solomone. Hakuwana nge ise apwile kapilishitu, atela naikiye azachililenga hatembele. (Ezeke. 1:3) Kaha atela asuulukile chikuma hamyaka kana. Twafwelela ngwetu atachikijile Yehova naJishimbi jenyi hakumunangula kuli ise. Kaha nawa omu Ezekele apwile pamo namwaka umwe wakusemuka, hakiko vawanyine “mukanda waJishimbi” mutembele. * Mwangana Yoshiya uze apwile hachiyulo azangile chikuma mazu aze evwile mumukanda kana, ngocho azachile chikuma nangolo nakukundwiza kulemesa chamuchano.—Vamya. 2, 22:8-13.

Twafwelela chikupu ngwetu Ezekele atachikijile Yehova naJishimbi jenyi hakumunangula kuli ise (Talenu Palangalafu 28)

29 Ezekele naikiye ateselemo vyuma viwana vyasakiwa mukulemesa chamuchano ngana muze valingilenga malunga vakushishika vakunyima. Kachi nge natutanga mukanda waEzekele, natuwana nge Ezekele azachililile Yehova namuchima wenyi wosena, nakulinga vyuma vyosena vize amulwezele kweseka najila yize asakile Yehova. Chuma chamukafwile alinge vyuma kana shina lufwelelo lwakukola apwile nalwo. Oloze vatu vaze ayoyele navo mumyaka yize kavalingilenga ngochoko. Ezekele nawa evwilililenga kuli kapolofweto Yelemiya uze aputukile mulimo wenyi wakupolofweta mu 647 B.C.E. Yelemiya azachile nangolo hakuhuhumuna vatu vatachikize vyakusopesa chaYehova chize chapwile nakwiza.

30. (a) Uno upolofweto asonekele Ezekele wasolwele vyuma muka? (b) Lizu upolofweto lyalumbununa ika, kaha vyuma muka navitukafwa ­twivwishise upolofweto ­waEzekele? (Talenu lipwata lyakwamba ngwavo, “Kwivwishisa Upolofweto waEzekele.”)

30 Mazu vamuhwiminyinyine Ezekele asoneke asolwele nge vatu vahandukile chikuma kuli Yehova. (Tangenu Ezekele 8:6.) Omu Yehova aputukile kuzangamisa lifuchi lyaYuta, Ezekele naikiye apwile halizavu lyavatu vaze vatwalile muufunge muMbavilone. (Vamya. 2, 24:11-17) Numba tuhu vamutwalile muufunge, oloze kavamuzangamishileko. Yehova amuhanyine mulimo uze atelelele kuzachila vatu jenyi vaze vapwile muufunge. Vyakumwenesa naupolofweto uze asonekele Ezekele vyasolwele omu kulemesa chamuchano vachikindulwishile muYelusalema. Kaha vyasolola nawa omu kulemesa chamuchano navakachikindulwisa nakulingisa vatu vaze vazanga Yehova vakamulemese.

31. Mukanda uno nautukafwa tutachikize vyuma muka?

31 Vihanda vinakavangizaho mumukanda uno, navikatukafwa tukatachikize vyuma vyatwama mwilu muze atwama Yehova. Natukamona nawa omu kulemesa chamuchano vachipihishile, nomu Yehova nakindulwisa kulemesa chamuchano nakukinga vatu jenyi. Natukamona nawa omu nachikapwa kuyoya kulutwe omu vatu vosena hamavu navakalemesanga Yehova. Mukapetulu nakavangizaho natukashimutwila hachakumwenesa chatete asonekele Ezekele. Chakumwenesa kana nachikatukafwa tukatachikize kanawa omu apwa Yehova nachihanda chamwilu chaliuka lyenyi, nakumona nawa ovyo twatela kumuzachila nakumulemesela.

^ par. 4 Pamo Avele asemukile omu mwahichile myaka yayindende kufuma haze Alama naEve vavahangile muEtene. (Kupu. 4:1; 2) Mukanda waKuputuka 4:25 wamba ngwawo, Kalunga atongwele Sete ‘ashise muli Avele.’ Alama apwile namyaka 130 omu asemene Sete. Ou mwana asemukile omu mwahichile tando kufuma haze Avele vamujihile kuli yayenyi.​—Kupu. 4:25; 5:⁠3.

^ par. 15 Mukanda waKuputuka 4:26 wamba ngwawo mumakumbi aEnoshe kakwatambuli kaAlama, “vatu vaputukile kusaula lijina lyaYehova.” Vasawilenga lijina lyaYehova pamo hakulizachisa kumakombelo.

^ par. 17 Kalunga uze vavulukilenga ngwavo Nana vamuvulukilenga nawa ngwavo Sin. Numba tuhu vatu munganda yaUle valemeselenga tulunga vavavulu, oloze jitembele namajiko akulumbila amunganda kana vawazachishilenga chikuma hakulemesa Nana.

^ par. 24 Omu chikasha chajila vachifumishile mutavanaku, chasoloka nge Yehova etavilile mawana aze vamuhanyinenga vatu jenyi kukala chihela.​—Samwe. 1, 4:​3, 11; 7:​7-9; 10:8; 11:​14, 15; 16:​4, 5; Miji. 1, 21:​26-30.

^ par. 28 Chasoloka nge Ezekele aputukile kupolofweta mu 613 B.C.E omu apwile namyaka yakusemuka 30. Atela asemukile mu 643 B.C.E. (Ezeke. 1:⁠1) Yoshiya aputukile kuyula mu 659 B.C.E., kaha mukanda waJishimbi pamo uze vasonekele hakavanga vauwanyine kwakamwihi namwaka wakusokesa 18 wachiyulo chenyi chipwe mumwaka wa 642-641 B.C.E.