Onlad karga

Onlad saray karga

KAPITULO 2

“Inabobonan na Dios” Iray Regalo Da

“Inabobonan na Dios” Iray Regalo Da

HEBREO 11:4

TOPIC: Uksoyan nen Jehova ed dugan panagdayew manlapu la nensaman

1-3. (a) Anto ran tepet so konsideraen tayo? (b) Anto ran apatiran aspekto na dugan panagdayew so pantongtongan tayo? (Nengnengen so litrato diad gapo na kapitulo.)

ININSPEKSION ya maong nen Abel iray karnero to. Talagan inasikaso to iraya manlapud inkiyanak da. Natan et manpipili na pigara pian pakgeran to insan to iter ed Dios bilang regalo. Kasin awaten nen Jehova iyan panagdayew ya gawaen na sakey ya aliwan perpekton too?

2 Pinuyanan si apostol Pablo pian isulat iya nipaakar ed si Abel: “Inabobonan na Dios iray regalo to.” Balet ag-inawat nen Jehova so apay nen Cain. (Basaen so Hebreo 11:4.) Kanian wala ray tepet ya kaukolan tayon konsideraen. Akin et inawat na Dios so panagdayew nen Abel balet agto inawat so panagdayew nen Cain? Antoy naaralan tayod ginawa nen Cain tan Abel tan arum nin abitlad Hebreo kapitulo 11? Makatulong so ebat ed satan pian lalo tayon natalosan no antoy kaibad dugan panagdayew.

3 Legan tayon aaralen so sumaryo na agawa manlapud panaon nen Abel anggad si Ezequiel, imanoen so apatiran aspekto na panagdayew ya aabobonan na Dios: Nepeg ya say pangiteran et si Jehova, nepeg ya sankaabigan so kalidad, nepeg ya abobonan na Dios so paraan, tan nepeg ya duga so motibo na mandadayew.

Akin et Ag-inawat so Panagdayew nen Cain?

4, 5. Akin a naisip nen Cain ya say nepeg ya pangiteran toy regalo to et si Jehova?

4 Basaen so Genesis 4:2-5. Amta nen Cain ya say pangiteran tod regalo to et si Jehova. Dakel so panaon tan pankanawnawa nen Cain ya naamtaan so nipaakar ed si Jehova. Ngalngali 100 lay taon nen Cain tan Abel nen inyapay da ray regalo da. * Amta na sayan sanagi imay hardin na Eden, ompan nababantag da ni ingen iman ya balibalin parke. No ontan sirin, anengneng da met iray kerubin ya akasarad dalan ya paloob diman. (Gen. 3:24) Seguradon imbagad sikara na atateng da ya pinalsa nen Jehova so amin ya mabilay, tan say talagan gagala tod totoo et duma ed nagagawad sikara, ta kalkalna iran ontatatken anggad ompatey. (Gen. 1:24-28) Nayarin saraya so rason no akin ya naisip nen Cain ya say nepeg ya pangiteran toy regalo to et say Dios.

5 Anto ni nayarin arum a rason no akin ya inyapay nen Cain so bagat to? Impasakbay nen Jehova ya onsabi so “ilalak” ya manmekmek ed ulo na samay “uleg” a nantukso ed si Eva ya manggaway mauges ya desisyon. (Gen. 3:4-6, 14, 15) Lapud panguloan si Cain, nayarin inisip to ya sikato imay impromisan “ilalak.” (Gen. 4:1) Sakey ni, agpinultot nen Jehova so amin ya komunikasyon ed saray totoon makasalanan; anggano kayarin nankasalanan si Adan, akitongtong nin siansia so Dios ed sikato, mapatnag ya diad panamegley na sakey a anghel. (Gen. 3:8-10) Tan akitongtong si Jehova ed si Cain kayari ton inyapay so bagat to. (Gen. 4:6) Seguradon amta nen Cain ya si Jehova so nepeg ya dayewen.

6, 7. Kasin walay problema ed kalidad odino paraan na impangiyapay nen Cain? Ipaliwawa.

6 Akin balet et ag-inabobonan nen Jehova so bagat nen Cain? Kasin walay problema ed kalidad na regalo to? Anggapoy ibabaga na Biblia, noagta say nabasa tayo labat et “angiyakar si Cain na saray bunga na dalin.” Diad samay Ganggan nen Jehova ya inter tod si Moises, napatnagan ya aawaten To so onian klase na bagat. (Num. 15:8, 9) Tan imanoen pay situasyon da. Diad saman et tanaman labat so kakanen na totoo. (Gen. 1:29) Tan lapud insumpa na Dios so dalin ed paway na Eden, nairapan si Cain ya pawalaen imay bagat to. (Gen. 3:17-19) Nansagpotan to so inyapay ton panangan ya pambilay to la komon! Balet siansia nin ag-inabobonan nen Jehova so bagat nen Cain.

7 Kanian, kasin say problema et say paraan na impangiyapay tod regalo to? Kasin aliwa so impangiyapay nen Cain? Singa andi met. Akin ey? Lapud nen ag-inawat nen Jehova so bagat nen Cain, agto kinuestion so paraan na impangiyapay. Diad tua, ag-abitla no panon ya angiyapay si Cain odino si Abel. Anto sirin so problema?

Aliwan duga so motibo nen Cain (Nengnengen so parapo 8, 9)

8, 9. (a) Akin et ag-inabobonan nen Jehova si Cain tan say apay to? (b) Antoy anengneng mon makapainteres ed impormasyon ya walad Biblia nipaakar ed si Cain tan Abel?

8 Nanengneng ed impuyan ya sulat nen Pablo ed saray Hebreo ya aliwan dugay motibo nen Cain ed impanbagat to. Anggapoy pananisia to. (Heb. 11:4; 1 Juan 3:11, 12) Kanian, say ag-inabobonan nen Jehova et aliwa labat ya samay bagat nen Cain, noagta sikaton mismo. (Gen. 4:5-8) Maaron Ama si Jehova kanian sinali ton ipetek so anak to. Balet ag-inawat nen Cain so tulong nen Jehova. Say puso nen Cain et lalon inmuges lapud saray gawa na aliwan perpekton laman—say “pambubusolan, pankokolkol, imon.” (Gal. 5:19, 20) Lapud mauges so puso nen Cain, asayang iramay arum ya positibon aspekto na panagdayew to. Naaralan tayod agawa ya aliwa labat ya say nanengneng ya debosyon ed si Jehova so kaukolan ed dugan panagdayew.

9 Dakel so nabasa tayod Biblia nipaakar ed si Cain—nabasa tayoy impitongtong ed sikato nen Jehova, say ebat to, tan anggan saray kangaranan na ananak to tan saray arum ya ginawa da. (Gen. 4:17-24) Balet si Abel, anggapoy nabasa tayo ya sikatoy awalaan na anak tan anggapoy anggan sakey ya imbaga to ya nirekord ed Biblia. Pero singa mansasalita ni si Abel ed sikatayo natan lapud saray ginawa to. Panon?

Angiter si Abel na Pangaligan Parad Dugan Panagdayew

10. Panon ya angiter si Abel na pangaligan parad dugan panagdayew?

10 Si Jehova so angiyapayan nen Abel na bagat to ta amta ton Sikato labat so nepeg a pangiteran. Say kalidad na regalo to et sankaabigan​—pinili nen Abel so “pigaran panguloan a kordero to.” Anggano agnabasad Biblia no kasin nambagat ed altar odino andi, say paraan na impangiyapay tod regalo to et inawat nen Jehova. Balet say mas sankaimano ed samay regalo nen Abel​—ya anggad natan et pakaaralan tayo ni anggano manga anem a libon taon lay apalabas—​et say motibo to. Si Abel et pinakiwas na pananisia tod si Jehova tan panangaro tod saray matunong ya estandarte To. Panon tayon amta?

Ginawa nen Abel so apatiran aspekto na dugan panagdayew (Nengnengen so parapo 10)

11. Akin et nibaga nen Jesus ya matunong si Abel?

11 Unona, imanoen so imbaga nen Jesus nipaakar ed si Abel, sakey a toon kabkabat to. Walad tawen si Jesus nen nambilay si Abel diad dalin. Interesadon maong si Jesus ed sayan anak nen Adan. (Pro. 8:22, 30, 31; Juan 8:58; Col. 1:15, 16) Anengneng ton mismo, kanian nibaga ton matunong si Abel. (Mat. 23:35) Say matunong a too et bibidbiren ton si Jehova so nepeg ya mangiter na estandarte ed no antoy duga tan aliwa. Balet aliwan satan labat​—ipapanengneng tod panagsalita tan gagawaen to ya miabobon ed saratan ya estandarte. (Ikompara so Lucas 1:5, 6.) Kaukolay panaon pian say sakey et nawalaan na reputasyon bilang matunong. Kanian antis nin angiyapay ed si Jehova na regalo si Abel, seguradon abayag lan manbibilay base ed saray estandarte To. Nayarin parad sikato et aliwan mainomay ya gawaen itan. Aliwan marakep so impluensya na kuya ton si Cain ta nagmaliw ya mauges so puso to. (1 Juan 3:12) Ag-inunor na ina nen Abel so ganggan ya nanlapu mismo ed Dios, tan nanrebelde ed si Jehova so ama to ta labay ton sikatoy mandesisyon no antoy duga tan aliwa. (Gen. 2:16, 17; 3:6) Talagan makpel si Abel ta agto inalig iray kapamilya to!

12. Antoy baleg ya pandumaan nen Cain tan Abel?

12 Komadua, imanoen no panon ya pinankonektaan nen apostol Pablo iray kualidad ya pananisia tan inkatunong. Insulat nen Pablo: “Lapud pananisia, si Abel et angiyapay ed Dios na bagat a mas maabig nen say bagat nen Cain, tan diad panamegley na satan a pananisia et sikatoy tinasian a matunong.” (Heb. 11:4) Napatnagan ed imbaga nen Pablo ya aliwan singa si Cain, diad interon bilay nen Abel et sikatoy pinakiwas na nanlapud puso ya pananisia tod si Jehova tan ed saray paraan To.

13. Antoy naaralan tayod alimbawa nen Abel?

13 Naaralan tayod alimbawa nen Abel ya say dugan panagdayew et manlalapu labat ed puso ya duga so motibo to​—puso ya napnoy pananisia ed si Jehova tan talagan miabobon ed saray matunong ya estandarte To. Ontan met, naaralan tayo ya say dugan panagdayew et aliwa labat ya maminsan ya pangipanengneng na debosyon. Kaibad satan so interon bilay tayo, say amin ya gagawaen tayo.

Inalig na Arum so Alimbawa nen Abel

14. Akin et inawat nen Jehova so regalo nen Noe, Abraham, tan Jacob?

14 Si Abel so inmunan agperpekton too ya angiter na dugan panagdayew ed si Jehova, balet aliwan sikato so sampot. Binitla nen apostol Pablo so arum nin nandayew ed si Jehova diad dugan paraan—singa si Noe, Abraham, tan Jacob. (Basaen so Hebreo 11:7, 8, 17-21.) Sarayan lalaki et nambagat met ed si Jehova, tan inabobonan Toy regalo da. Akin? Lapud aglabat ira angiyapay na bagat, agawaan da met so amin ya importantin aspekto na dugan panagdayew. Imanoen tayoy alimbawa ra.

Diad saray bagat nen Noe, malinlinew ton impanengneng iray apatiran aspekto na dugan panagdayew (Nengnengen so parapo 15, 16)

15, 16. Panon ya agawaan nen Noe so apatiran aspekto na dugan panagdayew?

15 Inyanak si Noe kayari labat na 126 taon manlapud impatey nen Adan; balet, diad saman et dakdakel lay totoon aliwan duga so panagdayew da. * (Gen. 6:11) Diad amin ya pamilyan mabilay ed panaon antis na Delap, say panagdayew nen Noe tan say pamilya to labat so inaprobaan nen Jehova. (2 Ped. 2:5) Nen niliktar irad Delap, apakiwas si Noe ya manggaway altar, say sankaunaan ya abitlad Biblia, tan angiyapay ed si Jehova. Lapud sayan ginawa to, malinlinew ton impanengneng ed pamilya to​—tan ed amin ya totoo anggad panaon tayo—​ya si Jehova labat so nepeg ya pangiteran na panagdayew. Diad amin ya ayayep ya walad si Noe, say pinili ton ibagat et “pigara ed saray malinis ya ayep tan ed saray malinis ya ontitikyab a pinalsa.” (Gen. 8:20) Sankaabigan so kalidad na saramay apay to ta si Jehova ya mismo so angibagan malinis iraman.​—Gen. 7:2.

16 Imbagat nen Noe iramay apay a popoolan diad tapew na altar ya ginawa to. Kasin inawat na Dios iyan paraan na panagdayew? On. Ibabaga na Biblia ya parad si Jehova et ambalingit so angob na saray apay kanian benendisyonan toy Noe tan saray ananak to. (Gen. 8:21; 9:1) Balet, say manunan rason no akin ya inawat nen Jehova so apay nen Noe et lapud motibo to. Saramay bagat nen Noe et pakanengnengan na mabiskeg ya pananisia tod si Jehova tan ed saray paraan To. Lapud naynay ya uunoren nen Noe si Jehova tan susuportaan toy estandarte To, ibabaga na Biblia ya sikatoy “nanakar a kaiba na tuan Dios.” Kanian, anggad natan et kabkabat si Noe bilang matunong a too.​—Gen. 6:9; Eze. 14:14; Heb. 11:7.

17, 18. Panon ya agawaan nen Abraham so apatiran aspekto na dugan panagdayew?

17 Si Abraham et apaliberan na totoon aliway dadayewen da. Dimad panaayaman ton syudad ya Ur et walay balbaleg ya templo nen Nanna, say dios ya bulan. * Anggan say mismon ama nen Abraham et datin mandadayew ed saray palson dios. (Jos. 24:2) Balet, pinili nen Abraham so mandayew ed si Jehova. Nayarin naamtaan to so nipaakar ed tuan Dios ed inmunan ateng ton si Sem, sakey ed saray anak nen Noe. Akapanabetan so panaon na impanbilay da na manga 150 taon.

18 Diad andukey ya impanbilay nen Abraham, aminpigapigan angibagat. Sarayan ginawa to ya panagdayew et naynay ton iiter ed samay nepeg labat ya pangiteran, si Jehova. (Gen. 12:8; 13:18; 15:8-10) Kasin mabulos si Abraham ya iter ed si Jehova so apay ya sankaabigan so kalidad to? Malinew ya naebatan itan nen mabulos si Abraham ya ibagat so inad-aro ton anak, si Isaac. Diad saman et detalyadon imbaga nen Jehova so paraan na pangibagat nen Abraham. (Gen. 22:1, 2) Tan mabulos si Abraham ya unoren so amin ya detalye na satan ya instruksion. Diad tua, si Jehova so amatunda ed sikato pian agto napatey so anak to. (Gen. 22:9-12) Inawat nen Jehova iray ginawa nen Abraham ya panagdayew lapud duga so motibo to. Insulat nen Pablo: “Impatnag nen Abraham so pananisia ed si Jehova, tan sikatoy impasen a matunong lapud satan.”​—Roma 4:3.

Angiter na maong ya alimbawa si Jacob ed pamilya to (Nengnengen so parapo 19, 20)

19, 20. Panon ya agawaan nen Jacob so apatiran aspekto na dugan panagdayew?

19 Abayag ya nanayam si Jacob ed Canaan, say dalin ya impromisa nen Jehova ed si Abraham tan saray ilalak to. (Gen. 17:1, 8) Agaylay inkauges na panagdayew na totoo ditan kanian imbaga nen Jehova ya “iyula na dalin iray manaayam ditan.” (Lev. 18:24, 25) Nen mantaon na 77 si Jacob, tinaynan toy Canaan, insan angasawa, tan kasabi panaon et pinmawil ya wala lay baleg ya pamilya to. (Gen. 28:1, 2; 33:18) Balet, arum ed saray kapamilya to et naimpluensyaan na aliwan dugan panagdayew. Pero nen imbaga nen Jehova ed si Jacob ya onlad Bethel tan manggawa na altar, inunor ton tampol. Unona et imbaga tod saray kapamilya to: “Ekal yo iray sananey a dirios a walad pegley yo, tan linisan yoy inkasikayo.” Insan matoor ton tinumbok so amin ya instruksion ed sikato.​—Gen. 35:1-7.

20 Nanggaway Jacob na pigaran altar diad Insipan a Dalin, tan naynay ya si Jehova so pangiiteran to na panagdayew to. (Gen. 35:14; 46:1) Say kalidad na saray bagat to, say paraan na panagdayew tod Dios, tan say motibo tod panggagawa tod saratan et seguradon duga ta ibabaga na Biblia ya sikatoy “andiay pakabalawan,” sakey itan a balikas ya ontutukoy ed saramay aabobonan na Dios. (Gen. 25:27) Diad interon bilay nen Jacob, sikatoy angiter na maong ya alimbawa parad nasyon na Israel ya magmaliw ya poli to.​—Gen. 35:9-12.

21. Antoy naaralan tayod alimbawa di Noe, Abraham, tan Jacob nipaakar ed dugan panagdayew?

21 Antoy naaralan tayod alimbawa di Noe, Abraham, tan Jacob nipaakar ed dugan panagdayew? Singa sikara, napapaliberan itayo na saray totoo ya makaimpluensya ed sikatayo, ompan anggan mismon kapamilya tayo, ya agtayo la niiter ed si Jehova so debosyon ya parad sikato labat. Pian agda itayo naimpluensyaan, nepeg tayon pabiskegen so pananisia tayod si Jehova tan nepeg ya kombinsido tayo ya saray matunong ya estandarte to so sankaabigan. Ipapanengneng tayo itan ya pananisia no uunoren tayoy Jehova tan iiter tayoy panaon, biskeg, tan arum nin walad sikatayo diad panlilingkor tayod sikato. (Mat. 22:37-40; 1 Cor. 10:31) Talagan makapaseseg ya naamtaan ya no dayewen tayoy Jehova ed anggaay nayarian tayo, diad paraan ya labay to, tan dugay motibo tayo, ipasen to tayon matunong!—Basaen so Santiago 2:18-24.

Nasyon ya Pinili Parad Dugan Panagdayew

22-24. Panon ya indanet na Ganggan so kaimportantian na pangiteran, kalidad, tan paraan na pambagat na saray Israelita?

22 Inter nen Jehova ed poli nen Jacob so Ganggan, kanian malinew ed sikara no antoy labay ton gawaen da. No unoren day Jehova, magmaliw iran “espisyal a kayarian” to tan “sakey a masanton nasyon.” (Exo. 19:5, 6) Imanoen no panon ya indanet na Ganggan iray apatiran aspekto na dugan panagdayew.

23 Malinew ya imbaga nen Jehova no siopa so pangiteran na saray Israelita na panagdayew da. “Agka nepeg a nawalaan na arum a dirios nilikud ed siak,” so inkuan nen Jehova. (Exo. 20:3-5) Nepeg ya saray bagat ya iyapay dad sikato et sankaabigan so kalidad. Singa bilang, kaukolan ya saray bagat dan ayayep et marakep ya klase tan andiay depekto. (Lev. 1:3; Deu. 15:21; ikompara so Malaquias 1:6-8.) Minanabang iray Levita ed saray regalon iiter na totoo ed si Jehova, balet mangiiter met ira na saray apay da. Kaukolan ya say iter da et “nanlapud sankaabigan na amin a regalon niiter” ed sikara. (Num. 18:29) Nipaakar ed paraan na panagdayew na saray Israelita, inikdan ira na espisipikon instruksion ed no anto so ibagat, no iner, tan panon itan ya ibagat ed si Jehova. Ami-amin, masulok ya 600 ganggan so niiter ed sikara ya mangigiya ed bilay da, tan oniay bilin ed sikara: “Nepeg a maalwar yon gawaen so ingganggan ed sikayo nen Jehova a Dios yo. Agkayo onaarap ed kawanan odino kawigi.”​—Deu. 5:32.

24 Kasin importante no iner so pambagatan na saray Israelita? On. Ingganggan nen Jehova iray totoo to ya mangipaalagey na tabernakulo, tan nagmaliw itan ya sentro na dugan panagdayew. (Exo. 40:1-3, 29, 34) No labay na saray Israelita ya abobonan na Dios iray apay da, kaukolan ya awiten da iratan ed tabernakulo. *​—Deu. 12:17, 18.

25. Antoy sankaimportantian ed panagbagat? Ipaliwawa.

25 Balet say sankaimportantian et say motibo na sakey ya Israelita ed pangiyapay tod regalo to! Nepeg ya sikatoy pinakiwas na interon puson panangaro ed si Jehova tan ed saray estandarte To. (Basaen so Deuteronomio 6:4-6.) Nen basta labat ira mandadayew lapud napipilitan ira, ag-inawat nen Jehova iray bagat da. (Isa. 1:10-13) Diad panamegley nen propeta Isaias, imbaga nen Jehova ya amta to ya kunkunwari labat so pangipapanengneng da na debosyon, ya inkuan to: “Onaasingger ed siak irayan totoo . . . tan papagalangan da ak ed panamegley na bibil da, balet arawrawi ed siak so kapusoan da.”​—Isa. 29:13.

Panagdayew ed Templo

26. Diad gapo, panon ya nausar ed dugan panagdayew so templo ya impaalagey nen Solomon?

26 Kalabas na nilasus a taon manlapu nen nanayam lay Israel ed Insipan a Dalin, angipaalagey si Arin Solomon na sentro na dugan panagdayew ya mas baleg tan mas makapadinayew nen say tabernakulo. (1 Ara. 7:51; 2 Awa. 3:1, 6, 7) Diad gapo, si Jehova labat so pangiiteran ed saray bagat ya inyapay ed sayan templo. Dakerakel tan sankaabigan so kalidad na saray imbagat nen Solomon tan saray sakop to, tan ginawa ra itan ed paraan ya walad Ganggan na Dios. (1 Ara. 8:63) Balet, aliwan say kabili na templo tan karakel na bagat so rason no akin ya inawat nen Jehova so panagdayew ditan. Say sankaimportantian et say motibo na saray angiyapay na regalo. Indanet nen Solomon iyan punto diad dedikasyon na templo. Inkuan to: “Komon ta magmaliw a matoor so puso yo ed si Jehova a Dios tayo diad panakar yo unong ed saray inter ton totontonen tan diad pangunor yo ed saray ganggan to a singa ed sayan agew.”​—1 Ara. 8:57-61.

27. Antoy ginawa na saray arari na Israel tan saray sakop da, tan antoy ginawa nen Jehova lapud satan?

27 Makapaermen ta ag-intultuloy ya inunor na saray Israelita so importantin bilin na ari. Agda la agawaan so sakey odino arum nin aspekto na dugan panagdayew. Inabuloyan na saray arari na Israel tan saray sakop da ya magmaliw ya mauges so puso ra, abalang day pananisia dad si Jehova, tan agda la tinumbok iray matunong ya estandarte to. Aminpigan angibaki si Jehova na saray propeta pian maaro to ran ipetek, tan pasakbayan ira ed resulta na saray gagawaen da. (Jer. 7:13-15, 23-26) Sakey ed saratan ya propeta et say matoor a toon si Ezequiel, tan interesado tayod saray insulat to. Sikatoy nambilay diad panaon ya napepeligro so dugan panagdayew.

Anengneng nen Ezequiel ya Adutakan so Dugan Panagdayew

28, 29. Anto ray impormasyon ya amta tayo nipaakar ed si Ezequiel? (Nengnengen so kahon ya “Ezequiel​—Panaon na Impanbilay To.”)

28 Kabisado nen Ezequiel so panagdayew ya gagawaen ed templo ya impaalagey nen Solomon. Say ama to et sakey a saserdote tan oonlad templo no betang to lay manlingkor. (Eze. 1:3) Posiblin maliket so impanugaw nen Ezequiel. Seguradon imbangat nen ama to so nipaakar ed si Jehova tan ed Ganggan. Diad tua, nayarin manga sakey taon la nen Ezequiel nen nalmo ed templo so “libro na Ganggan.” * Say manuuley ed saman et say maong ya arin si Josias. Apakiwas so ari ed nadngel to kanian lalon nansagpot ya suportaan so dugan panagdayew.​—2 Ara. 22:8-13.

Si Ezequiel et seguradon binangatan nen ama to nipaakar ed si Jehova tan ed Ganggan (Nengnengen so parapo 28)

29 Singa saray matoor ya lalaki ya nambilay sakbay nen Ezequiel, agawaan to ray apatiran aspekto na dugan panagdayew. No aralen tayo so libro na Ezequiel, nanengneng tayo ya si Jehova labat so nanlingkoran to, tuloytuloy ton inter so sankaabigan to, tan inunor to no antoy pagagawa nen Jehova ed sikato diad paraan ya labay To. Ginawan amin iya nen Ezequiel lapud apakiwas na nanlapud puso ya pananisia. Balet aliwan ontan so dakel ya kapanaonan to. Nen ombabaleg si Ezequiel, narerengel toy Jeremias ya manpropropesiya. Ginmapo ed satan ya kimey si Jeremias nen 647 B.C.E. tan maseet ton impasakbay so onsabin panangukom nen Jehova.

30. (a) Antoy ipapaamta na saray propesiyan insulat nen Ezequiel? (b) Anto so propesiya, tan panon tayon talosan iray propesiya nen Ezequiel? (Nengnengen so kahon ya “No Panon ya Talosan Iray Propesiya nen Ezequiel.”)

30 Ipapaamta na saray apuyanan ya insulat nen Ezequiel ya inmarawi lan maong iray totoo na Dios ed panlilingkor dad Sikato. (Basaen so Ezequiel 8:6.) Nen ginapoan nen Jehova ya disiplinaen so Juda, sakey si Ezequiel ed saray inawit ya aripen ed Babilonia. (2 Ara. 24:11-17) Balet agawa iyad si Ezequiel aliwan lapud dudusaen na Dios. Imbes, walay kimey ya pagawa nen Jehova ed sikato parad saray totoo Ton inawit ed Babilonia. Nanengneng ed saray makapadinayew ya pasingawey tan propesiya ya insulat nen Ezequiel no panon ya nipawil so dugan panagdayew diad Jerusalem. Balet aliwan satan labat​—naamtaan met ed saratan no panon ya onsabi panaon et sigpot lan nipawil so dugan panagdayew parad amin ya mangaaro ed si Jehova.

31. Antoy nitulong ed sikatayo na sayan publikasyon?

31 Diad saray onsublay ya seksion na sayan publikasyon, nawalaan tayoy ideya ed kawalaan nen Jehova diad tawen, naamtaan tayo no panon ya adutakan a maong so dugan panagdayew, naaralan tayo no panon ya ipapawil tan proprotektaan nen Jehova iray totoo to, tan naimadyin tayoy nagawad arapen sano amin a totoo et mandayew lad si Jehova. Diad onsublay ya kapitulo, konsideraen tayo so unonan pasingawey ya insulat nen Ezequiel. Diad satan, nilitrato tayod isip tayo si Jehova tan say walad tawen ya kabiangan na organisasyon to, tan saya so mangidanet no akin ya sikato labat so manepeg ya pangiteran tayod dugan panagdayew.

^ par. 4 Nayarin inlukon si Abel ag-abayag kayarin pinapaway ed Eden si Adan tan Eva. (Gen. 4:1, 2) Ibabaga na Genesis 4:25 ya tinuro na Dios si Set “a kasalat nen Abel.” Si Adan et mantaon na 130 nen niyanak so ilalak ton si Set, kayarin pinatey si Abel. (Gen. 5:3) Kanian, nayarin manga 100 so edad nen Abel nen sikatoy pinatey nen Cain.

^ par. 15 Ibabaga na Genesis 4:26 ya diad panaon nen Enos ya apo nen Adan, “saray totoo et ginmapon tinmawag ed ngaran nen Jehova.” Balet, mapatnag ya aliwan marespeto so panggagawa dad satan, ta posiblin ngangaranan da na Jehova iray idolo ra.

^ par. 17 Say laki a dios ya si Nanna et kabkabat met ed ngaran ya Sin. Anggano dakdakel so dios ya dadayewen na saray manaayam ed Ur, saray templo tan altar ed satan ya syudad et manunan parad sikato.

^ par. 24 Nen anggapo lad tabernakulo so sagradon Kaban, mapatnag ya inabobonan nen Jehova iray bagat ya inyapay ed arum ya pasen, aliwa labat ya diad tabernakulo.​—1 Sam. 4:3, 11; 7:7-9; 10:8; 11:14, 15; 16:4, 5; 1 Awa. 21:26-30.

^ par. 28 Nayarin mantaon na 30 si Ezequiel nen ginmapon nampropesiya nen 613 B.C.E. Kanian ompapaway a sikatoy inyanak nen 643 B.C.E. (Eze. 1:1) Ginmapon nanuley si Josias nen 659 B.C.E., tan nalmo so libro na Ganggan, nayarin samay orihinal, nen manga koma-18 ya taon na panuuley to, odino manga 642-641 B.C.E.