Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

KAPITULO 7

Makilala sang mga Pungsod nga “Ako Amo si Jehova”

Makilala sang mga Pungsod nga “Ako Amo si Jehova”

EZEQUIEL 25:17

POKUS: Kon ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa mga pungsod nga nagpakahuya sa ngalan ni Jehova

1, 2. (a) Ngaa ang Israel daw nagaisahanon nga karnero nga ginapalibutan sang mga lobo? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga kapitulo.) (b) Ano ang natabo sa mga Israelinhon kag sa ila mga hari?

SA SULOD sang ginatos ka tuig, ang Israel daw nagaisahanon nga karnero nga ginapalibutan sang mga lobo. Sa sidlangan nga dulunan, ara ang mga Ammonhon, Moabnon, kag mga Edominhon. Sa katundan, ara ang mga Filistinhon nga madugay na nga kaaway sang Israel. Sa aminhan naman ara ang Tiro, ang siudad nga manggaranon kag sentro sang negosyo. Kag sa bagatnan, ara ang dumaan nga pungsod sang Egipto nga ginagamhan sang ginapakadios nila nga hari, ang Paraon.

2 Sang nagsalig ang mga Israelinhon kay Jehova, ginproteksionan niya sila sa ila mga kaaway. Pero, sulitsulit nga gintugutan sang iya katawhan kag sang ila mga hari nga higkuan ang ila putli nga pagsimba sang mga pungsod sa palibot nila. Ang isa ka hari nga nagsunodsunod lang amo si Ahab. Naggahom sia sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel kag kadungan niya si Hari Jehosapat sang Juda. Ginpangasawa niya si Jezebel, ang anak nga babayi sang hari sang Sidon nga naggahom sa manggaranon nga siudad sang Tiro. Ginpalapnag ni Jezebel ang pagsimba kay Baal sa Israel. Kag bangod sa impluwensia ni Jezebel, wala sing makatupong sa ginhimo ni Ahab nga paghigko sa putli nga pagsimba.—1 Hari 16:30-33; 18:4, 19.

3, 4. (a) Sa ano naman nagpokus si Ezequiel? (b) Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon naton?

3 Ginpaandaman ni Jehova ang iya katawhan sa mangin resulta kon indi sila magmatutom sa iya. Pero naubos na ang pasensia ni Jehova. (Jer. 21:7, 10; Ezeq. 5:7-9) Sang 609 B.C.E., sa ikatlo nga tion, nagbalik ang mga soldado sang Babilonia sa Ginsaad nga Duta. Halos napulo ka tuig na halin sang katapusan nila nga pagsalakay. Pero sa sini nga tion, pangrumpagon nila ang mga pader sang Jerusalem kag pamatyon ang mga nagrebelde kay Nabocodonosor. Sang nagsugod ang pagkibon kag natuman ang makangilidlis nga mga detalye sang iya tagna, nagpokus naman ang tagna ni Ezequiel sa matabo sa mga pungsod sa palibot sang Ginsaad nga Duta.

Silutan gid ang mga pungsod nga nagpasipala sa ngalan ni Jehova

4 Ginpahayag ni Jehova kay Ezequiel nga malipay ang mga kaaway sang Juda sa kalaglagan sang Jerusalem kag hingabuton nila ang mga makaluwas. Pero silutan gid ang mga pungsod nga nagpasipala sa ngalan ni Jehova kag ang mga naghingabot ukon nag-impluwensia sa iya katawhan. Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa sini nga mga pungsod? Kag paano ang mga tagna ni Ezequiel sa mga pungsod nagahatag sa aton sing paglaum?

Mga Paryente nga ‘Nagtamay’ sa Israel

5, 6. Ano ang relasyon sang mga Ammonhon kag sang mga Israelinhon?

5 Ang Ammon, Moab, kag Edom, mga paryente sang Israel. Bisan pa ang ila katigulangan magkadugo kag magkaupod nga nagkabuhi sang una, madugay nga ginhingabot kag ‘gintamay’ sini nga mga pungsod ang katawhan sang Dios.—Ezeq. 25:6.

6 Binagbinaga ang mga Ammonhon. Mga kaliwat sila sang hinablos ni Abraham nga si Lot paagi sa iya kamanghuran nga bata nga babayi. (Gen. 19:38) Ang ila lenguahe halos pareho sa Hebreo, amo nga posible maintiendihan ini sang katawhan sang Dios. Bangod paryentihanay sila, ginsilingan ni Jehova ang mga Israelinhon nga indi makig-away sa mga Ammonhon. (Deut. 2:19) Pero sang mga adlaw sang mga Hukom, nagbulig ang mga Ammonhon sa hari sang Moab nga si Eglon sa pagpigos sa Israel. (Huk. 3:12-15, 27-30) Sang ulihi sang nangin hari si Saul, ginsalakay sang mga Ammonhon ang Israel. (1 Sam. 11:1-4) Sang panahon naman ni Hari Jehosapat, nag-updanay naman ang Ammon kag Moab para salakayon ang Ginsaad nga Duta.—2 Cron. 20:1, 2.

7. Paano gintratar sang mga Moabnon ang ila paryente nga mga Israelinhon?

7 Ang mga Moabnon kaliwat man ni Lot paagi sa iya kamagulangan nga bata nga babayi. (Gen. 19:36, 37) Ginsilingan ni Jehova ang mga Israelinhon nga indi magpakig-away sa Moab. (Deut. 2:9) Pero mapintas ang mga Moabnon. Imbes nga buligan ang ila mga paryente nga nagapalagyo sa pagkaulipon sa Egipto, ginpunggan nila sila nga makasulod sa Ginsaad nga Duta. Ginbayaran ni Hari Balak sang Moab si Balaam para pakamalauton ang Israel, kag gintudluan ni Balaam si Balak kon paano sulayon ang mga lalaki sang Israel nga maghimo sing imoral kag magsimba sa mga diosdios. (Num. 22:1-8; 25:1-9; Bug. 2:14) Ginatos ka tuig nga ginpigos sang mga Moabnon ang ila mga paryente asta sang panahon ni Ezequiel.—2 Hari 24:1, 2.

8. Ngaa nagsiling si Jehova nga utod sang Edom ang Israel, pero ano ang ginhimo sang mga Edominhon?

8 Ang mga Edominhon mga kaliwat sang kapid ni Jacob nga si Esau. Suod gid ang relasyon sang mga Edominhon kag mga Israelinhon amo nga gintawag sila ni Jehova nga mag-utod. (Deut. 2:1-5; 23:7, 8) Pero, ginhingabot sang mga Edominhon ang Israel halin sang naggua sila sa Egipto asta sang nalaglag ang Jerusalem sang 607 B.C.E. (Num. 20:14, 18; Ezeq. 25:12) Sa sina nga tion, wala lang nagkalipay ang mga Edominhon sa pag-antos sang Israel kundi ginsulsulan pa nila ang Babilonia nga laglagon sing bug-os ang Jerusalem kag gindakop nila ang nagapalagyo nga mga Israelinhon kag gintugyan sila sa mga kaaway.—Sal. 137:7; Ob. 11, 14.

9, 10. (a) Ano ang natabo sa Ammon, Moab, kag Edom? (b) Ngaa indi tanan nga pumuluyo sini nga mga pungsod nagahingabot sa Israel? Maghatag sing halimbawa.

9 Ginpapanabat ni Jehova ang mga paryente sang Israel bangod sa ila indi maayo nga pagtratar sa Iya katawhan. Sia nagsiling: “Ihatag ko . . . ang mga Ammonhon subong butang nga panag-iyahan sang mga taga-Sidlangan, agod ang mga Ammonhon indi na pagdumdumon sang mga pungsod.” Nagsiling man sia: “Silutan ko ang Moab, kag makilala nila nga ako amo si Jehova.” (Ezeq. 25:10, 11) Pagligad sang mga lima ka tuig pagkatapos nga malaglag ang Jerusalem, natuman ini nga mga tagna sang ginsakop sang Babilonia ang Ammon kag Moab. Parte naman sa Edom, si Jehova nagsiling nga ‘laglagon niya ang katawhan kag kasapatan sini, kag himuon ini nga kamingawan.’ (Ezeq. 25:13) Suno gid sa tagna, wala na nagluntad sang ulihi ang Ammon, Moab, kag Edom.—Jer. 9:25, 26; 48:42; 49:17, 18.

10 Pero, indi tanan nga pumuluyo sini nga mga pungsod naghingabot sa katawhan sang Dios. Halimbawa, sanday Zelek nga Ammonhon kag Itma nga Moabnon, lakip sa pinakamaayo nga mga soldado ni Hari David. (1 Cron. 11:26, 39, 46; 12:1) Kag si Rut nga Moabnon nangin mainunungon nga sumilimba ni Jehova.—Rut 1:4, 16, 17.

Indi gid magtikang sa bibi sang pil-as paagi sa pagkompromiso

11. Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa pungsod sang Ammon, Moab, kag Edom?

11 Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa sini nga mga pungsod? Una, sang nagpabaya ang Israel, naimpluwensiahan sia sang iya mga paryente nga magsimba sa butig nga mga dios, pareho sa dios sang Moab nga si Baal sang Peor kag sa dios sang Ammon nga si Molec. (Num. 25:1-3; 1 Hari 11:7) Puede man ini matabo sa aton. Mahimo kita engganyuhon sang aton mga paryente nga indi Saksi nga magkompromiso. Halimbawa, mahimo indi nila maintiendihan kon ngaa wala kita nagasaulog sang Easter ukon paskua sang pagkabanhaw, naga-exchange gift kon Krismas, ukon nagaentra sa popular nga mga kustombre nga naangot sa butig nga pagpati. Bisan pa maayo ang ila motibo, mahimo gusto nila nga engganyuhon ka nga supakon bisan sa makadali lang ang mga prinsipio sa Biblia. Gani, importante gid nga indi kita magpadala sa ila! Ginpakita sang kasaysayan sang Israel nga ang pagkompromiso bisan sa gamay nga butang delikado gid. Pareho ini sa pagtikang sa bibi sang pil-as.

12, 13. Ano nga paghingabot ang mahimo naton maatubang, pero ano ang posible nga matabo kon magpabilin kita nga mainunungon?

12 May matun-an pa kita sa pagpakig-angot sang Israel sa Ammon, Moab, kag Edom. Mahimo hingabuton kita sang mga miembro sang aton pamilya nga indi Saksi. Nagpaandam si Jesus nga kon kaisa ang mensahe nga aton ginabantala magaresulta “sa pagbahinbahin; ang anak nga lalaki batok sa iya amay, ang anak nga babayi batok sa iya iloy.” (Mat. 10:35, 36) Ginsilingan ni Jehova ang mga Israelinhon nga indi makig-away sa ila mga paryente, gani ginalikawan man naton nga makigbais sa mga miembro sang aton pamilya nga indi Saksi. Pero indi kita dapat matingala kon hingabuton kita.—2 Tim. 3:12.

13 Bisan pa wala man kita ginahingabot sang aton mga paryente, indi naton pagtugutan nga sila ang matuman imbes nga si Jehova. Ngaa? Kay si Jehova lang ang dapat naton unahon sa aton kabuhi. (Basaha ang Mateo 10:37.) Dugang pa, kon magpabilin kita nga mainunungon kay Jehova, ang iban naton nga paryente mahimo mangin pareho nanday Zelek, Itma, kag Rut nga magaupod sa aton sa putli nga pagsimba. (1 Tim. 4:16) Mabatyagan man nila ang kalipay sa pagsimba sa lamang matuod nga Dios kag ang iya pagpalangga kag proteksion.

Ang mga Kaaway ni Jehova ‘Ginsilutan’

14, 15. Paano gintratar sang mga Filistinhon ang mga Israelinhon?

14 Ang mga Filistinhon nagsaylo halin sa isla sang Creta pakadto sa duta nga ginpromisa sang ulihi ni Jehova kay Abraham kag sa iya kaliwat. Sanday Abraham kag Isaac nakapakig-angot sa sini nga mga tawo. (Gen. 21:29-32; 26:1) Sang ara na ang Israel sa Ginsaad nga Duta, ang mga Filistinhon isa na ka gamhanan nga pungsod kag mabakod ang iya puersa militar. Nagasimba sila sa butig nga mga dios, pareho kanday Baal-zebub kag Dagon. (1 Sam. 5:1-4; 2 Hari 1:2, 3) Sang ulihi, ang Israel nagsimba man sa sini nga mga dios.—Huk. 10:6.

15 Nangin indi matutom ang Israel, gani gintugutan ni Jehova ang mga Filistinhon nga sakupon ang iya katawhan sa malawig nga tion. (Huk. 10:7, 8; Ezeq. 25:15) Nagpatuman sila sing mapiguson nga pagdumili sa mga Israelinhon * kag madamo ang ginpamatay nila nga Israelinhon. (1 Sam. 4:10) Pero sang naghinulsol ang Israel kag nagbalik sila kay Jehova, ginluwas niya sila. Gintangdo niya ang mga lalaki pareho nanday Samson, Saul, kag David para luwason ang Iya katawhan. (Huk. 13:5, 24; 1 Sam. 9:15-17; 18:6, 7) Subong sang gintagna ni Ezequiel, ‘ginsilutan’ ang mga Filistinhon sang ginsakop ang ila duta sang mga Babilonianhon kag sang ulihi sang mga Griego.—Ezeq. 25:15-17.

16, 17. Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa mga Filistinhon?

16 Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa mga Filistinhon? Ang katawhan ni Jehova subong ginapamatukan man sang pila sa pinakagamhanan nga mga pungsod sa kalibutan. Pero indi pareho sa Israel, nagpabilin kita nga mainunungon kay Jehova. Kon kaisa, daw nagamadinalag-on ang mga kaaway sang putli nga pagsimba. Halimbawa, sa umpisa sang ika-20 nga siglo, ang gobierno sang United States nagtinguha nga pauntaton ang hilikuton sang katawhan ni Jehova sang ginsentensiahan nila ang mga nagapanguna sa organisasyon nga mapriso sing tinuig. Sang ikaduha nga inaway sa bilog nga kalibutan, ang partido sang Nazi sa Germany nagtinguha nga papason ang katawhan sang Dios paagi sa pagpriso sa linibo kag pagpamatay sa ginatos sa ila. Pagkatapos sina nga inaway, ginsugdan sang Soviet Union ang malawig nga paghingabot sa mga Saksi ni Jehova, kag ang aton mga utod gindala sa mga labor camp ukon gintapok sa malayo nga mga lugar.

17 Mahimo padayon nga dumilian sang mga gobierno ang aton pagbantala, prisuhon ang katawhan sang Dios, kag patyon pa gani ang pila sa aton. Mahadlok bala kita ukon magluya ang aton pagtuo? Indi! Luwason ni Jehova ang iya mainunungon nga katawhan. (Basaha ang Mateo 10:28-31.) Natun-an naton nga naalimunaw na ang gamhanan kag mapiguson nga mga gobierno sadto, pero padayon nga nagadamo ang katawhan ni Jehova. Sa indi madugay, matabo man sa tanan nga gobierno sang tawo ang natabo sa mga Filistinhon, kag mapilitan sila nga kilalahon si Jehova. Kag pareho sa mga Filistinhon, indi na sila magluntad!

Ang “Bugana nga Manggad” Indi Makahatag sing Dayon nga Proteksion

18. Ano nga klase sang emperyo ang Tiro?

18 Ang dumaan nga siudad sang Tiro * ara sa sentro sang isa sa pinakadaku nga mga emperyo sang negosyo sadto. Ang iya mga barko nagalakbay sa Dagat Mediteraneo para magnegosyo sa mga lugar sa katundan. Ang iya mga negosyante nagalakbay man sa duta para magnegosyo sa malayo nga mga emperyo sa sidlangan. Sa sulod sang ginatos ka tuig, nagdugang pa gid ang manggad sang Tiro halin sa sining malayo nga mga lugar. Nagmanggaranon gid ang iya mga negosyante amo nga ginkabig nila ang ila kaugalingon nga mga prinsipe.—Isa. 23:8.

19, 20. Ano ang kinalain sang mga pumuluyo sang Tiro sa taga-Gibeon?

19 Sang naggahom si Hari David kag si Hari Solomon, suod gid ang Israel sa mga pumuluyo sang Tiro nga nagsuplay sa ila sang materyales kag nagpadala sing mga trabahador sa pagpatindog sang palasyo ni David kag sang ulihi sang templo ni Solomon. (2 Cron. 2:1, 3, 7-16) Nakita sang Tiro kon paano ginpakamaayo ang Israel. (1 Hari 3:10-12; 10:4-9) May kahigayunan gid ang linibo ka taga-Tiro nga makatuon parte sa putli nga pagsimba, makilala si Jehova, kag masaksihan ang mga pagpakamaayo sa mga alagad sang matuod nga Dios!

20 Pero, ang mga pumuluyo sang Tiro padayon sa ila materyalistiko nga pagkabuhi. Wala nila ginsunod ang halimbawa sang Gibeon, ang gamhanan nga siudad sang Canaan, nga nangin alagad ni Jehova bisan pa nabatian lang nila ang parte sa dalayawon nga gahom ni Jehova. (Jos. 9:2, 3, 22–10:2) Ang mga pumuluyo sang Tiro nangin kaaway sang katawhan sang Dios kag ginbaligya pa gani sa pagkaulipon ang iban sa ila.—Sal. 83:2, 7; Joel 3:4, 6; Amos 1:9.

Indi magsalig nga maproteksionan kita sang materyal nga mga butang pareho sang pader

21, 22. Ano ang natabo sa Tiro, kag ngaa?

21 Paagi kay Ezequiel, si Jehova nagsiling sa sini nga mga kaaway: “Batok ako sa imo, O Tiro, kag magadala ako sang mga pungsod batok sa imo, kaangay sang pagdala sang dagat sing mga balod. Gub-on nila ang mga pader sang Tiro kag rumpagon ang iya mga torre, kag kaguson ko ang duta kag himuon sia nga isa ka mahining nga bato.” (Ezeq. 26:1-5) Nagsalig ang mga pumuluyo sang Tiro sa ila manggad kay abi nila makahatag ini sing proteksion pareho sa 46 metros kataas nga mga pader sang isla nga siudad sini. Mas maayo tani kon namati sila sa paandam ni Solomon: “Ang manggad sang manggaranon amo ang iya mabakod nga siudad; ginahunahuna niya nga kaangay ini sang pader nga nagaamlig sa iya.”—Hulu. 18:11.

22 Sang gintuman sang mga Babilonianhon kag sang ulihi sang mga Griego ang tagna ni Ezequiel, narealisar sang taga-Tiro nga wala gid sing pulos ang pagsalig sa manggad sang siudad kag sa literal nga mga pader sini. Sa tapos malaglag ang Jerusalem, ginsugdan sang Babilonia ang 13 ka tuig nga pagkibon sa Tiro. (Ezeq. 29:17, 18) Sang 332 B.C.E., gintuman ni Alejandro nga Daku ang pinasahi nga bahin sang mga tagna ni Ezequiel. * Ginkagos sang iya mga soldado ang kagulub-an sang sentro nga siudad sang Tiro kag ginhaboy ang mga bato, kahoy, kag duta sa tubig, para agyan nila pakadto sa isla nga siudad. (Ezeq. 26:4, 12) Ginguba ni Alejandro ang mga pader, ginpanguha ang mga butang sa siudad, ginpamatay ang linibo ka soldado kag pumuluyo, kag ginbaligya ang linibo sa ila sa pagkaulipon. Napilitan ang mga pumuluyo sang Tiro nga kilalahon si Jehova sang narealisar nila nga ang “bugana nga manggad” indi makahatag sing dayon nga proteksion.—Ezeq. 27:33, 34.

Bisan pa daw mabakod tan-awon ang Tiro, nalaglag ini suno gid sa gintagna ni Ezequiel (Tan-awa ang parapo 22)

23. Ano ang matun-an naton sa mga pumuluyo sang Tiro?

23 Ano ang matun-an naton sa mga pumuluyo sang Tiro? Indi gid pagpatihi ang “limbong sang manggad” kag indi magsalig nga maproteksionan kita sang materyal nga mga butang pareho sang pader. (Mat. 13:22) Indi kita “makapaulipon sing dungan sa Dios kag sa Manggad.” (Basaha ang Mateo 6:24.) Ang mga nagasalig lamang sing bug-os kalag kay Jehova ang may matuod nga seguridad. (Mat. 6:31-33; Juan 10:27-29) Matuman sing detalyado ang mga tagna parte sa katapusan sining sistema pareho nga natuman gid ang mga tagna batok sa Tiro. Sa sina nga tion, ang mga nagasalig sa manggad mapilitan nga kilalahon si Jehova kon laglagon niya ang makagod kag maiyaiyahon nga sistema sang komersio sini nga kalibutan.

Ang Pulitikal nga Kagamhanan “Isa ka Dagami”

24-26. (a) Ngaa gintawag ni Jehova ang Egipto nga “isa ka dagami”? (b) Ano ang ginhimo ni Hari Sedequias nga nagapakita nga wala niya ginsunod ang panuytoy ni Jehova, kag ano ang resulta?

24 Halin sang mga adlaw ni Jose asta nga ginsalakay sang Babilonia ang Jerusalem, daku ang pulitikal nga impluwensia sang Egipto sa rehiyon sang Ginsaad nga Duta. Madugay na nga nagaluntad ang Egipto, amo nga daw mabakod sia pareho sang gulang nga kahoy. Pero kon ikumparar kay Jehova, matapok sia pareho sang “isa ka dagami.”—Ezeq. 29:6.

25 Indi amo sini ang pagtamod ni Hari Sedequias sa Egipto. Paagi kay propeta Jeremias, ginsilingan ni Jehova si Sedequias nga magpasakop sa hari sang Babilonia. (Jer. 27:12) Nanumpa pa gani si Sedequias paagi sa ngalan ni Jehova nga indi sia magrebelde kay Nabocodonosor. Pero wala niya ginsunod ang panuytoy ni Jehova, wala niya gintuman ang iya panumpa kay Nabocodonosor, kag nangayo sia sing bulig sa Egipto sa iya pagpakig-away sa Babilonia. (2 Cron. 36:13; Ezeq. 17:12-20) Grabe gid ang pag-antos sang mga Israelinhon nga nagsalig sa pulitikal nga kagamhanan sang Egipto. (Ezeq. 29:7) Matuod, ang Egipto daw pareho sang makahaladlok nga “daku nga sapat sa dagat.” (Ezeq. 29:3, 4) Pero nagsiling si Jehova nga pareho sang ginahimo sang mga mangangayam sa pagdakop sang mga buaya sa Nilo, kaw-itan niya ang sag-ang sang Egipto kag guyuron sia pakadto sa kalaglagan. Ginhimo ini ni Jehova sang ginpadala niya ang Babilonia sa paglaglag sa sinang dumaan nga pungsod.—Ezeq. 29:9-12, 19.

26 Ano naman ang natabo kay Sedequias? Bangod nagrebelde sia kay Jehova, nagtagna si Ezequiel nga madula sining “malaut nga pangulo” ang iya korona kag mapukan ang iya paggahom. Pero naghatag man sing paglaum si Ezequiel. (Ezeq. 21:25-27) Ginsugo sia ni Jehova nga itagna nga may isa ka hari halin sa kaliwat sang mga hari, ang isa nga “may legal nga kinamatarong,” nga magabulos sa trono. Binagbinagon naton sa masunod nga kapitulo kon sin-o ini.

27. Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa Egipto?

27 Ano ang matun-an naton sa pagpakig-angot sang Israel sa Egipto? Dapat likawan sang katawhan sang Dios subong ang pagsalig sa pulitikal nga kagamhanan, nga nagapati nga makahatag ini sing dayon nga seguridad. Bisan sa aton lang hunahuna, dapat kita magpabilin nga ‘indi bahin sang kalibutan.’ (Juan 15:19; Sant. 4:4) Daw mabakod tan-awon ang pulitikal nga sistema sini nga kalibutan, pero kaangay sang dumaan nga Egipto, matapok ini pareho sang dagami. Wala gid sing pulos nga maglaum sa mga tawo imbes sa labing gamhanan nga Soberano sang uniberso!—Basaha ang Salmo 146:3-6.

Bisan kitahanon lang, indi kita dapat magdampig sa pulitika (Tan-awa ang parapo 27)

“Makilala” sang mga Pungsod

28-30. Ano ang kinalain sang ‘pagkilala’ sang mga pungsod kay Jehova sa pagkilala naton kay Jehova?

28 Sa libro sang Ezequiel, madamo nga beses nga nagsiling si Jehova, ‘makilala sang mga pungsod nga ako amo si Jehova.’ (Ezeq. 25:17) Natabo gid ini sadto sang ginhukman ni Jehova ang mga kaaway sang iya katawhan. Pero may daku pa ini nga katumanan sa aton panahon. Sa ano nga paagi?

29 Pareho sa katawhan sang Dios sadto, ginapalibutan kita sang mga pungsod. Sa panan-aw nila daw nagaisahanon kita nga karnero nga wala sing mahimo. (Ezeq. 38:10-13) Binagbinagon sa Kapitulo 17 kag 18 sini nga publikasyon nga sa indi madugay, sugdan sang mga pungsod ang mapintas nga pagsalakay sa katawhan sang Dios. Pero sa tion nga himuon nila ini, mabal-an gid nila kon ano ka gamhanan si Jehova. Mapilitan sila nga kilalahon sia kag ang iya pagkasoberano sa tion nga laglagon sila ni Jehova sa inaway sang Armageddon.—Bug. 16:16; 19:17-21.

30 Pero, proteksionan kag pakamaayuhon kita ni Jehova. Ngaa? Kay ginapakita naton subong nga kilala naton si Jehova paagi sa pagsalig, pagtuman, kag paghatag sa iya sing putli nga pagsimba nga para gid sa iya.—Basaha ang Ezequiel 28:26.

^ par. 15 Halimbawa, gindumilian sang mga Filistinhon ang pagpamanday sang salsalon sa Israel. Gani ang mga Israelinhon nagakadto pa sa mga Filistinhon para magpabaid sang mga gamit sa pagpanguma, kag ang sukot sa ila katumbas sang pila ka adlaw nga sueldo.—1 Sam. 13:19-22.

^ par. 18 Ang orihinal nga siudad sang Tiro mahimo nahamtang sa batuhon nga isla nga kitaon sa baybayon nga mga 50 kilometros sa naaminhan sang Bukid Carmel. Sang ulihi, naghimo man sila sang siudad sa mainland sini. Ang Semitiko nga ngalan sang siudad nga Sur, nagakahulugan sing “Bato.”

^ par. 22 Sanday Isaias, Jeremias, Joel, Amos, kag Zacarias may mga tagna man batok sa Tiro nga natuman sing detalyado.—Isa. 23:1-8; Jer. 25:15, 22, 27; Joel 3:4; Amos 1:10; Zac. 9:3, 4.