1, 2. (a) Na nki mutindu Izraele vandaka bonso dimeme na kati ya bibulu? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.) (b) Bantu ya Izraele ti bantotila na bo vandaka kupesa nzila na nki mambu?

BAMVULA mingi, Izraele vandaka bonso dimeme mosi na kati ya bibulu. Bantu ya Amoni, ya Moabi, mpi ya Edomi vandaka kunwanisa Izraele na ndilu na yo ya esti. Bantu ya Filistia yina vandaka bambeni ya Izraele bamvula mingi, kwendaka kuzinga na ndambu ya westi. Mbanza Tire vandaka na nordi, yo vandaka mbanza yina vandaka ti kimvwama mpi ngolo mingi na yina me tala mambu ya mumbongo. Dikanda ya ntama ya Ezipte vandaka na sudi ya Izraele; Farao yina vandaka nzambi mpi ntotila muntu vandaka kuyala yo.

² Ntangu bantu ya Izraele vandaka kutudila Yehowa ntima, yandi vandaka kutanina bo na bambeni. Kansi mbala na mbala, bansadi na yandi mpi bantotila na bo vandaka kubika nde makanda yina vandaka na nziunga kupusa bo na kusala mambu ya mbi. Ntotila Ahabi kele na kati ya bantu yina bikaka nde bantu ya nkaka kupusa bo na kukolama. Yandi zingaka na ntangu mosi ti ntotila Yehoshafati ya Yuda mpi yandi yalaka kimfumu ya makanda kumi ya Izraele. Yandi kwelaka mwana-nkento ya ntotila ya Sidoni yina vandaka kuyala mbanza Tire yina vandaka ti bimvwama  mingi. Yezabele, nkento yango, siamisaka kibeni lusambu ya Baale na Izraele mpi pusaka bakala na yandi na kubebisa lusambu ya bunkete na mutindu ya mbi kibeni.—1 Bant. 16:30-33; 18:4, 19.

3, 4. (a) Ezekiele yantikaka kuzabisa nsangu ya me tala nki dikanda? (b) Inki bangiufula beto ta tadila?

³ Yehowa kebisaka bansadi na yandi na yina me tala bampasi ya bo ta kutana ti yo kana bo kolama. Ntangu yai, ntima-nda na yandi kumaka na nsuka. (Yer. 21:7, 10; Ezek. 5:7-9) Na mvu 609 N.T.B., basoda ya Babilone vutukaka na mbala ya tatu na Ntoto ya Lusilu. Bamvula kiteso ya kumi lutaka banda bo nwanisaka yo na mbala ya nsuka. Ntangu yai, bo ta bwisa bibaka ya Yeruzalemi mpi ta fwa bantu yina kolamaka na Nebukadenezare. Ntangu bo yantikaka kuziunga mbanza mpi ntangu bambikudulu ya Ezekiele yantikaka kulungana mbote-mbote, Ezekiele yantikaka kuzabisa mambu yina ta kumina makanda yina vandaka na nziunga ya Ntoto ya Lusilu.

⁴ Yehowa monisaka Ezekiele nde bambeni ya Yuda ta vanda na kiese ntangu bo ta fwa Yeruzalemi mpi bo ta niokula bantu yina ta guluka. Kansi makanda yina vandaka kuvweza zina ya Yehowa mpi kuniokula bansadi na yandi to kupusa bo na kusala mambu ya mbi ta baka kibeni ndola. Inki mambu ya mfunu beto ke longuka na kuwakana ya Izraele ti makanda yina? Mpi nki mutindu bambikudulu ya Ezekiele sambu na makanda ke pesa beto kivuvu bubu yai?

5, 6. Inki bangwisana bantu ya Amoni vandaka na yo ti bantu ya Izraele?

⁵ Bantu ya Amoni, ya Moabi, mpi ya Edomi vandaka kibeni bampangi ya Izraele. Ata bo vandaka bampangi mpi katukaka na dibuta mosi, makanda yai vandaka bambeni ya bansadi ya Nzambi banda ntama mpi bo vandaka “kuvweza [bo] ngolo.”—Ezek. 25:6.

⁶ Tadila mbandu ya bantu ya Amoni. Bo katukaka na Loti mwana-mpangi ya Abrahami na nzila ya mwana na yandi ya nkento ya nsuka. (Kuy. 19:38) Ndinga na bo vandaka ti kuwakana ya ngolo ti Kiebreo, yo yina ziku bansadi ya Nzambi vandaka kubakisa yo. Sambu bo vandaka bampangi, Yehowa songaka bantu ya Izraele na kunwanisa ve bantu ya Amoni. (Kul. 2:19) Kansi na bilumbu ya bazuzi, bantu ya Amoni vukanaka ti Egloni ntotila ya Moabi sambu na kumonisa Izraele mpasi. (Baz. 3:12-15, 27-30) Na nima, ntangu Saule kumaka ntotila, bantu ya Amoni nwanisaka Izraele. (1 Sam. 11:1-4) Mpi na bilumbu ya ntotila Yehoshafati, bo vukanaka diaka ti basoda ya Moabi sambu na kunwanisa Ntoto ya Lusilu.—2 Bans. 20:1, 2.

7. Inki mutindu bantu ya Amoni vandaka kusadila bisoni na bo bantu ya Izraele mambu?

⁷ Bantu ya Moabi mpi katukaka na Loti kansi na nzila ya mwana na yandi ya nkento ya ntete. (Kuy. 19:36, 37) Yehowa songaka bantu ya Izraele na kudikotisa ve na bitumba ti Moabi. (Kul. 2:9) Kansi bantu ya Moabi monisaka ve ntima-mbote. Na kisika ya kusadisa bisoni na bo yina katukaka na kimpika na Ezipte, bo sosaka kukanga bo nzila ya kukota na Ntoto ya  Lusilu. Balaki ntotila ya Moabi sadilaka Balami sambu na kusinga bantu ya Izraele, mpi Balami longaka Balaki mutindu ya kupusa babakala ya Izraele na kusala mansoni mpi kusambila biteki. (Kut. 22:1-8; 25:1-9; Kus. 2:14) Na nsungi ya bamvula mingi bantu ya Moabi landaka kuniokula bampangi na bo, tii na bilumbu ya Ezekiele.—2 Bant. 24:1, 2.

8. Sambu na nki Yehowa tubaka nde bantu ya Edomi vandaka bampangi ya bantu ya Izraele, kansi bantu ya Edomi salaka nki?

⁸ Bantu ya Edomi katukaka na Ezau dipasa ya Yakobi. Kuwakana na kati ya bantu ya Izraele ti ya Edomi vandaka ngolo kibeni, yo yina Yehowa vandaka kubinga bo bampangi. (Kul. 2:1-5; 23:7, 8) Ata mpidina, bantu ya Edomi vandaka kunwanisa Izraele banda na ntangu bo basikaka na kimpika tii na ntangu bo fwaka Yeruzalemi na mvu 607 N.T.B. (Kut. 20:14, 18; Ezek. 25:12) Na ntangu yina, bantu ya Edomi sepelaka ve kaka na bampasi ya Izraele, mpi sukaka ve kaka na kupusa bantu ya Babilone na kufwa Yeruzalemi, kansi bo vandaka mpi kukanga nzila na bantu ya Izraele yina vandaka kutina mpi kupesa bo na maboko ya mbeni.—Nk. 137:7; Obad. 11, 14.

9, 10. (a) Inki kuminaka bantu ya Amoni, ya Moabi mpi ya Edomi? (b) Inki bambandu ke monisa nde bantu ya makanda yai yonso ve vandaka bambeni ya bantu ya Izraele?

⁹ Yehowa pesaka ndola na bampangi yai ya Izraele na mutindu bo sadilaka bansadi na yandi mambu. Yandi tubaka nde: “Mono ta pesa . . . bantu ya Amoni na bantu ya Esti bonso kima na bo, mpidina bantu ta yibuka ve bantu ya Amoni na kati ya makanda.” Yandi tubaka diaka nde: “Mono ta pesa ndola na kati ya Moabi, ebuna bo ta zaba nde mono kele Yehowa.” (Ezek. 25:10, 11) Bamvula kiteso ya tanu na nima ya kubwa ya Yeruzalemi, bambikudulu yai yantikaka kulungana ntangu bantu ya Babilone bedisaka Amoni mpi Moabi. Sambu na Edomi, Yehowa tubaka nde yandi “ta katula muntu ti bitwisi na kati na yo” mpi nde yandi “ta sala nde yo bikala ya mpamba.” (Ezek. 25:13) Kaka mutindu Nzambi tubaka, nsuka-nsuka Amoni, Moabi mpi Edomi fwaka.—Yer. 9:25, 26; 48:42; 49:17, 18.

¹⁰ Kansi, bantu ya makanda yai yonso ve vandaka bambeni ya bansadi ya Nzambi. Mu mbandu, Seleki muntu ya Amoni mpi Yitma muntu ya Moabi vandaka na kati ya basoda ya ngolo ya ntotila Davidi. (1 Bans. 11:26, 39, 46; 12:1) Diaka Ruti muntu ya Moabi kumaka nsadi ya kwikama ya Yehowa.—Ruti 1:4, 16, 17.

11. Kuwakana yina Izraele salaka ti Amoni, Moabi, mpi Edomi ke longa beto nki?

¹¹ Inki malongi beto ke baka na kuwakana yina Izraele salaka ti makanda yai? Ya ntete, ntangu bantu ya Izraele landaka bupusi ya mbi ya bampangi na bo, bo kumaka kusambila banzambi ya luvunu, mu mbandu Baale ya bwala Peore nzambi ya bantu ya Moabi mpi Moleki nzambi ya bantu ya Amoni. (Kut. 25:1-3; 1 Bant. 11:7) Mambu ya mutindu mosi lenda kumina beto. Bampangi ya dibuta yina kele ve Bakristu lenda pusa beto na kusala mambu yina ke wakana ve ti bansiku ya Nzambi. Mu mbandu, bo lenda bakisa ve sambu na nki beto ke salaka ve nkinsi ya Paki ya Lufutumuku, ke pesanaka ve bakado na Noël to ke salaka ve  mambu ya nkaka ya bantu mingi ke salaka yina ke wakana ti balukwikilu ya mabundu ya luvunu. Ata bangindu na bo kele mbi ve, bo lenda pusa beto na kufwa bansiku ya Nzambi ata na ntangu fioti. Kansi, yo kele mfunu kibeni na kubika ve ata fioti nde bupusi yai kubwisa beto! Mutindu disolo ya bantu ya Izraele ke monisa yo, kana beto ke fwa bansiku ya Nzambi ata ya fioti, beto ta bebisa kinduku na beto ti yandi.

12, 13. Inki mambu ya mpasi beto lenda kutana ti yo, kansi nki lenda salama kana beto ke bikala ya kwikama?

¹² Beto lenda baka dilongi ya nkaka na mambu yina bantu ya Amoni, ya Moabi, mpi ya Edomi salaka bantu ya Izraele. Bantu ya dibuta na beto yina kele ve Bakristu lenda niokula beto ngolo kibeni. Yezu kebisaka beto nde bantangu ya nkaka nsangu yina beto ke longaka ta tula “kukabwana, na kati ya mwana-bakala ti tata na yandi mpi mwana-nkento ti mama na yandi.” (Mat. 10:35, 36) Yehowa songaka bantu ya Izraele na kuvanda ve bambeni ya bampangi na bo mpi beto ke sosaka ve kunwanisa bantu ya dibuta na beto yina kele ve Bakristu. Kansi beto fwete yituka ve kana bo ke niokula beto.—2 Tim. 3:12.

¹³ Ata bantu ya dibuta na beto ke buyisa ve na mutindu ya pwelele lusambu ya Yehowa, beto fwete bika ve nde bo vanda ti bupusi ya mingi na luzingu na beto kuluta Yehowa. Sambu na nki? Sambu Yehowa me fwana na kubaka kisika ya ntete na bantima na beto. (Tanga Matayo 10:37.) Diaka, kana beto ke landa kuvanda ya kwikama na Yehowa, bantu ya nkaka ya mabuta na beto lenda vanda bonso Seleki, Yitma mpi Ruti mpi bo lenda vukana ti beto na lusambu ya bunkete. (1 Tim. 4:16) Na nima, bo mpi ta vanda na kiese ya kusadila Nzambi mosi kaka ya kieleka mpi kubaka mambote ya zola mpi lutaninu na yandi.

14, 15. Inki mutindu bantu ya Filistia vandaka kusadila bantu ya Izraele mambu?

¹⁴ Bantu ya Filistia katukaka na kisanga ya Kreta mpi kwendaka kuzinga na ntoto yina Yehowa silaka na nima na kupesa na Abrahami mpi na bantekolo na yandi. Abrahami mpi Izaki salaka mambu ti bantu yai. (Kuy. 21:29-32; 26:1) Na ntangu yina bantu ya Izraele kotaka na Ntoto ya Lusilu, bantu ya Filistia vandaka dikanda mosi ya ngolo yina vandaka ti basoda ya ngolo. Bo vandaka kusambila banzambi ya luvunu, mu mbandu Baale-zebubi mpi Dagoni. (1 Sam. 5:1-4; 2 Bant. 1:2, 3) Bantangu ya nkaka, bantu ya Izraele vandaka kuvukana ti bo sambu na kusambila banzambi yina.—Baz. 10:6.

¹⁵ Sambu na kukonda kwikama ya Izraele, Yehowa bikaka nde bantu ya Filistia kuyala bansadi na yandi bamvula mingi. (Baz. 10:7, 8; Ezek. 25:15) Bo vandaka kuniokula kibeni bantu ya Izraele * mpi kufwa bo mingi. (1 Sam. 4:10) Kansi ntangu bantu ya Izraele vandaka kubalula ntima mpi kuvutukila Yehowa, yandi vandaka kugulusa bo. Yandi basisaka bantu bonso Samsoni, Saule mpi Davidi sambu na kugulusa bansadi na yandi.  (Baz. 13:5, 24; 1 Sam. 9:15-17; 18:6, 7) Diaka mutindu Ezekiele tubaka, bantu ya Filistia bakaka “bandola ya ngolo” ntangu bantu ya Babilone mpi na nima bantu ya Grese nwanisaka insi na bo.—Ezek. 25:15-17.

16, 17. Inki malongi beto ke baka na kuwakana yina Izraele salaka ti bantu ya Filistia?

¹⁶ Inki malongi beto ke baka na kuwakana yina Izraele salaka ti bantu ya Filistia? Bansadi ya Yehowa ya bilumbu na beto me kutanaka ti bampasi na bansi ya nkaka ya kuluta ngolo yina me yalaka bantu. Na kuswaswana ti Izraele, beto ke salaka ngolo na kubikala kibeni ya kwikama na Yehowa. Ata mpidina, bantangu ya nkaka yo lenda monana nde bambeni ya lusambu ya bunkete ke na kununga. Mu mbandu, na luyantiku ya mvu-nkama ya 20, luyalu ya États-Unis sosaka kubuyisa kisalu ya bansadi ya Yehowa mpi yo zengilaka bantu yina vandaka kutwadisa organizasio na yandi nkanu ya bamvula mingi na boloko. Na nsungi ya mvita ya zole ya nsi-ntoto ya mvimba, Nazi, kimvuka mosi na Allemagne, sosaka kumanisa bansadi ya Nzambi na insi na bo, tulaka mingi na kati na bo na boloko mpi fwaka bankaka. Na nima ya mvita yina, Union soviétique salaka kampanie ya bamvula mingi sambu na kunwanisa Bambangi ya Yehowa, bo vandaka kutinda bampangi na beto na bacamp ya bo ke sadisaka bantu bisalu ya ngolo to bo vandaka kunata bo na bisika ya ntama ya insi.

¹⁷ Baluyalu lenda landa kubuyisa kisalu ya kusamuna, kutula bansadi ya Nzambi na boloko mpi nkutu kufwa bankaka na kati na beto. Keti mambu yai fwete pesa beto boma to kupusa beto na kuvidisa lukwikilu? Ve! Yehowa ta tanina bansadi na yandi ya kwikama. (Tanga Matayo 10:28-31.) Beto me monaka dezia mutindu baluyalu ya ngolo mpi ya nku me vilaka, ata mpidina Bambangi ya Yehowa ke landa kaka na kukuma mingi. Kubika fioti, baluyalu yonso ya bana ya bantu ta suka mutindu bantu ya Filistia sukaka, bo ta zaba kibeni nde Yehowa kele Nzambi. Diaka bonso bantu ya Filistia, bo ta vanda diaka ve!

18. Inki mambu vandaka kusalama na Tire?

¹⁸ Mbanza ya ntama ya Tire * vandaka kisika mosi yina mambu ya mumbongo vandaka kusalama mingi na ntangu ya ntama. Na westi, Tire vandaka ti banzila mingi na ndambu ya Nzadi-Mungwa ya Mediterane yina bamaswa ya mumbongo vandaka kuluta. Na esti, Tire vandaka ti banzila yina vandaka kuvukisa yo na bisika na yo ya ntama. Na nsungi ya bamvula mingi, Tire vandaka kuyika bimvwama mingi na bimvwama yina yo vandaka na yo, yina vandaka kukatuka na bisika yai ya ntama. Bantu ya Tire yina vandaka kusala mumbongo kumaka kibeni bamvwama, yo yina bo vandaka kudimona bonso bamfumu.—Yez. 23:8.

19, 20. Inki luswaswanu kele na kati ya bantu ya Tire mpi bantu ya Gibeoni?

¹⁹ Na nsi ya luyalu ya Davidi mpi Salomo, Izraele vandaka ti kinduku ya ngolo ti bantu ya Tire, yina pesaka bisadilu mpi bantu ya ke salaka bisalu ya maboko sambu na kutunga nzo ya Davidi mpi na nima tempelo ya Salomo. (2 Bans. 2:1, 3, 7-16) Bantu ya Tire monaka dikanda ya Izraele ntangu bantu na yo vandaka kibeni ya kwikama na Yehowa mpi yandi vandaka kusakumuna bo. (1 Bant. 3:10-12; 10:4-9) Yindula fioti dibaku yina bantu mingi ya Tire vandaka na yo ya kulonguka na kuzaba lusambu ya bunkete, ya kuzaba Yehowa, mpi ya kumona mambote yina ke katukaka na kusadila Nzambi ya kieleka!

²⁰ Ata bo vandaka ti dibaku yai, bantu ya Tire landaka kudipesa mingi na kusosa bima ya kinsuni. Bo landaka ve mbandu ya bantu ya Gibeoni, mbanza mosi ya ngolo ya Kanana, yina waka kaka mambu ya kuyituka yina Yehowa salaka mpi bakaka lukanu ya kukuma bansadi na yandi. (Yoz. 9:2, 3, 22–10:2) Ya kieleka, nsuka-nsuka bantu ya Tire telaminaka bansadi ya Nzambi mpi nkutu bo tekaka bankaka na kimpika.—Nk. 83:2, 7; Yoe. 3:4, 6; Amo. 1:9.

21, 22. Inki mambu kuminaka Tire mpi sambu na nki?

²¹ Na nzila ya Ezekiele, Yehowa songaka bambeni yai nde: “Mono ke nwanisa nge, O Tire, mpi mono ta nata makanda mingi na kukwisa kunwanisa nge, mutindu nzadi-mungwa ke nataka  bitembo na yo. Bo ta bebisa bibaka ya Tire mpi ta buka banzo-zulu na yandi, ebuna mono ta katula mfututu mpi ta kumisa yandi ditadi ya ke sema, ya kukonda kufika.” (Ezek. 26:1-5) Sambu na kuvanda na lutaninu, bantu ya Tire vandaka kutula ntima na bimvwama na bo, yina bo vandaka kuyindula nde yo ta natila bo lutaninu ya mutindu mosi ti mbanza na bo yina vandaka ti bibaka ya nda ya bametre 46 yina vandaka na kati ya bamasa. Yo lombaka nde bo tula dikebi na lukebisu yai ya Salomo: “Kimvwama ya mvwama kele mbanza na yandi ya ngolo; yo kele bonso kibaka ya lutaninu na mabanza na yandi.”—Bing. 18:11.

²² Ntangu bantu ya Babilone mpi na nima bantu ya Grese lungisaka mbikudulu ya Ezekiele, bantu ya Tire bakisaka nde bimvwama ya mbanza mpi bibaka na yo lendaka ve kutanina bo. Na nima ya kufwa Yeruzalemi, bantu ya Babilone kwisaka kunwanisa Tire, mpi bo nungaka yo na nima ya kunwana bamvula 13. (Ezek. 29:17, 18) Diaka, na mvu 332 N.T.B., Alesandre ya Nene lungisaka kitini mosi ya mfunu mingi ya bambikudulu ya Ezekiele. * Basoda na yandi vukisaka bima yina bikalaka na kitini ya mbanza Tire yina vandaka ve na kati ya bamasa mpi bo losaka matadi, bima yina bo salaka na mabaya, mpi ntoto na masa sambu na kusala nzila yina nataka bo tii na kitini na yo yina vandaka na kati ya bamasa. (Ezek. 26:4, 12) Alesandre fwaka bibaka ya mbanza, botulaka bima na yo, fwaka basoda mpi bantu mingi, mpi tekaka bantu mingi na kimpika. Bantu ya Tire zabaka kibeni nde Yehowa kele Nzambi ntangu bo bakisaka nde ‘kimvwama ya mingi’ ke pesaka ve lutaninu ya mvula na mvula.—Ezek. 27:33, 34.

23. Inki dilongi beto lenda baka na mambu yina kuminaka bantu ya Tire?

²³ Inki dilongi beto ke baka na mambu yina kuminaka bantu ya Tire? Beto fwete bika ve ata fioti nde “kiyeka ya kimvwama ya ke kusaka” kupusa beto na kutula ntima na bima ya kinsuni, disongidila kumona yo bonso kibaka ya lutaninu. (Mat. 13:22) Beto lenda sala ve “bonso bampika sambu na Nzambi mpi sambu na Kimvwama.” (Tanga Matayo 6:24.) Kaka bantu yina ke sadilaka Yehowa na moyo na bo ya mvimba ke vandaka kibeni na lutaninu. (Mat. 6:31-33; Yoa. 10:27-29) Bambikudulu ya ke tubila nsuka ya nsi-ntoto yai ta lungana mbote-mbote kibeni kaka mutindu bambikudulu ya me tala Tire lunganaka. Na ntangu yina, bantu yina ke tulaka ntima na bimvwama ta zaba kibeni nde Yehowa kele Nzambi ntangu yandi ta fwa mambu ya mumbongo ya nsi-ntoto yai ya lukasi.

24-26. (a) Sambu na nki Yehowa bingaka Ezipte “kitini ya dititi”? (b) Inki mutindu ntotila Sidikiya buyaka lutwadisu ya Yehowa mpi nki kuminaka yandi?

²⁴ Banda na ntwala ya bilumbu ya Yozefi tii na ntangu yina bantu ya Babilone fwaka Yeruzalemi, Ezipte vandaka ti bupusi ya ngolo na mambu ya politiki na Ntoto ya Lusilu. Sambu Ezipte vandaka insi mosi yina zingaka mingi, yo vandaka kumonana bonso nde yo kele ngolo bonso nti mosi ya ntama ya kuyela. Kansi,  na ntwala ya Yehowa, yo vandaka ngolo ve ata fioti, yo vandaka bonso “kitini ya dititi.”—Ezek. 29:6.

²⁵ Sidikiya ntotila yina kolamaka ndimaka ve mambu yai sambu na Ezipte. Na nzila ya profete Yeremia, Yehowa siamisaka Sidikiya na kulemfuka na ntotila ya Babilone. (Yer. 27:12) Nkutu Sidikiya diaka ndefi na zina ya Yehowa nde yandi ta kolama ve na Nebukadenezare. Kansi na nima, yandi landaka ve lutwadisu ya Yehowa, lungisaka ve lusilu yina yandi salaka sambu na Nebukadenezare, mpi lombaka lusadisu ya Ezipte sambu na kunwanisa bantu ya Babilone. (2 Bans. 36:13; Ezek. 17:12-20) Kansi, bantu ya Izraele yina tulaka ntima na ngolo ya politiki ya Ezipte kudinatilaka bampasi mingi. (Ezek. 29:7) Ziku Ezipte vandaka kumonana ngolo bonso “mbisi ya nene ya boma.” Ata mpidina, Yehowa tubaka nde yandi ta kanga yo mutindu mizombi ke kangaka bangandu ya nzadi Nile, yandi ta “tula ndobo na bambwanga” na yo mpi ta fwa yo. Yandi salaka mutindu yai ntangu yandi tindaka bantu ya Babilone sambu na kunwanisa Ezipte.—Ezek. 29:3, 4, 9-12, 19.

²⁶ Inki kuminaka Sidikiya yina kolamaka? Sambu yandi kolamaka na Yehowa, Ezekiele tubaka nde ‘mfumu yai ya mbi’ ta vidisa kimfumu na yandi mpi nde bo ta fwa luyalu na yandi. Kansi, Ezekiele zabisaka mpi nsangu ya ke pesa kivuvu. (Ezek. 21:25-27) Yehowa songaka yandi nde ntotila mosi ya dibuta ya Davidi, yina kele ti “nswa ya me fwana,” ta baka kiti ya kimfumu. Na kapu ya ke landa ya mukanda yai, beto ta mona nani vandaka ntotila yango.

27. Inki dilongi beto ke baka na kuwakana yina Izraele salaka ti Ezipte?

 ²⁷ Inki dilongi beto ke baka na kuwakana yina Izraele salaka ti bantu ya Ezipte? Bubu yai bansadi ya Yehowa fwete tula ve ntima na baluyalu ya politiki, disongidila kuyindula nde baluyalu yai ta nata lutaninu ya mvula na mvula. Beto fwete vanda “ve bantu ya nsi-ntoto” ata na mabanza na beto. (Yoa. 15:19; Yak. 4:4) Baluyalu ya politiki lenda monana ngolo, kansi bonso Ezipte ya ntama, yo kele ngolo ve ata fioti bonso kitini ya dititi. Yo ta vanda kibeni kukonda mayele kana beto ke tula kivuvu na beto na bantu yina ke fwaka na kisika ya kutula kivuvu na Nzambi nkwa-ngolo yonso!—Tanga Nkunga 146:3-6.

28-30. Inki luswaswanu kele na kati ya mutindu yina makanda “ta zaba” Yehowa mpi mutindu beto ke zaba Yehowa?

²⁸ Na mukanda ya Ezekiele, Yehowa ke tuba mbala mingi nde makanda “ta zaba nde mono kele Yehowa.” (Ezek. 25:17) Mambu yai lunganaka kibeni na ntangu ya ntama ntangu Yehowa pesaka bambeni ya bansadi na yandi ndola. Kansi yo ta lungana mbote-mbote kibeni na bilumbu na beto. Na nki mutindu?

²⁹ Bonso bansadi ya Nzambi na ntangu ya ntama, beto ke zinga na kati ya makanda yina ke monaka beto bonso mameme ya me konda lutaninu. (Ezek. 38:10-13) Mutindu beto ta mona yo na Kapu 17 mpi 18 ya mukanda yai, kubika fioti makanda ta nwanisa bansadi ya Nzambi ngolo kibeni. Kansi ntangu bo ta sala yo, bo ta zaba kibeni ntendula ya luyalu ya kieleka. Bo ta zaba kibeni nde Yehowa kele Mfumu, disongidila bo ta zaba luyalu na yandi, ntangu yandi ta fwa bo na bitumba ya Armagedoni.—Kus. 16:16; 19:17-21.

³⁰ Kansi, Yehowa ta tanina mpi ta sakumuna beto. Sambu na nki? Sambu beto ke monisaka bubu yai nde beto me zaba yandi na mutindu beto ke tudilaka yandi ntima, ke lemfukilaka yandi, mpi ke pesaka yandi lusambu ya bunkete yina yandi me fwana na kubaka.—Tanga Ezekiele 28:26.