Faigi nösi

Faigi ba gangolifa

FAZA 7

ʼAwena Dania Aboto ba Dödö Soi Fefu Wa Yaʼo Yehowaʼ

ʼAwena Dania Aboto ba Dödö Soi Fefu Wa Yaʼo Yehowaʼ

HEZEKIELI 25:17

TUHO: Famahaʼö moroi ba gamakhaita ndraono Gizaraʼeli ba soi sangoʼaya töi Yehowa

1, 2. (a) Hadia mbörö wa hulö mbiri-biri ba gotalua nasu gatua ndraono Gizaraʼeli? (Faigi gambara ba wamobörö wamahaʼö.) (b) Hadia manö wanofu-nofu nitutunöda?

BA ZI hauga ngaotu fakhe, amaedola mbiri-biri si sageu Gizaraʼeli si no ifasui asu gatua. Ba zinga danö Gizaraʼeli tanö ba gatumbukha, so niha Gamoni, Moabi hegöi Edomo samaʼala yaʼira. Tanö ba gaekhula so göi niha Wilisiti si no ara toröi ba daʼö. Yaʼira andrö udu ndraono Gizaraʼeli. Tanö yöu, so mbanua Diro si kayo ba si tehöngö, ba ato niha sogale sangondrasi banua daʼö moroi ba mbalö danö faföfö. Tanö raya, so mbanua Miserai nifatörö Waraʼo me föna, razo si no laʼolowalangigö.

2 Ba ginötö laʼodaligö Yehowa iraono Gizaraʼeli, telumöʼö ira moroi ba nudu. Hizaʼi, asese fao ndraono Gizaraʼeli hegöi ira razo ba wamalua amuata si lö sökhi simane soi ba zi fasui yaʼira. Samösa moroi ba gotaluara yaʼia daʼö Razo Ahabi si lö tatu fangera-ngera. Mamatörö ia ba Gizaraʼeli si fulu mado ba auri ia ba götö Yozafati razo Yehuda. Mangowalu ia khö Gizebela, ono razo Zidona yaʼia daʼö razo samatörö banua Diro satabö sinanö. Lö iböhöli Izebela safökhö tödö ba wohöni-höni fanömba Baʼali ba Gizaraʼeli. Idönisi göi dödö woʼomonia ba wondröi Yehowa hegöi ba wotaʼunöisi famosumange satulö. Irugi me luo daʼö, lö irai taʼunö wamosumange satulö simane daʼö.​—1 Ra. 16:30-33; 18:4, 19.

3, 4. (a) Me lafaʼuʼu Yeruzalema, haʼökhö oföna ifanandrösa wamaʼeleʼönia Hezekieli? (b) Hadia manö wanofu-nofu nitutunöda?

3 No ifatunö ba nono mbanuania Yehowa hadia lua-luania na lö moloʼö ira. Ba gafuriata, lö faʼebolo dödö Yehowa. (Yer. 21:7, 10; Hez. 5:7-9) Me döfi 609 SM, no tölu kali möi ndra saradadu Mbabilona ba wanuwö Tanö Amabuʼula. Arakhagö fulu fakhe silalö no irai alua wanuwö simane daʼö. Ba zi sakali daʼa, ladudugö dowa Yeruzalema ba labunu fefu zamadaö khö Nebukanesa. Me ibörögö tefaʼuʼu Yeruzalema ba tezara-zara waʼalua wamaʼeleʼö si hokha mbu andrö, ibörögö mamaʼeleʼö Hezekieli sanandrösa ba soi si fasui Tanö Amabuʼula.

Hasambalö tehuku soi sangosiwawöi töi Yehowa börö nifaluara

4 Ifatunö Yehowa khö Hezekieli wa omuso sibai dödö nudu niha Yehuda me laʼila waʼadudu Yeruzalema ba laraʼu niha si no moloi. Hizaʼi, hasambalö tehuku soi sangosiwawöi töi Yehowa hegöi samakao mazui sanaʼunöisi ono mbanuania. Hadia wamahaʼö nihalöda moroi ba gamakhaita Gizaraʼeli ba soi böʼö? Hewisa wa möi fanötönada wamaʼeleʼö Hezekieli sanandrösa ba ngawalö soi?

Si Fahatö ’Sangoʼaya’ Izaraʼeli

5, 6. Hadia gamakhaita ndraono Gizaraʼeli ba niha Gamoni?

5 Sindruhunia fahatö niha Gamoni, Moabi hegöi Edomo ba ndraono Gizaraʼeli. Ha sambua duara. Hizaʼi sagötö sejarah, laʼuduni nono mbanua Lowalangi ba laforege ’wangoʼaya’.​—Hez. 25:6.

6 Soi niha Gamoni yaʼia daʼö ngaʼötö Loti moroi ba nononia alawe ono siakhi, tana nono Gaberahamo. (1 Mo. 19:38) Fakhili-khili lira ba li Heberaiʼo ba te aboto ba dödö nono mbanua Lowalangi wehedera. Börö me fahatö zi dombua soi daʼa, andrö wa itegu ndraono Gizaraʼeli Yehowa ba wanuwö niha Gamoni. (5 Mo. 2:19) Hewaʼae simanö, ba götö ndra Sanguhuku, fao niha Gamoni ba wamakao iraono Gizaraʼeli khö Negelona razo Moabi. (Sangu. 3:12-15, 27-30) Aefa daʼö me lafataro Zaulo tobali razo, fasuwö niha Gamoni ba ndraono Gizaraʼeli. (1 Sa. 11:1-4) Ba götö Razo Yozafati, falulu fohalöwö ira Moabi ba wanuwö Tanö Amabuʼula.​—2 Ng. 20:1, 2.

7. Hewisa gamuata niha Gamoni khö dalifusönia Izaraʼeli?

7 Soi niha Moabi yaʼia daʼö ngaʼötö Loti moroi ba nononia alawe ono siaʼa. (1 Mo. 19:36, 37) Lö itehegö ba ndraono Gizaraʼeli Yehowa ba wanuwö niha Moabi. (5 Mo. 2:9) Hizaʼi, lö isulöni Moabi zi sökhi nilau dalifusönia Izaraʼeli. Lö latolo ndraono Gizaraʼeli sawena aefa moroi ba wangosawuyu Miserai, ba lasaisi ndraono Gizaraʼeli ira niha Moabi ba weʼamöi ba Danö Amabuʼula. Ibeʼe göi zölö-sölö khö Mbileamo razo Moabi sotöi Balaki ba wangelifi iraono Gizaraʼeli, ba ifatunö Bileamo khö Mbalaki lala ba wondrönisi tödö ndraono matua Gizaraʼeli ba wamalua fohorö hegöi fanömba adu. (4 Mo. 22:1-8; 25:1-9; Fam. 2:14) Lö iböhöli Moabi wamakao talifusönia ba zi hauga ngaotu fakhe ofeta ba götö Hezekieli—2 Ra. 24:1, 2.

8. Hana wa iwaʼö Yehowa wa Edomo andrö talifusö Gizaraʼeli, hizaʼi hadia nifaluara ba ndraono Gizaraʼeli?

8 Soi niha Gedomo yaʼia daʼö ngaʼötö Gezau, talifusö si faero khö Yakobo. Andrö wa ifotöi ira Yehowa talifusö Gizaraʼeli. (5 Mo. 2:1-5; 23:7, 8) Hizaʼi, lö aetu laʼuduni Gizaraʼeli iʼotarai me aheta ira ba danö Miserai ofeta waʼadudu Yeruzalema me 607 SM. (4 Mo. 20:14, 18; Hez. 25:12) Me luo daʼö, omuso-muso dödö niha Gedomo ba wamakao salua khö Gizaraʼeli ba lafarou niha Mbabilona ba wangohori Yeruzalema. Lasaisi nasa niha sedöna moloi ba latouʼö ira ba danga nudu.​—Si. 137:7; Ob. 11, 14.

9, 10. (a) Hadia zalua ba niha Gamoni, Moabi hegöi Edomo? (b) Hadia zangoromaʼö wa lö fefu niha ba soi daʼö laʼuduni ndraono Gizaraʼeli?

9 Hasambalö ihuku dalifusö Gizaraʼeli andre Yehowa, börö me no lafalua zi lö sökhi ba nono mbanuania. Imane, ”Ululu niha Moabi hegöi niha Gamoni tobali okhöta niha Gatumbukha irege fefu niha ba gulidanö lö itörö tödöra niha Gamoni andrö. Ufalua wanguhuku ba niha Moabi ba awena dania aboto ba dödöra wa yaʼo Yehowa.” (Hez. 25:10, 11) Ibörögö alua wamaʼeleʼö daʼö te mato lima fakhe me no tedudugö Yeruzalema, yaʼia me kala niha Gamoni hegöi Moabi ba danga Mbabilona. Hewisa göi niha Gedomo? Imane Yehowa wa ’ihori niha Gedomo fabaya uriföra’ ba ’ibaliʼö ira banua si lö niha-niha’. (Hez. 25:13) Simane si no tefaʼeleʼö, tehori niha Gamoni, Moabi hegöi Edomo.​—Yer. 9:25, 26; 48:42; 49:17, 18.

10 Hadia fefu niha moroi ba soi daʼö laʼuduni nono mbanua Lowalangi? Löʼö. Seleki niha Gamoni ba Yitema niha Moabi, yaʼira andrö saradadu sagabölö sangoʼawögö Razo Dawido. (1 Ng. 11:26, 39, 46; 12:1) Lö faröi Ruti ba wamosumange Yehowa hewaʼae niha Moabi ia.​—Rut. 1:4, 16, 17.

Hewaʼae ha sakali mufalua zala tola iʼohe ita ba waʼatekiko

11. Hadia wamahaʼö nihalöda moroi ba gamakhaita Gizaraʼeli ba niha Gamoni, Moabi hegöi Edomo?

11 Hadia wamahaʼö nihalöda moroi ba gamakhaita ndraono Gizaraʼeli ba soi böʼö? Börö me laʼosiwawöi goroisa Lowalangi iraono Gizaraʼeli, ibörögö fao ira ba zi fahatö khöra wamalua si toʼölö ba agama sofaya, simane fanömba Baʼali Weoro yaʼia daʼö lowalangi niha Moabi hegöi Molokho lowalangi niha Gamoni. (4 Mo. 25:1-3; 1 Ra. 11:7) Tola manö göi lafaso ita ira talifusöda ba waʼaniha enaʼö taʼosiwawöi goroisa Lowalangi. Te lö aboto ba dödöra hadia mbörö wa lö tafalua Hari Rayo, Imlek mazui Fasa, famalalini kado ba ginötö Wanunu Fandru, mazui si toʼölö mufalua soʼamakhaita ba agama sofaya. Si fao faʼasökhi dödö, lafarou ita ba wamalua niʼaohasi ba dödö hizaʼi lö tefaudu ba goroisa Lowalangi. Böi awuwu ita ha börö wanandraigö andrö! Salua ba ndraono Gizaraʼeli zangoromaʼö hewaʼae ha sakali mufalua zala tola iʼohe ita ba waʼatekiko.

12, 13. Hadia manö zi tola alua khöda ba nösi nomo, hizaʼi hadia mbuania na lö faröi ita?

12 So nasa wamahaʼö si tola tahalö nifalua niha Gamoni, Moabi hegöi Edomo ba ndraono Gizaraʼeli. Ibeʼe mene-mene ba ndraono Gizaraʼeli Yehowa enaʼö lö labörögö waʼudusa khö dalifusöra. Andrö, böi fadaʼawa ita ba nösi nomoda si tenga si sara lala wamati. Hewaʼae simanö, tola manö laforege wanandraigö yaʼita. Böi ahöli-höli dödöda na alua zimanö daʼö, börö me no ifangelama ita Yesu wa turia niʼoheda tola ”iʼasogö waʼudusa: ono matua ilawa namania, ono alawe ilawa ninania, ba umönö ira alawe ilawa ninania matuania”.​—Mat. 10:35, 36; 2 Ti. 3:12.

13 Tola manö, laʼogunaʼö lala si lö oroma ira ösi nomoda ba wanaisi yaʼita ba wamosumange Yehowa. Hizaʼi dataforege enaʼö böi taʼataʼufi sibai niwaʼöra moroi khö Yehowa. Hadia mbörö? Börö me Yehowa zabölö taʼomasiʼö ba waʼaurida. (Baso Mataiʼo 10:37.) Baero daʼö, na lö faröi ita khö Yehowa, tola manö fao nösi nomoda ba wamalua famosumange satulö, simane salua khö Zeleki, Yitema, ba Ruti. (1 Ti. 4:16) Tola göi lasöndra waʼowua-wua dödö, börö me lafosumange Lowalangi satulö si ha sambua ba larasoi waʼomasi hegöi folumöʼö moroi khönia.

Si Faʼudu khö Yehowa, Latema ’Wanguhuku Sabölö-bölö’

14, 15. Hadia nifalua niha Wilisiti ba ndraono Gizaraʼeli?

14 Findra niha Wilisiti moroi ba Hulo Gereta numalö ba danö Ganaʼana, tanö nifabuʼu Yehowa khö Gaberahamo awö ngaʼötönia. No irai so khai-khai Gaberahamo hegöi Izaʼaki khöra. (1 Mo. 21:29-32; 26:1) Me larugi Danö Amabuʼula iraono Gizaraʼeli, no tobali banua sebua Wilisiti ba ato zaradadunia. Lafosumange lowalangi faya, simane Baʼali-zebubi hegöi Dagono. (1 Sa. 5:1-4; 2 Ra. 1:2, 3) No hauga kali göi fao ndraono Gizaraʼeli ba wamosumange lowalangira.​—Sangu. 10:6.

15 Börö me faröi ndraono Gizaraʼeli, itehegö Yehowa ba niha Wilisiti ba wamakao yaʼira ba zi hauga wulu fakhe. (Sangu. 10:7, 8; Hez. 25:15) Oya gamakhoita nifazökhi niha Miserai ba wokuku iraono Gizaraʼeli * hegöi ba wamunu yaʼira. (1 Sa. 4:10) Hizaʼi, me lafalalini gera-erara iraono Gizaraʼeli ba lafuli ira khö Yehowa, iʼefaʼö ira. Ifataro zanolo yaʼira, simane Simesono, Saulo hegöi Dawido. (Sangu. 13:5, 24; 1 Sa. 9:15-17; 18:6, 7) Simane nifaʼeleʼö Hezekieli, latema ’wanguhuku sabölö-bölö’ ira niha Wilisiti me tohare niha Mbabilona ba wanuwö soira, ba simanö göi niha Yunani ba gafuriata.​—Hez. 25:15-17.

16, 17. Hadia wamahaʼö si tola tahalö moroi ba gamuata niha Wilisiti ba ndraono Gizaraʼeli?

16 Hadia wamahaʼö nihalöda ba nifalua niha Wilisiti ba ndraono Gizaraʼeli? Yaʼita ono mbanua Yehowa, no irai lasaisi ita ira samatörö sagabölö. Hizaʼi, tenga simane Izaraʼeli, lö awuwu waʼalöfaröida khö Yehowa. Itaria, ba wamaigida hulö möna nudu andre. Duma-dumania, ba wamobörö 1900-an, iforege Amerika Serikat ba wombatogö halöwö nono mbanua Yehowa. Ira talifusöda sondröniaʼö ba organisasi, labeʼe ira ba gurunga ba zi hauga wulu fakhe. Ba Wasuwöta Gulidanö II, iforege Nazi Jerman ba wangohori ono mbanua Lowalangi. So ribu waʼato nikuru ba töra saribu nibunu. Me no aefa wasuwöta andrö, iforege göi Uni Soviet ba wolohi yaʼita. So niʼohe ba nahia wangosawuyu, ba so nitiboʼö ba mbanua saröu.

17 Tola manö lö itehegö famareta halöwö fanuriaigö nifaluada, ikuru nono mbanua Lowalangi mazui so nibununia. Hadia daʼö mbörö wa ataʼu ita ba taya wamatida? Löʼö. Ilumöʼö Yehowa nono mbanuania si lö faröi. (Baso Mataiʼo 10:28-31.) Simane si no taʼila, hewaʼae abölö ndra samatörö samakao yaʼita, hizaʼi lö saʼae yaʼira iadaʼa. Itugu monönö waʼato nono mbanua Lowalangi. Ba zi lö ara tö, fefu wamatörö si so ba gulidanö, hasambalö lafaduhuʼö haniha Yehowa andrö hewaʼae abua khöra wamalua daʼö. Simane banua Wilisiti, lö ara tö tehori ira!

’Faʼebua Gokhöta’ Tebai Tobali Weʼe-Weʼe Dödö

18. Hewisa waʼatehöngö mbanua Diro me föna?

18 Banua Diro * me föna, tobali nahia wogale sebua ba götö daʼö. Na mofanö göfa Diro tanö ba gaekhula, oya itörö nahia zogale si so ba Nasi Mediterania. Tanö ba gatumbukha, so lala nifazökhi Diro si numalö ba mbanua saröu. Ba zi ngaotu fakhe, fahöna gokhöta Diro nisöndrania moroi ba nahia daʼö. Kayo sibai ndra sogale ba Diro irege hulö zondröniaʼö ira ba wamaigira.​—Yes. 23:8.

19, 20. Hadia gamaehutara mbanua Diro faoma banua Gibeona?

19 Ba götö Razo Dawido hegöi Selomo, sökhi gamakhaita Gizaraʼeli ba mbanua Diro. Niha Diro, lahenaigö gama-gama hegöi ira sohalöwö ba wamazökhi gödo Razo Dawido hegöi osali Zelomo. (2 Ng. 2:1, 3, 7-16) Me luo daʼö, iʼila Tiro wa lö faröi ndraono Gizaraʼeli khö Yehowa ba tefahowuʼö ira. (1 Ra. 3:10-12; 10:4-9) Angeragö atö, no tebeʼe ginötö ba niha Diro si ribu faʼato enaʼö lafahaʼö ira ba wamosumange satulö, aboto ba dödöra Yehowa ba larasoi mbua wamosumange Lowalangi sindruhu!

20 Hewaʼae simanö, abölö laʼofönaiʼö gokhötara ira niha Diro. Lö omasi ira laʼoʼö niha Gibeona ba danö Ganaʼana, si terou tödö tobali enoni Yehowa hewaʼae ha tandra sahöli-höli dödö zi no larongo. (Yos. 9:2, 3, 22–10:2) Ba gafuriata, lalawa nono mbanua Lowalangi ira niha Diro, ba so ösa nifamawara tobali sawuyu.​—Si. 83:2, 7; Yoe. 3:4, 6; Amo. 1:9.

Böi tabaliʼö folumöʼöda harato niʼokhögöda

21, 22. Hadia zalua ba mbanua Diro, ba hadia mbörö?

21 Iʼogunaʼö Hezekieli Yehowa ba wamatunö khö ndra samadaö andrö, ”He yaʼugö Tiro, yaʼo dania zi tobali udumö. Ufatenge ngawalö soi ba wolawa yaʼugö, hulö ndrulu nasi si lö aetu-aetu. Ladudugö göli Diro hegöi maligenia. Uhakhösi danönia ba ubaliʼö hili kara salösö mbanua daʼö.” (Hez. 26:1-5) Abeʼe dödö niha Diro wa tola ilumöʼö ira okhötara, hulö göli mbanua si 46 meter waʼalawa solumöʼö hulora. Sinangeania laʼameʼegö tödö wehede Zelomo andre, ”Harato niha si kayo hulö mbanua si no mufoʼöli khönia; hulö mbaʼa-baʼa folumöʼö daʼö ba wangifi.”​—Amd. 18:11.

22 Alua gangilata Hezekieli me lasuwö mbanua Diro ira niha Mbabilona, ba simanö göi niha Yunani ba gafuriata. Awena aboto ba dödö mbanua Diro me luo daʼö wa faʼakayo awö göli ba zi fasui banuara andrö ha folumöʼö ba wangifi. Me no ladudugö Yeruzalema, tohare Mbabilona ba wanuwö banua Diro sagötö zi 13 fakhe ba gafuriata ikalaisi mbanua Diro si so ba zaloʼo. (Hez. 29:17, 18) Aefa daʼö me döfi 332 SM, alua sambua wamaʼeleʼö Hezekieli sadöni dödöda. * Ira saradadu Aleksander Agung laʼowuloi gara, eu hegöi tambu akhökhöla mbanua Diro ba danö saloʼo, latiboʼö ba nidanö enaʼö tobali lala sofeta ba mbanua Diro si so ba hulo. (Hez. 26:4, 12) Itölaʼö göli mbanua daʼö Aleksander, irabu fefu harato si so ba daʼö, ribu ndra saradadu nibununia awö niha mbanua, ba so mato ngafulu ribu nifamawania tobali sawuyu. Awena aboto ba dödö mbanua Diro wa lö möi folumöʼöra ’waʼebua gokhötara’. He na omasi ira hegöi na löʼö, awena lafaduhuʼö Yehowa.​—Hez. 27:33, 34.

Hewaʼae hulö zi tebai mukalaisi mbanua Diro, hizaʼi tedudugö ia simane famaʼeleʼö Hezekieli (Faigi ngenoli si 22)

23. Hadia wamahaʼö si tola tahalö moroi ba mbanua Diro?

23 Hadia wamahaʼönia khöda moroi ba mbanua Diro? Böi ifaelungu ita ”falimosa ganaʼa” irege taʼodaligö harato mazui tabaliʼö folumöʼöda. (Mat. 13:22) Tebai tobali ita ”sawuyu Lowalangi ba sawuyu Ganaʼa göi.” (Baso Mataiʼo 6:24.) Awena sindruhu-ndruhu tasöndra waʼahono dödö na tafosumange Yehowa soroi ba dödö. (Mat. 6:31-33; Yoh. 10:27-29) Simane si no tefaʼeleʼö sanandrösa ba mbanua Diro, simanö göi waʼalua dania wamaʼeleʼö si no tezara-zara sanandrösa ba gulidanö si lö sökhi andre. Ba ginötö tehori dania wogale sebua fakhögusa andre ba gulidanö, awena ba daʼö lafaduhuʼö Yehowa ira niha si kayo he na omasi ira he na löʼö.

Kuaso Politik Amaedola ”Döla Wakhe”

24-26. (a) Hana wa iwaʼö Yehowa amaedola ”döla wakhe” Miserai andrö? (b) Hewisa Razo Sedekia wanimbagö fanuturu lala moroi khö Yehowa, ba hadia lua-luania?

24 Fatua lö si tumbu Yosefo ofeta lafaʼuʼu Yeruzalema ira niha Mbabilona, ebua sibai kuaso politik niha Miserai ba Danö Amabuʼula. Börö me no ara tefasindro mbanua Miserai, muʼamaedolagö ia simane eu satua ba saro. Hizaʼi na mufaedogö ia khö Yehowa, Miserai andre amaedola ”döla wakhe” salio afatö.​—Hez. 29:6.

25 Iwalingagö fondrege zabölö Miserai andre Razo Sedekia si no mondröi sindruhu. Iʼogunaʼö Yeremia samaʼeleʼö Yehowa ba wameʼe famangelama hegöi fanuturu lala khö Zedekia enaʼö iʼoʼö niwaʼö razo Mbabilona. (Yer. 27:12) Fahölu Zedekia ba döi Yehowa wa lö mamadaö ia khö Nebukanesa razo Mbabilona. Hizaʼi ba gafuriata, itimbagö wanuturu lala moroi khö Yehowa. Isawö hölunia khö Nebukanesa ba iʼandrö wanolo ba niha Miserai ba wolawa Babilona. (2 Ng. 36:13; Hez. 17:12-20) Sindruhunia, tobali famaʼala ndraono Gizaraʼeli daʼö börö me laʼodaligö waʼabölö niha Miserai. (Hez. 29:7) Na mufaigi, abölö sibai Miserai andrö amaedola ’gurifö sebua si so ba gelea nidanö Nilo’. Hizaʼi imane Yehowa wa iraʼu ira simane niha sondraʼu buaya ba Nungo Nidanö Nilo. Ibeʼe dania Yehowa ’gai ba zimbi niha Miserai’ ba mudöni ira enaʼö mubunu. Alua gangilata daʼa ba ginötö iʼogunaʼö ndra saradadu Mbabilona Yehowa ba wokalaisi Miserai me föna.​—Hez. 29:3, 4, 9-12, 19.

26 Hadia zalua khö Zedekia si no faröi? Börö me mamadaö ia khö Yehowa, imane Hezekieli wa muʼefasi dakula ’zondröniaʼö si lö sökhi’ andre ba adudu wamatörönia. Hizaʼi, ibeʼe göi sambua dötönafö Hezekieli. (Hez. 21:25-27) Ifarou ia Yehowa enaʼö ifaʼeleʼö wa mubeʼe wamatörö daʼö khö zi samösa ngaʼötö Dawido irege ”tohare zindruhu zokhö” si tobali razo. Ba faza aefa daʼa, taʼila dania haniha razo daʼö.

27. Hadia wamahaʼö si tola tahalö moroi ba gamakhaita Gizaraʼeli ba niha Miserai?

27 Hadia wamahaʼö nihalöda moroi ba gamakhaita ndraono Gizaraʼeli ba niha Miserai? Ono mbanua Yehowa iadaʼa lö laʼodaligö kuaso politik mazui so ba dödöra wa kuaso simane daʼö zolumöʼö yaʼira. Bakha ba dödöda göi ’tenga tana khö niha gulidanö ita’. (Yoh. 15:19; Yak. 4:4) Hewaʼae abölö wamatörö niha gulidanö ba wamaigida, hizaʼi yaʼira andrö simane Miserai. Sindruhunia, tebai ira hulö döla wakhe. Abölö sökhi na manötöna ita khö Zamatörö Banua si Yawa awö Danö moroi ba nawöda niha si tola mate!​—Baso Zinunö 146:3-6.

Tebai ebua dödö zambuana ita ba politik, hewaʼae na lö sangila (Faigi ngenoli si 27)

”Awena Dania Aboto ba Dödö” Soi Fefu

28-30. Hadia zalua irege ”awena aboto ba dödö” soi fefu haniha Yehowa andrö, ba hadia gamaehutania khöda?

28 Ba mbuku Hezekieli, no hauga kali imane Yehowa, ”Awena dania aboto ba dödö [soi fefu] wa yaʼo Yehowa.” (Hez. 25:17) Alua daʼö me ihuku nudu nono mbanuania Yehowa me götö föna. Hizaʼi, abölö ebua waʼaluania nasa ba götöda andre. Hadia dania zalua?

29 Simane ono mbanua Lowalangi me götö föna, yaʼita andre amaedola mbiri-biri si lö faʼabölö ba wamaigi soi ba zi fasuida. (Hez. 38:10-13) Ba Faza 17 ba 18, tatutunö dania wa lö ara tö, fefu soi si lö sökhi laforege ba wanuwö ono mbanua Lowalangi. Hizaʼi na alua daʼö, awena laʼila hewisa waʼabölö sindruhu andrö. He fao dödöra he na löʼö, awena dania aboto ba dödöra haniha Yehowa ba lafaduhuʼö waʼasinangenia ba wamatörö ba ginötö tehori ira ba wasuwöta Hamagedo.​—Fam. 16:16; 19:17-21.

30 Hewisa göi ita? Ilumöʼö ba ifahowuʼö ita Yehowa. Hana? Börö me taʼodaligö ia, taʼoʼö ba tafalua wamosumange satulö khönia, Lowalangi si ha sambua sinangea mufosumange. Daʼö zangoromaʼö wa aboto ba dödöda haniha Yehowa andrö.​—Baso Hezekieli 28:26.

^ par. 15 Duma-dumania, lö latehegö ira niha Wilisiti na so zamöbözi siʼöli ba Gizaraʼeli. Ba wodali fakake niʼogunaʼöra ba wohalöwö, hasambalö möi ndraono Gizaraʼeli ba niha Wilisiti ba labeʼe gefe, gazi si hauga hari fohalöwö.​—1 Sa. 13:19-22.

^ par. 18 Te ba dete hulo sokara mufasindro mbanua Diro me föna ba lö aröu iʼotarai zinga nasi, te mato 50 kilometer tanö yöu Hili Garimeli. Ba gafuriata, ladouʼö nasa waʼebua mbanua daʼö lafasindro ba dete danö. Töi mbanua daʼö ba li Heberaiʼo yaʼia daʼö Sur eluahania ”Kara”.

^ par. 22 Mamaʼeleʼö Yesaya, Yeremia, Yoeli, Amosi hegöi Zakharia sanandrösa ba mbanua Diro, ba alua fefu zi no lafaʼeleʼö andrö.​—Yes. 23:1-8; Yer. 25:15, 22, 27; Yoe. 3:4; Amo. 1:10; Zak. 9:3, 4.