Pfukelani kha mafhungo

Pfukelani kha zwi re ngomu

NDIMA 7

Tshaka Dzi Ḓo “Ḓivha Uri Ndi Nṋe Yehova”

Tshaka Dzi Ḓo “Ḓivha Uri Ndi Nṋe Yehova”

HESEKIELE 25:17

TSHIPIKWA: Zwine ra zwi guda kha u shumisana ha Vhaisiraele na tshaka dze dza sema dzina ḽa Mudzimu

1, 2. (a) Vhaisiraele vho vha vha tshi nga nngu vhukati ha dziphele nga nḓila-ḓe? (Sedzani tshifanyiso tsha u thoma.) (b) Vhaisiraele na mahosi avho vho tenda hu tshi itea mini?

HO FHELA miṅwaha minzhi Vhaisiraele vha tshi nga nngu vhukati ha dziphele. Vhaamoni, Vhamoaba na Vhaedomo vho vha vha tshi shushedza vhathu vha Isiraele mukanoni wa vhubvaḓuvha. Vhafilisita vho vha vhe maswina a Vhaisiraele lwa tshifhinga tshilapfu nahone vha tshi dzula thungo ya vhukovhela. Devhula ho vha hu na muḓi wa Tiro, we wa vha wo pfuma nahone u na maanḓa vhukuma kha zwa mabindu kana zwa u rengisa. Thungo ya tshipembe ho vha hu tshi dzula Vhaegipita vhe vha vha vha tshi vhuswa nga Khosi Farao we a vha e mudzimu wavho.

2 Musi Vhaisiraele vha tshi ḓitika nga Yehova, o vha tsireledza kha maswina avho. Fhedzi kanzhi vhathu vhawe vho vha vha tshi tenda u ṱuṱuwedzwa nga tshaka dzo vha tangaho dze dza vha dzi tshi tshila nga nḓila i si yavhuḓi. Khosi Ahaba na ene o vha o tou ralo, e muya murwela hoṱhe. O vha a tshi vhusa tshaka dza fumi dza muvhuso wa Isiraele. O vhusa nga tshifhinga tshithihi na Yehoshafati khosi ya Yuda. O vha o vhinga ṅwananyana wa khosi ya Sidoni ye ya vha i tshi langa muḓi wo pfumaho wa Tiro. Onoyo mufumakadzi ane a pfi Isabele, o vha o ḓiimisela u ita uri Vhaisiraele vha gwadamele Baali, a ṱuṱuwedza munna wawe uri a tshikafhadze vhurabeli ho kunaho nga nḓila yo kalulaho.—1 Dzikh. 16:30-33; 18:4, 19.

3, 4. (a) Zwino Hesekiele u livhisa ṱhogomelo yawe kha vhafhio? (b) Ri ḓo fhindula mbudziso dzifhio?

3 Yehova o tsivhudza vhathu vhawe nga ha masiandoitwa ane a ḓo vha hone arali vha sa fhulufhedzea khae. Zwino o vha o no neta nga u vha konḓelela. (Yer. 21:7, 10; Hesek. 5:7-9) Nga 609 B.C.E., mmbi ya Babele yo vhuyelela lwa vhuraru Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho. Ho vha ho no fhela miṅwaha i ṱoḓaho u vha fumi u bva tshee mmbi ya Babele ya vha vutshela lwa u fhedza. Zwa zwino Vhababele vho vha vha tshi ḓo thutha mbondo dza Yerusalema, vha vhulaya vho shandukelaho Nebukadanetsara. Musi hu tshi thoma u tangiwa muḓi wa Yerusalema na zwe Hesekiele a zwi porofita zwi tshi thoma u itea nga vhuḓalo, Hesekiele o mbo ḓi thoma u amba zwe zwa vha zwi tshi ḓo itea kha tshaka dzo tangaho Shango ḽo Fhulufhedziswaho.

Tshaka dze dza tshinya dzina ḽa Mudzimu dzo vha dzi sa ḓo ponyoka masiandoitwa a zwiito zwadzo

4 Yehova o dzumbululela Hesekiele uri maswina a Vhayuda o vha a tshi ḓo takalela u fheliswa ha Yerusalema, a tambudza vho ponyokaho. Fhedzi tshaka dze dza tshinya dzina ḽa Mudzimu na u tovhola vhathu vhawe kana u vha fara luvhi, dzo vha dzi sa ḓo ponyoka masiandoitwa a zwiito zwadzo. Ri guda mini kha nḓila ye Vhaisiraele vha shumisana ngayo na dzenedzo tshaka? Zwe Hesekiele a zwi porofita nga ha dzitshaka zwi ita hani uri ri vhe na fhulufhelo ṋamusi?

Mashaka A Vhaisiraele E A Vha “Goḓa”

5, 6. Vhaamoni na Vhaisiraele vho vha vhe mashaka nga nḓila-ḓe?

5 Vhaamoni, Vhamoaba na Vhaedomo vho vha vhe mashaka a Vhaisiraele a malofhani. Naho dzenedzo tshaka dzo vha dzi muṱa muthihi nahone dzo shumisana lwa miṅwaha minzhi, ndi kale dzi maswina a vhathu vha Mudzimu nahone dzi tshi vha “goḓa.”—Hesek. 25:6.

6 Kha ri ambe nga ha Vhaamoni. Vho vha vha tshi bva kha Loto ane a vha muḓuhulu wa Abrahamu. Ndi vhana vhe Loto a vha navho na ṅwana wawe muṱuku wa musidzana. (Gen. 19:38) Luambo lwavho lwo vha lu tshi ṱoḓa u fana na Tshihevheru. Khamusi vhathu vha Mudzimu vho vha vha tshi lu pfesesa. Yehova o vhudza Vhaisiraele uri vha songo lwa na Vhaamoni ngauri vho vha vhe mashaka. (Dot. 2:19) Fhedzi tshifhingani tsha Vhahaṱuli, Vhaamoni vho thusana na Egiloni khosi ya Moaba musi vha tshi kandeledza Vhaisiraele. (Vhahaṱ. 3:12-15, 27-30) Nga murahu, musi Saulo o no vhewa sa khosi, Vhaamoni vho ṱhasela Vhaisiraele. (1 Sam. 11:1-4) Musi hu tshi khou vhusa Khosi Yehoshafati, vho dovha vha ṱangana na mmbi ya Vhamoaba u itela u vutshela Shango ḽo Fhulufhedziswaho.—2 Koron. 20:1, 2.

7. Vhamoaba vho fara hani Vhaisiraele vhane vha vha mashaka avho?

7 Na Vhamoaba vho vha vhe vhana vhe Loto a vha navho na ṅwana wawe muhulwane wa musidzana. (Gen. 19:36, 37) Yehova o vhudza Vhaisiraele uri vha songo lwa na Vhamoaba. (Dot. 2:9) Fhedzi Vhamoaba a vho ngo vha na ndavha nazwo. Nṱhani ha uri vha thuse mashaka avho e a vha a tshi khou shavha vhupulini ngei Egipita, vho lingedza u vha thivhela uri vha si dzhene Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho. Balaka khosi ya Moaba o thola Bileamu uri a seme Vhaisiraele. Bileamu o gudisa Balaka nḓila ya u kunga vhanna vha Vhaisiraele uri vha ḓifare luvhi na u gwadamela midzimu ya zwifanyiso. (Num. 22:1-8; 25:1-9; Nzumb. 2:14) Vhamoaba vho bvela phanḓa vha tshi kandeledza mashaka avho lwa miṅwaha minzhi, u swika tshifhingani tsha Hesekiele.—2 Dzikh. 24:1, 2.

8. Ndi ngani Yehova o amba uri Vhaedomo ndi vhakomana vha Vhaisiraele, fhedzi Vhaedomo vho ita mini?

8 Vhaedomo vho vha vhe vhaḓuhulu vha Esau, we a bebiwa khathihi na Yakobo. Vhaedomo na Vhaisiraele vho vha vhe mashaka a tsinisa lwe Yehova a amba uri Vhaedomo na Vhaisiraele ndi vharathu na vhakomana. (Dot. 2:1-5; 23:7, 8) Fhedzi Vhaedomo vho pikisana na Vhaisiraele u bva tshee Vhaisiraele vha pfuluwa Egipita, u swika muḓi wa Yerusalema u tshi fheliswa nga 607 B.C.E. (Num. 20:14, 18; Hesek. 25:12) Nga tshenetsho tshifhinga, Vhaedomo vho takala musi Vhaisiraele vha tshi tambudzwa, vha tshutshudza Vhababele uri vha fhelise muḓi wa Yerusalema. Vho dovha vha ita na u thivhela Vhaisiraele uri vha si ponyoke, vha vha isa kha maswina avho.—Ps. 137:7; Obad. 11, 14.

9, 10. (a) Ho itea mini kha Vhaamoni, Vhamoaba na Vhaedomo? (b) Ndi tsumbo dzifhio dzi sumbedzaho uri a si vhathu vhoṱhe kha dzenedzo tshaka vhe vha vha vhe maswina a Vhaisiraele?

9 Yehova o vhona mulandu eneo mashaka a Vhaisiraele nga nṱhani ha uri ho ngo fara vhathu Vhawe zwavhuḓi. O ri: “Ndi ḓo kumedzela . . . Vhaamoni kha vhathu vha bvaho Vhubvaḓuvha, uri Vhaamoni vha si tsha ḓo humbulwa kha dzitshaka.” O dovha a ri: “Ndi ḓo haṱula Vhamoaba, vha ḓo ḓivha uri ndi nṋe Yehova.” (Hesek. 25:10, 11) Musi ho no fhela miṅwaha miṱanu muḓi wa Yerusalema wo fheliswa, honoho vhuporofita ho thoma u itea musi Vhababele vha tshi kunda Vhaamoni na Vhamoaba. Yehova o amba uri u ḓo fhelisa shango ḽa Edomo a ḽi “ita shubi.” (Hesek. 25:13) Samusi zwo vha zwo ambiwa, shango ḽa Vhaamoni, Vhamoaba na Vhaedomo ḽo fhedzisela ḽo fheliswa.—Yer. 9:25, 26; 48:42; 49:17, 18.

10 Fhedzi a si vhoṱhe kha dzenedzo tshaka vhe vha vha na vhuswina na vhathu vha Mudzimu. Sa tsumbo, Tseleke wa Muamoni na Yithima wa Mumoaba, vho vha vhe vhaṅwe vha vhahali vha Khosi Davida. (1 Koron. 11:26, 39, 46; 12:1) Na Ruṱe wa Mumoaba o vha mugwadameli wa Yehova a fhulufhedzeaho.—Ruṱe 1:4, 16, 17.

Ri songo vhuya ra “suvhanyana” ra tshinya vhushaka hashu na Yehova

11. Ri guda mini kha nḓila ye Vhaisiraele vha shumisana ngayo na Vhaamoni, Vhamoaba na Vhaedomo?

11 Ri guda mini kha nḓila ye Vhaisiraele vha shumisana ngayo na dzenedzo tshaka? Tsha u thoma, musi Vhaisiraele vha tshi ṱuṱuwedzwa nga nḓila ine mashaka avho a ita ngayo zwithu, vho mbo ḓi thoma u gwadamela Baali wa Pheoro mudzimu wa Vhamoaba na Molexo mudzimu wa Vhaamoni. (Num. 25:1-3; 1 Dzikh. 11:7) Hu nga itea zwi fanaho na kha riṋe. Mashaka ashu ane a si vhe Vhakriste a nga ri tsikeledza nga u ri ṱuṱuwedza uri ri litshe zwine ra zwi tenda. Sa tsumbo, khamusi a vha zwi pfesesi uri ndi ngani ri sa pembeleli Easter kana Goodfriday, ri sa pembeleli Khirisimusi kana ri sa dzheneleli kha mikhuvha yo ḓoweleaho i tshimbidzanaho na zwine vhathu vha vhurereli vha zwi tenda. Zwi nga vhonala u nga vha khou ri thusa musi vha tshi lingedza u ita uri ri litshe zwine ra zwi tenda. Ndi zwa ndeme vhukuma uri ri si tende u tsikeledzwa nga yeneyo nḓila! Samusi ro zwi guda kha Vhaisiraele, u tou “suvhanyana” zwi nga tshinya vhushaka hashu na Yehova.

12, 13. Ri nga pikiswa hani, fhedzi hu nga itea mini arali ra dzula ri tshi fhulufhedzea?

12 Hu na zwiṅwe zwine ra nga zwi guda kha zwe zwa itea kha Vhaisiraele na Vhaamoni, Vhamoaba na Vhaedomo. Ri nga pikiswa lu vhavhaho nga miraḓo yashu ya muṱa ine ya si vhe Vhakriste. Yesu o ri sevha uri nga zwiṅwe zwifhinga mulaedza une ra huwelela u nga “fhandekanya vhathu, murwa u ḓo lwa na khotsi awe, ṅwananyana a lwa na mme awe.” (Mat. 10:35, 36) Yehova o laya Vhaisiraele uri vha songo vusa nndwa na mashaka avho, na riṋe a ri ṱoḓi u vusa nndwa na miraḓo yashu ya muṱa ine i si vhe Vhakriste. Fhedzi a zwo ngo tea u ri mangadza musi ri tshi pikiswa.—2 Tim. 3:12.

13 Naho mashaka ashu a sa ri pikisi nga ho livhaho musi ri tshi gwadamela Yehova, ri songo tenda vha tshi ita uri ri thetshelese vhone u fhira Yehova. Ndi ngani? Ndi ngauri ri fanela u funesa Yehova u fhira zwithu zwoṱhe. (Vhalani Mateo 10:37.) Zwiṅwe hafhu, arali ra dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova, maṅwe mashaka ashu a nga ṱoḓa u ṱanganela na riṋe kha vhurabeli ho kunaho, u fana na Tseleke, Yithima na Ruṱe. (1 Tim. 4:16) Na vhone vha ḓo takalela u shumela Mudzimu muthihi wa ngoho na u ḓiphiṋa nga u funwa na u tsireledzwa ngae.

Maswina A Yehova O ‘Pfiswa Vhuṱungu Nga Nḓila Yo Kalulaho’

14, 15. Vhafilisita vho fara hani Vhaisiraele?

14 Vhafilisita vho pfuluwa tshiṱangadzimeni tsha Kereta vha ya shangoni ḽe Yehova a fhulufhedzisa uri u ḓo ḽi ṋea Abrahamu na vhaḓuhulu vhawe. Abrahamu na Isaka vho shumisana na vhenevho vhathu. (Gen. 21:29-32; 26:1) Musi Vhaisiraele vha tshi dzhena Shangoni ḽo Fhulufhedziswaho, Vhafilisita vho vha vho no vha lushaka lu re na maanḓa, vhe na mmbi i ofhisaho. Vho vha vha tshi gwadamela midzimu ya mazwifhi, i ngaho Baali-sebubu na Dagoni. (1 Sam. 5:1-4; 2 Dzikh. 1:2, 3) Nga zwiṅwe zwifhinga, Vhaisiraele na vhone vho vha vha tshi gwadamela yeneyo midzimu.—Vhahaṱ. 10:6.

15 Nga nṱhani ha uri Vhaisiraele a vho ngo fhulufhedzea, Yehova o tendela Vhafilisita uri vha vha vhuse lwa miṅwaha minzhi. (Vhahaṱ. 10:7, 8; Hesek. 25:15) Vho vhetshela Vhaisiraele milayo i kandeledzaho, * vha vhulaya vhunzhi havho. (1 Sam. 4:10) Fhedzi musi Vhaisiraele vha tshi rembuluwa na u vhuyelela kha Yehova, o vha a tshi vha thusa. O vhea vhanna vha ngaho Simisoni, Saulo na Davida uri vha thuse vhathu Vhawe. (Vhahaṱ. 13:5, 24; 1 Sam. 9:15-17; 18:6, 7) Samusi Hesekiele o amba, Vhafilisita vho ‘pfiswa vhuṱungu nga nḓila yo kalulaho’ musi Vhababele na Vhagerika vha tshi ṱhasela shango ḽavho.—Hesek. 25:15-17.

16, 17. Ri guda mini kha nḓila ye Vhafilisita vha fara ngayo Vhaisiraele?

16 Ri guda mini kha nḓila ye Vhafilisita vha fara ngayo Vhaisiraele? Vhathu vha Yehova vha musalauno vha pikiswa nga mivhuso i re na maanḓa. U fhambana na Vhaisiraele, riṋe ri dzula ri tshi fhulufhedzea kha Yehova. Naho zwo ralo, nga zwiṅwe zwifhinga maswina a vhurabeli ho kunaho a nga vhonala a tshi nga a khou kunda. Sa tsumbo, mathomoni a ḓana ḽa vhu 20 ḽa miṅwaha, muvhuso wa Amerika wo lingedza u imisa mushumo wa vhathu vha Yehova, nga u gwevha vhe vha vha vha tshi khou ranga phanḓa ndanguloni uri vha dzule miṅwaha minzhi dzhele. Vhukati ha nndwa ya shango ya vhuvhili, ḽihoro ḽa Vhanazi ngei Dzheremane, ḽo lingedza u fhelisa vhathu vha Mudzimu nga u valela vhanzhi dzhele na u vhulaya vhaṅwe vhanzhi. Nga murahu ha yeneyo nndwa, muvhuso wa Soviet Union wo bva fulo ḽe ḽa fhedza miṅwaha minzhi ḽa u lwa na Ṱhanzi dza Yehova. Wo isa vhahashu gammbani dza tshengedzo kana u vha isa fhethu hune ha vha kule-kule na mashango a havho.

17 Mivhuso i nga bvela phanḓa i tshi thivhela mushumo wa u huwelela, u valela vhathu vha Mudzimu dzhele na u vhulaya vhaṅwe vhashu. Naa zwenezwi zwi tea u ri tshuwisa kana u ita uri ri si tsha vha na lutendo? Hai! Yehova u ḓo tsireledza vhathu vhawe vha fhulufhedzeaho. (Vhalani Mateo 10:28-31.) Ro no ḓi vhona mivhuso ya maanḓa, i kandeledzaho i tshi ngalangala, ngeno vhathu vha Yehova vha tshi khou bvela phanḓa vha tshi engedzea. Hu si kale, mivhuso yoṱhe ya vhathu i ḓo welwa nga zwi fanaho na zwe zwa wela Vhafilisita, i ḓo kombetshedzea u ḓivha Yehova. I ḓo fheliswa u fana na zwe zwa itea kha Vhafilisita!

“Lupfumo” Lunzhi A Lwo Ngo Vha Tsireledza Lwa Tshoṱhe

18. Muvhuso wa Tiro wo vha u hani?

18 Muḓi wa kale wa Tiro * wo vha u vhukati ha huṅwe ha fhethu hune ha itiwa mabindu mahulwane zwifhingani zwa kale. Muḓi wa Tiro wo vha u na zwikepe zwinzhi zwa mabindu thungo ya vhukovhela, zwo ḓala u yela thungo ya Lwanzhe lwa Meditherenieni. Kha thungo ya vhubvaḓuvha, bada dza muḓi wa Tiro dza vhuvhambadzi dzo vha dzi tshi ita uri vha kone u rengiselana na mashango a kule. Lwa miṅwaha minzhi, muḓi wa Tiro wo vha u tshi khou ḓi engedza lupfumo lwawo lu tshi bva kha mashango a kule. Vhavhambadzi vha muḓini wa Tiro vho vha vho pfuma vhukuma lwe vha ḓidzhia vhe vhakololo.—Yes. 23:8.

19, 20. Vhadzulapo vha Tiro vho vha vho fhambana hani na Vhagibeoni?

19 Tshifhingani tsha Khosi Davida na Salomo, Vhaisiraele vho vha vho farana na vhadzulapo vha Tiro kha zwa u rengiselana. Vho vha vha tshi isela Vhaisiraele thundu na vhathu vha re na vhutsila uri vha thuse u fhaṱa pfamo ya Davida na u fhaṱa thembele ya Salomo nga murahu. (2 Koron. 2:1, 3, 7-16) Nga tshenetsho tshifhinga, Vhaisiraele vho vha vhe na vhushaka havhuḓi na Yehova. (1 Dzikh. 3:10-12; 10:4-9) Edzani u humbula nga ha tshibuli tshavhuḓi tshe vhathu vha Tiro vha vha vhe natsho tsha u guda nga ha vhurabeli ho kunaho! Vho vha vha tshi ḓo kona u ḓivha Yehova na u vhona kha Vhaisiraele uri u shumela Yehova zwi ḓisa phaṱhutshedzo nngafhani!

20 Naho vhadzulapo vha Tiro vho vha vhe na tshenetsho tshibuli, vho dzula vha tshi ṱoḓa u pfuma. A vho ngo tevhela tsumbo ya Vhakanana vha muḓi wa Gibeoni u re na maanḓa, we vhadzulapo vhawo vha tou pfa fhedzi nga ha mishumo mihulu ya Yehova, zwa vha ita uri vha ṱoḓe u vha vhashumeli vhawe. (Yosh. 9:2, 3, 22–10:2) Vhenevho vhadzulapo vha Tiro vho fhedza vha tshi vho lwa na vhathu vha Mudzimu, vha ita na u rengisela vhaṅwe vhavho vhupulini.—Ps. 83:2, 7; Yoele 3:4, 6; Amosi 1:9.

Ri songo vhuya ra dzhia lupfumo sa luvhondo lune lwa ḓo ri tsireledza

21, 22. Ho itea mini kha muḓi wa Tiro, nahone ndi ngani?

21 Yehova o amba na vhenevho vhapikisi a tshi shumisa Hesekiele, a ri: “Ndi lwa na iwe Tiro, ndi ḓo ḓisa tshaka nnzhi dza lwa na iwe, vhunga lwanzhe lu tshi ḓisa magabelo alwo. Vha ḓo tshinyadza mbondo dzau, vha wisela fhasi mitsheṱo yau, ndi ḓo khura mavu au nda u sia u tombo ḽi penyaho.” (Hesek. 26:1-5) Vhadzulapo vha muḓi wa Tiro vho vha vha tshi fhulufhela lupfumo lwavho, vha tshi pfa u nga lwo vha tsireledza u fana na mbondo dza tshenetsho tshiṱangadzime dzo lapfaho mithara dza 46. Vho vha vho fanela u vha vho thetshelesa tsivhudzo ya Salomo ine ya ri: “Lupfumo lwa mupfumi ndi muḓi wawe wo tsireledzwaho nga mbondo; Muhumbuloni wawe zwi tou nga luvhondo lu tsireledzaho.”—Mir. 18:11.

22 Vhababele na Vhagerika vho ita zwe zwa porofitiwa nga Hesekiele. Musi zwenezwo zwi tshi itea, vhadzulapo vha Tiro vho ṱhogomela uri lupfumo na mbondo dzavho zwi nga si vha tsireledze nga nḓila ye vha vha vho humbula ngayo. Musi Vhababele vho no fhelisa muḓi wa Yerusalema, vho mbo ḓi bva fulo ḽa u ya u lwa na muḓi wa Tiro. Vho fhedza miṅwaha ya 13 vha tshi khou lwa nawo. (Hesek. 29:17, 18) Nga murahu, nga 332 B.C.E., Alekzanda Muhulwane o ita zwithu zwo khetheaho zwe Hesekiele a porofita nga hazwo. * Mmbi yawe yo mbo ḓi khura ya kuvhanganya mathukhwi a muḓi wa Tiro u re fhethu ho omaho, ya posa matombo, matanda na mavu maḓini, u itela u fhaṱa nḓila ya uri vha swike kha muḓi u re tshiṱangadzimeni. (Hesek. 26:4, 12) Alekzanda o kwasha mbondo, a kumba thundu, a vhulaya maswole na vhadzulapo vhanzhi-vhanzhi, vhaṅwe vhanzhi a vha rengisa sa dziphuli. Vhadzulapo vha Tiro vho kombetshedzea u ḓivha Yehova musi vho no guda nga nḓila i vhavhaho uri “lupfumo” lunzhi lu nga si vha tsireledze lwa tshoṱhe.—Hesek. 27:33, 34.

Naho muḓi wa Tiro wo vhonala u nga wo tsireledzea tshoṱhe, wo fheliswa, samusi Hesekiele o amba (Sedzani phara 22)

23. Ri nga guda mini kha vhadzulapo vha muḓi wa Tiro?

23 Ri nga guda mini kha vhadzulapo vha muḓi wa Tiro? Ri songo vhuya ra tenda “vhufhura ha lupfumo” vhu tshi ita uri ri dzhie lupfumo sa luvhondo lune lwa ḓo ri tsireledza. (Mat. 13:22) Ri nga si kone u “shumela Mudzimu na Lupfumo.” (Vhalani Mateo 6:24.) Vhane vha shumela Yehova nga zwoṱhe zwine vha vha zwone, ndi vhone vho tsireledzeaho zwa vhukuma. (Mat. 6:31-33; Yoh. 10:27-29) Zwe zwa porofitiwa nga ha vhufhelo ha ḽino shango zwi ḓo itea zwoṱhe, samusi na zwe zwa porofitiwa nga ha muḓi wa Tiro zwo itea. Nga tshenetsho tshifhinga, vhane vha fhulufhela lupfumo vha ḓo kombetshedzea u ḓivha Yehova musi a tshi fhelisa ḽino shango ḽi re na tseḓa na ḽine ḽa ita zwa vhuvhambadzi ḽi tshi ḓiṱoḓela zwaḽo.

Muvhuso Wa Politiki Wo Vha U “Luhatsi”

24-26. (a) Ndi ngani Yehova o amba uri Vhaegipita vha tou nga “luhatsi”? (b) Khosi Tsedekia o nyadza hani vhulivhisi ha Yehova, nahone ha itea mini?

24 U bva musi Yosefa a sa athu u vha hone u swika nga tshifhinga tsha musi Vhababele vha tshi dzhena Yerusalema, shango ḽa Egipita ḽo vha ḽi na ṱhuṱhuwedzo khulwane ya zwa politiki kha dzingu ḽa Shango ḽo Fhulufhedziswaho. Nga nṱhani ha uri ndi kale shango ḽa Egipita ḽi hone, zwo vha zwi tshi vhonala u nga ḽo ṱoka midzi sa muri wa kale. Fhedzi kha Yehova ḽo vha ḽi tshi thenga-thenga ḽi tshi nga “luhatsi.”—Hesek. 29:6.

25 Khosi Tsedekia we a vha e mugunei, o vha a tshi dzhia Vhaegipita vhe na maanḓa. Yehova o shumisa muporofita Yeremia uri a vhudze Tsedekia uri a thetshelese khosi ya Babele. (Yer. 27:12) Tsedekia o ita na u ana nga dzina ḽa Mudzimu uri a nga si shandukele Nebukadanetsara. Fhedzi Tsedekia o mbo ḓi nyadza vhulivhisi ha Yehova, a si tsha ita zwe a anela Nebukadanetsara, a humbela thuso kha Vhaegipita uri vha mu thuse musi a tshi lwa na Vhababele. (2 Koron. 36:13; Hesek. 17:12-20) Fhedzi Vhaisiraele vhe vha ḓitika nga maanḓa a Egipita a politiki, zwo vha kela maṱari. (Hesek. 29:7) Muvhuso wa Egipita u nga vha wo vha u tshi vhonala u tshi ofhisa sa “ḽivhanda ḽihulu.” (Hesek. 29:3, 4) Fhedzi Yehova o amba uri o vha a tshi ḓo shumana nawo u fana na nḓila ine vhazwimi vha fasha ngayo ngweṋa dza Mulambo wa Nili. O vha a tshi ḓo dzhenisa zwihuka kha ṱhaha dzaḽo a ḽi kokodzela nnḓa uri ḽi fheliswe. O zwi ita musi a tshi rumela Vhababele uri vha kunde ḽeneḽo shango ḽa Egipita.—Hesek. 29:9-12, 19.

26 Ho itea mini kha Tsedekia a sa fhulufhedzei? Nga nṱhani ha uri Tsedekia o shandukela Yehova, Hesekiele o vha o amba uri onoyo “murangaphanḓa muvhi” o vha a tshi ḓo xelelwa nga khare yawe na uri vhuhosi hawe ho vha vhu tshi ḓo tshinyadzwa. Fhedzi Hesekiele o dovha a sumbedza uri hu na fhulufhelo. (Hesek. 21:25-27) Yehova o shumisa Hesekiele uri a ambe uri ho vha hu tshi ḓo vha na khosi ye ya vha i tshi ḓo bva kha mutevhe wa Davida wa vhuhosi, ine ya “fanelea” nahone i ḓo dzhia khuluṋoni. Kha ndima i tevhelaho, ri ḓo vhona uri yeneyo khosi ndi nnyi.

27. Ri nga guda mini kha nḓila ye Vhaisiraele vha shumisana ngayo na Vhaegipita?

27 Ri nga guda mini kha nḓila ye Vhaisiraele vha shumisana ngayo na Vhaegipita? Vhathu vha Yehova ṋamusi vha fanela u iledza u fhulufhela mivhuso ya politiki na u humbula uri yeneyo mivhuso i ḓo vha tsireledza. Na zwine ra zwi humbula zwi fanela u sumbedza uri ri ṱoḓa u dzula ri si “tshipiḓa tsha shango.” (Yoh. 15:19; Yak. 4:4) Mivhuso ya politiki i nga vhonala i na maanḓa, fhedzi i a thenga-thenga sa luhatsi lune lwa ṱavhanya u vunḓea, u fana na zwe zwa itea kha shango ḽa Egipita ḽa kale. Zwi ḓo vha zwi si vhuṱali u fhulufhela vhathu vhane vha lovha nṱhani ha u fhulufhela Muvhusahoṱhe a re na maanḓa!—Vhalani Phisalema 146:3-6.

Ri fanela u iledza u dzhia sia kha zwa politiki dza ḽino shango naho ri sa khou vhonwa nga vhathu (Sedzani phara 27)

Tshaka Dzi “Ḓo Ḓivha”

28-30. Hu na phambano ifhio vhukati ha nḓila ine tshaka dza “ḓo ḓivha” ngayo Yehova na nḓila ine riṋe ra mu ḓivha ngayo?

28 Kha bugu ya Hesekiele, Yehova u amba lunzhi uri tshaka dzi “ḓo ḓivha uri ndi nṋe Yehova.” (Hesek. 25:17) Zwe Yehova a zwi amba zwo itea zwifhingani zwa kale musi a tshi haṱula maswina a vhathu vhawe. Fhedzi zwi ḓo itea nga nḓila khulwane misini yashu. Nga nḓila-ḓe?

29 U fana na vhathu vha Mudzimu vha zwifhingani zwa kale, ro tangwa nga tshaka dzine dza ri dzhia sa nngu i sa koni u ḓilwela. (Hesek. 38:10-13) Samusi ri tshi ḓo zwi haseledza kha Ndima 17 na 18 ya yeneyi bugu, hu si kale tshaka dzi ḓo ṱhasela vhathu vha Mudzimu lwa tshiṱuhu. Fhedzi musi dzi tshi ita zwenezwo, dzi ḓo sumbedzwa sumbe murathu wa malo. Dzi ḓo kombetshedzea u ḓivha Yehova na vhuvhusahoṱhe hawe, musi a tshi dzi fhelisa nga nndwa ya Haramagedo.—Nzumb. 16:16; 19:17-21.

30 Zwo fhambanaho na zwenezwo, Yehova u ḓo ri tsireledza, a ri fhaṱutshedza. Ndi ngani? Ndi ngauri zwino ri khou shumisa tshibuli tsha u sumbedza uri ri ḓivha Yehova. Zwenezwo ri zwi sumbedza nga u mu fhulufhela, u mu thetshelesa na u mu gwadamela kha vhurabeli ho kunaho ngauri o fanelwa nga zwenezwo.—Vhalani Hesekiele 28:26.

^ phar. 15 Sa tsumbo, Vhafilisita vho vha vha sa tendeli Vhaisiraele vha tshi ita zwithu nga tsimbi. Vhaisiraele vho vha vha tshi tou ya kha Vhafilisita u ṱuṱulisa zwishumiswa zwa u lima nahone vho vha vha tshi badeliswa tshelede ine muthu a i hola o shuma maḓuvha o vhalaho.—1 Sam. 13:19-22.

^ phar. 18 Zwi vhonala u nga muḓi wa u thoma wa Tiro wo vha wo fhaṱwa fhethu hu re na matombo he ha vha hu si kule na phendelashango. Ho vha hu kule na devhula ha Thavha ya Karamele nga khilomithara dzi ṱoḓaho u vha 50. Nga murahu, wonoyo muḓi wo engedzwa. Ha fhaṱwa muḓi une nga Tshihevheru wa vhidzwa Suru, zwine zwa amba uri “Tombo.”

^ phar. 22 Yesaya, Yeremia, Yoele, Amosi na Sakaria na vhone vho porofita nga ha muḓi wa Tiro, zwa itea nga nḓila ye vha zwi porofita ngayo.—Yes. 23:1-8; Yer. 25:15, 22, 27; Yoele 3:4; Amosi 1:10; Sak. 9:3, 4.