Kwenda na mambu ke na kati

Kwenda na tansi ya malongi

KAPU 8

“Mono Ta Basisila Bo Ngungudi Mosi”

“Mono Ta Basisila Bo Ngungudi Mosi”

EZEKIELE 34:23

MAMBU YINA KAPU YAI KE TUBILA: Bambikudulu iya ya me tala Mesia mpi mutindu yo lunganaka na Kristu

1-3. Sambu na nki ntima ya Ezekiele kele na mawa mpi nki yandi ke sonika ntangu yai na nsadisa ya mpeve santu?

BETO kele na mvula ya sambanu banda ntangu yina bo nataka Ezekiele na kimpika. * Yandi kele kibeni na mawa ntangu yandi ke yindula mutindu ya mbi yina bo ke yala Yuda, bwala na yandi. Bantotila mingi yalaka na bilumbu ya Ezekiele.

2 Ezekiele butukaka na nsungi ya luyalu ya Yoziasi, ntotila mosi ya kwikama. Ziku Ezekiele waka kiese ntangu yandi waka nde Yoziasi salaka bikesa sambu na kufwa biteki mpi kuvutula lusambu ya bunkete na Yuda. (2 Bans. 34:1-8) Kansi mambu yina Yoziasi salaka vandaka ya ntangu fioti sambu bantotila mingi yina yalaka na nima na yandi landaka kusambila biteki. Yo ke yitukisa ve na kumona nde na luyalu ya bamfumu yina ya mbi, bantu ya Izraele kudikotisaka mingi na mansoni mpi bo bebisaka kinduku na bo ti Nzambi. Keti bo vandaka diaka ve ti kivuvu? Ata fioti ve!

3 Yehowa pesaka profete na yandi ya kwikama mpeve santu sambu yandi sonika mbikudulu mosi (ya ntete na kati ya bambikudulu mingi) ya me tala Mesia, Ntotila mpi Ngungudi yina ta vutula kimakulu lusambu ya bunkete mpi ta kebaka na zola yonso mameme ya Yehowa. Beto fwete tadila na dikebi yonso bambikudulu yango, sambu kulungana na yo kele ti bupusi na luzingu na beto ya mvula na mvula na bilumbu ke kwisa. Yo yina, beto tadila bambikudulu iya ya me tala Mesia yina kele na mukanda ya Ezekiele.

“Ka-Lutangu Mosi ya Pete-Pete” Me Kuma “Nti Mosi ya Nene ya Sedre”

4. Inki mbikudulu Ezekiele tubilaka mpi nki mutindu Yehowa yantikaka mbikudulu yango?

4 Pene-pene ya mvu 612 N.T.B., “ndinga ya Yehowa” kwisilaka Ezekiele, mpi yandi zabisaka mbikudulu mosi yina tendulaka luyalu ya Mesia mpi kikuma yina fwete pusa beto na kutudila Kimfumu na yandi ntima. Sambu na kuyantika mbikudulu yina, Yehowa lombaka Ezekiele na kuzabisa bampangi na yandi yina vandaka na kimpika kingana mosi yina vandaka kumonisa kukonda kwikama ya bamfumu ya Yuda mpi nde bo vandaka ti mfunu ya Ntotila yina kele Mesia.—Ezek. 17:1, 2.

5. Inki kele ntendula ya kingana yai?

5 Tanga Ezekiele 17:3-10. Yai ntendula ya kingana yina: “Ngo-zulu ya nene” bukaka ka-lutangu ya zulu ya nti ya sedre mpi tululaka yo “na mbanza ya bantu ya mumbongo.” Na nima, ngo-zulu bakaka “ndambu ya nkeni ya insi yina” mpi kunaka yo na kilanga yina ke butaka mingi “pene-pene ya bamasa mingi.” Nkeni na yo yelaka mpi kumaka ‘nti ya vinu yina ke yalumuka.’ Diaka, ‘ngo-zulu ya nene’ ya zole kwisaka. Misisa ya nti yina ya vinu tandukaka “na lukasi yonso na ndambu” ya ngo-zulu ya zole, yo vandaka kusosa nde bo kuna yo kisika ya nkaka yina masa kele mingi. Yehowa buyaka mambu yina nti ya vinu zolaka kusala, yandi monisaka nde bo ta tumuna misisa na yo mpi nde yo ‘ta yuma kibeni.’

Ngo-zulu ya nene ya ntete vandaka kumonisa ntotila Nebukadenezare ya Babilone (Tala paragrafe 6)

6. Pesa ntendula ya kingana yai.

6 Kingana yai vandaka kutendula nki? (Tanga Ezekiele 17:11-15.) Na mvu 617 N.T.B., ntotila Nebukadenezare ya Babilone, “ngo-zulu ya nene” ya ntete, ziungaka Yeruzalemi. Yandi katulaka ntotila ya Yuda, Yehoyakini (‘ka-lutangu ya zulu’) na kimfumu na yandi mpi nataka yandi na Babilone (“mbanza ya bantu ya mumbongo”). Nebukadenezare tulaka Sidikiya (mosi na kati ya ‘bankeni ya kimfumu ya insi yina’) na kiti ya kimfumu na Yeruzalemi. Nebukadenezare lombaka Sidikiya, ntotila ya mpa ya Yuda, na kudia ndefi na zina ya Nzambi mpi pusaka yandi na ngolo na kuvanda na nsi ya kiyeka na yandi. (2 Bans. 36:13) Kansi yandi lungisaka ve ndefi na yandi; yandi kolamaka na Babilone mpi sosaka lusadisu na ntotila ya Ezipte, Farao (“ngo-zulu ya nene” ya zole), kansi yo vandaka mpamba. Yehowa buyaka mambu ya kukonda kwikama ya Sidikiya yina lungisaka ve ndefi na yandi. (Ezek. 17:16-21) Nsuka-nsuka, bo katulaka Sidikiya na kimfumu mpi yandi fwaka na boloko na Babilone.—Yer. 52:6-11.

7. Kingana ya mbikudulu ke longa beto nki?

7 Kingana yai ke longa beto nki? Ya ntete, sambu beto kele bansadi ya kieleka, beto fwete vanda masonga na mambu ya beto ke tubaka. Yezu tubaka nde “bika nde ngogo na beno ‘Ee’ kutendula kaka ee, ‘Ve’ na beno, ve.” (Mat. 5:37) Kana beto me sala lusilu na ntwala ya Nzambi ya kutuba kieleka, mu mbandu kuta kimbangi na tribinale, beto fwete baka yo ve na nsaka. Ya zole, beto fwete vanda mayele na bantu yina beto ke tudilaka ntima. Biblia ke kebisa beto nde: “Beno tula ve ntima na bamfumu to na mwana ya muntu, yina lenda gulusa ve.”—Nk. 146:3.

8-10. Inki Yehowa tubilaka Ntotila yina kele Mesia, yina ta yala na bilumbu ke kwisa, mpi nki mutindu mbikudulu yai lunganaka? (Tala mpi lupangu “Mbikudulu ya Me Tala Mesia​—Nti ya Nene ya Sedre.”)

8 Kansi, kele ti mfumu mosi ya me fwana kibeni nde beto tudila yandi ntima. Na nima ya kutubila kingana ya mbikudulu ya me tala ka-lutangu yina bo kunaka na kisika ya nkaka, Yehowa sadilaka kaka kutuba ya mutindu mosi ya kifwani sambu na kutubila Ntotila yina kele Mesia yina ta yala na bilumbu ke kwisa.

9 Mambu yina mbikudulu ke tubila. (Tanga Ezekiele 17:22-24.) Ntangu yai mbikudulu ke tubila diaka ve ngo-zulu ya nene, kansi Yehowa yina ta sala mambu yandi mosi. Yandi ta buka “ka-lutangu mosi ya pete-pete na nsongi ya balutangu na yo ya ndendi, mpi . . . ta kuna yo na zulu ya ngumba mosi ya nda.” Lutangu yai ta yela mpi ta kuma “nti mosi ya nene ya sedre,” yo ta vanda kisika ya kulala sambu na “bandeke ya mutindu na mutindu.” Na nima, “banti yonso ya mfinda” ta zaba nde Yehowa yandi mosi muntu me sala nde nti yai ya nene kuyela.

10 Mutindu mbikudulu lunganaka. Yehowa bukaka Mwana na yandi, Yezu Kristu, na dibuta ya kimfumu ya Davidi (“nti ya sedre ya nda”) mpi kunaka yandi na Ngumba Sioni ya zulu (“ngumba mosi ya nda”). (Nk. 2:6; Yer. 23:5; Kus. 14:1) Yo yina, Yehowa bakaka Mwana na yandi, yina bambeni na yandi vandaka kumona nde yandi kele “muntu ya kukonda mfunu kibeni,” mpi pesaka yandi lukumu na mutindu yandi pesaka yandi “kiti ya kimfumu ya tata na yandi Davidi.” (Dan. 4:17; Luka 1:32, 33) Bonso nti mosi ya nene ya sedre, Yezu Kristu, Ntotila yina kele Mesia, ta yala ntoto ya mvimba mpi ta natila bantu na yandi yonso balusakumunu mingi. Ya kieleka, yandi kele Mfumu yina me fwana nde beto tudila yandi ntima. Na nsi ya luyalu ya kimfumu ya Yezu, bantu ya bulemfu na ntoto ya mvimba ta “zinga na lutaninu mpi boma ya mpasi ta yangisa” bo ve.—Bing. 1:33.

11. Inki dilongi ya mfunu beto lenda baka na mbikudulu yina me tala “ka-lutangu mosi ya pete-pete” yina kumaka “nti mosi ya nene ya sedre”?

11 Mambu yina mbikudulu ke longa beto. Mbikudulu yai ya kiese ya me tala “ka-lutangu mosi ya pete-pete” yina me kuma “nti mosi ya nene ya sedre” ke sadisa beto na kupesa mvutu na ngiufula mosi ya mfunu mingi: Nani beto fwete tudila ntima? Yo kele buzoba na kutudila baluyalu ya bantu mpi basoda na bo ntima. Sambu na kuzwa lutaninu ya kieleka, yo kele mbote na kutula kibeni ntima na Yezu Kristu, Ntotila yina kele Mesia. Luyalu ya zulu yina yandi kele Mfumu, kele luyalu mosi kaka yina bantu fwete tudila ntima.—Kus. 11:15.

“Muntu Yina Kele na Nswa ya Me Fwana”

12. Inki mutindu Yehowa monisaka pwelele nde yandi yambulaka ve kuwakana yina yandi salaka ti Davidi?

12 Ntendula ya Nzambi sambu na kingana ya mbikudulu ya me tala bango-zulu zole, sadisaka Ezekiele na kubakisa nde bo ta katula na kimfumu Sidikiya, ntotila mosi ya dibuta ya kimfumu ya Davidi yina kondaka kwikama, mpi bo ta nata yandi na kimpika na Babilone. Ziku profete kudiyulaka nde, ‘Ebuna kuwakana yina Nzambi salaka ti Davidi, yina yandi silaka nde ntotila mosi ya dibuta ya Davidi ta yala kimakulu?’ (2 Sam. 7:12, 16) Kana Ezekiele kudiyulaka ngiufula yai, yo lombaka ve nde yandi vingila mingi sambu na kuzwa mvutu. Pene-pene ya mvu 611 N.T.B., na mvula ya nsambwadi ya kimpika, ntangu Sidikiya vandaka kaka kuyala na Yudea, “ndinga ya Yehowa kwisilaka” Ezekiele. (Ezek. 20:2) Yehowa lombaka yandi na kuzabisa mbikudulu ya nkaka ya me tala Mesia, yina monisaka pwelele nde Nzambi yambulaka ve kuwakana yina yandi salaka ti Davidi. Nkutu, mbikudulu monisaka nde Mesia, Ntotila yina ta yala, ta vanda ti nswa ya me fwana ya kuyala bonso mwana ya Davidi.

13, 14. Inki kele ntendula ya mbikudulu yina kele na Ezekiele 21:25-27, mpi nki mutindu yo lunganaka?

13 Mambu yina mbikudulu ke tuba. (Tanga Ezekiele 21:25-27.) Na nzila ya Ezekiele, Yehowa sadilaka bangogo ya pwelele sambu na kupesa nsangu na “mfumu ya mbi ya Izraele,” yina ntangu ya bo zolaka kupesa yandi ndola lungaka. Yehowa songaka mfumu yai ya mbi nde bo ta katula “tirbani” mpi “mpu [na yandi] ya kimfumu” (yina ke monisa kiyeka). Na nima, bo ta tombula baluyalu yina vandaka “na nsi,” mpi bo ta kulumusa baluyalu yina vandaka “na zulu.” Baluyalu yina bo ke tombula ta landa na kuyala tii ntangu yina “muntu yina kele na nswa ya me fwana ta kwisa,” mpi na nima Yehowa ta pesa muntu yango Kimfumu.

14 Mutindu mbikudulu lunganaka. Na 607 N.T.B., ntangu bo fwaka Yeruzalemi, bo kulumusaka kimfumu yina vandaka “na zulu,” disongidila kimfumu ya Yuda yina vandaka na Yeruzalemi ntangu bantu ya Babilone fwaka mbanza yina mpi nataka ntotila Sidikiya na kimpika. Na nima, sambu ata ntotila mosi ve ya dibuta ya kimfumu ya Davidi vandaka kuyala na Yeruzalemi, bo tombulaka baluyalu ya Makanda yina vandaka “na nsi,” disongidila yo kumaka kuyala ntoto—kansi kaka sambu na ntangu fioti. Ntangu ya Makanda, to “bantangu ya bo me tulaka ya makanda,” sukaka na 1914 ntangu Yehowa pesaka Yezu Kristu kimfumu. (Luka 21:24) Sambu Yezu vandaka mwana ya ntotila Davidi, yandi vandaka ti “nswa ya me fwana” ya kuyala Kimfumu ya Mesia. * (Kuy. 49:10) Yo yina, na nzila ya Yezu, Yehowa lungisaka mambu yina yandi silaka na Davidi na kupesa yandi mwana yina ta baka Kimfumu mvula na mvula.—Luka 1:32, 33.

Yezu kele ti nswa ya me fwana ya kuvanda Ntotila ya Kimfumu ya Nzambi (Tala paragrafe 15)

15. Sambu na nki beto fwete tudila kibeni Yezu Kristu, yina kele Ntotila, ntima ya mvimba?

15 Mambu yina mbikudulu ke longa beto. Beto lenda tudila kibeni Yezu Kristu, yina kele Ntotila, ntima ya mvimba. Sambu na nki? Sambu na kuswaswana ti bamfumu ya nsi-ntoto yina bantu lenda pona to yina lenda botula kimfumu, Yehowa muntu ponaka Yezu mpi “pesaka yandi . . . kimfumu” yina yandi kele ti nswa ya me fwana. (Dan. 7:13, 14) Ya kieleka, Ntotila yina Yehowa yandi mosi me ponaka me fwana kibeni nde beto tudila yandi ntima!

“Nsadi na Mono Davidi” Ta “Kuma Ngungudi na Bo”

16. Inki mutindu Yehowa ke kudiwaka na yina me tala mameme na yandi, mpi nki mutindu “bangungudi ya Izraele” na bilumbu ya Ezekiele vandaka kusadila mameme mambu?

16 Yehowa, Ngungudi ya Kuluta Nene, ke kudiyangisaka mingi sambu na mambote ya mameme na yandi, disongidila bansadi na yandi yina kele na ntoto. (Nk. 100:3) Ntangu yandi ke pesaka bantu yina kele bangungudi, disongidila bayina kele ti kiyeka, mukumba ya kukeba mameme na yandi, yandi ke tulaka mbote-mbote dikebi na mutindu bo ke sadilaka mameme na yandi mambu. Yindula mutindu Yehowa kudiwaka sambu na “bangungudi ya Izraele” na bilumbu ya Ezekiele. Bantwadisi yai vandaka kutwadisa kukonda nsoni ti “makasi mpi nku.” Yo yina, mameme vandaka kuniokwama, mpi mingi na kati na bo yambulaka lusambu ya bunkete.—Ezek. 34:1-6.

17. Inki mutindu Yehowa gulusaka mameme na yandi?

17 Inki Yehowa salaka? Yandi songaka bamfumu yina ya nku ya Izraele nde: “Mono ta lomba bo na kuvutula munoko.” Yandi tubaka diaka nde: “Mono ta gulusa mameme na mono.” (Ezek. 34:10) Yehowa ke lungisaka ntangu yonso mambu yina yandi ke tubaka. (Yoz. 21:45) Na 607 N.T.B., yandi sadilaka basoda ya Babilone sambu na kugulusa mameme na yandi mpi kukatula kiyeka na bangungudi yina vandaka kusosa mambote na bo mosi. Bamvula 70 na nima, Yehowa gulusaka bansadi na yandi na Babilone mpi vutulaka bo na bwala na bo sambu bo vutula lusambu ya kieleka. Ata mpidina, mameme ya Yehowa vandaka kaka ve na lutaninu, sambu baluyalu ya bantu vandaka kaka kuyala bo. “Bantangu ya bo me tulaka ya makanda” ta sala diaka bamvula mingi.—Luka 21:24.

18, 19. Inki mbikudulu Ezekiele tubilaka na mvu 606 N.T.B.? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.)

18 Na 606 N.T.B., kiteso ya mvula mosi na nima ya kufwa ya Yeruzalemi mpi bamvula mingi na ntwala nde bantu ya Izraele kukatuka na kimpika na Babilone, Yehowa pesaka Ezekiele mpeve santu sambu na kuzabisa mbikudulu yina ke monisa mutindu Ngungudi ya Kuluta Nene ke kudiyangisaka kibeni sambu na mambote ya mvula na mvula ya mameme na yandi. Mbikudulu yai ke monisa mutindu Ntotila yina kele Mesia ta gungula mameme ya Yehowa.

19 Mambu yina mbikudulu ke tuba. (Tanga Ezekiele 34:22-24.) Nzambi ‘ta basisa ngungudi mosi,’ yina yandi ke binga “nsadi na mono Davidi.” Bangogo “ngungudi mosi” mpi ngogo “nsadi” ke monisa nde Ntotila yina ta vutula ve kimfumu ya bantotila na dibuta ya Davidi kansi yo ke monisa nde yandi ta vanda mwana ya Davidi yina ta yala kimakulu. Ntotila yina kele Ngungudi ta disaka mameme ya Nzambi mpi yandi ta kuma “mfumu na kati na bo.” Yehowa ta sala “kuwakana mosi ya ngemba” ti mameme na yandi. “Balusakumunu ta kulumuka bonso mvula” na zulu na bo mpi bo ta vanda kibeni na lutaninu, mpi ti bimvwama mingi. Ngemba ta vanda kaka ve na kati ya bantu kansi yo ta vanda mpi na kati ya bantu ti bambisi!—Ezek. 34:25-28.

20, 21. (a) Inki mutindu mbikudulu ya me tala “nsadi na mono Davidi” lunganaka? (b) Bangogo ya Ezekiele ya me tala “kuwakana mosi ya ngemba” ke tendula nki sambu na bilumbu ke kwisa?

20 Mutindu mbikudulu lunganaka. Ntangu Nzambi bingaka Ntotila yai “nsadi na mono Davidi,” yandi vandaka kutubila kibeni Yezu, mwana ya Davidi yina kele ti nswa ya me fwana na kuyala. (Nk. 89:35, 36) Ntangu Yezu vandaka na ntoto, yandi monisaka nde yandi kele “ngungudi ya mbote,” mpi yandi pesaka luzingu na yandi “sambu na mameme.” (Yoa. 10:14, 15) Kansi bubu yai, yandi kele Ngungudi na zulu. (Baeb. 13:20) Na 1914, Nzambi tulaka Yezu Ntotila mpi pesaka yandi mukumba ya kugungula mpi ya kudisa mameme ya Nzambi awa na ntoto. Ntangu fioti na nima, na 1919, Ntotila yai ya mpa tulaka “mpika ya kwikama mpi ya mayele” sambu na kudisa “bansadi,” disongidila bansadi ya kwikama ya Nzambi yina kele ti kivuvu ya kuzinga na zulu to na ntoto. (Mat. 24:45-47) Na nsi ya lutwadisu ya Kristu, mpika ya kwikama ke landa na kudisa mbote mameme ya Nzambi na kimpeve. Madia yai me sadisaka bo na kuzinga na ngemba mpi na lutaninu na paladisu ya kimpeve bubu yai.

21 Bangogo ya Ezekiele ya me tala “kuwakana mosi ya ngemba” mpi balusakumunu yina ta kulumuka bonso mvula ke tendula nki sambu na bilumbu ke kwisa? Na nsi-ntoto ya mpa yina ke kwisa, bansadi ya kieleka ya Yehowa na ntoto ta baka balusakumunu mingi ya ‘kuwakana ya ngemba.’ Bantu ya kwikama ta mona diaka ve mpasi ya bitumba, ya mubulu, ya nzala, ya maladi, to ya bambisi ya mfinda na paladisu yina ta vanda na ntoto ya mvimba. (Yez. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23) Keti nge kele ve na kiese ya kuvanda ti kivuvu ya kuzinga mvula na mvula na paladisu awa na ntoto yina mameme ya Nzambi ta “zinga na lutaninu, [mpi] ata muntu mosi ve ta pesa bo boma”?—Ezek. 34:28.

Sambu yandi kele Ngungudi ya zulu, Yezu ke talaka mutindu bo ke sadilaka mameme ya Nzambi mambu (Tala paragrafe 22)

22. Inki mutindu Yezu ke kudiwaka na yina me tala mameme, mpi nki mutindu bantu yina ke salaka bonso bangungudi ke landaka mbandu na yandi?

22 Mambu yina mbikudulu ke longa beto. Bonso tata na yandi, Yezu ke kudiyangisaka mingi kibeni sambu na mambote ya mameme. Ntotila yina kele Ngungudi ke zikisaka kana mameme ya tata na yandi ke dia mbote na kimpeve mpi kana bo kele na ngemba mpi na lutaninu na paladisu ya kimpeve. Yo kele kiese kibeni na kuvanda ti Ntotila ya ke kebaka beto mutindu yai! Bantu yina ke salaka bonso bangungudi fwete landa mutindu Yezu ke tudilaka mameme dikebi. Bankuluntu fwete gungula mameme “na luzolo yonso” mpi na “kiese yonso” mpi bo fwete vanda bambandu yina mameme lenda landa. (1 Pie. 5:2, 3) Nkuluntu fwete niokula ve ata fioti dimeme ya Yehowa! Kuvila ve mambu yai ya Yehowa songaka bangungudi ya nku ya Izraele na bilumbu ya Ezekiele: “Mono ta lomba bo na kuvutula munoko.” (Ezek. 34:10) Ngungudi ya Kuluta Nene mpi Mwana na yandi ke tulaka kibeni dikebi na mutindu bo ke sadilaka mameme ya Nzambi mambu.

“Nsadi na Mono Davidi Ta Vanda Mfumu na Bo Kimakulu”

23. Inki lusilu Yehowa salaka na yina me tala kuvukisa dikanda ya Izraele, mpi nki mutindu yandi lungisaka yo?

23 Yehowa ke zolaka nde bansadi na yandi kusadila yandi na bumosi. Na mbikudulu mosi ya ke tubila mutindu yandi ta vutula lusambu ya bunkete, Nzambi silaka nde yandi ta vukisa bansadi na yandi—yina bo me monisa na bantu ya kimfumu ya makanda zole ya Yuda mpi ya bantu ya kimfumu ya makanda kumi ya Izraele—mpi ta kumisa bo “dikanda mosi mpamba,” yandi ta sala nde “bitini ya banti” zole kukuma kitini “kaka mosi” na diboko na yandi. (Ezek. 37:15-23) Ntangu mbikudulu yai lunganaka, na mvu 537 N.T.B., Nzambi vutulaka dikanda ya Izraele yina vandaka na bumosi na Ntoto ya Lusilu. * Kansi, bumosi yina vandaka kaka mbandu ya ke monisa bumosi ya nene mpi ya mvula na mvula yina yandi ta tula na bilumbu ke kwisa. Na nima ya kutuba nde yandi ta tula bumosi na Izraele, Yehowa songaka Ezekiele mbikudulu ya me tala mutindu Ntotila yina ta yala na bilumbu ke kwisa ta vukisa bansadi ya kieleka na ntoto ya mvimba sambu bo sala na bumosi mvula na mvula.

24. Inki mutindu Yehowa tendulaka Ntotila yina kele Mesia, mpi luyalu ya Ntotila yai ta vanda nki mutindu?

24 Mambu yina mbikudulu ke tuba. (Tanga Ezekiele 37:24-28.) Yehowa bingaka diaka Ntotila yina kele Mesia nde “nsadi na mono Davidi,” “ngungudi mosi,” mpi “mfumu,” kansi ntangu yai Yehowa ke binga yandi mpi “ntotila.” (Ezek. 37:22) Luyalu ya Ntotila yai ta vanda nki mutindu? Luyalu na yandi ta zinga kimakulu. Bangogo “kimakulu” mpi “kukonda nsuka” yina bo ke sadila ke monisa nde balusakumunu ya luyalu ya Ntotila yai ta vanda ve ti nsuka. * Bumosi ta vanda na nsi ya luyalu na yandi. Na nsi ya lutwadisu ya “ntotila” na bo, bantu ya bulemfu ta zitisaka “bankanu” to bansiku ya mutindu mosi, mpi bo “ta zinga na insi yina” kumosi. Luyalu na yandi ta sala nde bantu yina Ntotila yango ke yala kukwenda pene-pene na Yehowa Nzambi. Yehowa ta sala “kuwakana mosi ya ngemba” ti bantu yai. Yehowa ta vanda Nzambi na bo, mpi bo ta vanda bantu na yandi. Mpi kisika na yandi ya santu ta vanda “na kati na bo kimakulu.”

25. Inki mutindu mbikudulu ya me tala Ntotila yina kele Mesia lunganaka?

25 Mutindu mbikudulu lunganaka. Na 1919, Bakristu ya kwikama yina bo me tulaka mafuta vukanaka na nsi ya lutwadisu ya “ngungudi mosi,” Yezu Kristu, Ntotila yina kele Mesia. Na nima, “kimvuka mosi ya nene ya bantu” ya me katuka “na makanda yonso, na mabuta yonso, na bansi yonso, mpi na bandinga yonso” vukanaka ti bampangi na bo Bakristu yina bo me tulaka mafuta. (Kus. 7:9) Bo me kumaka “kimvuka mosi” na nsi ya lutwadisu ya “ngungudi mosi.” (Yoa. 10:16) Yo vanda kivuvu na bo kele ya kuzinga na zulu to na ntoto, bo yonso ke lemfukaka na bansiku ya Yehowa. Yo me salaka nde bo zinga na bumosi na paladisu ya kimpeve ti bampangi na bo ya ntoto ya mvimba. Yehowa me pesaka bo ngemba, mpi kisika na yandi ya santu, disongidila lusambu ya bunkete, kele na kati na bo. Yehowa kele Nzambi na bo, mpi bo kele na kiese ya kuvanda bansadi na yandi, bubu mpi mvula na mvula!

26. Inki mutindu nge lenda pesa maboko na bumosi yina kele na paladisu ya kimpeve?

26 Mambu yina mbikudulu ke longa beto. Beto kele ti dibaku ya kuzinga na bumosi ti bampangi na beto ya ntoto ya mvimba yina me kudipesaka na lusambu ya bunkete ya Yehowa. Kansi dibaku yai ke pesa beto mukumba, disongidila beto fwete pesa maboko na bumosi yango. Yo yina, beto yonso fwete sala na mpila nde kuwakana kuvanda na kati ya mambu yina beto ke kwikilaka mpi ke salaka. (1 Bak. 1:10) Yo yina, beto ke diaka na kiese yonso madia ya kimpeve ya kiteso mosi, ke zitisaka minsiku ya Biblia ya mutindu mosi, mpi ke salaka kisalu ya mutindu mosi ya kulonga nsangu ya Kimfumu mpi ya kukumisa bantu balongoki. Kansi, kima ke sadisaka beto kibeni na kuzinga na bumosi kele zola. Ntangu beto ke salaka bikesa ya kuyedisa mpi kumonisa zola na mitindu mingi, mu mbandu kuditula na kisika ya bantu ya nkaka, kuwila bo mawa, mpi kulolula bo, beto ke pesaka maboko na bumosi na beto. Biblia ke tuba nde “zola . . . ke vukisaka beto na mutindu ya kukuka.”—Bakol. 3:12-14; 1 Bak. 13:4-7.

Yehowa me sadisaka bansadi na yandi ya ntoto ya mvimba na kuzolana (Tala paragrafe 26)

27. (a) Bambikudulu ya me tala Mesia yina kele na mukanda ya Ezekiele ke pusaka nge na kusala nki? (b) Inki beto ta tadila na bakapu yina ke landa?

27 Beto kele kibeni na ntonda sambu na bambikudulu ya me tala Mesia yina kele na mukanda ya Ezekiele! Kutanga mpi kuyindulula bambikudulu yai ke longa beto nde Yezu Kristu, Ntotila na beto ya zola, me fwana nde beto tudila yandi ntima, mpi nde yandi kele ti nswa ya me fwana na kuyala, ke gungulaka beto na zola yonso, mpi yandi ta sala nde beto vanda na bumosi mvula na mvula. Yo kele dibaku ya nene kibeni na kuvanda bantu ya Ntotila yina kele Mesia! Beto vila ve nde bambikudulu yai ya me tala Mesia kele na kati ya bambikudulu ya me tala mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete yina mukanda ya Ezekiele ke tubila. Yehowa muntu ke vukisa bantu na yandi mpi ke vutula lusambu ya bunkete na kati na bo na nsadisa ya Yezu. (Ezek. 20:41) Na bakapu yina ke landa ya mukanda yai, beto ta tadila disolo ya kitoko ya ke tubila mutindu Nzambi ta vutula lusambu ya bunkete mpi mutindu mukanda ya Ezekiele ke tendula yo.

^ par. 1 Mvula ya ntete yina bo nataka Bayuda ya ntete na kimpika na Babilone yantikaka na 617 N.T.B. Yo yina, mvula ya sambanu yantikaka na 612 N.T.B.

^ par. 14 Baevanzile yina bo sonikaka na nsadisa ya mpeve santu ke tendula mbote dibuta ya Yezu yina katukaka na Davidi.—Mat. 1:1-16; Luka 3:23-31.

^ par. 23 Beto ta tubila mbikudulu ya Ezekiele ya ke tubila bitini ya banti zole mpi mutindu yo lunganaka na Kapu 12 ya mukanda yai.

^ par. 24 Na yina me tala ntendula ya ngogo ya Kiebreo yina bo me balula na “kimakulu” mpi “kukonda nsuka,” mukanda mosi ke tuba nde: “Ngogo yai ke tubila kima yina ke zingaka mingi, mpi yo ke monisa kima yina bo lenda soba ve, mpi yina bo lenda katula ve.”