1-3. Lande na kele otema wa Ɛzɛkiyɛlɛ la lɔkɔnyɔ ndo nde ambosambiyama dia mbuta na?

TEKƆ l’ɔnɔnyi wa samalo wele Ɛzɛkiyɛlɛ lo lɔhɔmbɔ. * Otema w’omvutshi wekɔ la lɔkɔnyɔ etena kakanande yimba lo woho walɔmbɔma akambo lo yoho ya kɔlɔ la Juda, ngelo kande ka lootɔ kalangande kambangana la nde kilɔmɛtrɛ nkama. Nde akɛnyi nkumi ya dikanga efula yalɔmbɔla la Juda.

² Ɛzɛkiyɛlɛ akootɔ lo nshi yakalɔmbɔlaka Jɔsiya nkumekanga ka kɔlamelo. Ɛzɛkiyɛlɛ akahombe ngɛnangɛna etena kakandoke dia kapanyɛ kakalɔmbɔla Jɔsiya ka ndanya dikishi ndo nkaloya ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi la Juda. (2 Ɛk. 34:1-8) Koko, etshikitanu wakela Jɔsiya kotshikala pondjo, nɛ dia nkumi ya dikanga efula yakolɛ l’ɔkɔngɔ ande wakatetemala ntɛmɔla dikishi. Diakɔ diele, keema dui dia diambo lo woho wele lo nshi yakalɔmbɔlaka emboledi wa kɔlɔ ɛsɔ, wodja wakayonga la lɔkɛwɔ la mindo ndo wakashisha diɔtɔnganelo diasawɔ la Jehowa. Onde elongamelo kakashishɔ tshɛ lo tshɛ? Ndooko!

³ Jehowa ambosambiya omvutshi ande wa kɔlamelo dia nde mbuta prɔfɛsiya, mbuta ate prɔfɛsiya ka ntondo l’atei wa prɔfɛsiya efula yendana la Mɛsiya ɔnɛ layonga Omboledi ndo Olami w’ɛkɔkɔ layokaloya  ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi lo pondjo ndo layokokɛ ɛkɔkɔ wa Jehowa la ngandji tshɛ. Ayonga dui dia dimɛna dia sho nsɛdingola prɔfɛsiya shɔ la yambalo tshɛ, nɛ dia okotshamelo ayɔ mendanaka la nshi yaso yayaye ya pondjo. Ɔnkɔnɛ, nyɛsɔ tɔsɛdingole prɔfɛsiya nyɛi yendana la Mɛsiya yatanema lo dibuku dia Ɛzɛkiyɛlɛ.

4. Prɔfɛsiya kakɔna kakate Ɛzɛkiyɛlɛ ndo ngande wakɔtshiya Jehowa prɔfɛsiya kakɔ?

⁴ Oya lo 612 N.T.D., “ɔtɛkɛta wa Jehowa” wakaye le Ɛzɛkiyɛlɛ, ko Ɛzɛkiyɛlɛ akate prɔfɛsiya kɛnya kɛnɛ kayosala ɛlɔmbwɛlɔ ka Mɛsiya ndo ohomba wa ndjaɛkɛ lo Diolelo diande. Jehowa akɔtshiya prɔfɛsiya kɛsɔ lo mbutɛ Ɛzɛkiyɛlɛ dia nde totɛ asekande waki lo lɔhɔmbɔ ɔkɛla wa prɔfɛsiya wakɛnyaka woho waki emboledi wa la Juda komonga la kɔlamelo, ndo wakadjaka dikako vɔlɛ l’ohomba wa Nkumekanga Mɛsiya k’ɔlɔlɔ.​—Ɛzk. 17:1, 2.

5. Elembetshielo akɔna wele l’ɔkɛla ɔnɛ?

⁵ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 17:3-10. Elembetshielo wa ɔkɛla akɔ vɔ ɛnɛ: “Mpongo ka woke” kambohatola shɔdi ya lotahe loleki la diko la l’osongo w’olondo ndo ambolikitsha lo “osomba wa amundji w’okanda.” Oma laasɔ mpongo kakɔ ambɔsa “yema ya ntɔngɔ ya lo wodja” ndo ambotoyionɛ lo nkɛtɛ y’ɛtɛtɔ yele “la ashi w’efula.” Ntɔngɔ yambɔmɔnga, yambola ndo yaya “ɔkɔdi wa vinyɔ.” Oma laasɔ, “mpongo ka woke” ka hende kambɛnama. Edio w’ɔkɔdi wa vinyɔ wambotshɔ “la waasaso tshɛ otsha le” mpongo ka hende, lo nyanga dia vɔ mbɔsama le tɔ otsha lo dihole dikina diele l’ashi. Jehowa ambaanya kɛnɛ kosadi ɔkɔdi wa vinyɔ lo mɛnya dia edio awɔ wayolana ndo ɔkɔdi akɔ wa vinyɔ ‘wayoma to.’

6. Lembetshiya kitshimudi y’ɔkɛla ɔnɛ.

⁶ Kakɔna kakalembetshiyaka ɔkɛla ɔnɛ? (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 17:11-15.) Lo 617 N.T.D., Nɛbukadinɛza nkumekanga ka Babilɔna (“mpongo ka woke” ka ntondo) akadinge Jɛrusalɛma. Nde akanya Jɛhɔyakina nkumekanga ka Juda (“shɔdi ya lotahe loleki la diko”) oma lo kiti kande ka lowandji ko akɔɔtɔlɛ la Babilɔna (“osomba wa amundji w’okanda”). Nɛbukadinɛza akadje Zɛdɛkiya (ɔmɔtshi la l’atei wa “ntɔngɔ ya lo wodja” l’ɔlɔndji wa nkumekanga) lo kiti ka lowandji la Jɛrusalɛma. Nkumekanga k’oyoyo ka Juda kɛsɔ akalɔmbama dia ntshiba lo lokombo la Nzambi dia monga la kɔlamelo le ɔnɛ lakawodje nkumekanga. (2 Ɛk. 36:13) Koko, Zɛdɛkiya akɔnyɔla etshibelo kande, nde akatɔmbɔkwɛ ase Babilɔna ndo akakadimɔ le Farawɔ ka l’Edjibito (“mpongo ka woke” ka hende) dia nyanga ekimanyielo k’asɔlayi, koko welo ande tshɛ wakɔtɔ l’ashi. Jehowa akatone awui wa kɔlɔ wakasale onto ɔsɔ lakɔnyɔla etshibelo kande mbuta ate, Zɛdɛkiya. (Ɛzk. 17:16-21) L’ekomelo, wakayonyaka Zɛdɛkiya oma lo kiti ka lowandji ndo nde akatovɔka lo lokanu la Babilɔna.​—Jɛr. 52:6-11.

7. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɛla wa prɔfɛsiya ɔnɛ?

⁷ Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɛla wa prɔfɛsiya ɔnɛ? Dui dia ntondo, oko weso atɛmɔdi wa mɛtɛ, sho pombaka kotshaka kɛnɛ kataso. Yeso akate ate: “‘Eelo’ kanyu kayale eelo,  ‘Keema’ kanyu kayale keema.” (Mat. 5:37) Naka tambɛna ohomba wa ntshiba la ntondo ka Nzambi dia mbuta mɛtɛ, ɛnyɛlɔ oko dia sho nshikikɛ mɛtɛ ka dikambo dimɔtshi lo tominadi, sho mbɔsaka etshibelo kɛsɔ oko dui di’ohomba efula. Dui dia hende, sho pombaka monga la yambalo y’efula lo kɛnɛ kendana l’onto layaɛkɛso le nde. Bible tɔhɛmɔlaka ɔnɛ: “Tanyoyaɛkɛke le ewandji kana le ɔna onto lahakoke mbela panda.”​—Os. 146:3.

8-10. Ngande wakatɛkɛta Jehowa dikambo dia Nkumekanga Mɛsiya kayaye ndo ngande wakakotshama prɔfɛsiya kakɔ? (Enda ndo lo kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Prɔfɛsiya kendana la Mɛsiya​—Osongo w’olondo wa woke.”)

⁸ Koko, ekɔ omboledi ɔmɔtshi wakokaso nkitsha wɛkamu ndo elongamelo kaso tshɛ le nde. L’ɔkɔngɔ wa nde mbuta ɔkɛla wa prɔfɛsiya wendana la lotahe lakasangɔma, Jehowa akakambe l’awui wa didjidji akɔ waamɛ dia ntɛkɛta dikambo dia Nkumekanga Mɛsiya ka lo nshi yayaye.

⁹ Kɛnɛ kata prɔfɛsiya. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 17:22-24.) Kakianɛ, aha mpongo ya weke, koko Jehowa ndamɛ kayosala akambo. Nde ayohembola lotahe leke wɔdu “oma lo shɔdi ya olondo w’otale ndo [a]yolionɛ . . . lo dikona dia tanga ndo di’otale.” Lotahe lɔsɔ layɔmɔnga ndo layokoma “olondo wa woke” ndo lɔ layonga dihole dia mbidjasɛ le “weho tshɛ wa fudu.” Oma laasɔ, “esongo tshɛ wa l’okonda” wayeya dia Jehowa ndamɛ mbakasale dia osongo wa woke ɔsɔ fukanɛ.

¹⁰ Woho wakakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ. Jehowa akɔshi Ɔnande Yeso Kristo oma l’ɔlɔndji wa nkumekanga Davidɛ (“olondo w’otale”) ko akookitsha lo Dikona dia Siɔna dia l’olongo (“dikona dia tanga ndo di’otale”). (Os. 2:6; Jɛr. 23:5; Ɛny. 14:1) Ɔnkɔnɛ, Jehowa akɔshi Ɔnande lakɔsamaka oko “onto loleki l’ɛse” oma le atunyi ande, ko akawodiya lo mbosha “kiti ka lowandji ka Davidɛ she.” (Dan. 4:17; Luka 1:32, 33) L’ɛnyɛlɔ k’olondo wa woke, Nkumekanga Mɛsiya, mbuta ate Yeso Kristo ayolɛ nkɛtɛ k’otondo ndo ayonga kiɔkɔ y’ɛtshɔkɔ le ambolami ande tshɛ. Lo mɛtɛ, anto nangaka Omboledi wakokawɔ ndjaɛkɛ le nde. L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo diaki Yeso, anto wele l’okitanyiya lo nkɛtɛ k’otondo, “[w]ayodjasɛ lo lotui tshitshi ndo ha[wo]totshimba wɔɔngɔ la wɔma wa mpokoso.”​—Tok. 1:33.

11. Wetshelo akɔna w’ohomba wakokaso nkondja oma lo prɔfɛsiya kendana la “lotahe leke wɔdu” lakayokoma “olondo wa woke”?

¹¹ Wetshelo wakokaso nkondja oma lo prɔfɛsiya kɛsɔ. Prɔfɛsiya kɛnɛ kasha ɔngɛnɔngɛnɔ kendana la “lotahe leke wɔdu” lakayokoma “olondo wa woke” tokimanyiyaka dia sho nkadimola lo dimbola di’ohomba nɛ: Le na ayotoyaɛkɛ? Ekɔ dui di’enginya dia sho ndjaɛkɛ le mandji y’ana w’anto ndo le asɔlayi awɔ. Dia sho monga la lotui tshitshi la mɛtɛ, ayonga dui dia lomba dia sho nkitsha elongamelo kaso ndo ndjaɛkɛ tshɛ le Yeso Kristo lele Nkumekanga Mɛsiya. Lowandji la l’olongo lele l’anya ande wele l’akoka mbele tshɔi y’elongamelo k’anto.​—Ɛny. 11:15.

12. Ngande wakɛnya Jehowa hwe dia nde kominya yimba lo sheke yakandadje la Davidɛ?

¹² Diɛsɛ l’elembetshielo w’oma le Nzambi w’ɔkɛla wa prɔfɛsiya wendana la mpongo hiende, Ɛzɛkiyɛlɛ akashihodia dia Zɛdɛkiya  nkumekanga kɛmɔtshi ka l’ɔlɔndji wa Davidɛ kaki komonga la kɔlamelo, akahombe minyɛma oma lo kiti ka lowandji ndo tɔlama lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna. Ondo omvutshi akayambolaka ate: ‘Ko ngande wayokotshama sheke yakadje Nzambi la Davidɛ yakɛnyaka dia nkumekanga k’oma l’ɔlɔndji wa nkumbo ka Davidɛ ayolɛ pondjo pondjo?’ (2 Sa. 7:12, 16) Naka Ɛzɛkiyɛlɛ akayambolaka ngasɔ, kete takandahombe nkonga okadimwelo wa dimbola sɔ edja. Oya lo 611 N.T.D., l’ɔnɔnyi w’esambele wa lɔhɔmbɔ, etena kaki Zɛdɛkiya olɛ la Juda, “ɔtɛkɛta wa Jehowa wakaye” le Ɛzɛkiyɛlɛ. (Ɛzk. 20:2) Jehowa akawotɛ prɔfɛsiya kekina kendana la Mɛsiya, prɔfɛsiya kɛsɔ kakɛnyaka hwe dia Nzambi kombitola sheke yakandadje la Davidɛ. Koko, prɔfɛsiya kɛsɔ kakɛnyaka dia Nkumekanga Mɛsiya kayaye ayoyonga la lotshungɔ la mbolɛ lo ndjela ɛlɛmbɛ oko okitɔ wa Davidɛ.

13, 14. Naa kitshimudi ya prɔfɛsiya katanema lo Ɛzɛkiyɛlɛ 21:25-27, ndo ngande wakakotshama prɔfɛsiya kakɔ?

¹³ Kɛnɛ kata prɔfɛsiya. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 21:25-27.) Lo nkamba la tɔtɛkɛta tokɛma hwe, Jehowa ambɔtɛkɛta lo tshimbo ya Ɛzɛkiyɛlɛ la “owandji wa kɔlɔ wa Isariyɛlɛ” wele etena ka nde mbishama dilanya kambokoka. Jehowa ambotɛ owandji wa kɔlɔ ɔsɔ dia “dihɔndɔ diadingawɔ l’ɔtɛ” ndo “dɛmbɔ dia nkoso,” kana diadɛmɛ (tolembetelo ta lowandji) diayonyɛma oma le nde. Oma laasɔ, mandji  yalɔmbɔla yaki “l’ɛse” yayodiyama, ndo nyɛ yaki “la diko” yayokitshakitshama. Mandji yalɔmbɔla yakadiyama yayotetemala nɔmbɔla, koko polo “lam’ayoya ɔnɛ lele la lotshungɔ lo ndjela ɛlɛmbɛ,” oma laasɔ ko Jehowa mbosha Diolelo.

¹⁴ Woho wakakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ. Lo 607 N.T.D., etena kakalanyema Jɛrusalɛma, diolelo dia Juda dia “la diko” diele akambo tshɛ wakalɔmbɔmaka oma la Jɛrusalɛma diakakitshakitshama etena kakalanya ase Babilɔna osomba akɔ, kakawanya nkumekanga Zɛdɛkiya oma lo kiti ka lowandji ndo kakawatshu la nde lo lɔhɔmbɔ. Oma laasɔ, lam’ele ndooko nkumekanga ka l’ɔlɔndji wa Davidɛ kakolɛka la Jɛrusalɛma, ewandji w’ase wedja wa “l’ɛse” wakonɛ wakatatɛ nɔmbɔla nkɛtɛ, koko l’edja ka etena kɛmɔtshi shikaa. Tena di’ase Wedja, kana “etena kakashikikɛma k’ase wedja,” kakakomɛ lo 1914 etena kakasha Jehowa Yeso Kristo lowandji. (Luka 21:24) Lam’ele nde ekɔ kanula ya nkumekanga Davidɛ, Yeso mɛtɛ ekɔ la “lotshungɔ lo ndjela ɛlɛmbɛ” la monga Mɛsiya wa lo Diolelo. * (Eta. 49:10) Ɔnkɔnɛ, lo tshimbo ya Yeso, Jehowa akakotsha daka diande dia l’otema ɔtɔi dia mbisha Davidɛ okitɔ wa pondjo lo Diolelo dia pondjo.​—Luka 1:32, 33.

15. Lande na kahombaso ndjaɛkɛ tshɛ lo tshɛ le Nkumekanga Yeso Kristo?

 ¹⁵ Wetshelo wakokaso nkondja oma lo prɔfɛsiya kɛsɔ. Sho koka nkitsha wɛkamu aso tshɛ le Nkumekanga Yeso Kristo. Lande na? Nɛ dia otshikitanyi l’emboledi wa l’andja ɔnɛ wakoka sɔnama oma le ana w’anto kana wakoka mbɔsa lowandji lo yoho ya kɔlɔ, Yeso akasɔnama oma le Jehowa ndo “wakawosha . . . diolelo” diele nde ekɔ la lotshungɔ lo ndjela ɛlɛmbɛ. (Dan. 7:13, 14) Lo mɛtɛ, le Nkumekanga kakasɔnama oma le Jehowa ndamɛ kɛsɔ mbahombaso ndjaɛkɛ!

16. Ngande wayaoka Jehowa lo dikambo di’ɛkɔkɔ ande, ndo ngande wakasalɛka “alami wa lo Isariyɛlɛ” wa lo nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ ɛkɔkɔ akambo?

¹⁶ Jehowa lele Olami w’Ɛkɔkɔ Waheme Laadiko dia Tshɛ, ndjakiyanyaka efula dikambo dia ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ ande, mbuta ate atɛmɔdi ande wa lanɛ la nkɛtɛ. (Os. 100:3) Etena kashande alami w’ana w’anto ɔkɛndɛ wa kokɛ ɛkɔkɔ ande, anto asɔ mongaka la yema ya lowandji ndo Jehowa sɛdingolaka la yambalo tshɛ woho wasalɛwɔ ɛkɔkɔ ande akambo. Ohokanyiya woho wakayaoke Jehowa dikambo dia “alami w’ɛkɔkɔ wa lo Isariyɛlɛ” wa lo nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ. Ɛnɔmbɔdi ɛsɔ, wakasalaka akambo aha la mboka nsɔnyi lo mbolɛ “la ngala ndo la hiadi.” Etombelo waki la dui sɔ ele, ɛkɔkɔ wakasowe ndo efula wakatakɔ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi.​—Ɛzk. 34:1-6.

17. Ngande wakatshungola Jehowa ɛkɔkɔ ande?

¹⁷ Kakɔna kakahombe Jehowa nsala? Nde akate lo dikambo dia emboledi wa ngala wa lo Isariyɛlɛ ɛsɔ ate: “Dimi layokoya la wɔ.” Nde akate nto ate: “Dimi layotsha ɛkɔkɔ ami.” (Ɛzk. 34:10) Jehowa kotshaka ɛtɛkɛta ande nshi tshɛ. (Jas. 21:45) Lo 607 N.T.D., nde akatshungola ɛkɔkɔ ande lo nkamba l’ase Babilɔna dia minya alami w’ɛkɔkɔ wa lokaki asɔ dia vɔ ntshika nɔmbɔla. Ɛnɔnyi akumi esambele l’ɔkɔngɔ, nde akayotshungolaka atɛmɔdi waki oko ɛkɔkɔ oma la Babilɔna ndo akaakaloya lo ngelo kawɔ ka lootɔ l’oyango wa vɔ ndjokaloya ɔtɛmwɛlɔ wa mɛtɛ lɛkɔ. Koko ɛkɔkɔ wa Jehowa waki paka anto wakawakoke salɛ kɔlɔ esadi eto, nɛ dia vɔ wakahombe ntetemala monga l’ɛlɔmbwɛlɔ ka mandji ya l’andja ɔnɛ. “Etena kakashikikɛma k’ase wedja” kakahombe mbiviya l’edja k’ɛnɔnyi ekina nkama.​—Luka 21:24.

18, 19. Prɔfɛsiya kakɔna kakate Ɛzɛkiyɛlɛ lo 606 N.T.D.? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

¹⁸ Lo 606 N.T.D., suke la ɔnɔnyi ɔtɔi l’ɔkɔngɔ wa Jɛrusalɛma ndanyema ndo ɛnɔnyi akumi la ntondo k’ase Isariyɛlɛ tshungɔma oma lo lɔhɔmbɔ la Babilɔna, Jehowa akasambiya Ɛzɛkiyɛlɛ dia nde mbuta prɔfɛsiya kakɛnyaka dimɛna woho wele Olami w’Ɛkɔkɔ Waheme Tshɛ ndjakiyanyaka dikambo dia ɔlɔlɔ wa pondjo w’ɛkɔkɔ ande. Prɔfɛsiya kakɔ kakɛnyaka woho wayolama Nkumekanga Mɛsiya ɛkɔkɔ wa Jehowa.

¹⁹ Kɛnɛ kata prɔfɛsiya. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 34:22-24.) Nzambi “[a]yotondja olami w’ɛkɔkɔ ɔmɔtshi,” ɔnɛ lelɛnde ɔnɛ “okambi ami Davidɛ.” Ɛtɛkɛta w’ɔnɛ “olami w’ɛkɔkɔ ɔmɔtshi” ndo okambelo wa la tshɛkɛta “okambi” l’ɔtɔi, koko aha l’efula mbokiyaka dia Omboledi hatoyolola ɔlɔndji wa nkumi ya dikanga ya l’ɔlɔndji wa Davidɛ, koko ayonga okitɔ wa pondjo wa Davidɛ. Nkumekanga kele Olami  w’ɛkɔkɔ kɛsɔ ayolesha ɛkɔkɔ wa Nzambi ndo ayoyala “owandji l’atei awɔ.” Jehowa ayodja “sheke ya wɔladi” kaamɛ la ɛkɔkɔ ande. “Ɛtshɔkɔ wayɔlɔka [le wɔ] oko mvula,” ndo vɔ wayonga lo lotui tshitshi la dimɛna ndo wayɔngɔna efula. Diakɔ diele, wɔladi wayonga aha tsho lam’asa anto koko ndo lam’asa anto la waa nyama!​—Ɛzk. 34:25-28.

20, 21. a) Ngande wakakotshama prɔfɛsiya kendana la “okambi ami Davidɛ”? b) Kakɔna kalembetshiya ɛtɛkɛta wa Ɛzɛkiyɛlɛ wendana la “sheke ya wɔladi” lo dikambo dia nshi yayaye?

²⁰ Woho wakakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ. Lo mbelɛ Omboledi ɔsɔ ɔnɛ “okambi ami Davidɛ,” Nzambi akataka dikambo dia Yeso lo prɔfɛsiya, nɛ dia Yeso aki kanula ya Davidɛ ndo nde mbele la lotshungɔ la mbolɛ lo ndjela ɛlɛmbɛ. (Os. 89:35, 36) Etena kakinde lanɛ la nkɛtɛ, Yeso akɛnya dia nde aki “olami w’ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ” lo nkimɔ lɔsɛnɔ lande “dikambo di’ɛkɔkɔ.” (Jni. 10:14, 15) Koko nshi nyɛ, nde ekɔ Olami w’ɛkɔkɔ l’olongo. (Hɛb. 13:20) Lo 1914, Nzambi aketɛ Yeso Nkumekanga ndo akawosha ɔkɛndɛ wa nama ndo ndesha ɛkɔkɔ wa Nzambi lanɛ la nkɛtɛ. Yema tshitshɛ l’ɔkɔngɔ wa laasɔ, mbuta ate lo 1919, Nkumekanga k’oyoyo kakaahenyama l’okudi kɛsɔ akasɔnɛ “ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ndo kɛsɔ” dia ndeshaka ‘anto wa lo luudu,’ mbuta ate atɛmɔdi wa Nzambi wa kɔlamelo wele l’elongamelo ka tɔsɛna l’olongo kana ka nsɛna la nkɛtɛ. (Mat. 24:45-47) L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Kristo, ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo ekɔ lo ntetemala mbisha ɛkɔkɔ wa Nzambi mbo ya ndɛ ya lo nyuma. Mbo ya ndɛ shɔ ambaakimanyiya dia monga lo wɔladi ndo lo lotui tshitshi lo paradiso ka lo nyuma kewɔ nshi nyɛ.

²¹ Kakɔna kalembetshiya ɛtɛkɛta waki Ɛzɛkiyɛlɛ wendana la “sheke ya wɔladi” ndo ɛtshɔkɔ wayɔlɔka oko mvula lo nshi yayaye? L’andja w’oyoyo waya suke, atɛmɔdi wa mɛtɛ wa Jehowa wa lanɛ la nkɛtɛ wayokondja tshɛ lo tshɛ ɛtshɔkɔ wa lo “sheke ya wɔladi.” Lo paradiso ka mɛtɛ mɛtɛ ka l’andja w’otondo, anto wele la kɔlamelo hawotodiɛnɛ nto pondjo la ata, diakatanelo, ndjala, hemɔ kana la nyama ya ngala. (Isa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23) Onde wɛ hangɛnangɛna monga l’elongamelo ka nsɛna lɔsɛnɔ la pondjo lo paradiso ka la nkɛtɛ lɛnɛ ele ɛkɔkɔ wa Nzambi “wayodjasɛ lo lotui tshitshi, ko ndooko onto layowaotsha wɔma”?​—Ɛzk. 34:28.

22. Ngande wayaoka Yeso lo dikambo di’ɛkɔkɔ, ndo ngande wakoka wanɛ wakamba oko dikumanyi mbokoya woho wayakiyanyande dikambo di’ɛkɔkɔ?

²² Wetshelo wakokaso nkondja oma lo prɔfɛsiya kɛsɔ. L’ɛnyɛlɔ ka She, Yeso ndjakiyanyaka efula dikambo dia ɔlɔlɔ w’ɛkɔkɔ. Nkumekanga kele Olami w’ɛkɔkɔ kɛsɔ, salaka tshɛ dia ɛkɔkɔ wa She ndeshama dimɛna lo nyuma ndo dia vɔ monga lo wɔladi ndo la lotui tshitshi lo paradiso ka lo nyuma. Ande dui di’ekeketshelo dia monga l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Omboledi wa ngasɔ lee! Wanɛ wakamba oko dikumanyi pombaka mbokoya woho wayakiyanya Yeso dikambo di’ɛkɔkɔ. Vɔ pombaka nama ɛkɔkɔ “la lolango” ndo la “wangasanu” ndo monga bɛnyɛlɔ diakoka ɛkɔkɔ mbokoya. (1 Pe. 5:2, 3) Ekumanyi hakoke pondjo nsoya ɛkɔkɔ wa Jehowa! Tohɔ ɛtɛkɛta wa Jehowa otsha le alami wa ngala wa l’Isariyɛlɛ wa lo nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ wata ɔnɛ: “Dimi layokoya la wɔ.” (Ɛzk. 34:10) Olami w’ɛkɔkɔ Waheme  Tshɛ mbidjaka yimba efula lo woho wasalɛwɔ ɛkɔkɔ ande akambo, ndo ngasɔ mbasala Ɔnande.

23. Daka diakɔna diakalake Jehowa lo kɛnɛ kendana la nsanganya wodja w’Isariyɛlɛ kaamɛ, ndo ngande wakandakotsha daka diakɔ?

²³ Jehowa nangaka dia atɛmɔdi ande mbokambɛ lo kaamɛ. Lo prɔfɛsiya kɛmɔtshi kendana la okaloyelo, Nzambi akalake dia nde ayosanganya ekambi ande, mbuta ate wanɛ w’oma lo diolelo dia Juda dia waoho ahende ndo wanɛ wa lo diolelo dia Isariyɛlɛ dia waoho dikumi, ko nde nyomaasanganya oko “wodja ɔtɔi,” oko onto lasanganya “totenyi t’esongo” tohende dia tɔ ‘nkoma tshɔi’ lo lonya lande. (Ɛzk. 37:15-23) Lo okotshamelo wa prɔfɛsiya kɛsɔ, Nzambi akakaloya wodja w’Isariyɛlɛ waki kaamɛ lo Nkɛtɛ ya Daka lo 537 N.T.D. * Koko kaamɛ kɛsɔ kaki yema tshitshɛ lo mbɛdika la kaamɛ ka pondjo kayaye. L’ɔkɔngɔ wa nde ndaka dia nsala dia Isariyɛlɛ monga kaamɛ, Jehowa akasha Ɛzɛkiyɛlɛ prɔfɛsiya kendana la woho wele Nkumekanga ka lo nshi yayaye ayosanganya atɛmɔdi wa mɛtɛ wa lo nkɛtɛ k’otondo lo dimama dia kaamɛ kayoviya pondjo pondjo.

24. Ngande wakɛnya Jehowa woho wayonga Nkumekanga Mɛsiya, ndo woho wa Nkumekanga ka ngande kayondonga?

²⁴ Kɛnɛ kata prɔfɛsiya. (Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 37:24-28.) Mbala kɛnɛ nto Jehowa ambelɛ Nkumekanga Mɛsiya ɔnɛ “okambi ami Davidɛ,” “olami ɔtɔi,” ndo “owandji,” koko kakianɛ Jehowa ambonyomelɛ Ɔnɛ Lakalakema ɔsɔ ate “nkumekanga.” (Ɛzk. 37:22) Ngande wayonga  lowandji la Nkumekanga kɛsɔ? Lowandji lande layonga pondjo pondjo. Okambelo wa la tshɛkɛta “pondjo” mɛnyaka dia ɛtshɔkɔ wa lo ɛlɔmbwɛlɔ ka Nkumekanga kɛsɔ hawotokomɛ. * Kaamɛ kayongaka l’ɛlɔmbwɛlɔ ka Yeso. L’ɛlɔmbwɛlɔ ka “nkumekanga ɔtɔi,” ambolami wa kɔlamelo wayoyelaka ‘tɛdikɔ ta dombo’ takɔ taamɛ ndo “vɔ wayodjasɛ lo wodja” kaamɛ. Lowandji lande layokonya ambolami wa Nkumekanga dia vɔ ndeka ndjasukanya la Jehowa Nzambi. Jehowa ayodja “sheke ya wɔladi” kaamɛ la ambolami asɔ. Jehowa ayonga Nzambi kawɔ ndo vɔ wayonga anto ande. Ndo tɛmpɛlɔ kande k’ekila kayonga “l’atei awɔ pondjo.”

25. Ngande wakakotshama prɔfɛsiya kendana la Nkumekanga Mɛsiya?

²⁵ Woho wakakotshama prɔfɛsiya kɛsɔ. Lo 1919, akitami wa kɔlamelo wakonge kaamɛ l’ɛlɔmbwɛlɔ ka “olami ɔtɔi,” mbuta ate Nkumekanga Mɛsiya Yeso Kristo. L’ɔkɔngɔ diko, “olui a woke w’anto” w’oma lo “wedja tshɛ, oma lo waoho tshɛ ndo weho w’anto tshɛ ndo oma l’ɛtɛkɛta tshɛ” wakonge kaamɛ la asekawɔ ambetawudi w’akitami. (Ɛny. 7:9) Lo monga kaamɛ, vɔ wakakome “olui 1” l’ɛlɔmbwɛlɔ ka “olami 1.” (Jni. 10:16) Oyadi elongamelo kawɔ ekɔ ka tɔsɛna l’olongo kana lanɛ la nkɛtɛ, vɔ tshɛ kitanyiyaka tɛdikɔ ta dombo ta Jehowa. Etombelo wele la dui sɔ ele, vɔ tshɛ mbidjasɛka kaamɛ lo paradiso ka lo nyuma oko nkumbo k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo kele kaamɛ. Jehowa ambaatshɔkɔla lo mbasha wɔladi ndo tɛmpɛlɔ kande k’ekila kekɔ l’atei awɔ, mbuta ate didjidji dia ɔtɛmwɛlɔ wa  pudipudi. Jehowa ekɔ Nzambi kawɔ ndo vɔ wekɔ l’ɔngɛnɔngɛnɔ dia monga atɛmɔdi ande kakianɛ ndo pondjo pondjo!

26. Ngande wakokayɛ mbisha lonya lo kaamɛ ka paradiso ka lo nyuma?

²⁶ Wetshelo wakokaso nkondja oma lo prɔfɛsiya kɛsɔ. Tekɔ la diɛsɛ dia monga kaamɛ lo nkumbo k’onto l’ɔnango ka l’andja w’otondo kayasha l’ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wa Jehowa. Koko diɛsɛ sɔ mbelaka ɔkɛndɛ ɔmɔtshi, mbuta ate sho pombaka mbisha lonya dia kaamɛ kɛsɔ monga. Ɔnkɔnɛ, sho tshɛ pombaka nsala kɛnɛ kakokaso nsala dia sho monga kaamɛ lo dietawɔ ndo l’etsha. (1 Kɔr. 1:10) Dia nkotsha oyango ɔsɔ, sho ndɛka la waasaso tshɛ mbo ya ndɛ ya lo nyuma yakɔ yaamɛ, kambaka l’atɔndɔ akɔ waamɛ w’oma l’Afundelo wendana la lɔkɛwɔ ndo sho ndjashaka l’olimu akɔ waamɛ w’ohomba wa nsambisha Diolelo ndo mbetɛ anto ambeki. Koko, ngandji mbele dui dioleki ohomba dia sho monga kaamɛ. Naka sho nsala la wolo dia nkɛnɛmɔla ngandji lo toho totshikitanyi mbidja ndo ndjadja lo dihole di’onto, mbokanaka kɛtshi ndo dimanyiyanaka, kete tayosha lonya lo kaamɛ kaso. Bible mbutaka ɔnɛ: ‘Ngandji ekɔ dimama dia kokele.’​—Kɔl. 3:12-14; 1 Kɔr. 13:4-7.

27. a) Ngande wayaokayɛ lo dikambo dia prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya yele lo dibuku dia Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Kakɔna kayotɔsɛdingola lo totshapita tayela?

²⁷ Ande lowando lele laso l’ɔtɛ wa prɔfɛsiya yendana la Mɛsiya yatanema lo dibuku dia Ɛzɛkiyɛlɛ lee! Wadielo ndo okanelo wa yimba wa prɔfɛsiya shɔ tetshaka dia Nkumekanga kaso ka ngandji, Yeso Kristo mbele ɔnɛ lakokaso ndjaɛkɛ le nde, nde ekɔ la lotshungɔ la mbolɛ lo ndjela ɛlɛmbɛ, nde tolamaka la ngandji tshɛ oko ɛkɔkɔ ndo ayotokimanyiya dia sho monga lo dimama dia kokele diayotshikala pondjo. Ande diɛsɛ diele la so dia monga ambolami wa Nkumekanga Mɛsiya lee! Nyɛsɔ tohɔke dia prɔfɛsiya shɔ yendana la Mɛsiya yekɔ etenyi kɛmɔtshi k’ɔtɛ a dui w’okaloyelo wɔtɛkɛtami lo dibuku dia lo Bible dia Ɛzɛkiyɛlɛ. Yeso Kristo mbele ɔnɛ lele lo tshimbo yande, Jehowa ekɔ lo ntshumanya anto Ande kaamɛ ndo ekɔ lo nkaloya ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi l’atei awɔ. (Ɛzk. 20:41) Lo totshapita tayela ta dibuku nɛ, tayɔsɛdingola ɔtɛ a dui w’okaloyelo ɔsɔ washa ɔngɛnɔngɛnɔ ndo woho wɔtɛkɛtamiwɔ lo dibuku dia Ɛzɛkiyɛlɛ.