1. Iladawanyo ti ar-aramiden dagiti dinutokan ni Jehova a propeta a parabantay ken dagiti simmaruno a pasamak.

AGTAKTAKDER ti parabantay iti rabaw ti pader ti Jerusalem. Linglingdanna dagiti matana bayat a lumlumnek ti init. Sipsiputanna ti aglawlaw. Idi kuan, inngatona ti tangguyobna, immanges iti nauneg, sa pinuyotanna tapno maipakdaar nga um-umayen ti armada ti Babilonia! Ngem awanen ti tiempo dagiti di mangikankano nga umili ti siudad a makapagtignay iti dayta a pakdaar ti parabantay. Iti adu a tawen, dagiti dinutokan ni Jehova a parabantay, wenno propeta, ket nangiwaragawag iti pakdaar nga umay daytoy nga aldaw; ngem saan nga impangag dagiti tattao. Ita, ti armada ti Babilonia palawlawannan ti siudad. Kalpasan ti adu a bulan a panangpalawlawda, inabutan dagiti soldado dagiti pader ti siudad, rinebbada ti templo, sada pinatay wenno tiniliw dagiti awan pammatina nga umili ti Jerusalem nga agdaydayaw kadagiti idolo.

2, 3. (a) Ania a situasion ti pakaipasanguan ita ti amin a tattao ditoy daga? (b) Ania dagiti saludsod nga ammuentayo ti sungbatna.

² Ita, agmarmartsan ti mangdusa nga armada ni Jehova a manggubat kadagiti awan pammatina a tattao iti daga. (Apoc. 17:12-14) Dayta a gubat ti pagpatinggaan ti kadakkelan a rigat iti pakasaritaan ti tao. (Mat. 24:21) Ngem adda pay tiempo para iti adu a  tattao nga ipangagda ti pakdaar dagiti parabantay a dinutokan ni Jehova.

³ Apay a nangdutok ni Jehova kadagiti parabantay? Ania a kita ti mensahe ti ipakpakaammo ti maysa a parabantay? Siasino dagiti parabantay, ken ania ti pasettayo? Ammuentayo dagiti sungbat dagita a saludsod.

4. Apay a nangdutok ni Jehova kadagiti parabantay? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti kapitulo.)

⁴ Basaen ti Ezekiel 33:7. Dagiti parabantay idi un-unana ket masansan a nakatakder iti rabaw dagiti pader ti siudad tapno tumulong a mangtaginayon iti kinatalged dagiti umili. Agserbida a nalawag nga ebidensia nga ipatpateg ti agturay iti siudad dagiti umilina. Uray nalabit mangkigtot kadagiti nakaturog a residente ti uni ti tangguyob ti parabantay, dayta met la a napigsa nga uni ti mangsalbar iti biag dagiti mangipangag. Nangdutok met ni Jehova kadagiti parabantay, saan a gapu ta butbutngenna dagiti Israelita kadagiti mangdidigra a mensahe, no di ket gapu ta ipatpategna ti ilina ken kayatna a maisalakanda.

5, 6. Ania ti maysa a nalawag nga ebidensia iti hustisia ni Jehova?

⁵ Idi dinutokan ni Jehova ni Ezekiel kas parabantay, impakaammona dagiti paset ti personalidadna a makaliwliwa kadatayo. Usigentayo ti dua laeng kadagita.

⁶ Hustisia: Nalawag a makita ti hustisia ni Jehova ta patas ti pannakilangenna iti tunggal maysa kadatayo. Kas pagarigan, nupay adu ti nakangngeg ngem di nangipangag iti mensahe ni Ezekiel, saan nga imbilang ni Jehova a rebelioso ti amin nga Israelita; imbes ketdi, kayatna a makita ti panagtignay ti tunggal maysa. Namin-adu nga imbagana ti pannakisarita iti “dakes a tao” ken iti “nalinteg a tao.” No kasta, ibasar ni Jehova ti panangukomna iti reaksion ti tunggal maysa iti mensahe.​—Ezek. 33:8, 18-20.

7. Ania ti pangibatayan ni Jehova iti panangukomna kadagiti tattao?

⁷ Makita met ti hustisia ni Jehova iti pamay-anna a mangukom iti tattao. Maukom ti tunggal maysa saan a gapu iti inaramidna iti napalabas no di ket iti reaksionna iti agdama a pakdaar. Imbaga ni Jehova ken Ezekiel: “No ibagak iti dakes a tao: ‘Sigurado a mataykanto,’ ket tallikudanna ti basolna ken agaramid iti umiso ken nalinteg, . . . sigurado nga agtultuloyto nga agbiag.” Kalpasanna, innayon ni Jehova dagitoy naisangsangayan a sasao: “Awanto kadagiti basol nga inaramidna ti maisingir kenkuana.” (Ezek. 33:14-16) Ngem di manamnama dagidiay nagna iti nalinteg a dalan a ti kinatulnogda idi ti rason a mapakawan ti panagrebeldeda ita. Imbaga ni Jehova a no ti tao ket “agtalek iti kinalintegna ken agaramid iti di umiso, saanto a malagip dagiti nalinteg nga aramidna, no di ket matay gapu iti di umiso nga inaramidna.”​—Ezek. 33:13.

8. Ania ti isuro kadatayo dagiti padto a pakdaar maipapan iti hustisia ni Jehova?

 ⁸ Nalawag pay a makita ti hustisia ni Jehova ta nasapa a mangpakdaar sakbay nga agtignay. Rinugian ni Ezekiel ti trabahona innem a tawen sakbay a dinadael ti armada ti Babilonia ti Jerusalem. Ngem saan a ni Ezekiel ti immuna a nangipakdaar iti ili ti Dios a maukomda. Nasurok a 100 a tawen sakbay a nadadael ti Jerusalem, imbaon ni Jehova dagiti propeta a da Oseas, Isaias, Mikias, Oded, ken Jeremias kas parabantay. Imbilin ni Jehova ken Jeremias nga ipalagipna kadagiti Israelita: “Nangdutokak kadagiti parabantay a nangibaga, ‘Ipangagyo ti uni ti tangguyob!’” (Jer. 6:17) Saan a ni Jehova wenno dagidiay a parabantay ti mapabasol kadagiti napapatay idi impakaten dagiti Babilonio ti panangukom ni Jehova.

9. Kasano nga impakita ni Jehova ti napudno nga ayatna?

⁹ Ayat: Impakita ni Jehova ti napudno nga ayatna babaen ti panangibaonna kadagiti parabantay tapno mapakdaaran dagiti nalinteg ken dagiti nakillo​—dagiti mismo a nangpasakit iti pusona ken nangperdi iti reputasionna. Panunotem​—dagiti Israelita ti pagaammo idi nga ili ni Jehova, ngem isu ket maulit-ulit a tinallikudanda ken nagdaydayawda kadagiti didiosen! Imbaga ni Jehova ti kinasaem ti panangtraidorda kenkuana babaen ti panangikomparana iti Israel iti mannakikamalala nga asawa. (Ezek. 16:32) Ngem saan a dagus a simmuko ni Jehova. Kayatna ti makisinnublian, saan nga agibales. Dina inusar a dagus ti espada a pangukom, no di ket dayta ti kaudian nga inusarna. Apay? Imbagana ken Ezekiel: “Saanak a maragsakan iti ipapatay ti dakes a tao, no di ket kayatko nga  agbalbaliw tapno agtultuloy nga agbiag.” (Ezek. 33:11) Dayta ti rikna idi ni Jehova ket kasta met laeng ti riknana ita.​—Mal. 3:6.

10, 11. Ania dagiti masursurotayo iti pannakilangen ni Jehova kadagiti tattaona?

¹⁰ Ania dagiti masursurotayo iti patas ken naayat a pannakilangen ni Jehova kadagiti Israelita? Ti maysa ket ditay ibilang a parepareho dagiti kaskasabaantayo. Tratuentay ida kas indibidual. Saan ngarud a husto nga ipapantayo a di maikari a dumngeg iti mensahetayo ti maysa a tao gapu iti napalabas a kabibiagna wenno gapu iti puli, tribu, kasasaad iti biag, wenno lengguahena! Insuro ni Jehova ken apostol Pedro ti leksion nga agaplikar pay laeng ita: “Saan a mangidumduma ti Dios, no di ket awatenna ti tao iti tunggal nasion nga agbuteng kenkuana ken agaramid iti umiso.”​—Ara. 10:34, 35.

¹¹ Ti maysa pay a napateg a masursurotayo ket masapul a kanayon a sukimatentayo a naimbag ti bagitayo; dagiti nasayaat nga inaramidtayo idi ket saan a rason tapno mapakawan dagiti dakes nga ar-aramidentayo ita. Laglagipentayo nga adda met laeng tendensiatayo nga agbasol a kas kadagiti kaskasabaantayo. Agaplikar met kadatayo ti balakad ni apostol Pablo iti kongregasion ti Corinto: “Agannad koma daydiay mangipagarup a nakatakder tapno saan a matumba. Awan ti sulisog a dimteng kadakayo malaksid iti gagangay kadagiti tattao.” (1 Cor. 10:12, 13) Ditay pulos kayat ti ‘agtalek iti bukodtayo a kinalinteg,’ nga ipagaruptayo a ditay madusa no agaramidtayo iti dakes ta agar-aramidtayo met iti nasayaat.  (Ezek. 33:13) Kasano man kabayagtayon nga agserserbi ken Jehova, masapul a kanayon a napakumbaba ken natulnogtayo.

12. Ania ti masapul a laglagipentayo no nakaaramidtayo idi iti nadagsen a basol?

¹² Kasanon no nakaaramidtayo idi kadagiti nadagsen a basol ngem agbabbabawitayon? Iti mensahe ni Ezekiel, naammuantayo a dusaen ni Jehova dagiti di agbabbabawi a managbasol. Ngem naammuantayo met a ni Jehova ket kangrunaanna, Dios ti ayat, saan a panagibales. (1 Juan 4:8) No ipakitatayo babaen ti aramid nga agbabbabawitayo, ditay koma pulos ipapan a dinatayon mapakawan ti Dios. (Sant. 5:14, 15) Sisasagana ni Jehova a nangpakawan kadagiti Israelita a mannakikamalala iti naespirituan, ket nakasagana met a mangpakawan kadatayo.​—Sal. 86:5.

13, 14. (a) Ania a kita ti mensahe ti ipakaammo dagiti parabantay? (b) Ania a mensahe ti impakaammo ni Isaias?

¹³ Basaen ti Ezekiel 33:2, 3. Ania a kita ti mensahe ti ipakaammo dagiti parabantay a dinutokan ni Jehova? Mangpakdaar ti maysa kadagiti napateg a paset ti trabahoda. Ngem nangipakaammoda met kadagiti naimbag a damag. Kitaentayo ti sumagmamano a pagarigan.

¹⁴ Ni Isaias, a nagserbi manipud agarup 778 agingga iti 732 B.C.E., impakdaarna a sakupen dagiti Babilonio ti Jerusalem ken ipanawda dagiti umili. (Isa. 39:5-7) Ngem impaisurat met ti Dios kenkuana: “Dumngegka! Impigsa dagiti parabantaymo ti timekda. Sangsangkatunos nga agpukpukkawda a siraragsak, ta nalawag a makitadanto ti panangummong manen ni Jehova iti Sion.” (Isa. 52:8) Impakaammo ni Isaias ti kasayaatan a damag​—maisubli ti pudno a panagdaydayaw!

15. Ania a mensahe ti impakaammo ni Jeremias?

¹⁵ Ni Jeremias, a nagserbi manipud 647 agingga idi 580 B.C.E., ket masansan idi a mapagkamalian a kas “manangiwaragawag iti pagdaksan.” Talaga a nagsayaat ti inaramidna a panangpakdaar kadagiti dakes nga Israelita iti panangdidigra ni Jehova kadakuada. * Ngem nangipakaammo met iti naimbag a damag. Impadtona nga agsubli ti ili ti Dios iti dagada ken maisubli ti nadalus a panagdaydayaw sadiay.​—Jer. 29:10-14; 33:10, 11.

16. Kasano a nakagunggona ti mensahe ni Ezekiel kadagiti naadipen idiay Babilonia?

¹⁶ Nadutokan ni Ezekiel kas parabantay idi 613 B.C.E., ket nagtultuloy iti dayta a trabahona agingga idi agarup 591 B.C.E. Sigun iti Kapitulo 5 ken 6 daytoy a libro, sireregta a pinakdaaran ni Ezekiel dagiti umili ti Israel a madadaelda, isu nga awan sungsungbatanna iti dara dagiti mapapatay. Impakdaarna kadagiti naipanaw a dusaen ni Jehova dagiti apostata iti Jerusalem ken tinulonganna dagiti naadipen idiay Babilonia nga agtalinaed a natibker iti naespirituan tapno makapagsaganada iti masanguanan a trabaho. Iti ngudo ti 70 a tawen a pannakaipanawda, adda natda nga isubli ni Jehova iti daga ti Israel. (Ezek. 36:7-11) Ti annak ken appoko dagidiay nangipangag ken Ezekiel ti nangnangruna a nangbukel iti  daytoy a natda. Kas intampok ti dadduma a kapitulo iti Maikatlo a Seksion daytoy a libro, adu a naimbag a damag ti imbaga ni Ezekiel, a nangipasigurado a maisubli ti nadalus a panagdaydayaw iti Jerusalem.

17. Kaano a nangdutok ni Jehova kadagiti parabantay?

¹⁷ Dagitoy kadi a propeta a nakisarita iti ili ti Dios sakbay ken kalpasan a nadadael ti Jerusalem idi 607 B.C.E. ti inusar laeng ni Jehova kas parabantay? Saan. Iti tunggal napateg a pasamak bayat a matungtungpal ti panggepna, nangdutok ni Jehova kadagiti parabantay a mangpakdaar kadagiti dakes ken mangipakaammo iti naimbag a damag.

18. Ania dagiti inaramid ni Juan a Mammautisar?

¹⁸ Idi umuna a siglo C.E., nagserbi ni Juan a Mammautisar kas parabantay. Impakdaarna kadagiti Judio nga asidegen a mailaksidda. (Mat. 3:1, 2, 9-11) Ngem adu pay ti inaramidna. Imbaga ni Jesus a ni Juan ti naipadto a ‘mensahero’ a nangisagana iti dalan para iti Mesias. (Mal. 3:1; Mat. 11:7-10) Karaman iti dayta a trabaho ti panangipakaammo iti naimbag a damag​—nga addan ni Jesus, “ti Kordero ti Dios,” a mangikkat iti “basol ti lubong.”​—Juan 1:29, 30.

19, 20. Kasano a nagserbi ni Jesus ken dagiti adalanna kas parabantay?

¹⁹ Ni Jesus ti kangrunaan kadagiti amin a parabantay. Kas ken Ezekiel, imbaon ni Jehova “iti sangakabbalayan ti Israel.” (Ezek. 3:17; Mat. 15:24) Impakdaar ni Jesus nga asidegen a mailaksid ti natural a nasion ti Israel ken madadael ti Jerusalem. (Mat. 23:37, 38; 24:1, 2; Luc. 21:20-24) Ngem ti mangipakaammo iti naimbag a damag ti kangrunaan a trabahona.​—Luc. 4:17-21.

²⁰ Idi adda ditoy daga, espesipiko nga imbaga ni Jesus kadagiti adalanna: “Itultuloyyo ti agbantay.” (Mat. 24:42) Nagtulnogda iti bilinna ken nagtignayda kas parabantay. Impakdaarda nga inlaksiden ni Jehova ti natural a sangakabbalayan ti Israel ken ti siudad a Jerusalem ditoy daga. (Roma 9:6-8; Gal. 4:25, 26) Kas kadagiti immun-una a parabantay, adda met naimbag a damag nga ipakaammoda. Paset ti mensaheda ti naisangsangayan a pakaammo a dagiti Gentil ket mairamanen iti dinutokan ti espiritu nga Israel ti Dios ken maaddaanda iti pribilehio a tumulong ken Kristo a mangisubli iti nadalus a panagdaydayaw ditoy daga.​—Ara. 15:14; Gal. 6:15, 16; Apoc. 5:9, 10.

21. Ania ti inyulidan ni Pablo?

²¹ Maysa kadagiti parabantay idi umuna a siglo a nangipakita iti nagsayaat nga ulidan ket ni apostol Pablo. Serioso iti responsabilidadna. Kas ken Ezekiel, ammona a basolna ti ipapatay ti adu a tattao no dina itungpal ti trabahona. (Ara. 20:26, 27) Kas iti dadduma a parabantay, nangpakdaar ni Pablo ken nangipakaammo met iti naimbag a damag. (Ara. 15:35; Roma 1:1-4) Kinapudnona, inwanwan ti nasantuan nga espiritu idi kinotarna ti impadto ni Isaias:  “Anian a nagpintas iti rabaw ti bambantay dagiti saka daydiay mangidandanon iti naimbag a damag,” ken inkonektarna iti trabaho dagiti pasurot ni Kristo bayat nga ikaskasabada ti Pagarian ti Dios.​—Isa. 52:7, 8; Roma 10:13-15.

22. Ania ti napasamak idi natayen dagiti apostol?

²² Idi natayen dagiti apostol, naapektaran ti intero a kongregasion Kristiano iti naipadto nga apostasia. (Ara. 20:29, 30; 2 Tes. 2:3-8) Bayat ti napaut a tiempo ti idadakkelda, ad-adun dagiti kasla ruot a sinsinan Kristiano ngem kadagiti kasla trigo a napudno a pasurot ni Kristo, isu a lalo a simmaknap dagiti ulbod a sursuro imbes a ti nalawag a mensahe maipapan iti Pagarian ti Dios. (Mat. 13:36-43) Ngem idi tiempon a bumallaet ni Jehova iti aramid dagiti tattao, impakitana manen ti ayat ken hustisiana idi dinutokanna dagiti parabantay a mangiwaragawag iti nalawag a pakdaar ken iti naimbag a damag. Siasino dagita a parabantay?

23. Ania ti nagbalin a papel ni C. T. Russell ken ti kakaduana?

²³ Kadagiti tawen sakbay ti 1914, ni Charles Taze Russell ken dagiti kakaduana ti nagbalin kas ‘mensahero’ a ‘nangdalus iti dalan’ sakbay a naipasdek ti Mesianiko a Pagarian. * (Mal. 3:1) Nagserbi met dayta a grupo kas parabantay. Inusarda ti magasin a Zion’s  Watch Tower and Herald of Christ’s Presence a tumulong a mangipakdaar iti panangukom ti Dios ken mangisaknap iti naimbag a damag maipapan iti Pagarian ti Dios.

24. (a) Kasano a nagserbi ti matalek nga adipen kas parabantay? (b) Ania ti nasursuroyo iti ulidan dagiti immun-una a parabantay? (Kitaen ti tsart a “Dadduma a Mapagwadan a Parabantay.”)

²⁴ Kalpasan a naipasdek ti Pagarian, nangdutok ni Jesus iti bassit a grupo dagiti lallaki nga agserbi kas matalek nga adipen. (Mat. 24:45-47) Sipud idin, ti matalek nga adipen, a pagaammo itan kas ti Bagi a Manarawidwid, ti agserserbi kas parabantay, a mangidadaulo iti pannakaipakdaar ti ‘aldaw ti panagibales’ ken iti pannakaipakaammo ti “tawen ti kinaimbag ni Jehova.”​—Isa. 61:2; kitaen met ti 2 Corinto 6:1, 2.

25, 26. (a) Ania a trabaho ti masapul nga aramiden ti amin a pasurot ni Kristo, ken kasano a maar-aramid dayta? (b) Ania ti adalentayo iti sumaruno a kapitulo?

²⁵ Bayat nga idadaulo ti matalek nga adipen ti trabaho ti parabantay, imbilin ni Jesus iti “amin” a pasurotna nga ‘itultuloyda ti agbantay.’ (Mar. 13:33-37) Ar-aramidentayo dayta babaen ti panagtalinaedtayo a siririing iti naespirituan, a simamatalek a suportarantayo ti parabantay iti agdama a tiempotayo. Mapaneknekantayo a siririingtayo no tungpalentayo ti responsabilidadtayo a mangasaba. (2 Tim. 4:2) Apay? Ti maysa a rason ket kayattayo ti mangsalbar iti biag. (1 Tim. 4:16) Asidegen a matay ti adu a tattao ta dida ikankano ti pakdaar ti parabantay iti agdama a tiempotayo. (Ezek. 3:19) Ngem ti kangrunaan a motibotayo ket kayattayo nga ipakaammo ti kasayaatan a damag​—naisublin ti nadalus a panagdaydayaw! Ita, bayat ti “tawen ti kinaimbag ni Jehova,” adda pay la gundaway ti adu a tattao a makikadua kadatayo a mangidaydayaw ken Jehova a Dios ti ayat ken hustisia. Amin nga adda ditoy daga a makalasat iti panungpalan ti dakes a sistema ket asidegen a magunggonaan iti naasi a panagturay ti Anakna a ni Kristo Jesus. Tulongantayo ngarud ti parabantay ita a mangipakaammo iti kasta a naimbag a damag!​—Mat. 24:14.

²⁶ Uray sakbay nga agpatingga daytoy dakes a sistema, pinagkaykaysan ni Jehova ti ilina iti namilagruan a pamay-an. Ilawlawag ti sumaruno a kapitulo ti padto maipapan iti dua a baston a nausar a mangyilustrar no kasano a napasamak dayta.