13-تاراۋ
«عيباداتحانانى سيپاتتاپ بەر»
ويباعدار: ەزەكيەل كورگەن سالتاناتتى عيباداتحانا جايلى اياننىڭ ٴمانى
1—3. ا) عالامات ۇلكەن عيباداتحانا كەشەنى جايلى ايان نەلىكتەن ەزەكيەلگە جۇبانىش بەردى؟ (تاراۋدىڭ باسىنداعى سۋرەتتى قاراڭىز.) ٵ) وسى تاراۋدا ٴبىز نە قاراستىرامىز؟
كوز الدىڭىزعا جاسى ەلۋگە كەلىپ قالعان ەزەكيەلدى ەلەستەتىپ كورىڭىزشى. ونىڭ جەر اۋدارىلىپ كەلگەنىنە، مىنە، 25 جىل بولدى. يەرۋساليمدەگى عيباداتحانانىڭ قيراپ جاتقانىنا دا ٴبىراز جىل بولدى. كەزىندە ەزەكيەل سول عيباداتحانادا ٴدىني قىزمەتكەر بولىپ قىزمەت ەتەمىن دەپ ۇمىتتەنگەن بولسا، ەندى ونىڭ بۇل ٷمىتى ٷزىلدى. ويتكەنى تۇتقىندىقتىڭ اياقتالۋىنا دەيىن ٵلى 56 جىلداي ۋاقىت بار ەدى. عيباداتحانانىڭ قايتا تۇرعىزىلعانىن كورمەك تۇگىلى، ەحوبانىڭ حالقى وتانىنا قالاي ورالاتىنىن كورۋگە دە عۇمىرى جەتپەيتىنىن ەزەكيەل بىلەتىن (ەرم. 25:11). وسىنى ويلاعان سايىن كوڭىلى تۇسسە كەرەك.
2 ٴدال وسى شاقتا ەحوبا ەزەكيەلگە بۇگە-شىگەسى كوپ ەرەكشە ايان كورسەتتى. بۇل ايان ادال پايعامباردىڭ جانىنا قانشالىقتى جۇبانىش پەن ٷمىت سيلادى دەسەڭىزشى! اياندا ەزەكيەل تۋعان جەرىنە اپارىلىپ، وتە بيىك ٴبىر تاۋدىڭ باسىنا تۇرعىزىلدى. سول جەردە ول «تۇلا بويى مىس سياقتى جالتىراپ تۇرعان» پەرىشتەنى كوردى. پەرىشتە وعان عالامات ۇلكەن عيباداتحانا كەشەنىنىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىن ارالاتتى (ەزەكيەل 40:1—4 وقىڭىز). ەزەكيەل وسىنىڭ ٴبارىن اياندا ەمەس، شىن ومىردە كورىپ جاتقانداي بولدى! كورگەندەرىنىڭ كەيبىرى جۇرەگىن تولقىتىپ، سەنىمىن نىعايتسا، كەيبىرى كوكەيىندە سۇراقتار تۋىنداتسا كەرەك. ويتكەنى بۇل عيباداتحانا ٴبىر جاعىنان يەرۋساليمدەگى عيباداتحاناعا ۇقساپ كەتسە، ٴبىر جاعىنان ودان قاتتى ەرەكشەلەنەتىن.
3 قىزىقتى دا ەرەكشە بۇل ايان ەزەكيەل جازعان كىتاپتىڭ سوڭعى توعىز تاراۋىن الىپ جاتىر. قازىر بۇل اياننىڭ ماعىناسىن ٴتۇسىنۋ ٷشىن ونى قالاي قاراستىرۋ كەرەكتىگىنە توقتالامىز. سودان كەيىن ەزەكيەلدىڭ اياندا كورگەن عيباداتحاناسى ەلشى پاۋىل ايتقان ۇلى رۋحاني عيباداتحانا ما، سونى بىلەمىز. سوڭىندا بۇل اياننىڭ ەزەكيەل ٷشىن جانە ونىڭ جەر اۋدارىلعان جەرلەستەرى ٷشىن قانداي ٴمانى بولعانىن كورەمىز.
اياندى وزگەشە قاراستىرۋ
4. ەزەكيەل كورگەن عيباداتحانا جايلى ايان بۇرىن قالاي ٴتۇسىندىرىلىپ كەلدى، ال قازىر ونى قالاي قاراستىرعان ٴجون؟
4 بۇعان دەيىن ٴبىزدىڭ ادەبيەتتەرىمىزدە ەزەكيەل ەحوبانىڭ ۇلى رۋحاني عيباداتحاناسىن، ياعني ەلشى پاۋىلدىڭ ەۆرەيلەرگە ارنالعان حاتىندا جازىلعان ۇلى رۋحاني عيباداتحانانى كوردى دەپ ايتىلىپ كەلدى *. سوندىقتان پاۋىلدىڭ كيەلى شاتىرعا قاتىستى تۇسىندىرمەسىن نەگىزگە الىپ، ەزەكيەل كورگەن عيباداتحاناداعى كوپ نارسەلەردى تۇپبەينەلەر دەپ قاراستىرۋ قيسىندى كورىندى. الايدا دۇعا ەتە وتىرىپ زەرتتەۋ مەن وي جۇگىرتۋدىڭ ارقاسىندا ەزەكيەل كورگەن عيباداتحانا جايلى اياننىڭ تۇسىندىرمەسى الدەقايدا قاراپايىم ەكەنى انىق بولدى.
5، 6. ا) پاۋىل كيەلى شاتىردىڭ ۇساق-تۇيەك بولىكتەرىنە قاتىستى نە دەگەن جانە قالايشا ول كىشىپەيىلدىلىك تانىتتى؟ ٵ) پاۋىلدىڭ ايتقان ٴسوزىن ەزەكيەلدىڭ عيباداتحانا جايلى ايانىن تۇسىنۋگە قاتىستى قالاي قولدانۋعا بولادى؟
5 نەگە ەزەكيەل كورگەن عيباداتحاناداعى ٵربىر نارسەنىڭ پايعامبارلىق نە بەينەلى ماعىناسى بار دەپ قاراستىرۋ دۇرىس بولماس ەدى؟ مىسالى، ەلشى پاۋىلدىڭ كيەلى شاتىر مەن رۋحاني عيباداتحانا تۋرالى ايتقان سوزدەرىن الايىق. ول كيەلى شاتىرداعى حوش ٴيىستى زات تۇتەتەتىن التىن ىدىس، كەلىسىم ساندىعىنىڭ قاقپاعى جانە ماننا سالىنعان التىن ىدىس سياقتى نارسەلەردى اتاپ وتكەن. ول وسى ۇساق-تۇيەك نارسەلەردىڭ پايعامبارلىق ٴمانى بار ەكەنىن ايتقان با؟ جوق. كيەلى رۋح وعان بۇلاي ەتۋگە قوزعاۋ سالماسا كەرەك. ويتكەنى پاۋىل: «قازىر بۇلار تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى ايتىپ جاتۋدىڭ قاجەتى جوق»،— دەگەن (ەۆر. 9:4، 5). ول كيەلى رۋحتىڭ جەتەلەۋىنە مويىنسۇنىپ، ەحوبانى كىشىپەيىلدىلىكپەن كۇتۋگە دايىن بولدى (ەۆر. 9:8).
6 ەزەكيەلدىڭ عيباداتحانا جايلى ايانىن دا ٴدال وسىلاي قاراستىرعانىمىز ٴجون بولار. بۇل ايان دا ۇساق-تۇيەك جايتتارعا تولى. بولاشاقتا قانداي دا ٴبىر قوسىمشا تۇسىندىرۋلەر قاجەت بولىپ جاتسا، مۇنى ەحوبانىڭ ٶزى اشىپ بەرگەنىن كۇتكەنىمىز دۇرىس (ميحا 7:7 وقىڭىز). الايدا ەحوبانىڭ رۋحى ەزەكيەلدىڭ ايانىنا قاتىستى وسى جايتتى عانا اشقان با؟ ارينە، جوق!
ەزەكيەل ۇلى رۋحاني عيباداتحانانى كورگەن بە؟
7، 8. ا) قازىر قانداي تۇسىنىك وزگەردى؟ ٵ) ەزەكيەل كورگەن ايانداعى عيباداتحانا پاۋىل سيپاتتاعان رۋحاني عيباداتحانادان نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى؟
7 جوعارىدا ايتىپ كەتكەنىمىزدەي، جىلدار بويى ٴبىزدىڭ ادەبيەتتەرىمىزدە ەزەكيەل ەحوبانىڭ ۇلى رۋحاني عيباداتحاناسىن، ياعني ەلشى پاۋىلدىڭ ەۆرەيلەرگە ارنالعان حاتىندا جازىلعان رۋحاني عيباداتحانانى كوردى دەپ ايتىلىپ كەلدى. ٴبىراق تەرەڭىرەك زەرتتەۋدىڭ ناتيجەسىندە ەزەكيەلدىڭ كورگەنى ۇلى رۋحاني عيباداتحانا بولۋى مۇمكىن ەمەس دەگەن تۇجىرىمعا كەلدىك. نەلىكتەن؟
8 بىرىنشىدەن، ەزەكيەلدىڭ كورگەن عيباداتحاناسى مەن پاۋىلدىڭ كيەلى شاتىرعا قاتىستى تۇسىندىرمەسى ٴبىر-بىرىمەن سايكەس كەلمەيدى. ەلشى پاۋىل مۇسانىڭ كۇندەرىندەگى كيەلى شاتىر الدەقايدا ۇلى نارسەنىڭ كولەڭكەسى ٵرى بەينەسى ەكەنىن انىق ايتقان. كيەلى شاتىردا دا، سونىڭ ۇلگىسىمەن سوعىلعان سۇلەيمەن مەن زوروبابەلدىڭ عيباداتحانالارىندا دا «ەڭ قاسيەتتى» بولمە بولعان. پاۋىل بۇل بولمەنى «ادام قولىمەن جاسالعان قاسيەتتى ورىن» دەپ اتاعان، ٵرى ول «شىنايى قاسيەتتى ورىننىڭ كوشىرمەسى» عانا ەكەنىن ايتقان. ەگەر ول تەك كوشىرمەسى بولسا، وندا شىنايى قاسيەتتى ورىننىڭ ٶزى نە؟ پاۋىل: «كوكتىڭ ٶزى»،— دەگەن (ەۆر. 9:3، 24). ال ەزەكيەل اياندا كوكتى كورگەن بە؟ جوق. ونىڭ ايانىنا ۇڭىلسەك، كوكتە بولىپ جاتقان جايتتاردى كورمەگەنىن تۇسىنەمىز (دانيال 7:9، 10، 13، 14 سالىستىرىڭىز).
9، 10. قۇرباندىقتارعا كەلسەك، ەزەكيەلدىڭ ايانىنداعى عيباداتحانا پاۋىل سيپاتتاعان رۋحاني عيباداتحانادان نەسىمەن ەرەكشەلەنەدى؟
9 ەزەكيەلدىڭ ايانى مەن پاۋىلدىڭ تۇسىندىرمەسىن ٴبىر-بىرىنەن ودان بەتەر ەرەكشەلەندىرەتىن ٴبىر جايت — قۇرباندىقتار. ەزەكيەل اياندا قۇرباندىق شالۋعا قاتىستى حالىققا جانە باسشىلار مەن ٴدىني قىزمەتكەرلەرگە بەرىلىپ جاتقان نۇسقاۋلاردى ەستىگەن. ولار وزدەرىنىڭ كۇنالارى ٷشىن قۇرباندىق شالۋ كەرەك بولعان. سونداي-اق ولار تاتۋلىق قۇرباندىقتارىن شالىپ، سول قۇرباندىقتاردان عيباداتحانانىڭ اس بولمەلەرىندە جەي السا كەرەك (ەزەك. 43:18، 19؛ 44:11، 15، 27؛ 45:15—20، 22—25). ال قايتا-قايتا ۇسىنىلاتىن مۇنداي قۇرباندىقتار ۇلى رۋحاني عيباداتحانادا شالىندى ما؟
ەزەكيەلدىڭ ايانىنداعى عيباداتحانا — ۇلى رۋحاني عيباداتحانا ەمەس
10 بۇل سۇراقتىڭ جاۋابى انىق تا قاراپايىم. ەلشى پاۋىل بىلاي دەگەن: «ٴماسىح باتالارعا جەتكىزەتىن باس ٴدىني قىزمەتكەر رەتىندە كەلىپ، ادام قولىمەن جاسالماعان، ياعني جەردەگى جاراتىلىس ەمەس، اناعۇرلىم ۇلى ٵرى الدەقايدا جاقسى شاتىرعا كىردى. ول قاسيەتتى ورىنعا ەشكىلەر مەن جاس بۇقالاردىڭ ەمەس، ٶز قانىن ٴبىرجولا الىپ كىردى، وسىلاي ٴبىزدى ماڭگىلىككە ازات ەتتى» (ەۆر. 9:11، 12). بايقاساق، ۇلى رۋحاني عيباداتحانادا ٴبىر عانا قۇرباندىق ٴبىرجولاتا شالىنعان. بۇل — تولەم قۇرباندىعى. ونى ۇسىنعان ۇلى باس ٴدىني قىزمەتكەردىڭ ٶزى — يسا ٴماسىح. دەمەك، ەزەكيەلدىڭ ايانىنداعى ەشكىلەر مەن بۇقالار كوپتەپ شالىنعان عيباداتحانا ۇلى رۋحاني عيباداتحانا بولماعانى انىق.
11. نەگە ەزەكيەلدىڭ زامانىندا قۇدايدىڭ ۇلى رۋحاني عيباداتحانا تۋرالى شىندىقتاردى اشاتىن ۋاقىتى ٵلى كەلمەگەن ەدى؟
11 ەزەكيەلدىڭ كورگەنى ۇلى رۋحاني عيباداتحانا ەمەس دەپ تۇجىرىمداۋعا تاعى ٴبىر سەبەپ بار: ول كەزدە قۇدايدىڭ مۇنداي شىندىقتاردى اشاتىن ۋاقىتى ٵلى كەلمەگەن ەدى. ەسىمىزدە بولسا، ەزەكيەلدىڭ ايانى ٴبىرىنشى كەزەكتە بابىلعا جەر اۋدارىلعان ياھۋديلەرگە ارنالعان بولاتىن. ال ولار مۇسا زاڭىنا باعىنىشتى ەدى. تۇتقىندىقتان ازات ەتىلگەن سوڭ، ولار يەرۋساليمگە ورالىپ، وندا عيباداتحانا مەن قۇرباندىق وشاعىن قايتا تۇرعىزىپ، زاڭنىڭ تازا عيباداتقا قاتىستى تالاپتارىن ورىنداۋلارى كەرەك ەدى. ولار سول جەردە قۇرباندىق اكەلۋدى ٵلى 600 جىلداي ۋاقىت بويى جالعاستىرا بەرمەك-ٴتىن. ويلاپ كورىڭىزشى، ەگەر ەزەكيەلدىڭ ايانى رۋحاني عيباداتحانانى، ياعني باس ٴدىني قىزمەتكەر قۇرباندىققا ٶز ٶمىرىن بەرگەننەن كەيىن باسقا ەشقانداي قۇرباندىقتى قاجەت ەتپەيتىن عيباداتحانانى بىلدىرگەن بولسا، وندا ياھۋديلەرگە بۇل قالاي اسەر ەتەر ەدى؟ ولار مۇسا زاڭىن ۇستانۋعا نەمكەتتى قاراپ كەتپەس پە ەدى؟ راسىندا دا، ەحوبا شىندىقتاردى ٵرقاشان ٶز ۋاقىتىندا ٵرى حالقى بۇعان دايىن بولعاندا عانا اشادى.
12—14. ەزەكيەلدىڭ عيباداتحانا جايلى ايانى مەن پاۋىلدىڭ رۋحاني عيباداتحانا جايلى تۇسىندىرمەسىنىڭ قانداي بايلانىسى بار؟ («ەكى بولەك ماعىناسى بار ەكى بولەك عيباداتحانا» دەگەن قورشاۋدى قاراڭىز.)
12 سونىمەن، ەزەكيەلدىڭ عيباداتحانا جايلى ايانى مەن پاۋىلدىڭ رۋحاني عيباداتحانا جايلى تۇسىندىرمەسىنىڭ قانداي بايلانىسى بار؟ ەستە ۇستايتىن جايت، پاۋىل ٶزىنىڭ تۇسىندىرمەسىن ەزەكيەل كورگەن عيباداتحاناعا ەمەس، مۇسانىڭ زامانىنداعى كيەلى شاتىرعا نەگىزدەگەن. راس، پاۋىل سيپاتتاعان كەي نارسەلەر سۇلەيمەن مەن زوروبابەل سوققان عيباداتحانالاردا دا، سونداي-اق ەزەكيەل كورگەن ايانداعى عيباداتحانادا دا كەزدەسەدى. دەسە دە، جالپى العاندا، ەزەكيەلدىڭ ايانى مەن پاۋىلدىڭ تۇسىندىرمەسى ەكى ٴتۇرلى جايتقا كوڭىل بۇرادى *. ەكەۋىنىڭ جازعاندارى ٴبىر-بىرىمەن ۇندەسپەگەنمەن، ٴبىر-ٴبىرىن جاقسى تولىقتىرادى. قالايشا؟
13 كيەلى كىتاپتاعى بۇل ەكى ٷزىندىنى بىلاي دەپ بايلانىستىرۋعا بولادى: پاۋىلدىڭ جازعانىنان ەحوبانىڭ عيباداتقا قاتىستى شاراسى تۋرالى بىلەمىز، ال ەزەكيەلدەن ەحوبانىڭ عيباداتقا قاتىستى نورمالارى تۋرالى بىلەمىز. بىزگە ەحوبانىڭ تازا عيباداتقا قاتىستى شاراسى تۋرالى ۇيرەتۋ ٷشىن، پاۋىل رۋحاني عيباداتحانانىڭ باس ٴدىني قىزمەتكەر، قۇرباندىقتار، قۇرباندىق وشاعى جانە ەڭ قاسيەتتى بولمە سياقتى تۇستارىنىڭ ماعىناسىن اشقان. ال ەزەكيەلدىڭ ايانى ەحوبانىڭ تازا عيباداتقا قاتىستى جوعارى نورمالارىنا نازار اۋدارۋ ٷشىن، عيباداتحانانى ەگجەي-تەگجەيلى سيپاتتايدى. ٴبىز بۇل اياننان ەحوبانىڭ نورمالارى جايىندا كوپ ٴتالىم الىپ، ولاردى سانامىز بەن جۇرەگىمىزگە ۇيالاتا الامىز.
14 سونىمەن، ايقىندالعان سوڭعى تۇسىنىك بويىنشا، قانداي تۇجىرىمعا كەلەمىز؟ ەزەكيەل كورگەن اياننىڭ ٴبىزدىڭ كەزىمىزدەگى ماسىحشىلەرگە اسا قاتىسى جوق دەۋگە بولا ما؟ جوق. بۇل اياننىڭ بىزگە اكەلەر يگىلىگى جايلى ٴبىلۋ ٷشىن، ونىڭ ەجەلدەگى ادال ياھۋديلەرگە قانداي يگىلىك اكەلگەنىن قاراستىرىپ كورەيىك.
جەر اۋدارىلعان ياھۋديلەر ٷشىن بۇل اياننىڭ ٴمانى قانداي ەدى؟
15. ا) ەزەكيەل كورگەن اياننىڭ استارىندا قانداي حابار جاتتى؟ ٵ) ەزەكيەل كىتابىنىڭ 8-تاراۋى مەن 40—48-تاراۋلارىنىڭ اراسىندا قانداي ايىرماشىلىق بار؟
15 وسى سۇراققا كيەلى كىتاپتان جاۋاپ الۋ ٷشىن، جاعدايدى جان-جاقتى ٵرى تولىق كورۋگە كومەكتەسەتىن بىرنەشە سۇراققا توقتالايىق. بىرىنشىدەن، ەزەكيەل كورگەن اياننىڭ استارىندا قانداي حابار جاتتى؟ ٴبىر سوزبەن ايتساق، بۇل اياننىڭ جەتكىزەر حابارى تازا عيباداتتىڭ قالپىنا كەلۋى جايلى ەدى! ەزەكيەل مۇنى بىردەن تۇسىنگەن. ەزەكيەل كىتابىنىڭ 8-تاراۋىنان كورەتىنىمىزدەي، ول بۇعان دەيىن ەحوبانىڭ يەرۋساليمدەگى عيباداتحانانىڭ جەركەنىشتى كۇيىن سيپاتتاعانى جايلى جازعان ەدى. ال ەندى ول 40—48-تاراۋلاردا بۇعان مۇلدەم قايشى كەلەتىن جايتتار تۋرالى ەگجەي-تەگجەيلى جازدى. وسى توعىز تاراۋدان تازا عيباداتتىڭ ارامدالۋى ەمەس، كەرىسىنشە ونىڭ قانداي بولۋى كەرەكتىگى جايىندا وقيمىز. وندا مۇسا زاڭىنا ساي، ەحوباعا ٴمىنسىز عيبادات ەتۋدىڭ قانداي بولاتىنى سۋرەتتەلەدى.
16. ەزەكيەلدىڭ عيباداتحانا تۋرالى ايانى وعان دەيىن ٴجۇز جىلداي ۋاقىت بۇرىن ايتىلعان يشايانىڭ پايعامبارلىعىن قالاي راستادى؟
16 ەحوباعا ارنالعان عيبادات قالپىنا كەلىپ، ٶزىنىڭ ٴتيىستى ورنىنا كەلۋ ٷشىن، ول اسقاقتالۋى ٴتيىس ەدى. ٴجۇز جىلداي ۋاقىت بۇرىن يشايا پايعامبار رۋحتىڭ جەتەلەۋىمەن بىلاي دەگەن ەدى: «سوڭعى كۇندەردە ەحوبانىڭ ٷيى تۇرعان تاۋ تاۋ شىڭدارىنان اسقاق بولىپ، بەرىك ورنىعادى، ول توبە اتاۋلىدان جوعارى كوتەرىلەدى» (يشايا 2:2). يشايا ەحوباعا ارنالعان عيباداتتىڭ قايتا قالپىنا كەلىپ، ەڭ بيىك تاۋ باسىندا تۇرعانداي اسقاق بولاتىنىن پايعامبارلىق ەتتى. ال ەزەكيەلدىڭ ايانىندا ەحوبانىڭ ٷيى قايدا ورنالاسقان ەدى؟ «وتە بيىك تاۋدىڭ باسىندا!» (ەزەك. 40:2). وسىلايشا ەزەكيەلدىڭ ايانى تازا عيباداتتىڭ قالپىنا كەلەتىنىن شەگەلەي ٴتۇستى.
ەزەكيەل كورگەن عيباداتحانا وتە بيىك جەردە ورنالاستى (16-ابزاستى قاراڭىز)
17. ەزەكيەل كىتابىنىڭ 40—48-تاراۋلارىنا شولۋ جاساڭىز.
17 ەزەكيەل كىتابىنىڭ 40—48-تاراۋلارىنان ەزەكيەلدىڭ اياندا نە كورىپ، نە ەستىگەنىن قىسقاشا شولىپ وتەيىك. ول پەرىشتەنىڭ عيباداتحانانىڭ اۋلالارىن، دۋالدارى مەن قاقپالارىن جانە عيباداتحانانىڭ ٶزىن ولشەپ جاتقانىن كوردى (ەزەك. 40—42). بۇدان كەيىن تاڭعاجايىپ جايت بولدى: ەحوبا عيباداتحاناعا سالتاناتپەن كىرىپ كەلدى! سول جەردە ەحوبا قىڭىر حالىققا جانە ٴدىني قىزمەتكەرلەر مەن باسشىلارعا كەڭەستەر مەن نۇسقاۋلار بەردى (ەزەك. 43:1—12؛ 44:10—31؛ 45:9—12). ەزەكيەل سونداي-اق عيباداتحانادان باستاۋ الىپ، ٶلى تەڭىزگە قۇيىپ جاتقان وزەندى كوردى. بۇل وزەن جول بويى تىرشىلىك دارىتىپ، باتالارعا كەنەلتىپ جاتتى (ەزەك. 47:1—12). سوسىن ەزەكيەل ناقتى ولشەمدەرى بار تەلىمدەرگە بولىنگەن جەردى كوردى. سول جەردىڭ ورتاسىندا تازا عيبادات ورنىققان ەدى (ەزەك. 45:1—8؛ 47:13—48:35). سونىمەن، بۇل اياننىڭ استارىندا قانداي حابار جاتتى؟ ەحوبا ٶز حالقىنا تازا عيباداتتىڭ مىندەتتى تۇردە قالپىنا كەلەتىنىن ٵرى اسقاقتاتىلاتىنىن كورسەتكىسى كەلدى. عيباداتحاناعا كىرىپ، سوندا بولۋىمەن ول ٶز ٷيىن باتاعا كەنەلتپەك ەدى جانە عيباداتحاناسىنان باتالارىن وزەندەي اعىزۋىمەن قالپىنا كەلگەن جەردى ساۋىقتىرىپ، ٶمىر مەن تىنىشتىق سيلاماق-تىن.
ەزەكيەل كورگەن عيباداتحانا ەحوبا تازا عيباداتتى قالپىنا كەلتىرەتىنىنىڭ عاجايىپ كورىنىسى ەدى (17-ابزاستى قاراڭىز)
18. ەزەكيەل كورگەن اياندى تىكەلەي ٴتۇسىنۋ كەرەك پە ەدى؟ ٴتۇسىندىرىڭىز.
18 ەكىنشىدەن، بۇل اياندى تىكەلەي ٴتۇسىنۋ كەرەك پە ەدى؟ جوق. ونى تۋرا ماعىنادا تۇسىنۋگە بولمايتىنىن ەزەكيەل دە، وسى اياندى ەستىگەن تۇتقىنداعى ياھۋديلەر دە بىردەن ۇقسا كەرەك. نەلىكتەن؟ ەسىمىزدە بولسا، ەزەكيەل ايانداعى عيباداتحانانىڭ «وتە بيىك تاۋدىڭ باسىندا» ورنالاسقانىن كورگەن. بۇل جايت يشايانىڭ ايتىپ كەتكەن پايعامبارلىعىمەن جاقسى ۇيلەسسە دە، كادىمگى عيباداتحانانىڭ ورنالاسقان جەرىمەن سايكەس كەلمەيتىن. سۇلەيمەن سوققان عيباداتحانا يەرۋساليمدەگى موريا تاۋىندا ورنالاسقان ەدى، ٵرى ول كۇندەردىڭ كۇنىندە ٴدال سول جەردە قايتا تۇرعىزىلماق-تىن. ال موريا تاۋى «وتە بيىك تاۋ» بولعان با؟ جوق. موريا تاۋىنىڭ بيىكتىگى اينالاسىنداعى باسقا تاۋلارمەن بىردەي نە ٴتىپتى ولاردان كىشىرەك بولعان. بۇعان قوسا، ەزەكيەل كورگەن عيباداتحانا كەشەنى وتە ۇلكەن ەدى! ونىڭ دۋالمەن قورشالعان كەڭ اۋماعى بولعانىن ەسكەرسەك، ول موريا تاۋىنىڭ باسىنا مۇلدەم سيماس ەدى. ول تۇگىلى سۇلەيمەننىڭ كۇندەرىندەگى بۇكىل يەرۋساليم قالاسى دا ونى سيعىزا الماس ەدى! ونىڭ ۇستىنە، تۇتقىنداعى ياھۋديلەر عيباداتحانادان كادىمگى وزەن اعادى، ول ٶلى تەڭىزگە قۇيىپ، سۋىن تۇشى قىلادى دەپ ەشقاشان ويلاماس ەدى. سونىمەن قاتار، ۋادە ەتىلگەن جەردىڭ تاۋلى القاپتا جاتقانىن ەسكەرسەك، رۋلارعا ول جەردى اياندا ايتىلعانداي ەتىپ شەگارالارىن ٴبىر-بىرىمەن پاراللەل ٵرى ٴتۇزۋ قىلىپ ٴبولىپ بەرۋ مۇمكىن ەمەس-ٴتىن *. دەمەك، بۇل اياندى تىكەلەي تۇسىنۋگە بولمايتىن.
19—21. ەزەكيەلدىڭ كورگەن ايانى حالىققا قالاي اسەر ەتۋ كەرەك ەدى جانە نەگە؟
19 ۇشىنشىدەن، ەزەكيەلدىڭ كورگەن بۇل ايانى حالىققا قالاي اسەر ەتۋ كەرەك ەدى؟ ەحوبانىڭ تازا عيباداتقا قاتىستى جوعارى نورمالارى جايلى وي جۇگىرتكەندە، حالىق ٶزىن ۇياتتى سەزىنۋ كەرەك بولعان. ەحوبا ەزەكيەلگە: «يسرايل ۇيىنە عيباداتحانانى سيپاتتاپ بەر»،— دەگەن. بۇل عيباداتحانانىڭ ەگجەي-تەگجەيلى سيپاتتالعانى سونشا — يسرايلدىكتەر ونىڭ «سىزبانۇسقاسىن زەرتتەي» الاتىن. حالىققا بۇل عيباداتحانا جايلى وي جۇگىرتۋ نە ٷشىن قاجەت ەدى؟ جوعارىدان بىلگەنىمىزدەي، ونى سوعۋ ٷشىن ەمەس. نە ٷشىن ەكەنىن ەحوبانىڭ ٶزى ٴتۇسىندىرىپ: «وسىلايشا ولار جاساعان كۇنالارى ٷشىن ۇيالسىن»،— دەگەن. (ەزەكيەل 43:10—12 وقىڭىز).
20 نەگە بۇل ايان اقجۇرەكتى ادامداردىڭ ار-ۇجدانىنا اسەر ەتىپ، ۇياتتارىن وياتۋى مۇمكىن ەدى؟ ەحوبانىڭ ەزەكيەلگە نە دەگەنىنە نازار اۋدارايىق. ول: «ادام ۇلى، ەحوبانىڭ عيباداتحاناسىنا قاتىستى جارلىقتار مەن زاڭدار تۋرالى ايتقاندارىمنىڭ بارىنە نازار سال، دەن قويىپ، مۇقيات تىڭدا»،— دەگەن (ەزەك. 44:5). وسى اياندا ەزەكيەل جارلىقتار مەن زاڭدار دەگەن سوزدەردى قايتا-قايتا ەستىگەن (ەزەك. 43:11، 12؛ 44:24؛ 46:14). ول ەحوبانىڭ ورناتقان نورمالارى تۋرالى دا، ٴتىپتى شىنتاق پەن سالماقتىڭ ولشەمىنە قاتىستى ورناتقان نورماسىن دا، بىرنەشە رەت ەستىگەن (ەزەك. 40:5؛ 45:10—12؛ ناقىل سوزدەر 16:11 سالىستىرىڭىز). وسى ٴبىر اياننىڭ وزىندە ەزەكيەل «ولشەم»، «ولشەۋ» دەگەندى بىلدىرەتىن ٴتۇپنۇسقا تىلدەگى سوزدەردى 50 دەن استام رەت قولدانعان.
21 ولشەمدەر، زاڭدار مەن جارلىقتار ورناتۋىمەن ەحوبا ٶز حالقىنا نە ايتقىسى كەلدى؟ ەحوبا وسىنداي اسەرلى جولمەن ماڭىزدى ٴبىر شىندىقتى — تازا عيباداتقا قاتىستى نورمالاردى تەك ٶزى عانا ورناتاتىنىن — ۇعىندىرسا كەرەك. ال بۇل نورمالاردى اتتاپ باسقاندار وزدەرىن ۇياتتى سەزىنۋ كەرەك بولعان! وسىنىڭ ٴبارىن ياھۋديلەر عيباداتحانا جايلى اياننان قالاي ٴتۇسىندى؟ كەلەسى تاراۋدا ٴبىز مۇنىڭ ناقتى مىسالدارىن قاراستىرامىز. سوندا وسى ٴبىر ەرەكشە اياننىڭ ٴبىز ٷشىن قانداي ٴمانى بار ەكەنىن تۇسىنەمىز.
نەگە عيباداتحانا تۋرالى ايان اقجۇرەكتى ادامداردىڭ ۇياتىن وياتپاق ەدى؟ (19—21-ابزاستاردى قاراڭىز)
^ 4-ابزاس رۋحاني عيباداتحانا دەگەنىمىز — ەحوبانىڭ يسا ٴماسىحتىڭ تولەم قۇرباندىعىن نەگىزگە الا وتىرىپ، تازا عيبادات ٷشىن جاساعان شاراسى. بىلەتىنىمىزدەي، بۇل عيباداتحانا ب.ز. 29-جىلى پايدا بولدى.
^ 12-ابزاس مىسالى، پاۋىل باس ٴدىني قىزمەتكەرگە جانە ونىڭ جىل سايىن كۇنانى وتەيتىن كۇنى اتقاراتىن رولىنە نازار اۋدارادى (ەۆر. 2:17؛ 3:1؛ 4:14—16؛ 5:1—10؛ 7:1—17، 26—28؛ 8:1—6؛ 9:6—28). ال ەزەكيەلدىڭ ايانىندا باس ٴدىني قىزمەتكەر جايلى دا، كۇنانى وتەيتىن كۇن تۋرالى دا ەشتەڭە ايتىلمايدى.
^ 18-ابزاس 212-بەتتەگى كارتانى قاراڭىز.
