1—3. а) Нәјә ҝөрә Һизгијал пејғәмбәр сарсынты ичиндәдир вә о, Јерусәлимин мәһви илә бағлы нә өјрәнир? б) Бу фәсилдә һансы суаллар арашдырылыр?

 ҺИЗГИЈАЛ ПЕЈҒӘМБӘР сарсынты ичиндәдир. Елә индиҹә Јеһова ҝөрүнтүдә она дөнүк јәһудиләрин Јерусәлимдәки мәбәддә ҝөрдүјү мәнфур әмәлләри ҝөстәриб *. Бу үсјанкарлар мүгәддәс јери, Исраилдә пак ибадәтин мәркәзини мурдарлајыблар. Анҹаг мәнфур әмәлләр тәкҹә мәбәддә баш вермир. Бүтүн Јәһуда өлкәсиндә зоракылыг баш алыб ҝедир. Иш о һәддә чатыб ки, вәзијјәтин дүзәләҹәјинә үмид јохдур. Халгын әмәлләри Јеһоваја елә аҹыг ҝәлир ки, О, Һизгијала дејир: «Гәзәбими боғмајаҹағам» (Һизг. 8:17, 18).

² Һизгијал бәрк кәдәрләнир. Јерусәлим вә бир заманлар мүгәддәс олан мәбәд инди Јеһованын гәзәбинә туш ҝәлиб, онлары мәһв ҝөзләјир. Јәгин Һизгијал дүшүнүр: «Бәс ҝөрәсән, шәһәрдәки мөмин инсанларын ахыры неҹә олаҹаг? Онлар хилас олаҹаглар? Әҝәр хилас олаҹагларса, бу неҹә олаҹаг?» Һизгијал бу суалларын ҹавабыны чох ҝөзләмәли олмур. Јерусәлимин мәһв олаҹағы барәдә һөкм сәсләнәндән дәрһал сонра  о, ешидир ки, Аллаһын һөкмүнү иҹра едәҹәк кәсләр уҹа сәслә чағырылыр (Һизг. 9:1). Анҹаг ҝөрүнтүнү сејр етдикҹә пејғәмбәрин үрәји сакитләшир. О өјрәнир ки, һамы бир уҹдан мәһв едилмәјәҹәк, салеһ инсанлар хилас олаҹаг.

³ Бу шәр дүнјанын сонуна јахынлашдыгҹа бизи дә бу фикир нараһат едә биләр: ҝөрәсән, бөјүк мүсибәт вахты кимләр хилас олаҹаг? Белә исә ҝәлин нөвбәти суаллары нәзәрдән кечирәк: 1) Һизгијал сонра ҝөрүнтүдә нә ҝөрдү? 2) Бу ҝөрүнтү онун дөврүндә неҹә јеринә јетди? 3) Бу ҝөрүнтүнүн бизим дөврүмүзә һансы аидијјәти вар?

4. Һизгијалын ҝөрүнтүдә ҝөрдүкләрини тәсвир един.

⁴ Һизгијал ҝөрүнтүдә даһа нәләр ҝөрүр? (Һизгијал 9:1—11 ајәләрини охујун.) О ҝөрүр ки, «шимала бахан јухары дарваза тәрәфдән» једди нәфәр ҝәлир. Еһтимал ки, бу јер һиддәт доғуран бүтүн дурдуғу, ја да гадынларын Таммуз аллаһы ағладығы јерә јахын иди (Һизг. 8:3, 14). Једди киши мәбәдин ичәри һәјәтинә дахил олуб мис гурбанҝаһын јанында дајаныр. Бу адамларын ҝәлишинин мәгсәди гурбан ҝәтирмәк дејил. Јеһова артыг бу мәбәддә ҝәтирилән гурбанлары гәбул етмир. Онлардан алтысынын әлиндә топпуз вар. Једдинҹи адам исә онлардан фәргләнир. Онун әјниндә кәтан палтар, «белиндә гәләм-дават», јәни «мирзәнин мүрәккәбгабысы» вар, амма әлиндә топпуз јохдур.

5, 6. Ишарәләнән адамларла бағлы һансы гәнаәтә ҝәлирик? (Фәслин әввәлиндәки шәклә бахын.)

⁵ Гәләм-даватлы киши нә етмәлидир? Јеһова Өзү она ҹидди бир тапшырыг верир: «Шәһәри, Јерусәлими долаш, шәһәрдә төрәдилән бүтүн ијрәнҹ әмәлләрә ҝөрә аһ-налә едәнләрин алнына ишарә гој». Јәгин бу ан Һизгијалын јадына Мисирдәки иманлы исраиллиләр дүшмүшдү. Онлар евләринин гапыларынын јан вә үст тахталарына ганла ишарә гојмушдулар ки, бәла ҝәләндә илк өвладлары сағ галсын (Чых. 12:7, 22, 23). Ҝөрәсән, Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтүдә гәләм-даватлы киши дә инсанларын алнына бу мәгсәдлә ишарә гојурду? Инсанлар Јерусәлим мәһв едиләркән хилас олмаг үчүн ишарәләнирди?

⁶ Онларын нәјин әсасында ишарәләнмәси бу суала ҹаваб верир. Ишарә «шәһәрдә төрәдилән бүтүн ијрәнҹ әмәлләрә ҝөрә аһ-налә едәнләрин алнына» гојулмалы иди. Демәли, ишарәләнәнләр һагда һансы гәнаәтә ҝәлирик? Онлар һәм мәбәддәки бүтпәрәстлијә ҝөрә, һәм дә бүтүн Јерусәлимдә баш алыб ҝедән зоракылыға, әхлагсызлыға вә позғунлуға ҝөрә кәдәрләнирдиләр (Һизг. 22:9—12). Үстәлик, чох ҝүман ки, онлар өз һиссләрини  ҝизләтмирди. Һәмин садиг инсанлар бу мәнфур әмәлләрә икраһ дујдугларыны, пак ибадәтә садиг галдыгларыны сөзләри вә һәрәкәтләри илә ачыг-ајдын нүмајиш етдирирдиләр. Јеһова да мәрһәмәт ҝөстәриб онларын һәјатыны хилас едәҹәкди.

7, 8. Әлиндә топпуз олан кишиләр алдыглары тапшырығы неҹә иҹра етмәли идиләр вә бу ишин сону неҹә олду?

⁷ Бәс әлиндә топпуз олан алты киши алдығы тапшырығы неҹә иҹра етмәли иди? Јеһова онлара ҝөстәриш верди ки, белиндә гәләм-дават олан кишинин ардынҹа ҝедиб алнында ишарә олан адамлардан башга һәр кәси өлдүрсүнләр. Јеһова әлавә етди: «Мүгәддәс мәканымдан башлајын» (Һизг. 9:6). О адамлар тапшырыға Јерусәлимин үрәјиндән, Јеһованын ҝөзүндә мүгәддәслијини итирән мәбәддән башламалы идиләр. Илк өнҹә «мәбәдин гаршысындакы ағсаггаллар», јәни мәбәддә јалан аллаһлара бухур  тәгдим едән 70 Исраил ағсаггалы өлдүрүлмәли иди (Һизг. 8:11, 12; 9:6).

⁸ Бәс бу ишин сону неҹә олду? Һизгијал ҝөрдү ки, белиндә гәләм-дават олан адам Јеһоваја әрз едир: «Әмрини јеринә јетирдим. Бујурдуғун кими етдим» (Һизг. 9:11). Ола билсин, биздә суаллар јараныр: «Бәс Јерусәлим сакинләри илә нә баш верди? Јерусәлим мәһв едиләркән һеч ким хиласа лајиг ҝөрүлмәди?»

9, 10. Јерусәлим мәһв едиләркән сағ галан садиг инсанлардан бәзиләри кимләр иди вә онларла бағлы һансы нәтиҹәјә ҝәлирик?

⁹ 2 Салнамәләр 36:17—20 ајәләрини охујун. Һизгијалын пејғәмбәрлији е. ә.  607-ҹи илдә, Бабил ордусу Јерусәлими вә мәбәди јерлә јексан едәндә јеринә јетди. Бабиллиләр, санки, Јеһованын әлиндә бир ҹам иди. Јеһова бу гәзәб ҹамыны хәјанәткар Јерусәлим әһлинин үзәринә бошалдараг онлары ҹәзаландырды (Әрм. 51:7). Бәс бу ҹәза вахты уҹдантутма һамы мәһв едилди? Хејр. Ҝөрүнтүдән ајдын олду ки, бабиллиләр һамыны өлдүрмәјәҹәк (Јар. 18:22—33; 2 Бут. 2:9, 10а).

¹⁰ Бу мүсибәтдән хејли садиг инсан сағ чыхды. Онларын арасында рәһаблылар, һәбәш Әбәдмәлик, Әрәмја пејғәмбәр, онун мирзәси Бәрух вар иди (Әрм. 35:1—19; 39:15—18; 45:1—5). Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтүдән белә нәтиҹәјә ҝәлирик ки, онлар Јерусәлимдә «төрәдилән бүтүн ијрәнҹ әмәлләрә ҝөрә аһ-налә» едирдиләр (Һизг. 9:4). Онлар шәрдән икраһ етдикләрини, пак ибадәтә садиг галдыгларыны Јерусәлим мәһв едилмәздән әввәл ҝөстәрмишдиләр. Буна ҝөрә дә хиласа лајиг ҝөрүлмүшдүләр.

11. Әлиндә топпуз олан алты киши вә белиндә гәләм-дават олан киши кими тәмсил едирди?

¹¹ Бәс бу садиг инсанларын алнына һәрфи мәнада ишарә гојулмушду? Мүгәддәс Китабын һеч бир јериндә јазылмајыб ки, Һизгијал, јахуд һансыса башга пејғәмбәр Јерусәлими ҝәзиб садиг инсанларын алнына ишарә гојмушду. Демәли, Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтү сәмави аләмдә баш верән ҝөзәҝөрүнмәз һадисәләри ачыглајырды. Белиндә гәләм-дават олан киши вә әлиндә топпуз олан алты киши даим Јеһованын әмринә мүнтәзир дуран садиг мәләкләри тәмсил едирди (Зәб. 103:20, 21). Јеһова хәјанәткар Јерусәлимә чыхардығы һөкмү иҹра етмәк үчүн, сөзсүз ки, мәләкләрдән истифадә етмишди. Мәләкләр хилас олаҹаг кәсләрин алнына, санки, ишарә гојурдулар, јәни нәзарәт едирдиләр ки, уҹдантутма һамы мәһв олмасын.

12, 13. а) Нәјә ҝөрә Јеһова Јерусәлимин үстүнә гәзәбини төкмүшдү вә нә үчүн бизим дөврдә дә О, ејни ҹүр давранаҹаг? б) Хәјанәткар Јерусәлим Христиан дүнјасынын тимсалыдыр? Изаһ един. («Јерусәлим Христиан дүнјасыны тәмсил едир?» адлы чәрчивәјә бахын.)

¹² Тезликлә Аллаһ ҝөрүнмәмиш бир һөкмү иҹра едәҹәк. «О вахт елә бөјүк мүсибәт олаҹаг ки, беләси дүнја јаранандан бәри олмамышдыр вә бир даһа олмајаҹаг» (Мәт. 24:21). Бу ваҹиб һадисәни ҝөзләдијимиз мүддәтдә биздә белә суаллар јарана биләр: Бөјүк мүсибәт вахты уҹдантутма һамы мәһв едиләҹәк? Јеһоваја пак шәкилдә ибадәт едән кәсләр хилас олмаг үчүн неҹәсә ишарәләнәҹәк? Башга сөзлә, белиндә гәләм-дават олан кишинин ҝөрдүјү иш бизим дөврүмүзә дә аиддир? Бу суалларын ҹавабы «бәли»дир. Нәјә ҝөрә белә нәтиҹәјә ҝәлирик? Ҝәлин бир даһа Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтүјә гајыдаг.

¹³ Јеһованын гәдим Јерусәлим үзәринә гәзәбини төкмәсинә нә сәбәб олмушду? Бир даһа Һизгијал 9:8, 9 ајәләринә нәзәр салын. (Ајәләри охујун.) Һизгијал горхмушду ки, Јерусәлим мәһв едилән заман олан-галан исраиллиләр дә гырылаҹаг. Һәмин вахт Јеһова белә һөкм чыхармасына дөрд сәбәб ҝәтирмишди. Биринҹиси, халгын ҝүнаһы ағыр, чох ағыр иди *. Икинҹиси, Јәһудада ган су јеринә ахырды. Үчүнҹүсү, Јәһуда падшаһлығынын мәркәзи олан Јерусәлим фитнә-фәсад јувасы иди. Дөрдүнҹүсү, ҹамаат өзүнү инандырырды ки, Јеһова онларын мәнфур әмәлләрини ҝөрмүр, беләликлә дә, өз әмәлләринә һагг газандырырды. Мәҝәр бу дөрд сәбәб зоракы, имансыз вә мәнәви ҹәһәтдән позулмуш бу дүнјаја да һөкм кәсмәк үчүн әсас дејил? Јеһова дәјишмир, одур ки, Һизгијалын дөврүндә Онда гәзәб ојадан амилләр бу ҝүн дә Онда ејни һиссләри доғурур (Јаг. 1:17; Мәл. 3:6). Буна ҝөрә дә әлиндә топпуз олан алты кишинин вә белиндә гәләм-дават олан кишинин бу ҝүн дә ҝөрүләси иши вар.

14, 15. Һарадан билирик ки, Јеһова фәлакәт ҝөндәрмәздән әввәл инсанлары хәбәрдар едир?

¹⁴ Бәс Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтү бизим дөврүмүздә неҹә јеринә јетир? Әҝәр бу ҝөрүнтүнүн кечмишдә неҹә јеринә јетдијинә бахсаг, инди вә ҝәләҹәкдә баш верәҹәк һадисәләр һагда чох шеј өјрәнә биләрик. Ҝәлин Һизгијалын пејғәмбәрлијинә әсасән баш вермиш вә баш верәҹәк һадисәләрдән бәзиләрини нәзәрдән кечирәк.

¹⁵ Јеһова фәлакәт ҝөндәрмәздән әввәл хәбәрдарлыг едир. Бу нәшрин 11-ҹи фәслиндә арашдырдыг ки, Јеһова Һизгијалы Исраил әһлинә ҝөзәтчи гојмушду (Һизг. 3:17—19). Е. ә. 613-ҹү илдән башлајараг, Һизгијал исраиллиләрә хәбәрдарлыг едирди ки, тезликлә мәһв едиләҹәкләр. Диҝәр пејғәмбәрләр, мәсәлән, Әшија да, Әрәмја да Јерусәлимин башына фәлакәт ҝәләҹәји барәдә хәбәрдарлыг едирди (Әшј. 39:6, 7; Әрм. 25:8, 9, 11). Бизим  дөврүмүздә дә Јеһова Мәсиһ васитәсилә бир нечә мәсһ олунмушдан ибарәт кичик груп тәјин едиб вә онлара тапшырыб ки, һәм пак шәкилдә ибадәт едәнләри, јәни евиндәки гуллугчулары гидаландырсынлар, һәм дә инсанлары јахынлашан бөјүк мүсибәт барәдә хәбәрдар етсинләр (Мәт. 24:45).

16. Јеһованын халгы хилас олаҹаг кәсләри ишарәләјир? Изаһ един.

¹⁶ Јеһованын халгы хилас олаҹаг кәсләри ишарәләмир. Һизгијала Јерусәлими ҝәзиб хиласа лајиг кәсләрин алнына ишарә гојмаг тапшырылмамышды. Бу ҝүн дә Јеһованын халгына белә бир бујруг верилмәјиб. Әксинә, Мәсиһин евинин гуллугчулары олан бизләрә тәблиғ етмәк тапшырылыб. Биз Аллаһын Падшаһлығы һагда мүждәни ҹан-дилдән тәблиғ едәрәк вә инсанлары бу шәр дүнјанын сүрәтлә өз сонуна јахынлашдығы барәдә хәбәрдар едәрәк алдығымыз тапшырыға ҹидди јанашдығымызы ҝөстәририк (Мәт. 24:14; 28:18—20). Беләликлә, биз тәмизгәлбли инсанлара пак ибадәтә ҝәлмәјә көмәк едирик (1 Тим. 4:16).

17. Ишарәләнмәк үчүн инсанлар нә етмәлидирләр?

¹⁷ Гаршыдакы фәлакәтдән сағ чыхмаг үчүн инсанлар иманларыны бу ҝүн сүбут етмәлидирләр. Ҝөрдүјүмүз кими, Јерусәлим е. ә. 607-ҹи илдә дармадағын едиләркән сағ галан кәсләр шәрә нифрәт етдикләрини, пак ибадәтә садиг галдыгларыны әввәлҹәдән нүмајиш етдирмишдиләр. Бу ҝүн дә белә олмалыдыр. Инсанлар фәлакәт  ҝәлмәздән әввәл бу дүнјадакы писликләрә ҝөрә аһ-налә етмәли, јәни үрәкдән кәдәрләнмәлидирләр. Һәмчинин өз һиссләрини ҝизләтмәмәлидирләр, сөзләри вә әмәлләри илә пак ибадәтә садиг галдыгларыны нүмајиш етдирмәлидирләр. Бунун үчүн онлар мүждәјә һај вермәли, даим Мәсиһә хас шәхсијјәтә бүрүнмәли, Јеһоваја һәср олундугларынын рәмзи олараг вәфтиз олунмалы вә Мәсиһин гардашларыны сәдагәтлә дәстәкләмәлидирләр (Һизг. 9:4; Мәт. 25:34—40; Ефес. 4:22—24; 1 Бут. 3:21). Јалныз бунлары едән вә бөјүк мүсибәт башлајан вахт артыг Јеһоваја пак шәкилдә ибадәт едән кәсләр хилас олмаг үчүн ишарәләнәҹәк.

18. а) Иса Мәсиһ хиласа лајиг инсанлары нә заман вә неҹә ишарәләјәҹәк? б) Садиг мәсһ олунмушлар да ишарәләнәҹәк? Изаһ един.

¹⁸ Хиласа лајиг кәсләрин ишарәләнмәси сәмави аләмдә баш верәҹәк. Һизгијалын дөврүндә садиг инсанларын хилас үчүн ишарәләнмәсиндә мәләкләр иштирак едирди. Бу ҝүн белиндә гәләм-дават олан адам Иса Мәсиһи тәмсил едир. О, бүтүн халгларын Һакими гисминдә «өз ҹалалында» ҝәләндә бу ролда чыхыш едәҹәк (Мәт. 25:31—33). Мәсиһ јалан дин мәһв олунандан сонра, бөјүк мүсибәт вахты ҝәләҹәк *. Бу һәлледиҹи дөврдә, Армаҝеддонун башламасына аз галмыш Иса Мәсиһ инсанларла бағлы гәрар верәҹәк, киминә «гојун», киминә «кечи» һөкмү чыхараҹаг. Бөјүк издиһамын үзвләринә «гојун» һөкмү  чыхарылаҹаг, јәни алынларына ишарә гојулаҹаг вә бу, онларын әбәди һәјат алаҹағына әламәт олаҹаг (Вәһј 7:9—14; Мәт. 25:34—40, 46). Бәс садиг мәсһ олунмушлар барәдә нә демәк олар? Онларын Армаҝеддондан сағ чыхмаг үчүн ишарәләнмәјә еһтијаҹы јохдур. Онлар ја өлмәздән әввәл, ја да бөјүк мүсибәт башламаздан әввәл сонунҹу дәфә мөһүрләнәҹәк. Армаҝеддон башламаздан әввәл исә ҝөјә галхаҹаглар (Вәһј 7:1—3).

19. Иса бу шәр дүнјаја чыхарылан һөкмү кимләрлә бирҝә иҹра едәҹәк? («Аһ-налә етмәк, ишарә гојмаг, өлдүрмәк. Нә заман вә неҹә?» адлы чәрчивәјә бахын.)

¹⁹ Сәмави Падшаһ Иса Мәсиһ вә онун сәмави ордусу бу шәр дүнјаја кәсилмиш һөкмү иҹра едәҹәк. Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтүдә кәтан палтар ҝејинмиш киши инсанлары ишарәләјиб гуртармајынҹа әлиндә топпуз олан алты киши мәһв етмәјә башламады (Һизг. 9:4—7). Ҝәләҹәкдә дә әввәлҹә Иса бүтүн халглардан олан инсанлара һөкм чыхараҹаг вә гојунлары хилас үчүн ишарәләјәҹәк. Сонра исә Армаҝеддон вахты Иса мүгәддәс мәләкләрдән вә 144 000 һакимијјәт шәрикиндән ибарәт сәмави ордусу илә бу шәр дүнјаја гаршы вурушуб ону бүсбүтүн мәһв едәҹәк. Пак шәкилдә ибадәт едән инсанлары исә јени дүнјаја говушдураҹаг (Вәһј 16:14—16; 19:11—21).

20. Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтүдәки гәләм-даватлы киши образы бизи нәјә әмин едир?

²⁰ Һизгијалын ҝөрдүјү ҝөрүнтүдәки гәләм-даватлы киши образы биздә әминлик һисси јарадыр. Там әмин ола биләрик ки, Јеһова шәр инсанларла бир јердә салеһ инсанлары да мәһв етмәјәҹәк (Зәб. 97:10). Биз билирик ки, хиласа лајиг ҝөрүлүб ишарәләнмәк үчүн нә етмәлијик. Јеһоваја ибадәт едән бизләр вар ҝүҹүмүзлә мүждәни тәблиғ етмәли вә Шејтан дүнјасындакы мәнфур әмәлләрә ҝөрә аһ-налә чәкән инсанлара хәбәрдарлыг етмәлијик. Бунун сајәсиндә биз «әбәди һәјата апаран јолда јеримәјә мејли олан» инсанлара пак ибадәтә ҝәлмәјә, беләликлә дә ишарәләниб Аллаһын вәд етдији јени дүнјада јашамаға көмәк едә биләрик (Һәв. 13:48).