1-3. (a) Sambu na nki Ezekiele ke yituka ngolo mpi kufwa ya Yeruzalemi me longa yandi nki? (b) Inki bangiufula beto ta tadila?

EZEKIELE ke yituka ngolo! Yandi me katuka kumona na mbona-meso mambu ya nzanzi yina Bayuda yina kolamaka ke sala na tempelo na Yeruzalemi. * Bayuda yai me bebisa kibeni kisika ya mfunu ya lusambu ya bunkete na Izraele. Kansi, bo me suka kaka ve na kubebisa tempelo. Insi ya Yuda me fuluka ti mambu ya mubulu mpi mpila ya kuyidika mambu kele diaka ve. Yehowa me wa mpasi ya ngolo sambu na mambu yina bantu ya yandi ponaka ke sala, yo yina yandi ke songa Ezekiele nde: “Mono ta sala mambu na makasi.”—Ezek. 8:17, 18.

² Ezekiele waka mpasi kibeni ntangu yandi zabaka nde Yehowa ta sadila Yeruzalemi ti tempelo na yo yina vandaka ntete ya santu mambu na makasi mpi nde yandi ta fwa yo! Ziku Ezekiele ke kudiyula nde: ‘Inki ta kumina bantu ya kwikama yina kele na Yeruzalemi? Keti bo ta guluka? Kana yo ke mpidina, nki mutindu yo ta salama?’ Ezekiele bakaka bamvutu nswalu. Na mbala mosi yandi waka lusambisu ya mpasi ya Yeruzalemi mpi ndinga ya ngolo yina bo vandaka kubinga bantu yina ta pesa mbanza ndola ya Nzambi. (Ezek. 9:1) Na mbona-meso yina, Ezekiele ke longuka mambu  mingi yina ke pesa yandi kikesa; yandi me zaba nde bo ta fwa bantu ya mbi kansi bantu ya mbote ta guluka.

³ Sambu beto ke vingila nsuka ya nsi-ntoto yai ya mbi, beto mpi lenda sosa kuzaba bantu yina ta guluka na mpasi ya nene yina ke finama. Yo yina, beto tadila bangiufula yai: (1) Inki Ezekiele monaka na nima na mbona-meso yina? (2) Inki mutindu mbona-meso yango lunganaka na bilumbu na yandi? (3) Mbona-meso yango ke tendula nki sambu na bilumbu na beto?

4. Na nima nki mambu Ezekiele monaka mpi waka na mbona-meso yina?

⁴ Na nima nki mambu Ezekiele monaka mpi waka na mbona-meso? (Tanga Ezekiele 9:1-11.) Babakala nsambwadi yina katukaka “na ndambu ya kielo ya zulu yina ke tala na ndambu ya nordi,” ziku pene-pene ya kisika yina kidimbu ya ke tedimisaka kimpala vandaka to kisika yina bankento vandaka kudila nzambi Tamuzi. (Ezek. 8:3, 14) Babakala yina nsambwadi kotaka na kibansala ya kati ya tempelo mpi bo telamaka pene-pene ya mesa-kimenga ya kwivre. Kansi babakala yai kwisaka ve sambu na kupesa kimenga. Yehowa vandaka diaka ve kundima bimenga yina bo vandaka kupesa na ntangu yina na tempelo. Babakala sambanu na kati na bo telamaka, “konso muntu vandaka ti kinwaninu na maboko na yandi sambu na kubuka.” Bakala yina ya nsambwadi swaswanaka kibeni. Yandi lwataka lele ya lino mpi yandi vandaka ve ti kinwaninu kansi yandi vandaka ti “kima yina sekretere ke tulaka tinta” to mutindu noti na nsi ya lutiti ke tuba, “kima yina nsekudi ke tulaka tinta.”

5, 6. Inki kuminaka bantu yina bo tulaka kidimbu? (Tala kifwanisu ya luyantiku ya kapu.)

⁵ Bakala yina vandaka ti kima ya kutudila tinta vandaka kusala nki? Yehowa pesaka yandi mukumba yai ya nene: “Luta na mbanza, na Yeruzalemi, mpi tula kidimbu na bambunzu ya bantu yina ke dila mpi ke bokuta sambu na mambu yonso ya nzanzi yina ke salama na mbanza.” Ziku na ntangu yina Ezekiele yibukaka bantu ya Izraele ya kwikama yina tulaka kidimbu ya menga na dibaya ya zulu ya bakielo mpi na makunzi na yo; kidimbu yai vandaka kumonisa nde bana na bo ya ntete ta guluka. (Kub. 12:7, 22, 23) Na mbona-meso ya Ezekiele, bakala yina vandaka ti kima ya kutudila tinta zolaka kutula kidimbu na bambunzu ya bantu; keti kidimbu yai vandaka kumonisa mpi nde muntu yina kele na yo ta guluka ntangu bo ta fwa Yeruzalemi?

⁶ Beto ta zwa mvutu na ngiufula yai kana beto tadila mfunu ya kidimbu yango. Bo vandaka kutula yo na bambunzu ya bantu yina vandaka ‘kudila mpi kubokuta’ sambu na mambu ya nzanzi yina vandaka ‘kusalama na mbanza.’ Inki beto lenda tuba sambu na bantu yina bo tulaka kidimbu? Ntete, bo vandaka na mpasi ya ngolo sambu na lusambu ya biteki yina vandaka kusalama na tempelo mpi sambu na mambu yonso ya mubulu, mansoni mpi mambu ya mbi yina vandaka kusalama mingi na Yeruzalemi. (Ezek. 22:9-12) Diaka, ziku bo kukaka ve kubumba mpasi yina bo vandaka kuwa.  Mambu yina bantu yai ya masonga vandaka kutuba mpi kusala monisaka mpenza nde bo vandaka kuvweza mambu yina vandaka kusalama na insi mpi nde bo kudipesaka na lusambu ya bunkete. Yehowa gulusaka bantu yai ya masonga sambu na mawa na yandi.

7, 8. Inki mutindu babakala yina vandaka ti binwaninu ya kufwila lungisaka mukumba na bo mpi mambu sukaka nki mutindu?

⁷ Ebuna, nki mutindu babakala sambanu yina vandaka ti binwaninu ya kubuka lungisaka mukumba na bo? Ezekiele waka bantuma yai ya Yehowa pesaka bo: Beno landa bakala yina kele ti kima ya kutudila tinta mpi beno fwa bantu yonso katula kaka bantu yina kele ti kidimbu na bambunzu na bo. Yehowa tubaka nde, “Beno fwete yantika na kisika na mono ya santu.” (Ezek. 9:6) Yo lombaka nde bantu yango kuyantika kufwa bantu na kisika ya mfunu ya Yeruzalemi disongidila na tempelo yina vandaka diaka ve kisika ya santu na meso ya Yehowa. Yo lombaka nde bo fwa ntete “bankuluntu yina vandaka na ntwala ya nzo,” disongidila bankuluntu 70 ya Izraele yina vandaka na tempelo mpi bo vandaka kupesa ndumbu na banzambi ya luvunu.—Ezek. 8:11, 12; 9:6.

 ⁸ Mambu sukaka nki mutindu? Ntangu Ezekiele landaka kutala mpi kuwidikila, bakala yina vandaka ti kima ya kutudila tinta pesaka rapore na yandi na Yehowa; yandi tubaka nde: “Mono me sala kaka mutindu nge songaka mono.” (Ezek. 9:11) Beto lenda kudiyula nde: ‘Inki mutindu mambu sukaka sambu na bantu ya Yeruzalemi? Keti kuvandaka ti bantu ya kwikama yina gulukaka ntangu bo fwaka Yeruzalemi?’

9, 10. Banani vandaka bantu ya kwikama yina gulukaka ntangu bo fwaka Yeruzalemi mpi nki beto lenda tuba sambu na bo?

⁹ Tanga 2 Bansangu 36:17-20. Mbikudulu ya Ezekiele lunganaka na mvu 607 N.T.B. ntangu basoda ya Babilone fwaka Yeruzalemi ti tempelo na yo. Basoda ya Babilone vandaka bonso “dikopa . . . na maboko ya Yehowa,” disongidila bisadilu yina Yehowa sadilaka sambu na kupesa ndola na Yeruzalemi yina kolamaka. (Yer. 51:7) Keti bo fwaka bantu ya mbi ti ya mbote? Ve. Mbona-meso ya Ezekiele tubaka nde basoda ya Babilone ta fwa ve bantu ya nkaka.—Kuy. 18:22-33; 2 Pie. 2:9.

¹⁰ Mwa bantu ya kwikama gulukaka, mu mbandu bantu ya dikanda ya Rekabi, Ebedi-meleki muntu ya Etiopia, profete Yeremia mpi Baruki, sekretere na yandi. (Yer. 35:1-19; 39:15-18; 45:1-5) Mbona-meso ya Ezekiele ke pusa beto na kutuba nde ziku bantu yai vandaka ‘kudila mpi kubokuta sambu na mambu yonso ya nzanzi’ yina vandaka kusalama na Yeruzalemi. (Ezek. 9:4) Ziku na ntwala nde bo fwa Yeruzalemi, bo monisaka nde bo vandaka kuvweza na ntima ya mvimba mambu ya mbi mpi nde bo kudipesaka na lusambu ya bunkete, yo yina bo kudikotisaka na kati ya bantu yina zolaka kuguluka.

11. Babakala sambanu yina vandaka ti binwaninu ya kufwila mpi bakala yina vandaka ti kima yina sekretere ke tudilaka tinta vandaka kumonisa banani?

¹¹ Keti bo tulaka bantu yai ya kwikama kidimbu na mutindu ya kieleka sambu na kuguluka? Kele ve ata ti verse mosi ya ke monisa nde Ezekiele to profete ya nkaka kwendaka na Yeruzalemi mpi tulaka kibeni kidimbu na bambunzu ya bantu ya kwikama. Ya kieleka, mbona-meso ya Ezekiele ke tubila mambu yina vandaka kusalama na zulu mpi yina bantu lendaka ve kumona. Bakala yina vandaka ti kima yina sekretere ke tudilaka tinta mpi babakala sambanu yina vandaka ti binwaninu ya kubuka, vandaka kumonisa bawanzio ya kwikama ya Yehowa yina ke vandaka ntangu yonso ya kuyilama sambu na kulungisa luzolo na yandi. (Nk. 103:20, 21) Ya kieleka, Yehowa sadilaka bawanzio na yandi sambu na kupesa ndola na Yeruzalemi yina kondaka kwikama. Mutindu bawanzio tulaka kidimbu ya kifwani na bambunzu ya bantu yina zolaka kuguluka, vandaka kumonisa nde bo ta fwa ve bantu ya mbi ti ya mbote.

12, 13. (a) Sambu na nki Yehowa wilaka Yeruzalemi makasi mpi sambu na nki beto ke ndima nde yandi ta sala mutindu mosi na bilumbu na beto? (b) Keti mabundu ya Kikristu kele kizuzi ya ke monisa Yeruzalemi yina kondaka kwikama? Tendula. (Tala lupangu “Keti Mabundu ya Kikristu Kele Kizuzi ya Ke Monisa Yeruzalemi?”)

¹² Kubika fioti, Nzambi ta pesa bantu ndola mosi ya ngolo yina me salamaka ntete ve, disongidila “mpasi ya nene . . . , mpasi mosi  ya me bwaka ntete ve katuka na luyantiku ya nsi-ntoto tii bubu yai, ve, mpi yo ta bwa diaka ve.” (Mat. 24:21) Ntangu beto ke vingila mpasi yai, beto lenda kudiyula mwa bangiufula yai ya mfunu: Keti Nzambi ta fwa bantu ya mbi mpi ta gulusa bantu ya mbote? Keti bo ta tula bansadi ya Yehowa kidimbu na mutindu mosi buna sambu na kuguluka? Na bangogo ya nkaka, keti mbona-meso ya Ezekiele ya bakala yina vandaka ti kima ya kutudila tinta ke lungana na bilumbu na beto? Mvutu na bangiufula yonso tatu kele nde, ee. Sambu na nki beto ke tuba mutindu yai? Sambu na kubaka mvutu, beto tadila diaka mbona-meso ya Ezekiele.

¹³ Keti nge ke yibuka sambu na nki Yehowa wilaka Yeruzalemi ya ntama makasi? Tala diaka mambu ya kele na Ezekiele 9:8, 9. (Tanga.) Ntangu Ezekiele vandaka kudiyangisa nde mbala ya nkaka “bantu yonso ya Izraele yina me bikala” ta fwa ntangu Nzambi ta pesa bo ndola, Yehowa songaka yandi bikuma iya yina pusaka yandi na kusala yo. Ya ntete, “kifu” ya dikanda ya Izraele vandaka “nene, nene kibeni.” * Ya zole, insi ya Yuda fulukaka “ti menga ya bo me tiamuna.” Ya tatu, Yeruzalemi, nto-mbanza ya kimfumu ya Yuda fulukaka “ti mambu ya mbi.” Ya iya, bantu vandaka kusala mambu ya mbi na luzolo yonso mpi bo vandaka kuyindula nde Yehowa vandaka ‘kumona ve’ mambu ya mbi yina bo vandaka kusala. Mambu yai ke monisa kibeni nde bikuma yina ke pusa Yehowa na kuwila nsi-ntoto yai ya mbi makasi kele mutindu mosi ti bikuma yina pusaka yandi na kuwila Yeruzalemi ya ntama makasi! Ya kieleka, sambu Yehowa “ke balukaka ve mpi ke sobaka ve,” mambu yina pusaka yandi na kuwa makasi ya lunungu na bilumbu ya Ezekiele, ta pusa yandi mpi na kusala mutindu mosi na bilumbu na beto. (Yak. 1:17; Mal. 3:6) Yo yina, beto ke ndima nde babakala sambanu yina vandaka ti binwaninu ya kubuka mpi bakala yina vandaka ti kima ya kutudila tinta ta vanda kibeni ti kisalu ya kusala na bilumbu na beto!

14, 15. Inki bambandu ke monisa nde Yehowa ke kebisaka bantu na ntwala ya kufwa bo?

¹⁴ Ebuna nki mutindu mbona-meso ya Ezekiele ke lungana na bilumbu na beto? Kana beto yibuka mutindu yo lunganaka na ntangu ya ntama, yo ta sadisa beto na kuzaba mambu yina beto fwete vingila bubu yai mpi na bilumbu ke kwisa. Beto tadila mwa mambu ya mbikudulu ya Ezekiele yina me lunganaka dezia mpi yina ta lungana na bilumbu ke kwisa.

¹⁵ Yehowa ke kebisaka bantu na ntwala ya kufwa bo. Mutindu beto monaka yo na Kapu 11 ya mukanda yai, Yehowa pesaka Ezekiele kisalu ya “nkengidi ya nzo ya Izraele.” (Ezek. 3:17-19) Banda na mvu 613 N.T.B., Ezekiele vandaka kibeni kukebisa bantu ya Izraele nde ntangu yina Nzambi ta fwa bo me finama. Baprofete ya nkaka mu mbandu, Yezaya mpi Yeremia pesaka mpi lukebisu sambu na bampasi yina zolaka kukumina Yeruzalemi. (Yez. 39:6, 7; Yer. 25:8, 9, 11) Bubu yai na nzila ya Kristu, Yehowa ke sadilaka kimvuka mosi ya fioti ya Bakristu yina bo me tulaka mafuta  sambu na kudisa bansadi to bampika na yandi mpi kukebisa bantu ya nkaka na yina me tala mpasi ya nene yina ke finama nswalu.—Mat. 24:45.

16. Keti bansadi ya Yehowa ke tulaka bantu yina ta guluka kidimbu? Tendula.

¹⁶ Bansadi ya Yehowa ke tulaka ve bantu yina ta guluka kidimbu. Kuvila ve nde Nzambi songaka ve Ezekiele na kukwenda na Yeruzalemi mpi na kutula bantu kidimbu sambu bo guluka. Mutindu mosi, Yehowa me pesa ve bansadi na yandi bubu yai kisalu ya kutula bantu yina me fwana kidimbu sambu na kuguluka. Kansi sambu beto kele bampika ya nzo ya kimpeve ya Kristu, beto kele ti kisalu ya kulonga. Beto ke monisaka nde beto ke bakaka ve na nsaka kisalu yai, kana beto ke longa ti kikesa yonso nsangu ya mbote ya Kimfumu ya Nzambi mpi kana beto ke kebisa bantu na kikesa yonso nde kubika fioti nsi-ntoto yai ta fwa. (Mat. 24:14; 28:18-20) Yo yina, beto kele ti mukumba ya kusadisa bantu ya ntima-masonga na kukwisa na lusambu ya bunkete.—1 Tim. 4:16.

17. Konso muntu fwete sala nki bubu yai sambu bo tula yandi kidimbu sambu na kuguluka na bilumbu ke kwisa?

¹⁷ Sambu na kuguluka ntangu Nzambi ta fwa bantu, konso muntu fwete monisa lukwikilu bubu yai. Mutindu beto me tubila yo dezia, bantu yina gulukaka ntangu bo fwaka Yeruzalemi na mvu 607 N.T.B., monisaka na ntwala nde bo vandaka kumenga na ntima ya mvimba mambu ya mbi mpi nde bo kudipesaka na lusambu ya bunkete. Yo kele mutindu mosi bubu yai. Na ntwala nde Nzambi kufwa bantu, konso muntu fwete wa mpasi ya ngolo na ntima, disongidila ‘kudila mpi kubokuta’ sambu na mambu ya mbi ya ke salama na nsi-ntoto yai. Diaka, na kisika ya kubumba mpasi  yina bo ke waka, bo fwete monisa na mambu yina bo ke tubaka mpi ke salaka nde bo me kudipesaka na lusambu ya bunkete. Inki mutindu bo lenda sala yo? Bo fwete ndima nsangu ya mbote yina bo ke longa bubu yai, bo fwete landa kulwata kimuntu ya Kristu, bo fwete baka mbotika sambu na kumonisa nde bo me kudipesaka na Yehowa mpi bo fwete pesa bampangi ya Kristu maboko na kwikama yonso. (Ezek. 9:4; Mat. 25:34-40; Baef. 4:22-24; 1 Pie. 3:21) Kaka bantu yina ke salaka mambu yai bubu yai mpi bantu yina ta vanda ya kwikama ntangu mpasi ya nene ta yantika, bo bantu ta baka kidimbu sambu na kuguluka.

18. (a) Inki mutindu Yezu Kristu ta tula bantu ya me fwana kidimbu mpi nki ntangu yandi ta sala yo? (b) Keti bo ta tula Bakristu ya kwikama yina bo me tulaka mafuta kidimbu sambu na kuguluka? Tendula.

¹⁸ Kisalu ya kutula bantu yina me fwana kidimbu ta salama na zulu. Na bilumbu ya Ezekiele, bawanzio vandaka ti kisalu ya kutula bantu ya kwikama kidimbu sambu na kuguluka. Bubu yai, bakala yina vandaka ti kima yina sekretere ke tudilaka tinta kele Yezu Kristu ntangu yandi ta “kwisa na nkembo na yandi” sambu na kusambisa makanda yonso. (Mat. 25:31-33) Yezu ta kwisa na nsungi ya mpasi ya nene na nima ya kufwa ya mabundu ya luvunu. * Na nsungi yina ya mfunu, na ntwala nde Armagedoni kuyantika, Yezu ta sambisa bantu mpi ta tuba banani kele mameme mpi banani kele bankombo. Yandi ta tula bantu ya “kimvuka mosi ya nene” kidimbu yina ta monisa nde bo kele mameme mpi nde bo “ta baka luzingu ya mvula na mvula.” (Kus. 7:9-14; Mat. 25:34-40, 46) Ebuna nki ta kumina Bakristu ya kwikama yina bo me tulaka mafuta? Bo ta tula bo ve kidimbu sambu bo guluka na Armagedoni.  Kansi, bo ta tula bo kidimbu ya nsuka na ntwala nde bo fwa to na ntwala nde mpasi ya nene kuyantika. Na nima, na ntangu mosi buna na ntwala nde Armagedoni kuyantika, bo ta kwenda na zulu.—Kus. 7:1-3.

19. Banani ta vanda ti Yezu ntangu yandi ta fwa nsi-ntoto yai? (Tala lupangu “Kudila, Kubokuta, Kutula Kidimbu mpi Kubuka—Inki Ntangu mpi Nki Mutindu?”)

¹⁹ Yezu Kristu, Ntotila ya zulu, mpi basoda na yandi ta fwa nsi-ntoto yai. Na mbona-meso ya Ezekiele, babakala sambanu yina vandaka ti binwaninu ya kubuka yantikaka kufwa bantu ntangu bakala yina lwataka lele ya lino manisaka kisalu na yandi ya kutula kidimbu. (Ezek. 9:4-7) Mutindu mosi, na bilumbu ke kwisa bo ta yantika kufwa bantu ntangu Yezu ta manisa kusambisa bantu ya makanda yonso mpi kutula mameme kidimbu sambu bo guluka. Na nima, na nsungi ya bitumba ya Armagedoni, Yezu ta twadisa basoda ya zulu, disongidila bawanzio ya santu mpi bantotila 144 000 sambu na kunwanisa mpi kufwa nsi-ntoto yai ya mbi mpi kugulusa bansadi ya Nzambi sambu bo zinga na nsi-ntoto ya mpa.—Kus. 16:14-16; 19:11-21.

20. Inki malongi ya ke pesa kivuvu beto me baka na mbona-meso ya Ezekiele ya ke tubila bakala yina vandaka ti kima yina sekretere ke tudilaka tinta?

²⁰ Beto kele kibeni na ntonda sambu na malongi ya ke pesa kivuvu yina beto ke baka na mbona-meso ya Ezekiele yina ke tubila bakala yina vandaka ti kima yina sekretere ke tudilaka tinta! Beto ke tula kibeni ntima nde Yehowa ta fwa bantu ya mbi mpi ta gulusa bantu ya mbote. (Nk. 97:10) Beto me zaba mambu yina beto fwete sala bubu yai sambu na kubaka kidimbu yina ta sala nde beto guluka na bilumbu ke kwisa. Beto bansadi ya Yehowa, beto ke vandaka ti lukanu ya kupesa kibeni maboko na kisalu ya kulonga nsangu ya mbote mpi na kukebisa bantu yina ke dila mpi ke bokuta sambu na mambu ya mbi ya ke salama na nsi-ntoto ya Satana. Yo yina, beto kele ti mukumba ya kusadisa bantu yina kele ti “nkadilu ya mbote sambu na kubaka luzingu ya mvula na mvula” na kuvukana ti beto na lusambu ya bunkete mpi na kudikotisa na ndonga ya bantu yina bo ta tula kidimbu sambu na kuguluka mpi kuzinga na nsi-ntoto ya mpa yina Nzambi me silaka.—Bis. 13:48.