1, 2. (a) Ẹjiroro vẹ a rọ salọ ẹkẹ otọ jọ fihọ akotọ? (Rri uwoho nọ o rrọ uke obe na.) (b) Imuẹro vẹ eruẹaruẹ na e kẹ ahwo nọ a jọ igbo na?

IZIKIẸL ọ jọ eruẹaruẹ urere riẹ ruẹ nọ ẹkẹ otọ jọ ọ riẹ nọ a salọ rọkẹ ẹjiroro obọdẹ jọ. Orọnikọ a salọ iẹe re o jọ ukuoriọ orua Izrẹl jọ họ, rekọ a salọ iẹe re o jọ kẹ Jihova. Izikiẹl ọ tẹ jẹ ruẹ okpẹwho jọ nọ odẹ riẹ u siuru gaga. Abọ nana eruẹaruẹ na o kẹ ahwo nọ a jọ igbo na obọdẹ imuẹro jọ, inọ: Jihova ọ te jọ kugbe ai nọ a te zihe kpobọ ẹkwotọ ezi rai na no.

² Izikiẹl ọ romatotọ dhesẹ abọ sa-sa ẹkẹ otọ na kẹ omai. Joma ta kpahe eruẹaruẹ nana nọ mai idibo Jihova ma rẹ sai wuhrẹ eware buobu no ze na.

3. Abọ isoi vẹ i ru ẹkẹ otọ nọ Jihova ọ salọ na via, kọ eme a jẹ jọ eria nana ru? (Rri ẹkpẹti na, “Ẹkẹ Otọ nọ Wha rẹ Nyaseba.”)

³ Ẹkẹ otọ obọdẹ na o te ikiubiti idu udhegbisoi (25,000; koyehọ emaele eree) no ẹkpẹlobọ ovatha-ọre rite obọze ovatha-ọre, gbe ikiubiti idu udhegbisoi (25,000) no ovatha-ọre rite ukiediwo-ọre. A se ẹkẹ otọ nana nọ o wo abọ ene ẹrẹrẹe na, “ẹkẹ otọ na soso.” A ghale riẹ kpohọ abasa. Abọ  obehru ọ jọ rọkẹ ahwo Livae, abọ udevie na o tẹ jọ rọkẹ etẹmpol na gbe izerẹ na. Abọ ivẹ nana họ “ẹkẹ otọ ọrẹri” na. “Oria nọ o kiọkọ” nọ o kawo vi abọ ivẹ nana o jọ oria “nọ a rẹ jọ ru eware sa-sa.” O jọ rọkẹ okpẹwho na.​—Izik. 48:15, 20.

4. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ẹkẹ otọ nọ a salọ re o jọ kẹ Jihova na ze?

⁴ Eme ma rẹ sai wuhrẹ no ẹkẹ otọ nọ a salọ re o jọ kẹ Jihova na ze? Nọ orọnọ ẹkẹ otọ nana Jihova ọ kake salọ fihọ akotọ taure a tẹ te ghale kẹ erua na, Jihova ọ rọ ere dhesẹ nọ oria nana nọ u wobọ kugbe egagọ riẹ na oye o mai wuzou evaọ ẹkwotọ na soso. (Izik. 45:1) Ababọ avro, Jihova nọ a kake kẹ ẹkẹ otọ taure a tẹ te kẹ ahwo na ọrai na u wuhrẹ ahwo nọ a jọ igbo na okpoware jọ. O gwọlọ nọ egagọ Jihova a rẹ rọ karo evaọ uzuazọ rai. Epọvo na re nẹnẹ, eware nọ i kpomahọ egagọ Ọghẹnẹ, wọhọ, isase Ebaibol, iwuhrẹ nọ ma rẹ nya, gbe usi uwoma ota, họ eware nọ e mai wuzou kẹ omai. Ma tẹ rọ aro kele Jihova rehọ eware nọ i fo karo, u ti ru omai rọ egagọ Jihova karo evaọ uzuazọ mai.

5, 6. (a) Amono a wo okpẹwho na? (b) Eme okpẹwho na u dikihẹ kẹ hẹ, kọ fikieme?

⁵ Se Izikiẹl 48:15. Eme “okpẹwho na” avọ otọ nọ o wariẹ e riẹ họ na i dikihẹ kẹ? (Izik. 48:16-18) Evaọ eruẹaruẹ na, Jihova ọ ta kẹ Izikiẹl nọ: “Wha rẹ rehọ oria [jọ] kẹ okpẹwho na . . . Ahwo uwou Izrẹl kpobi a ti woi.” (Izik. 45:6, 7) Onana u dhesẹ nọ, okpẹwho na avọ otọ nọ o wariẹ e riẹ họ na e rrọ usu “ẹkẹ otọ ọrẹri” nọ a “nyaseba kẹ Jihova” na ha. (Izik. 48:9) Nọ ma riẹ ere no na, joma ta kpahe oware nọ ma rẹ sai wuhrẹ no ọruẹrẹfihotọ okpẹwho na ze nẹnẹ.

⁶ Rekọ re ma tẹ te riẹ oware nọ okpẹwho na o rẹ sai wuhrẹ omai, joma kake ta kpahe oware nọ okpẹwho na u dikihẹ kẹ hẹ. O rẹ sai dikihẹ kẹ okpẹwho Jerusalẹm avọ etẹmpol riẹ nọ a wariẹ bọ na ha. Fikieme? Keme okpẹwho nọ Izikiẹl ọ ruẹ evaọ eruẹaruẹ na o wo etẹmpol ho. U te no ere no, okpẹwho na u dikihẹ kẹ okpẹwho ọvuọvo evaọ ẹkwotọ nọ ahwo Izrẹl a wariẹ muhọ eria na ha. Fikieme? Keme ahwo nọ a no igbo ze na hayo emọ rai a bọ okpẹwho ọvuọvo nọ o wo eware nọ a dhesẹ evaọ eruẹaruẹ nana ha. Ofariẹ, okpẹwho na ọ sae jọ okpẹwho nọ ọ rrọ obọ odhiwu hu. Fikieme? Keme a bọ riẹ fihọ otọ “nọ o rrọ kẹ ahwo kpobi [hayo otọ nọ a rẹ jọ ru eware sa-sa nọ e rrọ ọrẹri hi],” onọ u ru rie wo ohẹriẹ no uwou nọ a bọ fihọ otọ nọ a salọ rọkẹ iruẹru egagọ ọvo.​—Izik. 42:20.

7. Eme o wọhọ nọ okpẹwho nọ Izikiẹl ọ ruẹ na u dikihẹ kẹ? (Rri uwoho nọ o rrọ emuhọ uzou nana.)

⁷ Kọ eme okpẹwho nọ Izikiẹl ọ ruẹ na u dikihẹ kẹ? Kareghẹhọ nọ eruẹaruẹ evona nọ ọ jọ ruẹ otọ na ọ jọ ruẹ okpẹwho na re. (Izik. 40:2; 45:1, 6) Ebaibol na o dhesẹ nọ otọ na u dikihẹ kẹ egagọ Ọghẹnẹ, fikiere okpẹwho na yọ oware nọ  u wobọ kugbe egagọ Ọghẹnẹ re. Nọ a tẹ fodẹ “okpẹwho,” eme ọ rẹ ziọ ohwo iroro? Ẹme yena ọ rẹ lẹliẹ omai roro kpahe oria nọ ahwo a be rria nọ a bọ iwou fihọ jẹ ruẹrẹhọ kpatiẹ. Fikiere o wọhọ nọ okpẹwho yena nọ a ruẹrẹhọ ziezi nọ abọ ene riẹ e rrọ ẹrẹrẹe nọ Izikiẹl ọ ruẹ na u dikihẹ kẹ utu ahwo jọ nọ a ruẹrẹhọ ziezi re a kpọ iruẹru ahwo.

8. Iruẹru amono okpẹwho nọ a ruẹaro riẹ na o be kpọ, kọ fikieme o rọ rrọ ere?

⁸ Kọ amono ahwo nana a be kpọ iruẹru rai? Eruẹaruẹ Izikiẹl na i dhesẹ nọ okpẹwho nana ọ rrọ eva otọ na, koyehọ egagọ Ọghẹnẹ. Fikiere ahwo nana a rrọ eva ukoko na be kpọ iruẹru egagọ idibo Ọghẹnẹ nẹnẹ. U te no ere no, ma ruẹ nọ okpẹwho na o rrọ otọ nọ a rẹ jọ ru eware sa-sa, hayo otọ nọ o rrọ ọrẹri hi. Kọ eme onana u dhesẹ? O kareghẹhọ omai nọ orọnikọ obọ odhiwu ahwo nana a be jọ kpọ eware he, rekọ otọakpọ na, onọ u bi fiobọhọ kẹ ahwo kpobi nọ a rrọ ukoko Ọghẹnẹ.

9. (a) Amono họ ahwo nọ a be kpọ eware evaọ otọakpọ na nẹnẹ? (b) Eme Jesu o ti ru evaọ etoke esuo Odu-Ikpe na?

⁹ Kọ amono họ ahwo nana nọ a be kpọ eware evaọ otọakpọ na? Evaọ eruẹaruẹ Izikiẹl na, “osu na” họ ọnọ ọ jẹ kobaro evaọ isuẹsu okpẹwho na. (Izik. 45:7) Ọsẹro ọ jọ evaọ udevie ahwo na, rekọ ọ jọ ozerẹ hayo ohwo Livae he. Osu na ọ rẹ lẹliẹ omai roro kpahe ekpako ukoko nọ e rrọ usu Ileleikristi nọ a rọ ẹzi wholo ho. Esẹro iyoyou nana nọ e rrọ usu “igodẹ efa” na yọ idibo Ọghẹnẹ nọ e be romakpotọ kẹ esuo Kristi. (Jọn 10:16) Evaọ etoke Esuo Odu-Ikpe na, Jesu ọ te rehọ ekpako hayo “isu” nọ i te ziezi mu “evaọ otọakpọ na kpobi.” (Ol. 45:16) A te rẹrote ahwo Ọghẹnẹ evaọ etoke yena lele oghẹrẹ nọ esuo Uvie obọ odhiwu na o gwọlọ.

10. Didi odẹ okpẹwho na, kọ imuẹro vẹ odẹ na o kẹ ahwo na?

¹⁰ Se Izikiẹl 48:35. Odẹ okpẹwho na họ, “Jihova Ọ Rrọ Etẹe.” Odẹ nana o kẹ imuẹro inọ ahwo okpẹwho na a te ruẹ vevẹ nọ Jihova ọ rrọ kugbe ai. Nọ Jihova o dhesẹ okpẹwho nana nọ o rrọ udevie otọ na kẹ Izikiẹl na, o wọhọ ẹsenọ ọ ta kẹ ahwo nọ a jọ igbo na nọ: ‘Mẹ te wariẹ jọ kugbe owhai!’ Onana yọ oware evawere gaga!

11. Eme ma wuhrẹ no eruẹaruẹ Izikiẹl kpahe okpẹwho na avọ odẹ riẹ ze?

¹¹ Kọ eme abọ eruẹaruẹ Izikiẹl nana u wuhrẹ omai? Odẹ okpẹwho na nọ u dikihẹ kẹ ahwo nọ a be kpọ iruẹru ahwo Ọghẹnẹ nẹnẹ na o kẹ omai imuẹro inọ Jihova ọ rrọ kugbe idibo riẹ nọ i bi yoẹme kẹe, yọ ọ te jọ kugbe ai ẹsikpobi. Emamọ odẹ nana nọ a se okpẹwho na u te je fiẹgba họ oware jọ nọ u wuzou gaga: U dhesẹ nọ orọnikọ a fi okpẹwho na họ re o kẹ ahwo udu nọ a re ro ru eware epanọ u je he, rekọ re u ru eware evaọ edhere oyoyou nọ Jihova ọ gwọlọ. Wọhọ oriruo, Jihova ọ kẹ enọ e be kpọ eware evaọ ukoko na udu  nọ a rẹ rọ ghale ẹkwotọ na ha, wọhọ odẹme, onọ u dhesẹ nọ a rẹ rọ iroro obọrai ta oware nọ amọfa a re ru kẹ ae he. Ukpoye, Jihova ọ gwọlọ nọ enọ e be kpọ eware na a re ru epanọ eware hayo uvẹ-ọghọ sa-sa nọ ọ kẹ idibo riẹ na u re ro te ai obọ ẹrẹrẹe, makọ ‘iruori’ na dede.​—Itẹ 19:17; Izik. 46:18; 48:29.

12. (a) Obọdẹ oware vẹ okpẹwho na o wo, kọ eme onana u dhesẹ? (b) Oware vẹ u wuzou gaga nọ abọ eruẹaruẹ nana o kareghẹhọ ekpako ukoko?

¹² Obọdẹ oware ofa vẹ ma muẹrohọ evaọ okpẹwho nọ odẹ riẹ o rrọ, “Jihova Ọ Rrọ Etẹe” na? Ikpewho oke anwae e jẹ hai wo igbẹhẹ gbe umutho inuethẹ jọ, rekọ okpẹwho nana o wo inuethẹ ikpegbivẹ soso! (Izik. 48:30-34) Inuethẹ ibuobu nana (nọ esa e jọ abọ kpobi evaọ abọ ene okpẹwho na) u dhesẹ nọ ahwo nọ a be kpọ eware na yọ ahwo nọ idibo Ọghẹnẹ kpobi a rẹ sae nyabru lọlọhọ. Ofariẹ, inuethẹ ikpegbivẹ nọ okpẹwho na o wo na u dhesẹ nọ “ahwo uwou Izrẹl kpobi” a rẹ sae rueva riẹ. (Izik. 45:6) Nọ orọnọ a rẹ sae ruọ okpẹwho na lọlọhọ na, onana o rẹ kareghẹhọ ekpako ukoko oware jọ nọ u wuzou gaga. Jihova ọ gwọlọ nọ ekpako a jọ ahwo nọ inievo kpobi nọ e rrọ ukoko na a rẹ sae ta ẹme kẹ lọlọhọ.

13. Eme Jihova ọ ta kpahe iruo sa-sa nọ ahwo a ti ru?

¹³ Joma zihe kpohọ oke Izikiẹl re ma ruẹ eware efa nọ o kere fihotọ evaọ eruẹaruẹ nọ a jọ ghale otọ na. Jihova ọ ta kpahe ahwo nọ a bi ru iruo sa-sa. Izerẹ​—“enọ e rẹ gbodibo evaọ aruẹri na”​—a re dhe idhe, yọ a rẹ ziọ aro Jihova te gbodibo kẹe. Ahwo Livae​—“enọ e rẹ gbodibo evaọ etẹmpol na”​—a rẹ “rẹrote iruo riẹ gbe eware kpobi nọ u fo nọ a rẹ jọ eva riẹ ru.” (Izik. 44:14-16; 45:4, 5) U te no ere no, iruiruo efa jọ a ti ruiruo kẹle okpẹwho na. Amono họ iruiruo nana?

14. Eme iruiruo nọ e kẹle okpẹwho na o kareghẹhọ omai?

¹⁴ Enọ i je ruiruo kẹle okpẹwho na yọ ahwo nọ a “no erua Izrẹl kpobi ze.” Iruo obufihọ a je ru. Iruo nọ ahwo nana a je ru họ eware nọ a jẹ kọ fihọ otọ na, enọ “e te jọ emuore kẹ enọ e be gbodibo kẹ okpẹwho na.” (Izik. 48:18, 19) Kọ iruo nana e kareghẹhọ omai uvẹ jọ nọ ma wo nẹnẹ? Ee. Nẹnẹ na, ahwo kpobi nọ a rrọ ukoko na a wo uvẹ nọ a re ro fiobọhọ kẹ inievo Kristi nọ a wholo na je fiobọhọ kẹ ahwo nọ a rrọ usu “ogbotu obuobu” na nọ Jihova o ro mu re a kobaro evaọ iruo ukoko na. (Evia. 7:9, 10) Emamọ edhere jọ nọ ma re ro fiobọhọ kẹ ahwo nana họ, ma re ru lele oware nọ ọrigbo nọ a re fievahọ na ọ ta.

15, 16. (a) Oware ofa vẹ o rrọ eruẹaruẹ Izikiẹl na nọ ma rẹ sai wuhrẹ oware jọ no ze? (b) Uvẹ iruo itieye na vẹ u rovie fihọ kẹ omai?

¹⁵ Oware ofa jọ o rrọ eruẹaruẹ Izikiẹl na nọ u wuhrẹ omai oware jọ kpahe odibọgba mai. Eme ọye? Jihova ọ ta nọ ahwo erua ikpegbivẹ na nọ a rrọ ahwo Livae he a re ruiruo evaọ  eria ivẹ jọ: evaọ ighẹ etẹmpol na gbe evaọ otọ okpẹwho na nọ erao e rẹ jọ re ẹbe. Eme a je ru evaọ eria nana? Erua na kpobi a jẹ “ruọ eva ze te gọ” evaọ ighẹ etẹmpol na ẹkwoma idhe nọ a je dhe kẹ Jihova. (Izik. 46:9, 24) Yọ ahwo erua na kpobi a jẹ nyaze ti fiobọhọ kẹ okpẹwho na ẹkwoma eware nọ a jẹ kọ fihọ otọ na. Eme ma rẹ sai wuhrẹ no oriruo ahwo nana nọ a je ruiruo na ze?

¹⁶ Nẹnẹ na, ogbotu obuobu na a wo uvẹ nọ a re ro ru ọkpọ iruo nọ ahwo a je ru evaọ eruẹaruẹ Izikiẹl na. A be gọ Jihova “evaọ etẹmpol riẹ” ẹkwoma idhe ujiro nọ a bi dhe kẹe. (Evia. 7:9-15) A bi ru onana evaọ iruo usi uwoma ota na gbe ẹrọwọ rai nọ a rẹ ta via evaọ okenọ a te kpohọ iwuhrẹ Ileleikristi. A rri iruo egagọ rai nana nọ a bi ru kẹ Jihova na wọhọ oware nọ o mai wuzou. (1 Irv. 16:29) U te no ere no, idibo Ọghẹnẹ buobu a bi ru iruo buobu nọ a bi ro fiobọhọ kẹ ukoko Ọghẹnẹ. Wọhọ oriruo, a bi fiobọhọ bọ jẹ rẹrote Egwa Uvie gbe iwou ogha, yọ a bi fiobọhọ evaọ iruo efa buobu nọ ukoko Jihova u bi ru. Efa a be rehọ ugho rai tha iruo nana uke. A be rehọ idhere itieye na kpobi kọ eware fihọ otọ na, wọhọ  odẹme, “rọ kẹ Ọghẹnẹ oruaro.” (1 Kọr. 10:31) A be rehọ ajọwha gbe evawere ru iruo rai keme a riẹ nọ “idheidhe itieye e rẹ were Ọghẹnẹ ziezi.” (Hib. 13:16) Kọ whọ be romakẹ iruo nana?

17. (a) Orugba ologbo vẹ ma bi rẹro riẹ kpahe eruẹaruẹ Izikiẹl na evaọ obaro? (b) Evaọ etoke esuo Odu-Ikpe na, amono a ti wo erere no esuo nọ a rehọ okpẹwho dhesẹ na ze?

¹⁷ Kọ ma te ruẹ orugba ologbo eruẹaruẹ Izikiẹl kpahe ẹkẹ otọ nọ a nyaseba kẹ Ọghẹnẹ na evaọ obaro? Ee! Roro kpahe onana: Izikiẹl ọ ruẹ nọ ẹkẹ otọ nọ a se “ẹkẹ otọ ọrẹri” ọ jọ udevie otọ na soso. (Izik. 48:10) Epọvo na re, nọ Amagidọn ọ tẹ vrẹ no, Jihova ọ te rria kugbe omai evaọ oria kpobi nọ ma rrọ. (Evia. 21:3) Evaọ etoke Odu-Ikpe na, esuo nọ a rehọ okpẹwho dhesẹ na, koyehọ ahwo nọ a ti ro mu re a rẹrote iruẹru ahwo Ọghẹnẹ na, a te rehọ edhere oyoyou fiobọhọ kẹ ahwo kpobi nọ a rrọ “otọakpọ ọkpokpọ” na ẹkwoma emamọ ehrẹ gbe ekpọvio nọ a te kẹ ae.​—2 Pita 3:13.

18. (a) Fikieme u ro mu omai ẹro nọ enọ i ti wobọ evaọ esuo nọ a rọ okpẹwho dhesẹ na a ti ru eware kpobi lele oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ? (b) Imuẹro egaga vẹ odẹ okpẹwho na o kẹ omai?

¹⁸ Fikieme u ro mu omai ẹro nọ enọ i ti wobọ evaọ esuo nana a ti ru eware kpobi lele oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ? Keme Ebaibol na o dhesẹ vevẹ nọ okpẹwho nọ u wo inuethẹ ikpegbivẹ nọ o te jọ otọakpọ na o wọhọ okpẹwho obọ odhiwu nọ u wo inuethẹ ikpegbivẹ re na, koyehọ Jerusalẹm Ọkpokpọ na, onọ ahwo idu udhuhrẹ-gbene (144,000) nọ i ti lele Kristi su na a ru via. (Evia. 21:2, 12, 21-27) Onana u dhesẹ nọ ahwo nọ a te kpọ eware evaọ otọakpọ na a ti ru eware kpobi lele oghẹrẹ nọ Uvie Ọghẹnẹ nọ o rrọ obọ odhiwu o gwọlọ. Ẹhẹ, odẹ okpẹwho na “Jihova Ọ Rrọ Etẹe” o kẹ omai kpobi imuẹro inọ egagọ efuafo i ti titi evaọ Aparadase bẹdẹ bẹdẹ. Akpọ o ti woma kẹhẹ evaọ obaro!