Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

NSHAPITA WA 21

“Dîna dia tshimenga atshi . . . nedikale ne: Yehowa Udimu”

“Dîna dia tshimenga atshi . . . nedikale ne: Yehowa Udimu”

YEHEZEKELE 48:35

LUNGENYI LUNENE: Diumvuija dia tshimenga ne dia dipa

1, 2. a) Ntshitupa kayi tshia buloba tshia pa buatshi tshidibu ne bua kuteka ku luseke? (Tangila tshimfuanyi tshidi pa tshizubu.) b) Tshikena kumona atshi tshivua tshishindikile bena Yuda bavuabu bakuate abu tshinyi?

 YEHEZEKELE udi umona mu tshikena kumona tshiende tshia ndekelu tshitupa tshia buloba tshiteka ku luseke bua mudimu wa pa buawu. Kabavua batshiteke ku luseke bua kutshipesha bisa bia Isalele bu bumpianyi to, kadi bua kutshifila bu dipa kudi Yehowa. Yehezekele wakamona kabidi tshimenga tshivua tshikemesha tshivua ne dîna dia pa buadi. Tshitupa tshia tshikena kumona etshi tshivua tshishindikile bena Yuda bavuabu bakuate ne: Yehowa neikale nabu papinganabu mu ditunga diabu divuabu banange.

2 Yehezekele udi utumvuija dipa adi bimpe. Tukonkononayi muyuki eu udi ne malu a bungi adi atutangila tuetu batendeledi balelela ba Yehowa.

“Dipa dia tshijila pamue ne . . . tshimenga”

3. Mmiaba kayi itanu idi yenza tshitupa tshia buloba tshivua Yehowa muteke ku luseke? Miaba ayi ivua ne mudimu kayi? (Tangila kazubu ka “Dipa dinudi ne bua kuteka ku luseke.”)

3 Tshitupa tshia buloba tshia pa buatshi etshi tshivua ne nkubita 25 000 (kilometre 13) kumbukila ku nord too ne ku sud ne nkubita 25 000 kumbukila ku est too ne ku ouest. Tshitupa tshivua ne nseke inayi ya bule bumue etshi bavua batshibikila ne: “dipa dijima.” Bavua batshikosolole mu bitupa bisatu mu butshiama. Tshitupa tshivua ku mutu tshivua tshia bena Lewi, ne tshitupa tshia munkatshi bavua batshiteke ku luseke bua ntempelo ne bakuidi. Bitupa bionso bibidi ebi bivua bienza “dipa dia tshijila.” Tshitupa tshivua tshikese menemene ku bionso, anyi ‘tshipapu tshivua tshishala,’ tshivua “tshia kuenzela malu makuabu.” Tshivua tshia tshimenga.​—Yeh. 48:15, 20.

4. Muyuki wa dipa dia Yehowa eu udi utulongesha tshinyi?

4 Muyuki wa dipa dia Yehowa eu udi mua kutulongesha tshinyi? Pavua Yehowa muanji kuteka tshitupa tshia buloba bua dipa dia pa buadi ku luseke, pashishe mulue kufila maloba bua bisa uvua uleja ne: bavua ne bua kuangata tshitupa tshia buloba atshi ne mushinga wa bungi. (Yeh. 45:1) Kakuyi mpata, mushindu uvuabu babanye bitupa bia maloba bilondeshile mushinga wabi uvua mulongeshe bena Yuda bavuabu bakuate abu malu a bungi. Bivua bikengela bateke ntendelelu wa Yehowa pa muaba wa kumpala mu nsombelu wabu. Bia muomumue lelu, tudi tuteka malu etu a mu nyuma bu mudi kudilongela Dîyi dia Nzambi, kubuela mu bisangilu bia bena Kristo, ne kuyisha pa muaba wa kumpala. Tshilejilu tshia Yehowa tshia kuteka malu a mushinga pa muaba wa kumpala tshidi tshitulongesha ne: malu a ntendelelu wetu adi ne bua kuikala ne mushinga wa bungi mu nsombelu wetu wa dituku dionso.

“Tshimenga netshikale munkatshi muatshi”

5, 6. a) Tshimenga atshi tshivua tshia banganyi? b) Ntshinyi tshivua tshimenga atshi katshiyi tshileja? Bua tshinyi?

5 Bala Yehezekele 48:15. “Tshimenga” ne maloba avua matshinyunguluke bivua bileja tshinyi? (Yeh. 48:16-18) Yehowa uvua muambile Yehezekele mu tshikena kumona ne: “Bumpianyi bua tshimenga . . . nebuikale bua nzubu mujima wa Isalele.” (Yeh. 45:6, 7) Nunku, tshimenga ne maloba avua matshinyunguluke kabivua mu “dipa dia tshijila” divuabu ne bua “kuteka ku luseke bua Yehowa” to. (Yeh. 48:9) Ne dishilangana edi mu lungenyi, tumonayi malongesha atudi tupeta lelu bua mushindu uvuabu balongolole tshimenga etshi.

6 Mbimpe tuanji tumanye tshivua tshimenga katshiyi tshileja, bua kumanya malongesha atudi mua kupetela ku tshimenga atshi. Katshivua tshileja tshimenga tshia Yelushalema tshibakulula ne ntempelo watshi to. Bua tshinyi? Bualu tshimenga tshia mu tshikena kumona tshivua Yehezekele mumone katshivua ne ntempelo munda muatshi to. Tshimenga atshi katshivua kabidi tshileja tshimenga kampanda tshia mu ditunga dia Isalele diasulula nansha. Bua tshinyi? Bualu bena Yuda bavua bafume mu bupika anyi ndelanganyi yabu kabavua bibake tshimenga nansha tshimue tshivua tshifuanangane ne tshia mu tshikena kumona etshi to. Bualu bukuabu, tshimenga atshi katshivua tshileja tshimenga kampanda tshia mu diulu to. Bua tshinyi? Bualu bavua batshibake mu buloba buvuabu bashiye bua kuenzela “malu a tshianana [anyi avua kaayi a tshijila],” buloba abu buvua bushilangane ne buvuabu bateke ku luseke anu bua malu a ntendelelu.​—Yeh. 42:20.

7. Ntshimenga kayi tshivua Yehezekele mumone? Tshivua tshimfuanyi tshia tshinyi? (Tangila tshimfuanyi tshia ku ntuadijilu kua nshapita.)

7 Kadi ntshimenga kayi tshivua Yehezekele mumone? Vuluka ne: uvua mumone tshimenga atshi mu tshikena kumona tshia muomumue ne tshivuaye mumone kabidi buloba. (Yeh. 40:2; 45:1, 6) Dîyi dia Nzambi didi dileja ne: buloba abu budi buleja ditunga dia mu nyuma, nunku tshimenga atshi tshidi ne bua kuleja tshimenga tshia mu nyuma. Muaku “tshimenga” udi ne lungenyi kayi? Muaku eu udi ufila lungenyi lua bantu badi basombe muaba umue mu mushindu mulongolola bimpe. Nunku, bidi bimueneka ne: tshimenga tshilongolola bimpe tshivua Yehezekele mumone ne nseke inayi ya bule bumue ntshimfuanyi tshia muaba udi diludika dia malu dilongolola bimpe dienzekela.

8. Mmuaba kayi udi diludika dia malu adi dienzekela? Bua tshinyi?

8 Mmuaba kayi udi diludika dia malu adi dienzekela? Tshikena kumona tshia Yehezekele tshivua tshileja ne: midimu ya tshimenga atshi ivua yenzekela mu ditunga dia mu nyuma. Nunku, diludika dia malu adi didi dienzeka lelu mu Mparadizu wa mu nyuma ne diambuluisha bua kulombola mudimu wa bantu ba Nzambi. Dibaka tshimenga mu buloba bua kuenzela malu a tshianana anyi adi kaayi a tshijila didi dileja tshinyi? Didi dituvuluija ne: tshimenga atshi katshiena tshileja tshimenga kampanda tshia mu diulu, kadi tshidi tshileja diludika dia malu dia pa buloba didi dienzeka bua kuambuluisha bonso badi mu Mparadizu wa mu nyuma.

9. a) Mbanganyi badi baludika malu pa buloba lelu? b) Ntshinyi tshienza Yezu mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu?

9 Mbanganyi badi baludika malu pa buloba? Mu tshikena kumona tshia Yehezekele, muntu uvua ulombola tshimenga udi uleja “mfumu.” (Yeh. 45:7) Muntu au uvua utangila malu munkatshi mua bantu, kadi kavua nansha muakuidi anyi muena Lewi to. Mfumu eu lelu udi nangananga utuvuluija batangidi ba tshisumbu badi kabayi bela manyi a nyuma. Balami bimpe ba mu nyuma ba mu “mikoko mikuabu” badi batutabalela aba mbena mudimu bapuekele ba pa buloba ba mbulamatadi wa Kristo wa mu diulu. (Yone 10:16) Mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu budi bulua, Yezu neasungule bakulu bakumbane, anyi “bakokeshi” ne neabateke “pa buloba bujima.” (Mis. 45:16) Ku bulombodi bua Bukalenge bua mu diulu, nebatabalele majinga a bantu ba Nzambi mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu.

“Yehowa Udimu”

10. Badi babikila tshimenga atshi mushindu kayi? Ndishindika kayi didi dîna edi difila?

10 Bala Yehezekele 48:35. Badi babikila tshimenga atshi ne: “Yehowa Udimu.” Dîna edi didi dishindika ne: mu tshimenga etshi ke muikala bantu ne bua kumvua dikalaku dia Yehowa. Pavua Yehowa muleje Yehezekele tshimenga tshivua munkatshi mua ditunga diasulula adi uvua bushuwa wambila bena Yuda bavuabu bakuate abu ne: ‘Nengikale kabidi nenu!’ Divua dikankamija dia dikema!

11. Tshikena kumona tshia Yehezekele tshia tshimenga ne diumvuija dia dîna diatshi tshidi tshitulongesha tshinyi?

11 Tshitupa tshia mêyi a buprofete a Yehezekele etshi tshidi tshitulongesha tshinyi? Dîna dia tshimenga etshi didi ditushindikila tuetu batendeledi ba Nzambi lelu ne: Yehowa udi ne batendeledi bende ba lulamatu pa buloba lelu ne neikale nabu bua kashidi. Diumvuija dia dîna edi didi kabidi dishindika bulelela bua mushinga ebu: tshimenga atshi tshidiku, ki mbua kupesha bantu bukokeshi kampanda to, kadi mbua bantu badi baludika malu abu baleje dinanga dia Yehowa ne kabikadi bena malu makole. Tshilejilu, Yehowa ki mmupeshe bantu badi baludika malu bukokeshi bua kukosolola ditunga to, anu bu mudi bantu betu ba patupu aba mua kumona ne: mbimpe kuenza nanku. Kadi Yehowa nkayende mmupeshe batendeledi bende too ne ‘bapuekele’ bitupa bia maloba, anyi miaba mu ditunga dia mu nyuma, ne mmutekemene bua bantu badi balombola banemeke muaba udi nawu yonso wa kutudi mu Mparadizu wa mu nyuma.​—Nsu. 19:17; Yeh. 46:18; 48:29.

12. a) Mbualu kayi bua mushinga butudi tumona mu tshimenga? Budi buleja tshinyi? b) Tshikena kumona etshi tshidi tshivuluija batangidi bena Kristo bualu kayi bua mushinga?

12 Mbualu kayi bukuabu bua mushinga butudi tumona mu tshimenga tshia “Yehowa Udimu”? Bimenga bia kale bivua ne bimanu ne biibi ndambu bua kubikuba, kadi tshimenga etshi tshiotshi tshidi ne biibi 12. (Yeh. 48:30-34) Dikala dia tshimenga etshi ne biibi bia bungi (bisatu ku luseke luatshi luonso) didi dileja ne: balombodi ba tshimenga etshi badi ne bua kuikala bantu bakukuatshila malu ne badiakaje bua kuambuluisha batendeledi bonso ba Nzambi. Kabidi, biibi 12 bia tshimenga etshi bidi bileja ne: bivua biunzuluila muntu yonso wa mu “nzubu mujima wa Isalele.” (Yeh. 45:6) Biibi bia bungi bia tshimenga etshi bivua biambuluisha muntu yonso bua kubuelamu bidi bivuluija batangidi bena Kristo bualu kampanda bua mushinga. Yehowa mmusue bua bikale bantu bakukuatshila malu ne badiakaje ne muoyo mujima bua kuambuluisha muntu yonso udi mu Mparadizu wa mu nyuma.

Batangidi bena Kristo badi ne bua kuikala bantu bakukuatshila malu ne badiakaje bua kuambuluisha (Tangila tshikoso tshia 12)

Bantu ba Nzambi badi babuela “bua kutendelela” ne “badi benzela tshimenga mudimu”

13. Ntshinyi tshivua Yehowa muleje bua midimu mishilashilangane ivua bantu ne bua kuenza?

13 Tupinganayi mu tshikondo tshia Yehezekele, tumone tumalu tukuabu tukese tuvuaye muleje mu tshikena kumona tshiende tshia dikema tshia diabanya dia bitupa bia maloba. Yehowa uvua muleje bantu bavua benza midimu mishilashilangane. Bakuidi “bena mudimu ba muaba munsantu” bavua ne mudimu wa kulambula milambu ne kusemena kudi Yehowa bua kumuenzela mudimu. Bena Lewi “bena mudimu ba ku ntempelo” bavua bobu ‘batangila mudimu wende ne malu onso adibu ne bua kuenza munda muende.’ (Yeh. 44:14-16; 45:4, 5) Bualu bukuabu, kuvua bena mudimu bavua ne bua kuenzela mudimu pabuipi ne tshimenga. Bena mudimu abu mbanganyi?

14. Bantu bavua benza mudimu pabuipi ne tshimenga badi batuvuluija tshinyi?

14 Bantu bavua benza mudimu pabuipi ne tshimenga aba bavua bafumina “mu bisa bionso bia Isalele.” Mudimu wabu munene uvua wa kuambuluisha. Bintu bia bungi bivuabu badima bivua bilua “biakudia bia badi benzela tshimenga mudimu.” (Yeh. 48:18, 19) Mushindu uvuabu balongolole malu eu udiku utuvuluija bualu kampanda butudi tuenza lelu anyi? Eyowa. Lelu bonso badi mu Mparadizu wa mu nyuma badi ne mpunga wa kutua mudimu wa bana babu ne Kristo bela manyi nyama ku mikolo ne wa aba badi mu “musumba munene wa bantu” badi Yehowa musungule bua kulombola. (Buak. 7:9, 10) Mushindu munene utudi tutua mudimu eu mpanda nkuitaba ne muoyo mujima buludiki budi mupika wa lulamatu ufila.

15, 16. a) Mbualu kayi bukuabu butudi tupetela ku tshikena kumona tshia Yehezekele? b) Mmidimu kayi idi mifuanangane ne ya mu tshikena kumona itudi ne mushindu wa kuenza lelu?

15 Tshikena kumona tshia Yehezekele tshidi ne dilongesha dikuabu bua mudimu wetu wa buambi. Ndilongesha kayi adi? Yehowa udi uleja ne: bena mu bisa 12 bivua kabiyi bia bena Lewi bavua ne bua kuenza mudimu miaba ibidi: mu lubanza lua ntempelo ne muaba wa kudishila nyama mu tshimenga. Mmidimu kayi ivuabu benza miaba ayi? Mu lubanza lua ntempelo, bisa bionso bivua ‘bibuela bua kutendelela’ pavuabi bifila milambu kudi Yehowa. (Yeh. 46:9, 24) Mu buloba bua tshimenga, bena mu bisa bionso bavua badima buloba bua kuambuluisha tshimenga atshi. Tshilejilu tshia bena mudimu aba tshidi tshitulongesha tshinyi?

16 Lelu, bena mu musumba munene wa bantu badi ne mpunga wa kuenza midimu idi mifuanangane ne ivuabu baleje mu tshikena kumona tshia Yehezekele atshi. Badi batendelela Yehowa “mu ntempelo wende” padibu bafila milambu ya kumutumbisha nayi. (Buak. 7:9-15) Badi bayifila padibu bayisha ne bajikula ditabuja diabu patoke mu bisangilu bia bena Kristo. Badi bamona mushindu wa kutendelela Yehowa eu bu bualu bua mushinga mukole. (1 Kul. 16:29) Bualu bukuabu, batendeledi ba Nzambi ba bungi badi ne mushindu wa kuambuluisha bulongolodi buende mu mishindu mimpe ya bungi. Tshilejilu, batu bambuluisha bua kuibaka Nzubu ya Bukalenge ne ya Betele ne kuyilama bimpe. Batu bambuluisha kabidi mu midimu mikuabu ya bungi itu yenzeka mu bulongolodi bua Yehowa. Bana betu bakuabu batu bafila makuta abu bua kutua midimu eyi mpanda. Midimu yonso idibu benza eyi idi anu bu kudima buloba “bua butumbi bua Nzambi.” (1 Kol. 10:31) Badi bakumbaja mudimu eu ne tshisumi ne disanka dionso bualu mbamanye ne: Yehowa udi “usanka bua milambu ya nunku.” (Eb. 13:16) Utuku pebe udifila bikole bua kuenza midimu eyi anyi?

Diumvuija divua Yehezekele mufile bua midimu mishilashilangane idi yenzekela mu tshimenga ne ku biibi biatshi didi ditulongesha tshinyi? (Tangila tshikoso tshia 14-16)

“Tudi bindile diulu dipiadipia ne buloba bupiabupia”

17. a) Mmushindu kayi wikala tshikena kumona tshia Yehezekele mua kukumbana mu mushindu mualabale matuku atshilualua? b) Mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu, diludika dia malu mu tshimenga nediambuluishe banganyi?

17 Netumonaku dikumbana dia tshikena kumona tshia Yehezekele tshia dipa mu mushindu mualabale mu matuku atshilualua anyi? Eyowa. Tshilejilu, Yehezekele uvua mumone ne: tshitupa tshia buloba tshivuabu babikila ne: “dipa dia tshijila” ke tshivua munkatshi mua buloba. (Yeh. 48:10) Bia muomumue, panyima pa Armagedone, Yehowa neikale netu nansha tuetu muaba kayi wonso pa buloba. (Buak. 21:3) Mu Bukokeshi bua bidimu tshinunu, diludika dia malu dia mu tshimenga dikalabu ne bua kutangila kudi aba badibu basungule bua kutabalela majinga a bantu ba Nzambi, nedikale pa buloba bujima ne nedifile buludiki bua dinanga kudi bonso badi benza “buloba bupiabupia,” mmumue ne: bantu badi Nzambi wanyisha.​—2 Pet. 3:13.

18. a) Bua tshinyi tudi ne bua kuikala batuishibue ne: bantu bikala baludika malu mu tshimenga nebikale benza malu mu diumvuangana ne bukokeshi bua Nzambi? b) Dîna dia tshimenga didi ditujadikila tshinyi?

18 Bua tshinyi tudi ne bua kuikala batuishibue ne: bantu bikala baludika malu mu tshimenga nebikale benza malu mu diumvuangana menemene ne bukokeshi bua Nzambi? Bualu Dîyi dia Nzambi didi dileja patoke ne: tshimenga tshia pa buloba tshidi ne biibi 12 tshidi tshileja tshimenga tshia mu diulu tshidi ne biibi 12, mmumue ne: Yelushalema mupiamupia udi muenza ne bantu 144 000 bakokesha ne Kristo. (Buak. 21:2, 12, 21-27) Ebi bidi bileja ne: bantu badi baludika malu pa buloba nebenze malu mu diumvuangana ne mapangadika ikala Bukalenge bua Nzambi buangata mu diulu ne nebaakumbaje onso bimpe. Bushuwa, dîna dia tshimenga dia ne: “Yehowa Udimu” didi ditujadikila ne: ntendelelu mukezuke neashale ne neatante bua kashidi ne tshiendelele mu Mparadizu. Ebu mbualu buimpe bua dikema budi butuindile kumpala eku!