1, 2. a) Ɛtshi ka nkɛtɛ kakɔna kakakitshama laande? (Enda osato wele lo lohoso.) b) Ɛnɛlɔ kɛsɔ kakasha wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ eshikikelo kakɔna?

LO ƐNƐLƆ kande k’ekomelo, Ɛzɛkiyɛlɛ ambɛna ɛtshi kɛmɔtshi ka nkɛtɛ kakakitshama laande l’ɔtɛ wa oyango ɔmɔtshi wa laande. Ɛtshi ka nkɛtɛ kakakitshama laande kɛsɔ kombishama oko etenyi k’okitɔ le dioho dimɔtshi dia ase Isariyɛlɛ, koko oko woshasha le Jehowa. Ɛzɛkiyɛlɛ ambɛna nto awui wendana l’osomba ɔmɔtshi wa diambo waki la lokombo l’ohomba. Etenyi kɛsɔ ka ɛnɛlɔ kakasha wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ eshikikelo k’ohomba k’ɔnɛ: Jehowa ayonga kaamɛ la wɔ etena kayowokalola lo wodja awɔ wa lootɔ wakawalangaka efula.

² Ɛzɛkiyɛlɛ toshaka elembetshielo ɛmɔtshi shikaa lo dikambo dia woshasha ɔsɔ. Nyɛsɔ tɔsɛdingole ɔkɔndɔ ɔsɔ wele la kitshimudi le so oko weso atɛmɔdi wa mɛtɛ wa Jehowa.

3. Ahole akɔna atanu waki lo ɛtshi ka nkɛtɛ kakakitsha Jehowa laande ndo oyango akɔna waki l’ahole asɔ? (Enda kiombo yele l’ɔtɛ a dui ɔnɛ: “Woshasha wayonyokitsha laande.”)

³ Ɛtshi ka nkɛtɛ ka laande kɛsɔ kaki l’otale wa kubita 25 000 (kilɔmɛtrɛ 13) oma lo nɔrdɛ otsha lo sidɛ ndo kubita 25 000 oma lo ɛstɛ otsha l’owɛstɛ. Ɛtshi ka nkɛtɛ k’atshuku anɛi kɛsɔ kakelamɛka ɔnɛ: “Woshasha w’otondo.” Tɔ kakakahanyema lo tenyi sato lo  wekeke. Etenyi ka la diko kaki dikambo di’ase Lɛwi, ndo etenyi ka l’atei kakakitshama dikambo dia tɛmpɛlɔ ndo dia ɛlɔmbɛdi. Tenyi pende sɔ diakakengaka “woshasha w’ekila.” Etenyi kakaleke tshitshɛ ka l’ɛse kana “dihole diatshikala” kaki “dikambo di’okambelo w’anto tshɛ.” Tɔ kaki dikambo dia osomba.​—Ɛzk. 48:15, 20.

4. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɔndɔ wendana la woshasha lo dikambo dia Jehowa?

⁴ Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɔkɔndɔ ɔnɛ lo kɛnɛ kendana la mbisha Jehowa woshasha? Lo nkitsha ntondotondo ɛtshi ka nkɛtɛ dikambo dia woshasha wa laande ɔsɔ ndo oma laasɔ ko dikambo dia waoho, Jehowa akɛnyaka dia ɛtshi ka nkɛtɛ ka lo nyuma kɛsɔ mbakaleke ohomba. (Ɛzk. 45:1) Aha la taamu, wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ wakeke akambo efula lo kɛnɛ kendana la kɛnɛ kakaleke ohomba kɛsɔ l’okahanyelo wa wodja. Vɔ wakahombaka mbetsha ɔtɛmwɛlɔ wa Jehowa lo dihole dia ntondo lo nsɛnɔ yawɔ. Ɛlɔ kɛnɛ, sho la wɔ tekɔ lo mbɔsa dia akambo wa lo nyuma wele oko wekelo w’Ɔtɛkɛta wa Nzambi, wɔtwɛlɔ wa nsanganya y’Akristo ndo olimu w’esambishelo mbele awui woleki ohomba. Jehowa tetshaka dia ɔtɛmwɛlɔ ande mbahomba monga dui dioleki ohomba lo lɔsɛnɔ laso la lushi la lushi.

5, 6. a) Osomba ɔsɔ waki dikambo dia waa na? b) Kakɔna kaki osomba akɔ komonga ndo lande na?

⁵ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 48:15. Kakɔna kakalembetshiyaka “osomba” ndo ɛtshi ka nkɛtɛ kakodinge? (Ɛzk. 48:16-18) Lo ɛnɛlɔ, Jehowa akatɛ Ɛzɛkiyɛlɛ ate: “Ɛtshi ka nkɛtɛ kaki osomba . . . kayonga dikambo dia luudu la Isariyɛlɛ l’otondo.” (Ɛzk. 45:6, 7) Ɔnkɔnɛ, osomba ɔsɔ ndo ɛtshi ka nkɛtɛ kakodinge komonga “woshasha w’ekila” wakawahombe “nkitsha laande dikambo dia Jehowa.” (Ɛzk. 48:9) La otshikitanu ɔsɔ lo yimba, nyɛsɔ tɔsɛdingole wetshelo wakokaso nkondja ɛlɔ kɛnɛ oma lo yɛdikɔ yakɔsama lo dikambo dia osomba ɔsɔ.

⁶ Dia nshikikɛ wetshelo wakokaso nkondja oma l’osomba ɔsɔ, sho pombaka ntondotondo mbeya kɛnɛ kaki osomba akɔ kokoka monga. Vɔ kokoka monga osomba wa Jɛrusalɛma wakayokamaka nto la tɛmpɛlɔ kayɔ. Lande na? Nɛ dia ɛnɛlɔ k’osomba kakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ kokoka monga la tɛmpɛlɔ lɛkɔ. Ndo nto, osomba ɔsɔ komonga osomba ɔmɔtshi wa lo wodja w’Isariyɛlɛ wakakaloyama. Lande na? Nɛ dia ndooko osomba wele l’elembetshielo wɛnyami l’ɛnɛlɔ kɛnɛ wakakama oma le wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ wakakalola kana tokanula tawɔ. Laadiko dia laasɔ, osomba akɔ kokoka monga osomba wa l’olongo. Lande na? Nɛ dia vɔ wakakama lo ɛtshi ka nkɛtɛ kaki “dikambo di’okambelo [waha bu ekila] w’anto tshɛ.” Ɛtshi ka nkɛtɛ kaki dikambo di’anto tshɛ tshikitana la kɛnɛ kakakimɔma dikambo di’ɔtɛmwɛlɔ.​—Ɛzk. 42:20.

7. Naa osomba wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ ndo vɔ waki didjidji dia na? (Enda osato wele lo mbɔtwɛlɔ.)

⁷ Ko, ele osomba wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ? Tohɔ dia nde akɛnyi osomba akɔ l’ɛnɛlɔ kakɔ kaamɛ kakandɛnyi ɛtshi ka nkɛtɛ. (Ɛzk. 40:2;  45:1, 6) Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka dia ɛtshi ka nkɛtɛ kɛsɔ ekɔ ɛtshi ka nkɛtɛ ka didjidji ka lo nyuma, laasɔ osomba ɔsɔ pombaka monga wa lo nyuma. Ko, tshɛkɛta “osomba” mbelaka kanyi yakɔna? Tshɛkɛta shɔ mbelaka kanyi y’anto wasɛna kaamɛ oko olui ndo wokongɛmi. Ɔnkɔnɛ, mɛnamaka dia osomba wokongɛmi dimɛna wakɛnyi Ɛzɛkiyɛlɛ lo ɛnɛlɔ, mbuta ate wɔnɛ watawɔ dia wakakama oko ekambɔ k’atshuku anɛi ka dimɛna efula, ekɔ osomba wokongɛmi dimɛna wadjasɛ ɛnɔmbɔdi.

8. Polo lende akoma shɛngiya y’ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ ndo lande na kediɔ ngasɔ?

⁸ Polo lende akoma shɛngiya y’ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ? Ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ mɛnyaka dia osomba ɔsɔ wekɔ lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka didjidji ka lo nyuma. Laasɔ, ɛlɔmbwɛlɔ kɛsɔ kekɔ la shɛngiya kana kekɔ lo nɔmbɔla olimu wakamba ekambi wa Nzambi ɛlɔ kɛnɛ. Ndo kakɔna kɛnya dui di’ɔnɛ osomba akɔ wekɔ dikambo di’anto tshɛ, kana vɔ bu osomba w’ekila? Dui sɔ toholaka dia osomba ɔsɔ bu wa l’olongo, koko wekɔ ɛlɔmbwɛlɔ ka la nkɛtɛ kakamba olimu lo wahɔ wa wanɛ tshɛ wele lo paradiso ka lo nyuma.

9. a) Waa na wakenga ɛlɔmbwɛlɔ ka la nkɛtɛ kɛsɔ ɛlɔ kɛnɛ? b) Kakɔna kayosala Yeso lo Ɛnɔnyi Kinunu?

⁹ Waa na wakenga ɛlɔmbwɛlɔ ka la nkɛtɛ kɛsɔ? L’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ, ɔnɛ lakalɔmbɔlaka l’osomba ɔsɔ aki “owandji.” (Ɛzk. 45:7) Nde aki omendji l’atei w’anto, koko nde komonga ɔlɔmbɛdi kana ose Lɛwi. Owandji ɔsɔ tokonyaka dia nkanyiya djekoleko dikambo dia wanɛ wele emendji wa l’etshumanelo ɛlɔ kɛnɛ wele bu akitami. Alami w’ɛkɔkɔ wa lo nyuma asɔ wele l’atei wa “ɛkɔkɔ ekina” wekɔ ekambi wa la nkɛtɛ wele l’okitshakitsha l’ɛlɔmbwɛlɔ ka lowandji la Kristo la l’olongo. (Jni. 10:16) L’Ɛlɔmbwɛlɔ k’Ɛnɔnyi Kinunu wayaye, Yeso ayɔsɔna dikumanyi diele l’akoka, kana “ewandji” “lo nkɛtɛ k’otondo.” (Os. 45:16) L’ɛlɔmbwɛlɔ ka Diolelo dia l’olongo, vɔ wayoyasha dia nkokɛ ekambi wa Nzambi l’edja k’Ɛnɔnyi Kinunu.

10. Naa lokombo l’osomba, ndo eshikikelo kakɔna kashalɔ?

¹⁰ Adia Ɛzɛkiyɛlɛ 48:35. Lokombo l’osomba ko “Jehowa ekɔ lɛkɔ.” Lokombo lɔsɔ mbishaka eshikikelo k’ɔnɛ l’osomba ɔsɔ mbayonga woongelo wa Jehowa. Lo mɛnya Ɛzɛkiyɛlɛ osomba waki l’atei atei ɔsɔ, ekɔ oko Jehowa akatɛ wanɛ waki lo lɔhɔmbɔ ate: ‘Dimi layonga kaamɛ la nyu nto!’ Ande eshikikelo kakeketsha lee!

11. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’ɛnɛlɔ k’Ɛzɛkiyɛlɛ kendana l’osomba ndo lo- kombo lawɔ lele la kitshimudi y’ohomba?

¹¹ Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma l’etenyi k’ɛnɛlɔ ka prɔfɛsiya ka Ɛzɛkiyɛlɛ kɛnɛ? Lokombo l’osomba ɔsɔ toshikikɛka ɛlɔ kɛnɛ oko weso ekambi wa Nzambi ɔnɛ Jehowa ekɔ lo mbidjasɛ la ekambi ande wa kɔlamelo lanɛ la nkɛtɛ ndo nde ayongaka kaamɛ la wɔ. Lokombo lele la kitshimudi y’ohomba lɔsɔ mbikaka nto epole ɔsɛkɛ lo mɛtɛ k’ohomba kɛnɛ: Osomba wekɔ, aha dia mbisha anto lowandji koko dia nkotsha mboka ya Jehowa ya ngandji ndo y’ɛlɔlɔ. Ɛnyɛlɔ, Jehowa akasha ɛnɔmbɔdi ɛsɔ lowandji la nkahanya  ɛtshi ka nkɛtɛ, koko ɛnɔmbɔdi ɛsɔ takawahombe nsala dui sɔ lo ndjela tokanyi t’ana w’anto. Koko, Jehowa akalongamɛka dia ɛnɔmbɔdi ɛsɔ mbɔsa la nɛmɔ kɛnɛ kakandawasha kana waɛsɛ, mbuta ate kɛnɛ kakandasha ekambi ande mbidja ndo ‘tombolambola.’​—Tok. 19:17; Ɛzk. 46:18; 48:29.

12. a) Naa dui dimɔtshi dia diambo diele l’osomba ɔnɛ, ndo kakɔna kɛnyadiɔ? b) Dui sɔ dia lo ɛnɛlɔ kɛnɛ mboholaka emendji w’Akristo dui diakɔna di’ohomba?

¹² Naa dui dikina dia diambo diendana l’osomba wele la lokombo ɔnɛ: “Jehowa ekɔ lɛkɔ”? Esomba w’edjedja waki la mpele di’ekokelo diaki l’asoko yema tshitshɛ, koko osomba ɔsɔ wekɔ l’asoko 12. (Ɛzk. 48:30-34) Lofulo l’asoko lɔsɔ (asoko asato lo lɛkɛ tshɛ la l’osomba) mɛnyaka dia ɛnɔmbɔdi w’osomba akɔ mbidjaka anto lo demba ndo wekɔ suke dia nkimanyiya ekambi wa Nzambi tshɛ. Ndo nto, asoko 12 wa l’osomba mbikaka epole ɔsɛkɛ ɔnɛ vɔ wekɔ lo dikambo di’onto tshɛ, mbuta ate “luudu la Isariyɛlɛ l’otondo.” (Ɛzk. 45:6) Woho waki osomba l’asoko efula dia nkimanyiya dia onto mbɔtɔ lɔkɔ aha l’okakatanu ekɔ tshondo ya eohwelo k’ohomba le emendji w’Akristo. Jehowa nangaka dia vɔ monga la lɔngɛnyi ndo mongaka nsuke dia sawolaka l’anto tshɛ wele lo paradiso ka lo nyuma.

13. Kakɔna kakate Jehowa lo dikambo di’elimu wotshikitanyi wakahombe ekambi ande nkamba?

¹³ Nyɛsɔ tokalole nto lo nshi ya Ɛzɛkiyɛlɛ ndo tokondja elembetshielo ekina wakandafunde l’ɛnɛlɔ kɛnɛ ka diambo kendana l’okahanyelo wa wodja. Jehowa tɛkɛtaka dia anto wayasha lo toho totshikitanyi t’olimu. Ɛlɔmbɛdi, mbuta ate “ekambi wa lo tɛmpɛlɔ k’ekila” wakahombaka nambola elambo ndo nsukana la Jehowa dia mbookambɛ. Ndo ase Lɛwi, mbuta ate “ekambi wa lo tɛmpɛlɔ” wakahombaka “nkamba elimu atɔ ndo kɛnɛ tshɛ kahomba salema lɔkɔ.” (Ɛzk. 44:14-16; 45:4, 5) Ndo nto, ekambi wakakambaka olimu suke l’osomba. Waa na waki ekambi ɛsɔ?

14. Ekambi wakakambaka olimu suke l’osomba toholaka dui diakɔna?

¹⁴ Ekambi ɛsɔ wakakambaka olimu suke l’osomba wakayaka oma lo “waoho tshɛ w’Isariyɛlɛ.” Ɔkɛndɛ awɔ aki wa sukɛ. Ɔkɛndɛ awɔ aki wa nkamba dikambɔ diakatondjaka “mbo ya ndɛ dikambo dia wanɛ wakambɛ osomba.” (Ɛzk. 48:18, 19) Onde yɛdikɔ shɔ toholaka diaaso dimɔtshi diele la so ɛlɔ kɛnɛ? Eelo. Ɛlɔ kɛnɛ, wanɛ tshɛ wadjasɛ lo paradiso ka lo nyuma wekɔ la diaaso dia nsukɛ olimu w’akitami w’anango Kristo ndo olimu wa wanɛ wele l’atei wa “olui a woke w’anto” wanɛ wakasɔnama oma le Jehowa dia nɔmbɔla. (Ɛny. 7:9, 10) Yoho yoleki yasukɛso olimu ɔsɔ ele lo mbetawɔ nkamba kaamɛ dihɛka lo dihɛka la ɛlɔmbwɛlɔ k’oma le ɔhɔmbɔ wa kɔlamelo.

15, 16. a) Naa dui dikina diakokaso mbeka oma l’ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ? b) Tekɔ la diaaso dia ndjasha lo weho akɔna w’elimu wa woho akɔ waamɛ?

¹⁵ Ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ kekɔ la dui dikina diakokaso nkondja wetshelo oma lɔkɔ, mbuta ate wetshelo wendana la olimu aso w’esambishelo.  Naa dui diakɔ? Jehowa akate dia anto w’oma lo waoho 12 waki komonga ase Lɛwi, wakahombe nkamba olimu l’ahole ahende anɛ: Lo sɛkɛ dia lo tɛmpɛlɔ ndo lo dihole dia l’osomba dia ndeshaka waa nyama. Kakɔna kakawahombaka nsala lo dihole la dihole? Lo sɛkɛ dia lo tɛmpɛlɔ, waoho tshɛ ‘wakayaka dia ndjɔtɛmɔla’ lo nambola Jehowa elambo. (Ɛzk. 46:9, 24) Lo ɛtshi ka nkɛtɛ ka l’osomba akɔ, anto w’oma lo waoho tshɛ wakayaka dia ndjosukɛ osomba lo nkamba nkɛtɛ ya lɔkɔ. Wetshelo akɔna wakokaso nkondja oma lo ɛnyɛlɔ k’anto asɔ wakakambaka olimu?

¹⁶ Ɛlɔ kɛnɛ, anto wa l’olui a woke wekɔ la diaaso dia ndjasha l’elimu akɔ waamɛ wakakambaka anto wa lo ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ. Vɔ wekɔ lo ntɛmɔla Jehowa lo “tɛmpɛlɔ kande” lo nambola elambo wa lotombo. (Ɛny. 7:9-15) Vɔ salaka dui sɔ lo ndjasha l’olimu w’esambishelo ndo lo nkɛnɛmɔla mbetawɔ kawɔ la dui dia wolo lo nsanganya y’Akristo. Vɔ mbɔsaka yoho shɔ ya ntɛmɔla Jehowa oko ɔkɛndɛ awɔ woleki ohomba. (1 Ɛk. 16:29) Laadiko dia laasɔ, efula ka l’atei w’ekambi wa Nzambi wekɔ lo nsukɛ okongamelo wa Nzambi lo toho efula. Ɛnyɛlɔ, vɔ mbishaka lonya lo wokelo ndo l’ɔlɔngɔswɛlɔ wa Mbalasa ya Diolelo ndo mvudu ya Bɛtɛlɛ, ndo vɔ mbishaka lonya lo elimu ekina wa l’okongamelo wa Jehowa. Akina  sukɛka elimu ɛsɔ lo nkimɔ falanga yawɔ. Ekɔ oko vɔ wekɔ lo nkamba nkɛtɛ lo nsala awui asɔ tshɛ “dia lotombo la Nzambi.” (1 Kɔr. 10:31) Vɔ kambaka olimu awɔ l’ohetoheto tshɛ ndo l’ɔngɛnɔngɛnɔ nɛ dia vɔ mbeyaka dia Jehowa “ngɛnangɛnaka woho w’elambo wa ngasɔ.” (Hɛb. 13:16) Onde wɛ ekɔ lo nkamba dimɛna la waaso asɔ tshɛ?

17. a) Okotshamelo akɔna wa lo yɛdikɔ y’efula wa ɛnɛlɔ k’Ɛzɛkiyɛlɛ wayotɛna lo nshi yayaye? b) Lo Ɛnɔnyi Kinunu, waa na wayokondja wahɔ oma le ɛnɔmbɔdi wa l’osomba?

¹⁷ Lo nshi yayaye, onde tayɛna okotshamelo wa lo yɛdikɔ y’efula wa ɛnɛlɔ ka Ɛzɛkiyɛlɛ ka woshasha? Eelo! Todje yimba lo dui nɛ: Ɛzɛkiyɛlɛ akɛnyi dia wodja waki la ɛtshi ka nkɛtɛ kakawelɛka ɔnɛ “woshasha w’ekila” kaki l’atei wa wodja. (Ɛzk. 48:10) Woho akɔ waamɛ mbele, l’ɔkɔngɔ wa Aramangɛdɔna oyadi dihole tshɛ diayotonga lo nkɛtɛ kɛnɛ, Jehowa ayodjasɛ kaamɛ la so. (Ɛny. 21:3) Lo Ɛnɔnyi Kinunu, ɛnɔmbɔdi wa l’osomba ɔsɔ, mbuta ate wanɛ wayɔsɔnama dia nkokɛ ekambi wa Nzambi wayonga la shɛngiya lo nkɛtɛ k’otondo lo mbisha ɛlɔmbwɛlɔ koludi la ngandji le wanɛ tshɛ wayokenga “nkɛtɛ k’oyoyo,” mbuta ate tshunda di’oyoyo di’ana w’anto.​—2 Pe. 3:13.

18. a) Lande na kakokaso monga l’eshikikelo ɔnɛ ɛnɔmbɔdi ɛsɔ wa l’osomba wayoyelaka ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi? b) Lokombo l’osomba toshaka eshikikelo kakɔna?

¹⁸ Lande na kakokaso monga l’eshikikelo dia ɛnɔmbɔdi wa l’osomba wayotetemala ndjela tshɛ lo tshɛ ɛlɔmbwɛlɔ ka Nzambi? Nɛ dia Ɔtɛkɛta wa Nzambi mɛnyaka hwe dia osomba wa la nkɛtɛ wele la asoko 12 wekɔ didjidji di’osomba wa l’olongo wele l’asoko 12, mbuta ate Jɛrusalɛma y’Oyoyo yokengami la anto 144 000 wayolɛ kaamɛ la Kristo. (Ɛny. 21:2, 12, 21-27) Dui sɔ mɛnyaka dia ɛnɔmbɔdi wa la nkɛtɛ wayoyelaka tɛdikɔ tshɛ tayɔsamaka oma le Diolelo dia Nzambi dia l’olongo ndo wayoyashaka tshɛ lo tshɛ dia nkamba la tɔ. Eelo, lokombo l’osomba akɔ l’ɔnɛ “Jehowa ekɔ lɛkɔ” shikikɛka ɔmɔmɔ la l’atei aso ɔnɛ ɔtɛmwɛlɔ wa pudipudi wayotshikalaka ndo wayohamaka pondjo pondjo lo paradiso. Ande nshi yayaye y’amɛna yatokongɛ lee!