E HIGA mar 1919, nitie weche ariyo ma nokor ma notimore: weche ma nokor e wi “choke motwo,” kod ma nokor e wi ‘joneno ariyo.’ Fweny e wi “choke motwo” wuoyo e wi gima ne dhi timore kuom kinde malach (ma notimore bang’ higni miche) kendo ma norumo ka ne grup moro maduong’ mar jotich Nyasaye nobedo mangima. (Eze. 37:2-4; Fwe. 11:1-3, 7-13) Weche ma nokor e wi ‘joneno ariyo’ lero gima notimore kuom kinde machuok (ne gichopo e giko higa mar 1914 nyaka e chak higa mar 1919) ma norumo ka ne grup moro matin mar jotich Nyasaye nobedo mangima. Weche ma nokorgo duto ne nyiso chier mar ranyisi kendo ne gichopo e higa mar 1919 ka Jehova nomiyo jotichne ‘ochung’ gi tiendegi,’ ka giweyo Babulon Maduong’ kendo chokogi kanyachiel e kanyakla mar Jokristo.​—Eze. 37:10.

Kata kamano, ng’e ni kaka weche ariyogo chopo opogore e yo moro makende. Weche ma nokor e wi “choke motwo” nyiso kaka Jokristo duto mowal ma pod nodong’ e piny ne dhi bedo mangima. To weche ma nokor e wi ‘joneno ariyo’ nyiso ni moko kuom Jokristo mowal modong’ e piny ma ne tayo riwruok mar oganda Jehova kendo ma noket mondo obed “jatich mogen kendo mariek,” ne dhi bedo mangima.​—Mat. 24:45; Fwe. 11:6. a

1. BANG’ HIGA MAR 100 B.K.

   Chakre higni mag 101 ka dhi nyime ka ne oneg kanyakla mar Jokristo mowal e yor ranyisi, “hoho” ne opong’ gi “choke”

2. CHAK HIGA MAR 1919

   1914: ‘Joneno ariyo’ nolendo korwako “lep gunia” kuom higni adek gi nus. Ne oneggi e yor ranyisi e giko hignigo

1. GIKO HIGA MAR 1914

   lendo gi “lep gunia”

   1919: “Choke motwo” nobedo mangima ka ne Jehova ogolo Jokristo mowal duto e Babulon Maduong’ kendo chokogi kanyachiel e kanyakla mar Jokristo

2. tho mar ranyisi

3. CHAK HIGA MAR 1919

   1919: ‘Joneno ariyo’ nobedo mangima ka ne grup moro matin mar owete mowal ma ne tayo riwruok mar oganda Jehova noyier mondo obed “jatich mogen kendo mariek”