Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 03

Ulazisyoma Na Zyaambwa aaBbayibbele?

Ulazisyoma Na Zyaambwa aaBbayibbele?

MuBbayibbele muli zisyomezyo amalayilile miingi loko. Kulakonzeka kuti ulaachiyandisyo chakumvwa nzilyaamba pesi kulakonzya kukuyumina kuzisyoma. Kujana wazisyoma na zisyomezyo amalayilile aali mubbuku lyakalembwa chiindi loko? Ulasyoma na kuti Bbayibbele lilaamalayilile aakonzya kukugwasya kuti ubotelwe lino amuchiindi chili kunembo? Bantu biingi balaasyoma malayilile aaya. Bona zintu zikonzya kukugwasya kuti anduwe waasyome.

1. Zintu zilembedwe muBbayibbele nzyachoonzyo na?

Bbayibbele litondeezya kuti lilaamajwi aaluleme “aakasimpe.” (Mukambausi 12:10) Lyaamba zintu zyakachitika chachoonzyo. (Bala Luka 1:3; 3:1, 2.) Basikulanga-langa makani achiindi biingi balazumina kuti Bbayibbele lyaamba kasimpe atala achiindi, bantu, ndawu azintu zyakachitika.

2. Nkamboonzi nitulaachoonzyo chakuti Bbayibbele lichibeleka mazubaano?

Kuli zintu zyiingi zitondeezya kuti Bbayibbele lyaamba choonzyo. Muchikozyano, chiindi nilyaambuula atala azyasayensi, liyasa nondo muliso. Nzibakali kwaamba bazyasayensi chiindi teezyakali kweendelana pe azyaambwa aBbayibbele pesi nzibaamba lino zileendelana. Makani aali muBbayibbele “alasyomeka ciindi coonse, lino mane kukabe kutamani.”Intembauzyo 111:8.

3. Niinzi chipa kuti tube aachoonzyo chakuti nzilyaamba Bbayibbele atala abuumi bwakunembo nzyachoonzyo?

Bbayibbele lilaabupolofita * bwazintu “zitanacitika.” (Isaya 46:10) Lyakaamba zintu zyiingi kazitanachitika mpawo zyakazoochitika mbuli mbulyakaamba. Alubo lyaamba atala azintu zilikuchitika mazubaano. Muchiiyo eechi, tuyoobona bumwi bupolofita buli muBbayibbele bwakazuzikizigwa abulikuzuzikizigwa mazubaano.

YIYA ZYIINGI

Bona kuti bazyasayensi bamazubaano bazuminana biyeni azintu zilembedwe muBbayibbele mpawo ubone bumwi bupolofita bwakazuzikizigwa abulikuzuzikizigwa.

4. Sayensi ileendelana aBbayibbele

Chiindi, bantu biingi bakali kusyoma kuti nyika ikkede aali chimwi chintu. Mweebele KAVIDIYO.

Bona zintu zyakalembwa mubbuku lyaJobu muminyaka iili 3 500 yakayinda. Bala Jobu 26:7, mpawo musandule mubuzyo uutobela:

  • Nziizili zintu zyakalembwa chiindi muBbayibbele nzibakazoozuminana aazyo lino bazyasayensi?

Bantu baba aaminyaka iisika ku200 luzutu kabazi kuti niinzi chipa kuti mvula ikkale kiiwa. Pesi bona zyakali zyaambwa aBbayibbele kwaminyaka iisika ku3 500 yakayinda. Bala Jobu 36:27, 28, mpawo musandule mibuzyo iitobela:

  • Niinzi chipa kuti mvula ikkale kiiwa?

  • Mavesi ngitwabala akugwasya biyeni kuti ubone kuti Bbayibbele lileendelana asayensi?

5. Bbayibbele lyakaamba zintu zyakazoochitika

Bala Isaya 44:27–45:2 mpawo musandule mubuzyo uutobela:

  • Niinzi Bbayibbele nzilyakaamba muminyaka iili 200 muunzi waBbabbiloni kutananyonyoonwa?

Makani aachiindi atondeezya kuti Mwaami waPersiya uutegwa Kkoresi amasoja aakwe bakanyonyoona muunzi waBbabbiloni mu539 B.C.E. * Bakasya migelo yakapa kuti maanzi aakali mumulonga wakakwabilide muunzi ayuminine. Chiindi naakayuminina maanzi, masoja akuPersiya bakanjila mumuunzi nkaambo mageedi akasyeede bukwazi mpawo bakawunyonyoona. Muunzi waBbabbiloni waba aaminyaka yiinda ku2 500 kalili tongo. Bona kuti Bbayibbele lyakatyeni.

Bala Isaya 13:19, 20, mpawo musandule mubuzyo uutobela:

  • Niinzi chitondeezya kuti bupolofita buli atala akunyonyoonwa kwaBbabbiloni bwakazuzikizigwa?

Matongo aBbabbiloni kuIraq

6. Bbayibbele lyakaamba zintu zilikuchitika mazubaano

Bbayibbele lyaamba kuti tulikupona “kumazuba aamamanino.” (2 Timoteyo 3:1) Bona zintu zyakaambwa aaBbayibbele kuti zizoochitika muchiindi nchitulikupona:

Bala Matayo 24:6, 7, mpawo musandule mubuzyo uutobela:

  • Nziizili zintu zyakaambwa aaBbayibbele kuti zizoochitika kumazuba aakumamanino?

Bala 2 Timoteyo 3:1-5, mpawo musandule mibuzyo iitobela:

  • Bbayibbele lyakaamba kuti bantu bazooba biyeni kumazuba aakumamanino?

  • Bantu bali bobu mpubali na mazubaano?

BAMWI BAAMBA KUTI: “Bbayibbele ndibbuku lyatwaano.”

  • Niinzi chipa kuti usyome kuti Bbayibbele lyaamba choonzyo?

CHIFWIINSYO

Makani aachiindi, zyasayensi abupolofita mbutwalanga-langa zipa kuti usyome kuti Bbayibbele lyaamba choonzyo.

Mibuzyo Yakwiindulula

  • Bbayibbele ndibbuku lyatwaano na naakuti lyaamba makani aachoonzyo?

  • Nziizili zintu zyasayensi zyeendelana aazyaambwa aaBbayibbele?

  • Ubonaanga Bbayibbele lyaamba choonzyo na atala azintu ziyoochitika kunembo? Nkamboonzi nuwaamba oobo?

Nzweelede Kuchita

YANDUULISISYA

Bbayibbele lyaamba choonzyo na atala asayensi?

“Bbayibbele Lilazuminana Na Asayensi?” (Chiiyo chijanika aaIntaneti)

Niinzi zizoochitika “kumazuba aamamanino”?

“Bupolofita Buli 6 Bulikuzuzikizigwa Mazubaano” (Ngaziyakulinda, May 1, 2011)

Bona mbubwakazuzikizigwa bupolofita buli atala aBwaami bwamaGrikki.

“Jwi Lyabusinsimi” Lilasimya (5:22)

Bona bupolofita buli muBbayibbele mbubwakapa kuti umwi mwaalumi asyome Bbayibbele.

“Teendakali Kusyoma Pe Kuti Leza Mpali” (Ngaziyakulinda No. 5 2017)

^ Bupolofita chaamba mulumbe uuzwa kuli Leza waambuula atala azintu ziyoochitika kunembo.

^ B.C.E. chaamba “Kuzwa Chiindi Jesu Katanazyalwa” alubo C.E. chaamba “Kuzwa Chiindi Jesu Naakazyalwa.”