Genda ha biroho

Genda ha rukarra rw'ebirumu

ISOMO 06

Obwomeezi Bukatandika Buta?

Obwomeezi Bukatandika Buta?

Ruhanga nuwe “ensoro eyobwomezi.” (Zabuli 36:9) Eki n’okiikiriza? Abantu abamu batekereza ngu obwomeezi bukabaho bwonka. Obukiraaba nukwo kiri, nikimanyisa ngu okubaho kwaitu kukabaho nka butandwa. Baitu Yahwe obwaraaba yahangire obwomeezi, bwine kuba bwine ekigendererwa. a Tekerezaaho Baibuli eky’erukugamba ha ndugirro ey’obwomeezi kandi n’ensonga habwaki kihikire kwikiriza ngu ky’amananu.

1. Ensi n’iguru bikaruga nkaha?

Baibuli n’egamba ngu: “Okubanza Ruhanga akahanga iguru nensi.” (Okubanza 1:1) Abanyasayansi abarukukira obwingi nibaikiriza ngu ensi n’iguru biine nambere by’atandikiire. Ruhanga akabihanga ata? Akakozesa amaani ge​—ogu nugwo omwoyo ogurukwera​—kuhanga buli kimu kyona, otwaliiremu ebikonjonjo by’enyunyuzi, hamu na pulaneti zoona.​—Okubanza 1:2.

2. Habwaki Ruhanga yahangire ensi?

Yahwe “[ensi atagihangire] busa, akagiko’ra okuikarwamuga.” (Isaya 45:18) Akahanga ensi kuba ekiikaro ekirungi eky’okwikaramu kandi akagitekamu buli kimu kyona abantu ekibarukwetaaga kusobora kwomeera ebiro n’ebiro. (Soma Isaya 40:28; 42:5.) Abanyasayansi nibagamba ngu, ensi y’embaganiza muno ha pulaneti ezindi. Niyo pulaneti yonka ey’erumu ebintu ebisobozesa abantu kuba bomeezi.

3. Kiki ekifoora abantu kuba ab’embaganiza ha bisoro?

Hanyuma y’okuhanga ensi, Yahwe akahanga ebimera hamu n’ebisoro. Hanyuma, ‘Ruhanga akahanga omuntu omu kusisana kwe wenka.’ (Soma Okubanza 1:​27.) Kiki ekifoora abantu b’embaganiza? Habwokuba tukahangwa omu kisisani kya Ruhanga, twine obusobozi obw’okwoleka emiringo nk’eye, nk’okugonza hamu n’obwinganiza. Akatuhanga n’obusobozi obw’okwega endimi, kurora ebintu ebirungi tukabisiima, kandi n’okugonza kuhuliiriza ebizina. Kandi kwahukanaho n’ebisoro, nitusobora kuramya Omuhangi waitu.

YEGA EBIRUKUKIRAHO

Wetegereze obwakaiso oburukugumya ngu obwomeezi bukahangwa kandi nk’oku Baibuli eby’etugambira ha kuhangwa kw’ebintu bihikire. Manya emiringo enungi abantu eibaine ekyerukutwegesa hali Ruhanga.

4. Obwomeezi bukahangwa

Abantu bahaisanizibwa muno habw’ebintu ebibaba bakozere nibakopa ebyahangirwe. Hati noha asemeriire kuhaisanizibwa habw’ebintu ebibaba bakopere? Mutekeho VIDIYO, hanyuma mubazeeho ekikaguzo kinu.

  • Bintu ki abantu ebibakopere kuruga omu buhangwa?

Buli nju haroho ow’agiterra pulaani kandi n’agyombeka. Baitu noha ayateriire ebihangwa pulaani kandi yabikora? Musome Abaheburaniya 3:4, hanyuma mubazeeho ebikaguzo binu:

  • Bintu ki omu buhangwa ebirukukuhuniiriza ha mulingo byahangirwemu?

  • Notekereza ky’amagezi kwikiriza ngu ensi n’iguru hamu n’ebintu byona ebirumu bikahangwa? Habwaki?

Obaire okimanyire?

N’osobora kutunga ebicweka hamu na vidiyo ebirukukwata ha isomo linu ha jw.org omu bicweka ebiine omutwe “Kikahangwa?” hamu na “Entekereza Erukukwata ha Ndugirro y’Obwomeezi.”

“Baitu enju yona eyombekwa omuntu; baitu ayayombekere byona nuwe Ruhanga”

5. Haroho ensonga ez’amaani habwaki kihikire kwikiriza ngu Ebyahandiikirwe ebirukukwata ha kuhanga bihikire

Omu Okubanza esuura 1, Baibuli n’esoborra endugirro y’ensi hamu n’obwomeezi oburumu. N’osobora kwesiga Ebyahandiikirwe ebi, rundi ruganikyo kwonka? Mutekeho VIDIYO, hanyuma mubazeeho ebikaguzo ebirukuhonderaho.

  • Baibuli n’eyegesa ngu ensi hamu n’ebyomeezi ebirumu, bikahangwa omu biro mukaaga eby’esaaha 24?

  • Notekereza ngu Baibuli eby’erukugamba ha kuhangwa bihikire kandi by’amagezi? Habwaki?

Musome Okubanza 1:1, hanyuma mubazeeho ekikaguzo kinu:

  • Abanyasayansi nibagamba ngu, ensi n’iguru biine nambere byatandikiire. Ekibarukwikiriza nokirengesaniza ota n’ekiwaruga kusoma omu Baibuli?

Abantu abamu bekaguza Ruhanga obwaraaba yaletiire ebintu kwehindura bifooke ebindi nukwo asobole kuhanga ebintu ebiine obwomeezi. Musome Okubanza 1:​21, 25, 27, hanyuma mubazeeho ebikaguzo binu:

  • Baibuli eyegesa ngu Ruhanga akahanga akatafaali kamu akataito kandi hanyuma kayehindura kafooka encu, ebisoro, hamu n’abantu? Rundi akahanga ebintu byona ebiine obwomeezi omu ‘miringo yabyo?’ b

6. Abantu b’embaganiza muno omu bintu Ruhanga yahangire

Nitwahukana n’ebisoro Yahwe ebiyahangire. Musome Okubanza 1:26, hanyuma mubazeeho ekikaguzo kinu:

  • Itwe abantu abaahangirwe omu kisisani kya Ruhanga obuturaaba twine obusobozi obw’okwoleka abandi okugonza hamu n’embabazi, eki nikikwoleka ki hali Ruhanga?

ABANTU ABAMU BAGAMBA: “Baibuli ebyeyegesa ha kuhangwa, nganikyo kwonka.”

  • Iwe notekereza ki? Kandi habwaki?

OYEGERE KI?

Yahwe akahanga ensi, iguru, n’ebintu byona ebiine obwomeezi.

Kweijukyamu

  • Baibuli eyegesa ki ha ndugirro y’ensi n’iguru?

  • Ruhanga akakozesa akatafali kamu akaine obwomeezi kwehindura kakarugamu ebintu ebindi eby’embaganiza ebiine obwomeezi?

  • Abantu b’embaganiza omu mulingo ki?

Lengaho Kinu

SERULIIRIZA

Rora ebyokurorraho kuruga omu buhangwa ebirukwoleka ngu haroho Omuhangi.

“Obuhangwa Nibutwegesa Ki?” (Awake!, Sebutemba 2006)

Rora omulingo abazaire basobora kusoborra omwana wabo omuto Baibuli eky’eyegesa ha mulingo ebintu byahangirwemu.

“Yahwe . . . Akahanga Ebintu Byona” (2:37)

Wetegereze enyegesa erukugamba ngu ebintu bikehindura nukwo byarugwamu ebindi obweraaba nikiranganiza na Baibuli.

“Ruhanga Akaletera Ebintu Kwehindura Bifooke Ebindi Nukwo Asobole Kuhanga Ebintu eby’Embaganiza Ebiine Obwomeezi?” (Ekicweka kinu kiri ha mukura)

Wekebiije orole okuseruliiriza okw’abanyasayansi hamu n’amagufa aga kara agazoirwe obubiraaba nibyoleka ngu obwomeezi bukahangwa rundi bukabaho bubaho kwonka.

The Origin of Life​—Five Questions Worth Asking (burocuwa)

a Isomo erya 25 niriija kubazaaho ekigendererwa kya Ruhanga hali abantu.

b Omu Baibuli ebigambo “omu mulingo gwabyo” nibimanyisa guruupu enkooto ey’ebintu ebiine obwomeezi.