Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dzaw deuˆ 19

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ, Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ ngaˇ laˬ?

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ, Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ ngaˇ laˬ?

Nga maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ ma lehˇ jah˗eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ jah˗eu nga? Nga maꞈ˗euˬ nui jah aˬ jeˬ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu nga, nga maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ lehˇ kuˇ˗eu nga, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.

1. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ nui jah aˬ jeˬ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu nga?

‘Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ meh’ lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 17:17) Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ jah˗eu jeˬ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ dawˬ pehˬ taˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ kawˆ na˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. 1870 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ tiˬ muˇ Jaˇliꞈ maˇ maˇ ni aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga lehˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ pyehˆ tseˇ dahˬ beh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah uˬ duˬ tahˬ nymˇ doe ni mehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ beu gaˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ, yawˬ ha neh ya siˬ ya mawˇ˗euˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ ja nehˬ˗euˬ meh. a

2. Nga maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ lehˇ kuˇ˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ ja nehˬ˗eu, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ saˇ kiˇ lehˇ kuˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 11:4–12:1) Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ hu Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ “Naw maꞈ˗aˬ, ngaˬ˗euˬ saˇ kiˇ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 43:10-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ˗ahˇ jiˇ “saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ dawˇ coe ni saˇ kiˇ kamˬ˗eu gʼaˬ” lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 3:14) Teu miˇ neh, 1931 kʼoꞈ˗ahˇ nga maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ lehˇ kuˇ˗eu tsawˇ myahˇ heu hmˬ˗ahˇ geuꞈ˗euˬ ma. Tsawˇ myahˇ heu˗ahˇ ya zmˬ˗eu nui kʼahˇ shiˇ dui dui miˇ˗a.

3. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ Yeˬsuˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗eh dzaw geuꞈ luꞈ˗eu nga?

Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euꞈ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tsawˇ haˬ loꞈ˗ehˇ gaˬ˗eu meh. (Maˬkuˆ 3:35-ahˇ gui.) Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ jiˇ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu mehˬ bawˬ gm˗eu nymˇ jiˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ mehˇ nmˇ lehˇ kuˇ˗eu meh. (Piˇleˇmoˬ 1, 2) Nga maꞈ “Ka li˗ahˇ jah˗eu tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ gaˬ˗awˬ gʼoeˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu ma. (1 Beˬtuˆluˆ 2:17) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ loˬ ngeh caw ba nehˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu lehˇ yaw myaˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ neh mˇ doˆ luꞈ˗eu meh.

Naꞈ suiˇ ni dzaw

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laꞈ˗euˬ nga lehˇ haw˗awˇ, nga maꞈ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga lehˇ haw.

Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ jah˗eu jeˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ, nui jah teu aˬ cawˬ˗ahˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ

4. Nga maꞈ˗euˬ nui jah Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ

Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ meh lehˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw neh ehˇ taˬ˗euˬ meh. Daˬyeˬlaˇ 12:4 (Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ b) gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ pyehˆ tseˇ leꞈ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗eu nga?

Jaˇliꞈ dzaw zaˬ pyeuꞈ˗eu Laˇseuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyehˆ tseˇ˗euˬ nga lehˇ haw. Biˬdiˬoˬ pah gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Biˬdiˬoˬ heu˗ahˇ haw ngeh, Laˇseuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyehˆ tseˇ˗euˬ nga?

Nawˇ siˬ nya ma loˇ?

Tiˬ poˆ na nga maꞈ jah˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ muiˬ laˆ saˆ˗eu ma. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Nahˇ ma yaw shehꞈ ngehˬ˗ehˇ bya laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ gawˬ jawˬ gawˬ duˇ deuˬ˗ahˇ mawˇ shawˇ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Miˬyehˇ jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 4:18-ahˇ gui.) Teu miˇ neh Jaˇliꞈ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ ngeh tiˬ jawˇ, nga maꞈ jah luꞈ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ laˆ muiˬ laˆ saˆ˗eu ma.

5. Nga maꞈ tsawˇ myahˇ nehˬ˗ehˇ tsaˬ ni dehꞈ

Nga maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ lehˇ ehˇ˗eu tsawˇ myahˇ heu hmˬ˗ahˇ geuꞈ˗euˬ nga? Biˬdiˬoˬ pah gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ lehˇ ehˇ˗eu tsawˇ myahˇ heu, aˬ jeˬ miˇ neh tsaˬ leˇ˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ kiˇ bi pyeuꞈ˗eu nga? Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ mehˬ bahˬ taˬ˗euˬ miˇ neh, saˇ kiˇ heu deuˬ naˇ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi siˬ˗eu meh. Mehˬ bahˬ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ nyiˬ kawˆ˗ahˇ haw ma.

Zahˇ tiˬ deuˬ na Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ˗ahˇ ya zmˬ meh lehˇ mehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ teu tsaˬ ngaˇ laˬ? Uˬduˬtahˬ˗eu 26:1-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Maˇ diˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ nga? Tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

Zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ tiˬ deuˬ na, Yeˬsuˇ˗aˬ Miˬyehˇ˗a lehˇ mehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ teu maˇ diˇ ngeuˇ ngaˇ laˬ? Yoˇhaˬ 20:17-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Maˇ diˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ nga? Miˬyehˇ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ ngaˇ laˬ?

  • Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ bi tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ kʼehˇ taˬ˗euˬ lehˇ ya siˬ ngeh nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya?

6. Nga maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ

Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼawˇ mawˇ˗euˬ aˇ sehˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. 1 Gawˇliˬtu 12:25, 26-ahˇ gui gʼaˬ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

  • Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu lehˇ nawˇ mawˇ haw maˬ loˇ? Aˬ jeˬ mawˇ haw deˬ?

Miˇ kʼahˬ tiˬ kʼahˬ na˗ahˇ jawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ kawˇ ma˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ haw˗eu gʼaˇ duˬ, biˬdiˬoˬ pah. Kʼoeˇ naˇ, naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ ja sawˇ.

  • Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ ngaˇ loˇ?

Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗awˇ ngehˬ gʼeh

Tiˬ gʼaˬ na ehˇ˗eu: “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗aˬ, doˆ laˇ˗euˬ maˬ myahˇ laˇ˗aˬ siˬ.”

  • Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ saˇ kiˇ lehˇ aˬ geu ngeh neh kuˇ˗euˬ nga?

Kawˆ shawˆ

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗aˬ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗awˇ, miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu nymˇ jiˇ pyeuꞈ ma. Nga maꞈ jah˗eu jeˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗awˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu ma.

Ja sawˇ poˆ˗eu

  • Nga maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ lehˇ ehˇ˗eu tsawˇ myahˇ heu˗ahˇ geuꞈ˗euˬ nga?

  • Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu nga?

  • Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ nawˬ˗ahˇ noeˬ miˇ˗a loˇ?

Ngaˇ mˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ

Haw lahˬ

Nga maꞈ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ yaꞈ˗euˬ nga lehˇ siˬ nya dzehˬ laˇ ni biˬdiˬoˬ heu˗ahˇ haw.

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ, jah˗eu jeˬ˗ahˇ dehꞈ caw, Aˇ tsehˆ 1: Yaw zahˇ˗ahˇ neh doˆ le (1:00:53)

Mehˬ bahˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ pah mehˬ˗euˬ nga lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ haw.

Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ (7:08)

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ tsawˇ haˬ deuˬ siˬ nya mawꞈ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ haw.

“Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ tsawˇ haˬ deuˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ” (Iˇteuꞈnehꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ)

Saˬteˬpaˬ bye˗eu jeˬ baˬ da neh yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ mˇ yaꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ neh aˬ yawꞈ aˬ jeˬ ya mawˇ˗awˇ paˇ˗iˇ˗euˬ nga lehˇ haw.

“Ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ doeˇ taꞈ˗ehˇ paˇ doeˇ dzehˬ˗iˇ˗euˬ meh” (Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, 2015 Shiꞈ siˬ ba la 1)

a Nga maꞈ 1879 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pah mehˬ˗eu Loꞈ˗eu nymˇgoˇ paˇ dmˬ maˬ tsehˆ leˇ ni jahˇ doˆ laꞈ˗euˬ ma.

b Daˬyeˬlaˇ 12:4 (MS): “Daˬyeˬlaˇ˗oˇ, aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ keuˆ ni dawˬ heu˗ahˇ laˆ zaꞈ taˬ˗awˇ, sahˬ boꞈ heu˗ahˇ jmˬ diˬ taˬ˗awˬ. Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni shaˬ boꞈ heu˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ poˆ tseˇ leꞈ ngeh, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ gʼawˬ mya ni ya siˬ tehꞈ˗a.”