Yaqʼax chupam ri rupam

Yaqʼax rikʼin ri rucholajem

TJONÏK 32

¡Ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij!

¡Ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij!

Ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xchäp samaj chlaʼ chkaj pa junaʼ 1914. Y kan chpan ri junaʼ riʼ xchapatäj pä ri rukʼisbʼäl taq qʼij che rä ri kiqʼatbʼäl tzij ri winäq. ¿Achkë rma qataman riʼ? Chpan re tjonïk reʼ xtatzʼët achkë rubʼin pä chik le Biblia, achkë najin yebʼanatäj komä y achkë kinaʼoj kibʼanon pä ri winäq kan pa junaʼ 1914.

1. ¿Achkë rubʼin pä chik le Biblia?

Ri wuj Daniel kan rubʼin wä chik chë Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtchäp samaj taq xtkʼis jun tiempo ri nbʼix «7 junaʼ» che rä (Daniel 4:16, 17). Kʼïy junaʼ chrij riʼ, Jesús xuʼij chë ri tiempo riʼ ya riʼ «ri tiempo ri yaʼon chkë ri winäq» ri ma ye judíos ta, chqä xkʼüt chë ri junaʼ riʼ majanä wä kekʼis (Lucas 21:24). Achiʼel xtqatzʼët qa, ri 7 junaʼ xekʼis pa junaʼ 1914.

2. Kan pa 1914, ¿achkë bʼanatajnäq pä y achkë kinaʼoj kibʼanon pä ri winäq?

Ri rutzeqelbʼëy Jesús xkikʼutuj reʼ che rä: «¿Achkë retal xtkʼutü chë rït ya najin chik naqʼät tzij chqä chë ya xtchup ruwäch ronojel?» (Mateo 24:3). Jesús xuʼij chkë chë taq ryä xttok Qʼatöy Tzij chlaʼ chkaj chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, xkejeʼ chʼaʼoj, wayjal chqä xkebʼanatäj nmaʼq taq slonel (taskʼij ruwäch Mateo 24:7). Le Biblia chqä nuʼij chë ri kinaʼoj ri winäq chkipan ri «rukʼisbʼäl taq qʼij» xtuʼän chë xkejeʼ kʼïy kʼayewal ri «kan kʼayewal xtuʼän kikʼwaxik» (2 Timoteo 3:1-5). Y kan pa 1914 qatzʼeton pä chë kan ya riʼ najin nbʼanatäj.

3. ¿Achkë rma kan más na chik kʼayewal ye bʼanatajnäq pä kan xa xuʼ xchäp samaj ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios?

Taq Jesús xok Qʼatöy Tzij chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, jbʼaʼ chrij riʼ, kʼo jun chʼaʼoj xbʼanatäj chlaʼ chkaj. Ryä xuʼän chʼaʼoj rkʼë Satanás chqä ri ru-demonios. Satanás xchʼak y achiʼel nuʼij le Biblia, «xkʼaq pä chwäch le Ruwachʼulew, y ri ru-ángeles chqä xekʼaq pä rkʼë ryä» (Apocalipsis 12:10, 12). Satanás kan katajnäq ruyowal rma retaman chë xa jbʼaʼ chik nrajoʼ rchë xtchup ruwäch. Rma riʼ najin yerutzʼlaʼ ri winäq chwäch le Ruwachʼulew. ¡Komä nqʼax chqawäch achkë rma kowan kʼayewal kʼo! Ye kʼa ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xtchüp kiwäch jontir ri kʼayewal riʼ.

TQATAMAJ MÁS CHRIJ RE NAʼOJ REʼ

Tqatzʼetaʼ achkë nkʼutü chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xchäp samaj pa 1914 y achkë kʼo ta chë nqaʼän röj taq nqatamaj riʼ.

4. Ri profecías nkikʼüt chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xchäp samaj pa 1914

Dios xuʼän chë Nabucodonosor, jun qʼatöy tzij rchë Babilonia, xuʼän jun achïkʼ ri kʼo ntel chë tzij. Ri achïkʼ chqä ri xuʼij Daniel chrij ri achïkʼ riʼ rukʼwan riʼ rkʼë ri ruqʼatbʼäl tzij Nabucodonosor chqä rkʼë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios (tiskʼij ruwäch Daniel 4:17). a

Tiskʼij ruwäch Daniel 4:20-26. Chrij riʼ tiksaj ri achbʼäl rchë niqʼalajsaj re kʼutunïk reʼ:

Ri cheʼ ri xtzʼët Nabucodonosor chqä ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios

RI PROFECÍA (Daniel 4:20-36)

Ri qʼatbʼäl tzij

A) Jun mamaʼ cheʼ

Xqʼat ri qʼatbʼäl tzij

B) «Tichoyoʼ ri cheʼ» y tiyaʼ qʼij chë keqʼax «7 junaʼ»

Ri qʼatbʼäl tzij nuchäp chik jmul samaj

C) «Rït xkatzolin chik jmul pan aqʼatbʼäl tzij»

Ri achoq chrij xtzʼaqät wä naʼäy:

  • D) ¿Achoq chrij xkʼambʼej wä tzij ri cheʼ? (Titzʼetaʼ ri versículo 22).

  • E) ¿Ajän xyaʼ qa ruqʼatbʼäl tzij? (Tiskʼij ruwäch Daniel 4:29-33).

  • F) ¿Achkë xbʼanatäj rkʼë Nabucodonosor taq xeqʼax yän ri «7 junaʼ»? (Tiskʼij ruwäch Daniel 4:34-36).

RI ACHOQ CHRIJ XTZʼAQÄT WÄ NAʼÄY

Ri qʼatbʼäl tzij

D) Nabucodonosor, ri qʼatöy tzij rchë Babilonia

Xqʼat ri qʼatbʼäl tzij

E) Chrij qa ri junaʼ 606 m.t.J. b Nabucodonosor xuʼän itzel rujolon y 7 junaʼ ma xkowin ta chik xqʼät tzij

Ri qʼatbʼäl tzij nuchäp chik jmul samaj

F) Nabucodonosor xkʼachöj rujolon y xtzolin chik jmul chpan ruqʼatbʼäl tzij

Ri rukaʼn ri achoq chrij xtzʼaqät wä:

  • G) ¿Achoq chkij xkʼambʼej wä tzij ri cheʼ? (Tiskʼij ruwäch 1 Crónicas 29:23).

  • H) ¿Ajän ma xkiqʼät ta chik tzij? ¿Achkë rma qataman chë ma najin ta wä nkiqʼät tzij taq Jesús xjeʼ chwäch le Ruwachʼulew? (Tiskʼij ruwäch Lucas 21:24).

  • I)  ¿Akuchï y ajän xchäp chik jmul samaj ri qʼatbʼäl tzij riʼ?

RI RUKAʼN RI ACHOQ CHRIJ XTZʼAQÄT WÄ

Ri qʼatbʼäl tzij

G) Ri israelitas ri xeʼok qʼatöy taq tzij xkikʼambʼej tzij chrij ruqʼatbʼäl tzij Dios

Xqʼat ri qʼatbʼäl tzij

H) Jerusalén xchup ruwäch pa junaʼ 607 m.t.J.; 2,520 junaʼ majun ta chik jun israelita xok ta qʼatöy tzij

Ri qʼatbʼäl tzij nuchäp chik jmul samaj

I) Jesús xok Qʼatöy Tzij chlaʼ chkaj chpan Ruqʼatbʼäl Tzij Dios pa junaʼ 1914

¿Jaruʼ riʼ ri 7 junaʼ?

Jojun peraj che rä le Biblia yojkitoʼ rchë nqatamaj nkʼaj chik peraj ri ye kʼo chpan. Jun tzʼetbʼäl, Apocalipsis nuʼij chë oxiʼ junaʼ rkʼë nkʼaj ntel chë tzij 1,260 qʼij (Apocalipsis 12:6, 14). Reʼ ntel chë tzij chë chkipan ri profecías ri ye kʼo chpan le Biblia, jun junaʼ kʼo 360 qʼij chpan. Rma riʼ taq nqaʼij 7 junaʼ najin nqtzjon chrij 2,520 qʼij. Kʼo mul, chpan le Biblia nuʼij chë jun qʼij nukʼambʼej tzij jun junaʼ (Ezequiel 4:6). Y ya riʼ nbʼanatäj rkʼë ri profecía ri kʼo chpan ri wuj Daniel ri ntzjon chkij ri 7 junaʼ: nkikʼambʼej tzij 2,520 junaʼ.

5. Pa 1914 xjalatäj jontir chwäch le Ruwachʼulew

Jesús xuʼij achkë xkebʼanatäj chwäch le Ruwachʼulew taq ryä xtbʼeʼok Qʼatöy Tzij. Tiskʼij ruwäch Lucas 21:9-11 y kixtzjon chrij reʼ:

  • Rkʼë ri xqaskʼij qa chpan ri texto, ¿achkë chkë riʼ atzʼeton o akʼoxan chë najin yebʼanatäj komä?

Ri apóstol Pablo xuʼij achkë kinaʼoj xtkiʼän ri winäq chpan ri rukʼisbʼäl taq qʼij che rä ri kiqʼatbʼäl tzij ri winäq. Tiskʼij ruwäch 2 Timoteo 3:1-5 y kixtzjon chrij reʼ:

  • Rkʼë ri xqaskʼij qa chpan ri texto, ¿achkë kinaʼoj ri winäq atzʼeton rït?

6. Takʼutuʼ chë nanmaj chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij

Tiskʼij ruwäch Mateo 24:3, 14 y kixtzjon chrij reʼ:

  • ¿Achkë samaj nkʼutü chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij?

  • ¿Achkë ütz naʼän rït rchë yatoʼon chpan re samaj reʼ?

Ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij, y xa jbʼaʼ chik apü xtqʼät tzij pa ruwiʼ jontir le Ruwachʼulew. Tiskʼij ruwäch Hebreos 10:24, 25 y kixtzjon chrij reʼ:

  • ¿Achkë kʼo ta chë nqaʼän jontir röj rma qataman chë «ri qʼij xa naqaj chik kʼo pä»?

We kʼo jun natamaj ri xkerutoʼ ri nkʼaj chik chqä xkeruköl, ¿achkë komä xtaʼän?

JOJUN WINÄQ RKʼË JBʼAʼ XTKIKʼUTUJ REʼ CHAWÄ: «¿Achkë rma ri testigos de Jehová kan kowan yetzjon chrij ri junaʼ 1914?».

  • ¿Achkë xtaʼij rït chkë?

RI XQATAMAJ QA

Ri profecías ri ye kʼo chpan le Biblia chqä ri najin yebʼanatäj komä nkikʼüt chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij. Y röj nqakʼüt chë nqanmaj riʼ taq nqatzjoj ri Qʼatbʼäl Tzij riʼ chqä nqbʼä pa qamoloj.

Tqakamluj ri xqatzʼët qa

  • ¿Achkë xbʼanatäj taq xeqʼax yän ri 7 junaʼ ri nuʼij chpan ri wuj Daniel?

  • ¿Achkë nbʼanö chawä rït chë nanmaj chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xchäp samaj pa 1914?

  • ¿Achkë rubʼanik nakʼüt rït chë nanmaj chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios ya najin chik nuqʼät tzij?

Ütz naʼän reʼ

RCHË NATAMAJ MÁS

Kan pa 1914 jalatajnäq pä kinaʼoj ri winäq. Tatzʼetaʼ achkë nkiʼij jojun etamanelaʼ chrij riʼ.

«Ri rubʼanik xjalatäj kinaʼoj ri winäq» (¡Despertad!, abril 2007)

Tatzʼetaʼ achkë rubʼanik xjalatäj rukʼaslemal jun achï taq xtamaj chrij ri profecía ri kʼo chpan Mateo 24:14.

«Kan nqä wä chi nwäch yinetzʼan béisbol» (Ri Chajinel, núm. 3 2017)

 ¿Achkë rma qataman chë ri profecía ri kʼo chpan ri capítulo 4 rchë ri wuj Daniel rukʼwan riʼ rkʼë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios?

«¿Ajän xchäp samaj ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios? (Naʼäy peraj)» (Ri Chajinel, 1 de octubre, 2014)

a Taskʼij ri  kaʼiʼ rukʼisbʼäl taq naʼoj ri ye kʼo chpan ri peraj «Rchë natamaj más» ri kʼo chpan re tjonïk reʼ.

b Röj nqaksaj ri tzij m.t.J. rchë nqaʼij taq majanä tpë Jesús, y ri tzij x.y.J. rchë nqaʼij taq xpë yän Jesús.