Ĩta kĩrĩ birĩa birĩ ndeene

Ĩta kĩrĩ birĩa birĩ ndeene

KĨTHOOMO KĨA 32

Ũnene Bwa Mũrungu Nĩbũkwathana Nandĩ!

Ũnene Bwa Mũrungu Nĩbũkwathana Nandĩ!

Ũnene bwa Mũrungu bwambĩrĩĩrie kwathana ĩgũrũ mwaka jwa 1914. Rĩu norĩo kinya ntukũ cia mũthia cia wathani bwa antũ ciambĩrĩĩrie. Nĩmbi bigũtũtethia kũmenya ũu? Ona ũroria bwa Bibiria na mantũ jarĩa jagũkarĩka, na mĩtugo ĩrĩa antũ bethĩrĩtwe nayo kuuma 1914.

1. Nĩatĩa ũroria bwa Bibiria bũkwonania?

Iuku rĩa Danieli Bibiriene nĩrĩonanĩtie atĩ Ũnene bwa Mũrungu bũrĩngĩambia kwathana mũthiene jwa ĩgiita rĩrĩa rĩgwĩtwa “biingo mugwanja.” (Danieli 4:16, 17) Karine inyingĩ nyumene, akĩarĩĩria o ĩgiita rĩu Jesũ naarĩtĩre ĩgiita rĩa “antu baria bati Ayahudi,” na araritana atĩ rĩtaarĩ rĩgũkinya mũthia jwarĩo ĩgiitene rĩu. (Luka 21:24) O ta ũrĩa tũkairitana nyumene, biingo mũgwanja biathirĩre mwakene jwa 1914.

2. Nĩ mantũ jarĩkũ na mĩtugo ĩrĩkũ tũcionerete kuuma 1914?

Aritwa ba Jesũ baramũũria: ‘Twire mantu jaja jagakinya ri, o na rwano ruria rugakara o ni ruriku ndiiria ugatua kwija, na rwa muthiro jwa nthiguru?’ (Mathayo 24:3) Akĩbacookeria, Jesũ neeranĩre mantũ jamaingĩ jarĩa jarĩngĩkarĩka nyuma ya kwambĩrĩria kwathana ĩgũrũ arĩ Mũnene wa Ũnene bwa Mũrungu. Jamwe ja mantũ jau nĩ ndwa, mpara, na ithingithia bia nthĩgũru. (Thooma Mathayo 24:7.) Bibiria kinya nĩyeranĩte atĩ mĩtugo ya antũ “matukune ja muthiro” ĩrĩngĩtuma ũtũũro bwĩthĩrwa na “magiita ja kieba” kana bũrĩ bũbũũmũ. (2 Timotheo 3:1-5) Mantũ jau na mĩtugo ĩu nĩĩthĩrĩtwe ĩkĩonekana mono mono kuuma mwaka jwa 1914.

3. Nĩkĩ mantũ jathũũkĩte mono kuuma Ũnene bwa Mũrungu bũrĩ kwambia kwathana?

Kagiita gaakai nyuma ya Jesũ kwambia kwathana arĩ Mũnene wa ũnene bwa Mũrungu, arĩ naarĩa ĩgũrũ naarwĩre na Nkoma na irundu biawe bithũũku. Shaitani naacindĩrwe ndwene ĩu. Bibiria yugaga ‘nagwithirue o nthi buru, na araika bawe baraarukanirua amwe nawe.’ (Kugwurirwa 12:9, 10, 12) Shaitani arĩna mũthũũro jũmũnene tontũ nakũmenya akathirua. Kwou, nĩwe ũgũtũma kwĩthĩrwa na ũrũrũ na mĩthangĩko nthĩgũrũne yonthe. Bũu nĩbũgũtũtethia kũmenya nĩkĩ mantũ jathũũki mono nthĩgũrũne! Ũnene bwa Mũrungu bũkathiria mathĩĩna jau jonthe.

ĨNJA NKŨRŨKI

Cũnkũũna mantũ jarĩa jagũtũtethia kũmenya atĩ Ũnene bwa Mũrungu nĩbwambĩrĩĩrie kwathana kuuma 1914, na ũrĩa ũntũ bũu bũbuĩrĩte gũtũringithia.

4. Ũtari kĩrĩ ũroria bwa Bibiria bũrĩonania Ũnene bwa Mũrungu bwambĩrĩĩrie kwathana 1914

Mũrungu naatũmĩre Mũnene Nebukadinezarũ wa Babiloni ya karaaja, ethĩrwa na kĩroto kĩrĩa amwonerie mantũ jarĩa jarĩngĩkarĩka nyumene. Kĩroto kĩu na ũtaũri bwakĩo bũrĩa Danieli aejanĩre, bwaraĩĩria wathani bwa Nebukadinezarũ, o na kinya Ũnene bwa Mũrungu.—Thooma Danieli 4:17. a

Thooma Danieli 4:20-26, rĩu bũtumĩre chati ĩrĩa yonanĩtue, gũcookia biũria bibi bithingatĩte:

Kũrĩ na ngwatanĩro ĩrĩkũ ya kĩroto kĩegie mũtĩ na Ũnene bwa Mũrungu?

ŨRORIA (Danieli 4:20-36)

Wathani

(A) Mũtĩ jũmũnene

Kũgitarua kwa wathani

(B) “Temeni muti,” na bũreke “biingo mugwanja bikuruke”

Gũcookua kwa wathani

(C) “Unene bwaku bukamenyagirwa nikenda bucokeerue kirigwe”

Kĩrĩ kũũjũrua kwa mbere kwa ũroria bũu . . .

  • (D) Nũũ warũngamagĩĩrwa nĩ mũtĩ?​—Tega mũstaarĩ jwa 22.

  • (E) Nĩatĩa wathani bwawe bwagitarĩrue?​—Thooma Danieli 4:29-33.

  • (F) Nĩatĩa gwakarĩkĩre kĩrĩ Nebukadinezarũ mũthiene jwa “biingo mugwanja”?​—Thooma Danieli 4:34-36.

KŨŨJŨRUA KWA MBERE

Wathani

(D) Nebukadinezarũ, Mũnene wa Babiloni

Kũgitarua kwa wathani

(E) Nyuma ya mwaka jwa 606 M.M.J., Nebukadinezarũ auma nthũ na aremwa kwathana mĩaka mũgwanja

Gũcookua kwa wathani

(F) Nebukadinezarũ acookerwa nĩ mathũgaanio na ambia kwathana kaĩrĩ

Kĩrĩ kũũjũrua kwa jaĩrĩ kwa ũroria bũu . . .

  • (G) Nũũ warũngamagĩĩrwa nĩ mũtĩ?​—Thooma 1 Mantu ja Karaja 29:23.

  • (H) Nĩatĩa wathani bwao bwagitarĩrue? Nĩatĩa tũkũmenya atĩ no bwagitarĩtue rĩrĩa Jesũ aarĩ nthĩgũrũne?​—Thooma Luka 21:24.

  • (I) Nĩkũ na nĩ ĩgiita rĩrĩkũ wathani bũu bwacookerue?

KŨŨJŨRUA KWA JAĨRĨ

Wathani

(G) Anene ba Israeli barĩa barũngamĩrĩĩte Ũnene bwa Mũrungu

Kũgitarua kwa wathani

(H) Jerusalemu kwĩnyangua, na gũtĩ mũnene wa Israeli wathana ĩgiita rĩa mĩaka 2,520

Gũcookua kwa wathani

(I) Jesũ kwambĩrĩria kwathana ĩgũrũ arĩ Mũnene wa Ũnene bwa Mũrungu

Mainda mũgwanja jarĩna ũraaja bũngˈana?

Icuncĩ bimwe bia Bibiria nĩbitũtethagia gũcĩũkĩrwa nĩ icuncĩ bingĩ. Ngerekano, iuku rĩa Bibiria rĩa Kũgwũrĩrwa riugaga, mainda jathatũ na nusu ĩinda, nĩ ntukũ 1,260. (Kugwurirwa 12:6, 14) Mainda mũgwanja nĩ maita jaĩrĩ ja ũtari bũu, kana ntukũ 2,520. Magiita jamwe Bibiria ĩtumagĩra ntukũ ĩmwe kũrũngamĩĩra mwaka jũmwe. (Ezekieli 4:6) Ũu nĩu kũrĩ kĩrĩ mainda mũgwanja jarĩa jagweti iukune rĩa Danieli—jarĩrungamĩĩra mĩaka 2,520.

5. Nthĩgũrũ nĩgarũkĩte kuuma mwaka jwa 1914

Jesũ neeranĩte mantũ jarĩa jarĩngĩkarĩka nthĩgũrũne nyuma yaawe kwaa Mũnene. Thooma Luka 21:9-11, rĩu bwarĩĩrie kĩũria gĩkĩ:

  • Nĩ mantũ jarĩkũ ũcionerete kana wigĩtue kĩrĩ jau?

Mũtũmwa Paũlũ naatarĩrĩĩtie ũrĩa antũ barĩngĩthĩrwa bakari ntukũne cia mũthiro cia wathani bwa antũ. Thooma 2 Timotheo 3:1-5, rĩu bwarĩĩrie kĩũria gĩkĩ:

  • Kĩrĩ mĩtugo ĩu yagwetwa, nĩ ĩrĩku ũcionerete kĩrĩ antũ ntukũne cietũ?

6. Onania atĩ nũgwĩtĩkia Ũnene nĩbũkwathana nandĩ

Thooma Mathayo 24:3, 14, rĩu bwarĩĩrie kĩũria gĩkĩ:

  • Nĩ ngũgĩ ĩrĩkũ ya gĩtũmi ĩkwonania atĩ Ũnene bwa Mũrungu nĩbũkwathana nandĩ?

  • Nĩatĩa ũũmba kũgwata mbaru ngũgĩ ĩu?

Ũnene bwa Mũrungu nĩbũkwathana nandĩ na ĩgiita rĩtĩ kũraaja bũkathana nthĩgũrũne yonthe. Thooma Ahibirania 10:24, 25, rĩu bwarĩĩrie kĩũria gĩkĩ:

  • Nĩatĩa o ũmwe weetũ abuĩrĩte kũthithia ‘o uria tukwona ati ntuku iu ikuthengeera?’

Nĩatĩa ũrĩngĩthithia ũkeeja kwĩthĩrwa ũkĩmenyaga ũntũ bũnna bũrĩa bũrĩngĩtethia antũ bangĩ, na bũũmba kwonokia ũtũũro bwao?

MUNTŨ NO AŨRIE: “Nĩkĩ Akũũjĩ ba Jehova baugaga atĩ 1914 nĩ mwaka jwa gĩtũmi mono?”

  • Ũũmba gũcookia atĩa?

NA NJĨRA ĨNKUĨ

Ũroria bwa Bibiria, na mantũ jarĩa jagũkarĩka nthĩgũrũne, nĩjakũrikithia atĩ Ũnene bwa Mũrungu nĩbũkwathana nandĩ. Nĩtwonanagia atĩ nĩtũgwĩtĩkia ũntũ bũu, na njĩra ya gũtũmĩĩria bwegie Ũnene bũu, na gwĩta mĩcemanione ya kĩũthũrano.

Gũcookera

  • Nĩatĩa gwakarĩkĩre mũthiene jwa biingo mũgwanja birĩa biaroretue Bibiriene kĩrĩ iuku rĩa Danieli?

  • Nĩmbi bigũkũrikithĩria atĩ Ũnene bwa Mũrungu nĩbwambĩrĩĩrie kwathana 1914?

  • Nĩatĩa ũũmba kwonania atĩ nũgwĩtĩkia Ũnene bwa Mũrungu nĩbũkwathana nandĩ?

Mworoto

CŨNKŨŨNA

Iritane ũrĩa anahistoria na antũ bangĩ baugaga bwegie mogarũrũku jarĩa jaakarĩkĩre nthĩgũrũne kuuma mwaka jwa 1914.

“Ũrĩa Mĩtugo ya Antũ Yaathũũkĩre O Rĩmwe” (Amkeni!, Ĩpurũ 2007)

Thooma ũrĩa ũroria bũrĩa bũkwonekana kĩrĩ Mathayo 24:14 bwaringithĩrie ũtũũro bwa muntũ mũrũme ũmwe.

“Nĩndendeete Gũceetha Mũbiira Nkũrũki ya Gĩntũ Kĩngĩ Kinya Kĩrĩkũ!” (Mnara wa Mlinzi Na. 3 2017)

 Nĩatĩa tũkũmenya ũroria bũrĩa bwandĩkĩ kĩrĩ Danieli 4 bũrĩarĩĩria Ũnene bwa Mũrungu?

“Nĩrĩ Ũnene Bwa Mũrungu Bwambĩrĩĩrie Kwathana? (Gĩcuncĩ kĩa 1)” (Mnara wa Mlinzi, Oktoba 1, 2014)

Nĩmbi bikwonania atĩ “biingo mugwanja” birĩa bigweti kĩrĩ Danieli 4 biathirĩre 1914?

“Nĩrĩ Ũnene Bwa Mũrungu Bwambĩrĩĩrie Kwathana? (Gĩcuncĩ kĩa 2)” (Mnara wa Mlinzi, Novemba 1, 2014)

a Ona  mantũ jaĩrĩ jakũthooma ja mũthia kĩrĩ cũnkũũna kĩthoomone gĩkĩ.