Lí zu-pere

Lí m̀ɛni-ŋuŋ-ŋai ma

ZƐŊ-LƐƐI 32

Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai Kaa Naa Tii Kɛi!

Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai Kaa Naa Tii Kɛi!

Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai e pɛlɛ tii kɛi ɣala-taa goraŋ 1914 su. Tãi ti ŋɔnɔ ɓe nuu-kpune ŋɔkɛ-mɛi-laai gbɛɛ-ŋa tãi kɔɔ e pilaŋ la. Ku nyiŋi kɔlɔŋ leŋ? Kwa pai lonoi e pilaŋ mɛnii ma Ŋala-kɔlɔi e mo naa-tuɛi, mɛni-ŋai kɛi ŋeniɛi sui da berei nuu-kpune e pɛlɛ tuai la e siɣe goraŋ 1914 ma.

1. Le ɓe Ŋala-kɔlɔi e mo naa-tuɛ?

Dania kɔlɔi e nɛ a gɛɛ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai e kɛ pai pɛlɛi tii kɛi ‘goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi’ kpɛɛ-ŋa. (Dania 4:​16, 17) Koraŋ ŋɔŋdɔ tamaa tɛɛ, Zisɛ e ŋɔnɔ tãi tɔnɔi ti toli a “Zɛ̃tai-ŋai ditãi,” nyaŋ e mo nuai dia a gɛɛ tãi ti fe nii kpɛɛ ni. (Luu 21:​24) Yɛɛ berei kwa pai gaai lai, goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi e kpɛɛ 1914 su.

2. Le ɓe kɛi ŋeniɛi su, nyaŋ nua tua-pere kaa leŋ e siɣe goraŋ 1914 ma?

Zisɛ ŋɔpolu-ɓelai di mare kɛ diyɛɛi mai: “Le-tãi ɓe mɛni-ŋai ŋi da pai kɛi lai, da le-ŋɛi-kɛ-maa ɓe gaa ipa-mɛni ma da ŋeniɛi kpɛɛ-ŋai?” (Maafiu 24:3) Gɛɛ di mare-kɛɛ sukulai, Zisɛ e lono e pilaŋ mɛni tamaa ma naa-tuɛ nyii kɛ pa kɛi a pɛlɛ tii kɛi a Kaloŋ ɣala-taa, Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai su. Di taŋa ɓa kɔ, puru, da lɔii kpɛ̃liŋɔɔ kɛtɛ-ŋa. (Maafiu 24:7 lono.) Ŋala-kɔlɔi e ŋɔnɔ mo naa-tuɛ a gɛɛ nuu-kpune tua-pere a “ŋele-ŋai gbɛɛ-ŋa tai” a pa pai a “mɛni-kpɔlu” tamaa. (2 Temete 3:​1-5) Mɛni-ŋai ŋi di pɛlɛ kɛi a damaa e siɣe goraŋ 1914 ma.

3. Le mɛni ɓe ŋeniɛi kɛ pere aa nyɔŋ la e siɣe tãi ma Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai e pɛlɛ tii kɛi lai?

Tãi Zisɛ e kɛ la a Kaloŋ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai sui, tãi kpua yee mu e kɔ pɛlɛ Setɔŋ da nyinaŋ nyɔmɔɔ-ŋai dia. Zisɛ e Setɔŋ yee mɛi ɣale. Ŋala-kɔlɔi nyɛɛ “di doo nɔii ma da ŋɔkela-ŋai kelee.” (Mɛni-lɛɛi 12:9, 10, 12) Setɔŋ lii ŋwanai a ŋanaa kpɛni fei e gɔlɔŋ a gɛɛ da pai zu karai. Mɛni ma, nya ɓe gɛi mɛni-soli da mɔ̃lɛ-laa kɛ ɓo ŋeniɛi gwaa kelee. Nyiŋi a pɔri kpɔnii kua a gɛɛ ku mɛnii kaa gɛ mɛni nyɔmɔɔ tamaa kaa la ŋeniɛi sui! Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai a pai mɛni-kpɔlu-ŋai ŋi kelee kperai.

MƐNI TAMAA MAA-KƆRI

Mɛnii kaa gɛ kwa pɔri laai la a gɛɛ Galoŋ-laai e pɛlɛ tii kɛi goraŋ 1914 su da mɛnii maa nɛ̃ɛi ku gɛi.

4. Ŋala-kɔlɔi ŋɔtuɛ-mɛni-ŋai di nɛ a gɛɛ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai e pɛlɛ tii kɛi goraŋ 1914 su

Ɣala e gɛ Galoŋ Nɛbukinaza nyii kɛ Babeloŋ e see ɓo e pilaŋ mɛnii kɛ pa kɛi tinaa-tuɛ-perei ma. Zee-wooi da berei Dania e zukula lai, e nɛ a gɛɛ e kɛ a bilaŋɔɔ Nɛbukinaza ŋɔkɛi-mɛi-laai ma da Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai.​—Dania 4:​17 lono. a

Dania 4:​20-26 lono, gɛ ni ka tii kɛ a basii a gɛɛ ka mare-kɛɛ-ŋai ŋi sukulai kaa:

  • (A) Le ɓe Nɛbukinaza e gaa ŋɔsee-wooi su?​—Ŋoo-kpua 20 da 21 kaa.

  • (B) Le ɓe kɛ pa kɛi a ŋurui?​—Ŋoo-kpua 23 kaa.

  • (C) Le ɓe kɛ pa kɛi a ‘goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi’ kpɛɛ-ŋa?​—Ŋoo-kpua 26 kaa.

Berei Zee-wooi E Pilaŋ Ŋuru Kɛtɛi Ma Pilaŋɔi La Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai Mai

DUƐ-MƐNII (Dania 4:​20-36)

Kɛ-mɛi-laa

(A) Ŋuru kɛtɛi

Kɛ-mɛi-laa aa kpera

(B) “Ŋurui tee I doo” “koraŋ lɔɔlu mɛi feerɛ yee mu”

Kɛ-mɛi-laa aa pa polu

(C) “Ikaloŋ-laai a pai pai polu ŋɔnɔ ipɔ”

Duɛ-mɛnii ŋaa-see maa-ŋuŋ . . .

  • (D) Ŋurui sukulai ɓa le?​—Ŋoo-kpua 22 kaa.

  • (E) Ŋɔkɛ-mɛi-laai e kpera leŋ?​Dania 4:​29-33 lono.

  • (F) Le ɓe kɛ a Nɛbukinaza ‘goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi’ kpɛɛ-ŋa?​Dania 4:​34-36 lono.

DUƐ-MƐNII ŊAA-SEE MAA-ŊUŊ

Kɛ-mɛi-laa

(D) Nɛbukinaza, Babelɔŋ Kaloŋ

Kɛ-mɛi-laa aa kpera

(E) Goraŋ 606 B.C.E. tɛɛ polu ma, Galoŋ Nɛbukinaza e ŋɔkili-ŋa-siai laŋ, nyaŋ ve pɔri ni ŋɔkaloŋ tii kɛi koraŋ lɔɔlu mɛni feerɛ kpɔɔi yee mu

Kɛ-mɛi-laa aa pa polu

(F) Nɛbukinaza e ŋɔkili-ŋa-siai sɔlɔ ɓo polu, e ŋɔnɔ pɛlɛ ŋɔkaloŋ tii kɛi

Duɛ-mɛnii ŋaa-see veerɛi su . . .

  • (G) Ŋurui sukulai ɓa le?​1 Kɔlɔnikɔ 29:​23 lono.

  • (H) Dikɛ-mɛi-laai e kpera leŋ? Ku gɔlɔŋ leŋ a gɛɛ dife kɛ ni tii kɛi tãi Zisɛ e kɛ la nɔii mai?​Luu 21:​24 lono.

  • (I) Mi tãi ɓe di galoŋ-laai ŋi see la polu, nyaŋ mi pere?

DUƐ-MƐNII ŊAA-SEE VEERƐI

Kɛ-mɛi-laa

(G) Eezuɛ kaloŋ-ŋai nyii-ŋai kɛ tɔɔi Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai pɔɔ-ŋai

Kɛ-mɛi-laa aa kpera

(H) Di Zerusalɛŋ su-kara, Eezuɛ kaloŋ-ŋai dikɛ-mɛi-laai e kpera tii kɛi a koraŋ 2,520

Kɛ-mɛi-laa aa pa polu

(I) Zisɛ e pɛlɛ tii kɛi a Kaloŋ ɣala-taa Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai mɛi

Goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi gula giei kɛ pere

Ŋala-kɔlɔi mela taŋa a kpɔŋ maa tɛɛ kupɔ a gɛɛ ku gwaa takpɛni-ŋa ŋa kaa ma. Gɔɔŋ-maa ɓa, Mɛni-lɛɛi kɔlɔi e mo a gɛɛ koraŋ saaɓa da gbura sukulai ɓa folo 1,260. (Mɛni-lɛɛi 12:​6, 14) Goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi ti seeɛ giei feerɛ kaa a folo 2,520. Tãi taŋa Ŋala-kɔlɔi a tii kɛ a ɣele-kuu kpaa folo a kɛ lonoi e pilaŋ koraŋ ma. (Izikiɛ 4:6) Mɛni ma goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi Dania kɔlɔi sui sukulai ɓa koraŋ 2,520.

5. Ŋeniɛi maa aa faleŋ e siɣe goraŋ 1914 ma

Zisɛ e berei lɛ ŋeniɛi kɛ pere a pai kɛi la a kɛ a Kaloŋ. Luu 21:​9-11 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Mɛni-ŋai ŋi nenɛ ɓe yaa gaa kpaa yaa maa tuŋ mɛnii?

Zia-nuui Pɔɔ e berei lɛ nua tua-pere a pai kɛi la nuu-kpune ŋɔkɛ-mɛi-laai kpɛɛ-ŋa tãi su. 2 Temete 3:​1-5 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Dua-pere-ŋai ŋi nenɛ ɓe yaa gaa nua kponoi saa?

6. Maa nɛ̃ɛi mɛnii Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai a gɛi e kulii kula

Maafiu 24:​3, 14 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ-ŋai ŋi dia:

  • Tii mɛni kpanaŋɔɔ kɛɛ leŋ ɓe nɛi a gɛɛ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai kaa naa tii kɛi?

  • Ya pɔri dii ŋi ta kɛi leŋ?

Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai kaa naa tii kɛi, nyaŋ tãi ŋɔkɛ-mɛi-laai a pai kɛi la nɔii kelee mɛi aa lɛɣɛ. Ibulu 10:​24, 25 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:

  • Le ɓe maa nɛ̃ɛi ku kelee ku gɛ kwa kɛ “ŋelei ti kaai gɛ lɛɣɛ”?

Ya mɛni ta maa-kɔri nyii a pɔri kpɔŋ maa tɛɛi nua pɔ e dimaa kɔ̃ɔ, le ɓe a ilii kula a gɛɛ I gɛ?

NUU TA A PƆRI I MARE KƐI: “Le mɛni ɓe Ziova Ŋɔsere-faa Kɛ-ɓelai da mo la a gɛɛ goraŋ 1914 kaa a koraŋ mɛni kpanaŋɔɔi?”

  • Ya pɔri kɛi le?

MƐNI-ŊUŊ-ŊAI YAA MAA-KƆRII

Ŋala-kɔlɔi ŋɔtuɛ-mɛni-ŋai da mɛnii-ŋai kɛi ŋeniɛi sui da nɛ a gɛɛ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai kaa naa tii kɛi. Kwa nɛ a gɛɛ ku laai a mɛnii ŋi kwa ɣala-woo ɓo e pilaŋ ma, kukɛ li goyaŋ-ŋai su.

Gili-too-ŋa mare-kɛɛ-ŋai

  • Le ɓe kɛ goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi kpɛɛ-ŋa nyii Dania kɔlɔi e lono e pilaŋ mai?

  • Le ɓe gɛ ikɛ laa la a gɛɛ Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai e pɛlɛ tii kɛi goraŋ 1914 su?

  • Ya pɔri nɛi leŋ a gɛɛ I laai la a gɛɛ Galoŋ-laai kaa tii kɛi lonii ma?

Mɛni-kpɛtɛɛ ŋi kɛ

MƐNI TAKPƐNI-ŊA MAA-KƆRI

Mɛnii kaa mɛni-pɔlɔ pɔ̃yɛ-ɓela da nua takpɛni-ŋa daa mo e pilaŋ mɛni maa faleŋɔɔ-ŋai kɛi ŋeniɛi sui dia e siɣe goraŋ 1914 ma.

“Tãi Nua Tua-pere Maa E Faleŋ La A Ŋanaai” (Kɛ-a-iŋɛi!, Dɛniŋ 2007)

Berei kaa duɛ-mɛnii Maafiu 24:​14 sui e naloŋ tɔnɔ ŋɔkɛ-ɣeniɛi maa faleŋ lai.

“Bɔɔ Kɔɔ Wɛli E Kɛ Ma E Tɛɛ Sɛŋ Kelee Ta Ma!” (Nyeŋkeŋ No. 3 2017)

Ku gɔlɔŋ leŋ a gɛɛ duɛ-mɛnii Dania ŋuŋ 4 sui pilaŋɔi Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai ma?

“Mi Tãi Ɓe Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai E Pɛlɛ Tii Kɛi La? (Maa-ŋuŋ 1)” (Nyeŋkeŋ, Ŋweei 1, 2014)

Le ɓe nɛ a gɛɛ ‘goraŋ lɔɔlu mɛi feerɛi’, Dania ŋuŋ 4 sui e kpɛɛ goraŋ 1914 su?

“Mi Tãi Ɓe Ɣala Ŋɔkaloŋ-laai E Pɛlɛ Tii Kɛi La? (Veerɛi 2)” (Nyeŋkeŋ, Bɔrɔŋ-kpalai 1, 2014)

a Zɛŋ-lɛɛ feerɛi nyii gaa Mɛni takpɛni-ŋa maa-kɔri kpiniŋ kpɛɛ-ŋai kaa zɛŋ-lɛɛi ŋi su.