ˈWƆN ˗GƆ 39
˗Zlan ˗yö ꞊ɲɔɔn ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
꞊Ɲɔɔn ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ꞊dedewo. ˈMɛn ˈö ꞊ɲɔɔn ˈyaa˗ ˈgü, ˈyaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha kö ˗yö kë ˈˈbhɩɩ˗. ˗Zlan ˈö kwa ˗da bhë, yö ˈnën ˈö˗ dua ˈdhö ˗mü kö ˈpë ˈkwa ˗dho ˗a kë ꞊ɲɔɔn ˈka ˗ya pö kwa ˗dhɛ. ˗Mën ˈö˗ pö ˈö ˗gban ꞊ɲɔɔn ˗bha? Kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa˗ ˗bhö ɛɛnˈˈ ˈkwa˗ ˗da kwa kwi ˈgü ˗ee? Ü ˗dho ˈpë ˈö ˗Zlan ˗dhɛ ˗së ˗a kë ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˈwɔn ˈö bhë ˗a ˈgü?
1. Zoova ˗yö ꞊ɲɔɔn ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
Zoova ˗ya ˗pö ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo kun ꞊kwɛŋzü ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ: «Pë ˈˈbhɩɩ˗ ˈˈpɛpɛ ˗bha ˗këdhösü ˗a ꞊ɲɔɔn ˈgü.» (Lévitique 17:14) Zoova ˗bha ˈka, ˗këdhösü ˗yö ꞊ɲɔɔn ˈgü. ˈDhɛ ˈö ˗kë ꞊dhɛ ˗këdhösü ˗yö gbɔɔdhe ꞊bhlëësü ˈö ˗Zlan ˗ya ˗kë kwa ˗gɔ ˗a ˈka bhë, kö ꞊ɲɔɔn ˗de ˈpö ˗a ꞊bhlëë ˗yö ꞊va ꞊dedewo.
2. ˈMën ˗Zlan ˈyaa˗ ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa˗ kë ꞊ɲɔɔn ˈka?
Zoova ˗ya ˗pö ö ˗dhɔkëmɛn ˗nu ˈwo kun ꞊kwɛŋzü ˗an ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈwa -dho ꞊ɲɔɔn ˗bhö. (ˈWunzüdɔdhɛ 9:4 waa Lévitique 17:10 ˗wo pö.) ˗Yö ˗bɔ kletiɛn ˗blɛɛsü ˗nu ˈwo kun ꞊kwɛŋzü ˗an ˈˈdhiʋ̈ʒiöwomɛn ˗nu ˗ta ˈö ˗dhioo do ˈö bhë ˗a dɔ ˗an ˗ta ˈö˗ pö «ˈka ˈdho pë ꞊yɔɔn ˗bhö.»—Këwɔn ˗nu 15:28, 29 ˗wo pö.
꞊Ɲɔɔn ˗bhö ˗sü ˗gɛn ˈnën ˗tɔ ˗mën? Kö ˗dhɔtrɔɔmi ˗ya pö ü ˗dhɛ ꞊dhɛ ˈbha ˗dho we mü, ü ˗dho ˈˈkan we ˗bha. ꞊Ya kë ˈˈdhʋ̈ ꞊waa˗ pö ˈwo we kaanˈˈ ˗bhöpë ˈka kö ˈü˗ ˗bhö ɛɛnˈˈ ˈzü ˈwo˗ mɛnŋˈˈ ˗zuö ü ˗gɔ, ü ˗dho ˈˈwɩ ˗a ˗bha ˗ee? ˈYaa za ˈgü ꞊dhɛ ü ˈti ˗dho ˈˈwɩ ˗a ˗bha. ˗Kɔ do ˈö bhë ˗a ˈka, ˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö bhë ˗a ˗gɛn ˈnën ˈö ˗tɔ ꞊dhɛ kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa ꞊ɲɔɔn mü, kö wü ˈö wo ˈti˗ ꞊ɲɔɔn ꞊wɛnŋ kö ˈkwa˗ ˗bhö, ɛɛnˈˈ ˈzü kö ˗bhöpë ˈö ˈwo ꞊ɲɔɔn ˗da ˗a ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa˗ ˗bhö.
˗A ˈdhɛ ˗gban mɛn ˈˈdhekë ꞊ɲɔɔn ˈka ˗sü ˗bha ˈpö ꞊wɛ? Mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈbhaa ˗nu ˈwaa ˗Zlan ˗dhɛ ˗së. ˗A ˈbhaa ˈnën ˗tɔ ꞊ɲɔɔn ˗todhʋ̈sü ɛɛnˈˈ ˗a ˈˈpian ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˗da mɛn kwi ˈgü ˗sü. ˗A ˈˈpian ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˈyö ˈwo ˗tɔ: globilö ˗zɔɔndhö ˗nu, globilö ˈˈpuu ˗nu, plakɛtö ˗nu waa plasima. Mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈbhaa ˗nu ˈwo ˈdhö, ˗kɔ ˈö ˗Zlan ˗yö ˗an yö ˗a ˈka, yö ˈti˗ pö vɛɛdhö. ˗A ˈwɔnzuan ˈnën ˈö ˗tɔ ˗wo pë ˈnën ˈsɛɛn˗ ˈbhaa ˗nu ˗sü ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu bhë ˗an ˈgü ˈö ˈwo mɛn ˈˈdhekë ˗a ˈka. ˗Wo ˈˈslö ˈbhaa ˗nu ˗kë ˈpö kö ˗wo mɛn ˈˈdhekë ˗a ˗de ꞊ɲɔɔn ˈka. Mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ suu ˗nu ˈwo bhë, ˗we ˗an ˗bha ˗sü ˗yö ˗sü mɛn ˈö ˈdhö ˗a ˗bha. a—Gadhatö 6:5.
˗KAA ˈˈPIƲ̈ ˈPƆN
˗Kɔ ˈü ˗dho ü ˗kɔ ˈˈyɛ ˗a ˈka mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈö ˗Zlan ˗dhɛ ˗së ˗a ˗bha, ˗kwaa ˗ga.
3. ˗Bhö ü ˗kɔ ˈˈyɛ mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈö Zoova ˗dhɛ ˗së ˗a ˗bha.
˗Kɔ ˈö ˗Zlan ˗yö ꞊ɲɔɔn yö ˗a ˈka, ˗yö ˗dho ü ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈü ü ˗kɔ ˈˈyɛ mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˗së ˗bha? ˗Kaa VIDEO ˗ga, kö ˈpë ˗kë ˈö ˗dhioo ˗nu ˈwo ˈˈshia bhë ˗an ˗ya ꞊bhlëëgüsü ˗wɔn ˈdhö˗ ˈˈgbɩɩ˗, kö ˈka˗ ˈˈdoodɔ.
-
˗Bhö bhɛɛˈˈ ˗Zlan ˗dhɛ kö ˗yö ˗gleŋ ˗da ü ˗bha.—Zakö 1:5.
-
Biblö ˗bha ˈtɔŋ˗ ˗gɛngbandhɛ ˗nu ˈö ˈwo ˗gban ˗a ˗bha, ˗an mɛɛnˈˈ?—Proverbes 13:16.
-
Mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˗nu ˈö ˈwo ˗dhɛ ˈü˗ ˗bha ˗a ˈgü, ˗a ˈˈslö mɛɛnˈˈ kö ˈü ˗an dɔ.
-
˗A ˗dhɛ ˗nu ˈö ˈbhaa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü ˈˈwɩ ˗an ˗bha toŋtoŋdhö, ˗an dɔ ˗së ˈka.
-
˗A ˈdhɛ ü zuʋ̈ga yö ˈti ˗dho za dɔ ü ˗bha ˗a ˈgü toŋtoŋdhö, ü ˗kɔ ˈˈyɛ ˗a ˗bha. —Këwɔn ˗nu 24:16. b
-
˗Yö kë ü ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˈwɔn ˈbhaa ˗nu bhë ˈmɛn ˗a zuʋ̈ˈˈ ˗ya ˈˈwɩ ˗a ˗bha ˈyö˗ kë. ˈWɔn ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an ˈgü, ü ꞊gɔn ɛɛnˈˈ ü ˗bha dhebɔ, mɛn zii ɛɛnˈˈ ˈmɛn Biblö ˗zɔn ü ˗dhɛ, ˗a dua ˈyaa ˗mü kö ˈpë ˈü ˗dho ˗a kë ˗ya pö ü ˗dhɛ.—Wlɔmö 14:12.
-
Pë ˈdhɛ ü ˗zopiʋ̈ kö ˈü˗ kë, ˗a ˗bɛnzë kö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wa dɔ.
4. Mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈö ˗së ˈyö Zoova ˗bha ꞊Gbɛkiö ˗nu ˗wa ꞊mɛɛn.
˗Zlan ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö ˗gban ꞊ɲɔɔn ˗bha bhë, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈkwa to ˗a ˈˈpiʋ̈ ˈö ˈkwa mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˗së ˈö ꞊ɲɔɔn ˗wɔn ˈyaa˗ ˈgü ˗a ꞊slɔɔ. ˗Kaa VIDEO ˗ga.
˗Ka Titö 3:2 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
-
ˈMën ˗kë ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö kwa ˗dhɔtrɔɔ ˗nu ˈsü ˗së, kö ˈkwa kwa ˗zopiʋ̈wɔn ˗nu blɛɛˈˈ ˗an ˗dhɛ ˗an ꞊bhlëë ˈgü?
˗A ˈdhɛ kletiɛn ˈyaa ˈˈwɩ ˗an ˗bha |
˗A ˈdhɛ ꞊ya dhi kletiɛn ˗dhɛ ˈö ˗we ˗an ˗bha |
---|---|
(1) Plasima. |
Plasima ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu |
(2) Globilö ˈˈpuu ˗nu. |
Globilö ˈˈpuu ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu |
(3) Plakɛtö ˗nu. |
Plakɛtö ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu |
(4) Globilö ˗zɔɔndhö ˗nu. |
Globilö ˗zɔɔndhö ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu |
5. ꞊Ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu
꞊Ɲɔɔn ˈˈpian ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗nu ˗wo ˗yiishiö. Wo ˈnën ˈwo ˗tɔ: globilö ˈˈpuu ˗nu, globilö ˗zɔɔndhö ˗nu, plakɛtö ˗nu waa plasima ˗nu. ˗A ˈˈpian ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈, pë ˈsɛɛn˗ ꞊va ˗wo ˗an ˈgü ˈö ˈkwa ˗an ˗dhɛ «꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu.» c ˗Dhɔtrɔɔ ˗nu ˗wa ˈbhaa ˗nu ˗sü ˈö ˈwo mɛn ˈˈdhekë ˗an ˈka ɛɛnˈˈ ˈö ˈwo mɛn ˈö ˗ya ˗gi ˗a ꞊ɲɔɔn ˈduaannu ˗a ˈka.
˗A ˈdhɛ ˈö ˗gban ö ˈˈdhekë ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈka ˗sü ˗bha, kletiɛn ˗dhɛ ˈö ˈdhö ˗yö ˗gban ö zuʋ̈ga ˈö Biblö ꞊yaa˗ dɔɔˈˈ bhë ˗a ˗ta, ˈö˗ ˗dhɛ ˈö˗ ˗zokun ˈö˗ ˗kë. Mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wo ˗kɔ mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ɛɛnˈˈ blɛɛdhe ˗nu ˈö ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈdhö ˗an ˈgü ˗an ˈka. ˈˈKɛɛ mɛn ˈbhaa ˗nu ˗wo ˗we ˗an ˗bha ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ ˗an zuʋ̈ga ˈyaa zadɔ ˗an ˗bha.
ˈˈSanni ˈü ˗kɔ mɛn ˈˈdhekësü ˈö ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈka ˗a ˗bha ɛɛnˈˈ ˈü ˈˈwɩ ˗a ˗bha, ˗bhö dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˈkpɔ ü ˗de ˗gɔ:
-
ˈPë ˗kë ˈa ˗kɔ mɛn ˈˈdhekë ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈka ˗sü ˈka ɛɛnˈˈ ˈa ˗we ˗a ˗bha, a ˗dho ˗a ˈgü ˈˈpʋ ˗së ˈka ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ n ˗man ˗dhɔtrɔɔmi ˗dhɛ?
MƐN ˈBHA˗ ꞊MƆƆN˗ ˗BHA ˈÖ Ü DHƐƐˈˈ KPƆ ꞊DHƐ: «˗Mën ˗wɔn yaa ˈö ꞊ɲɔɔn ˈsü ˗sü ˈgü?»
-
Ü ˗dho ˗a pö ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ?
˗A ˈDHƐ TO KWA ˈˈƝAAN
Zoova ˈyaa˗ ˈˈpiʋ̈ kö pë ˈö ˈyaa ˗së ˈkwa˗ kë ꞊ɲɔɔn ˈka.
˗Zobuödhe
-
ˈMën ˗kë ˈö ꞊ɲɔɔn ˈdhö Zoova ˈgü ꞊bhlëësü?
-
Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö˗ pö ˈkwa ˗dho ꞊ɲɔɔn ˗bhö bhë, kwa˗ ˈwɔn ˗dɔ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ꞊dhɛ ˗yö ˗gban ꞊ɲɔɔn ˈsü ˗sü ˗bha ˈpö?
-
˗Mën ˈö ˗dho ü ˗takun kö mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈö ˗gban ꞊ɲɔɔn ˗bha, ˈü ü ˗kɔ ˈˈyɛ ˗a ˗së ˗bha?
˗AN ˗GA ˈPÖ
ˈPë ˈwo ˗dho ˗a kë ü ˗de ꞊ɲɔɔn ˈka kö ˈwo ü ˈˈdhekë, ˈpë ˗dho ü ˗takun kö ˗a ˈdhɛ ˗së ˈü˗ dɔ ˗a ˗ga.
«Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˗wa kpɔ» (˗Kwɛ 2000 Ɔtɔblö 15 ˗bha ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn)
Pë ˈü ˗dho ü ˗zota ˗a ˈgü ˗be kö ˈü ꞊kun ˈˈwɩ ü ˈˈdhekë ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈka ˗sü ˗bha ɛɛnˈˈ kö ˈü ˗kɔ ˗a ˈka, ˗a ˗ga.
«Dhɛɛˈˈ ˗nu ˈö mɛn ˗nu ˗wa kpɔ» (˗Kwɛ 2004 Ʒuɛn 15 ˗bha ˈˈGlaadhiʋ̈ ˗tɔn)
Pë ˈö ˗dhɔtrɔɔmi do ˗takun ˈö˗ yö ꞊dhɛ Zoova ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ ˈö ˗gban ꞊ɲɔɔn ˗bha ˗yö ˗së bhë, ˗a ˗ga.
Mɛn zii ˗nu ˈwo mɛn ˈˈdhɛkësü ˈwɔnyëë˗ ˗nu ˈka, ˗kɔ ˈwo wo ꞊dhegblü ˗nu ˗takun ˗a ˈka, ˗a ˗ga.
a Kpɔɔˈˈ ˈwɔn ˗gɔ 35, «Ü ˗dho ˗da ˈwɔn ˗së ˗nu ˗ʒian ˗ta ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?» ˗bha.
b ˗Bhö kpɔɔˈˈ ˈwɔn ga 5 «꞊Ɲɔɔn ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu,» waa ˗Zoto ˗a ˈˈpiʋ̈ ˗wɔn 3 ˈö˗ ˗gɔ ˗kë «Mɛn ˈˈdhekë ˗kɔ ˈö ˗gban ꞊ɲɔɔn ˗bha» ˈka bhë ˗an -bha.
c ˗Dhɔtrɔɔ ˈbhaa ˗nu ˗wo ꞊ɲɔɔn ˈˈpian ˈˈgblʋ̈gblʋ̈ ˗yiishiö bhë ˗an ˗yö ꞊dhɛ ˗a ˈˈpian ˈsɛɛn˗ ˗nu ˈdhö. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˈü ü ˈˈdhekë ˗kɔ ˗wɔn blɛɛˈˈ ˗ni ˈgü ˗dhɔtrɔɔmi ˗dhɛ, ˗a pö ˗a ˗dhɛ ˈˈpuu ˈka ꞊dhɛ ˈbhaa ˈˈwɩ ꞊ɲɔɔn ˗todhʋ̈sü ɛɛnˈˈ globilö ˗zɔɔndhö ˗nu, globilö ˈˈpuu ˗nu, plakɛtö ˗nu waa plasima ˗nu ˗da ü kwi ˈgü ˗sü ˗bha.