Pare gaa a poɔ yɛlɛ

Pare gaa a gane poɔ yɛlɛ

ZANNOO 39

Bo Teɛroŋ Ka Naaŋmen Taa Kyaare Zĩĩ?

Bo Teɛroŋ Ka Naaŋmen Taa Kyaare Zĩĩ?

Zĩĩ yɛlɛ fɛrɛɛŋ yaga zaa. Ka neɛŋ ba taa zĩĩ, o koŋ baŋ zeŋ a teŋɛ ŋa zuŋ. Naaŋmen la maale te, azuŋ, onaŋ seŋ ka o wuli yɛlɛ teŋ na baŋ de zĩĩ a e, ane yɛlɛ teŋ koŋ baŋ de zĩĩ a e. Bo yɛlɛ ka Naaŋmen yel kyaare zĩĩ? Ka neɛŋ di zĩĩ, bee a tu sori kaŋa poɔŋ kyɛ de zĩĩ eŋ o eŋdaa poɔŋ, a eɛ yelfaa bee? Boŋ na toɔ̃ soŋ bo ka ho de gbɛ-sonne a kyaare a yɛlɛ ŋa?

1. Bo teɛroŋ ka Jehoova taa kyaare zĩĩ?

Jehoova da yelko la o puorebiiri naŋ da bebe takoreŋ saŋa na ka: “Eŋgane zaa nyɔvore la o zĩĩ.” (Liivai 17:14) Jehoova nimitɔɔreŋ, zĩĩ are ko la nyɔvore. Nyɔvore eɛ kyɔɔtaa naŋ e tegroŋ yaga zaa, azuŋ, zĩĩ meŋ eɛ tegroŋ yaga zaa.

2. Bo yɛlɛ ka Naaŋmen ba boɔrɔ ka te de zĩĩ erɛ neŋ?

Sɛre ka Krista puoruu na wa na, Jehoova da ko la o puorebiiri bege ka ba ta wa dire zĩĩ. (Kanne Munpiilee 9:4 ane Liivai 17:10.) Saŋa na Krista puoruu naŋ wa piili na, Jehoova da lɛ biŋee a bege ŋa neŋ o zu. O da tu la a lantaa zukaareba zie kyɛ yelko Kristabiiri zaa ka ba “kyiire zĩĩ.”​—Kanne Toma 15:28, 29.

Ka ba naŋ yelka te kyiire zĩĩ, wala ka lɛ wuli? Ka dɔktaŋ yelko bo ka ho kyiiri dããkpeɛne, wala ka lɛ wuli? Ho na de la a dããkpeɛne tɔ ho noɔre fẽẽ? Ai. Ho na di la bondirii meŋ ba naŋ de dããkpeɛne maale neŋ bee? Kyɛbee, ho na vɛmeŋ ka ba de a dããkpeɛne kyɔgi eŋ ho gyiile poɔŋ ka a kpɛ ho eŋdaa poɔ bee? Ai, ho koŋ e lɛ. Lɛ neŋ o zu ka a bege na Naaŋmen naŋ biŋ ka te kyiire zĩĩ na meŋ wuli. A wuleeŋ ka a ba seŋ ka te nyu zĩĩ, bee a ɔɔ duŋo kaŋa ba naŋ ba kɔre nɛne. A ba seŋ ka te di bondirii zaa meŋ naŋ taa zĩĩ a poɔŋ.

Ka ba naŋ boɔrɔ ka ba tu sori kaŋa kyɛ de zĩĩ saŋ te baaloŋ meŋ? Soe na mine baŋ maŋ tu kyɛ de zĩĩ saŋna noba baaloŋ na maŋ sãã la bege na Naaŋmen naŋ biŋ a kyaare zĩĩ na. A sori kaŋa la zĩĩ baŋ maŋ de tu neɛ gyiile eŋɛŋ a eŋ o soba, kyɛbee ka ba de a zĩĩ bonvo-bilii naŋ e zeɛ, pelaa, bee zĩĩ bonvo-bilii na baŋ boɔlɔ platelets, ane plasma na eŋ o soba. Kyɛ, soe na mine baŋ maŋ tu kyɛ de zĩĩ saŋna noba baaloŋ na mine bebeŋ, a Baabole ba biŋ bege zaa a kyaaraa. Aŋa mannoo poɔŋ, boma anaare mine la lantaa a e zĩĩ, kyɛ ba maŋ toɔ̃ po la a boma anaare ŋa eŋ zĩĩ parɛɛ naŋ e bilii bilii a de saŋna noba baaloŋ. A mine meŋ ba maŋ de la o soba zĩĩ toŋ neŋ toma sori kaŋa poɔŋ saŋa na baŋ saŋna o baaloŋ na. Ka teneeŋ wa boɔrɔ ka te tu a soe ŋa kaŋa zaa kyɛ saŋ te baaloŋ, a be la te kaŋa zaa zieŋ ka o de gbɛre ko o meŋɛ. a​—Galesiya 6:5.

ZANNE YƐLƐ YAGA POƆ

Ho na zanne nyɛɛ lɛ hoŋ na toɔ̃ de gbɛ-sonne a kyaare lɛ naŋ seŋ ka ba de ho zĩĩ toŋ neŋ toma saŋa na baŋ saŋna ho baaloŋ na.

3. Ka hooŋ wa dɛrɛ gbɛɛ a kyaare ho baaloŋ saŋ yɛlɛ, de gbɛɛ naŋ pɛlɛ Jehoova poɔ

Ka hooŋ boɔrɔ ka ho de gbɛre kyaare lɛ naŋ seŋ ka ba de zĩĩ saŋ ho baaloŋ, wala hoŋ na toɔ̃ e a de gbɛre naŋ soma? Ŋmɛ a VIDIO, ka a vidioŋ wa baare, yɛ di dama a kyaare lɛ a naŋ e nimizeɛ ka ho de a yɛlɛ naŋ tutaa na toŋ toma sɛre kyɛ de gbɛre.

  • Puore sɔre Jehoova ka o ko bo yɛŋ.​—Gyimisi 1:5.

  • Zanne nyɛ Baabole sowuli naŋ na baŋ soŋ bo ka ho de gbɛre naŋ soma.​—Yeng Yelibie 13:16.

  • Zanne yɛlɛ yaga a kyaare soe na baŋ maŋ tu kyɛ saŋna baaloŋ zie na hoŋ be na.

  • Soore ho meŋɛ ka, ‘A soe ŋa baŋ boɔrɔ ka ba tu kyɛ saŋ N baaloŋ na, a Baabole wuleeŋ ka N na baŋ sagaaŋ bee?’

  • Mɔɔ kyɛ de gbɛre naŋ na vɛŋ ka ho taa zoma naŋ soma.​—Toma 24:16. b

  • Ka gbɛre na hoŋ boɔrɔ ka ho de naŋ kyaare zoma yɛlɛ, a ba seŋ ka ho vɛŋ ka ho kultatɔ, a lantaapuoruu neŋkpoŋ kaŋa, bee ho Baabole wulwulo na de gbɛre ko bo. Aseŋ ka ho meŋɛ de gbɛre.​—Urom 14:12.

  • Sɛge gbɛre na hoŋ boɔrɔ ka ho de na biŋ.

4. Ka Jehoova Sieree Demeŋ wa beɛrɛ, ba maŋ boɔrɛɛ zie baŋ na saŋ ba baaloŋ soŋ zaa

Ka teneeŋ beɛrɛ, a boɔrɔ ka te saŋ te baaloŋ, te na baŋ deɛ Naaŋmen bege na oŋ biŋ a kyaare zĩĩ na toŋ neŋ toma a kyɛ naŋ nyɛ baaloŋ saŋ naŋ soma bee? Ŋmɛ a VIDIO.

Kanne Tiitu 3:2, a kyɛ gyieli a soorebiri ŋa yɛlɛ:

  • Ka teneeŋ wa wulo dɔktare sori naŋ seŋ ka ba tu kyɛ saŋ te baaloŋ, bonso, aŋ seŋ ka te taa sumaaroŋ a kyɛ wulo ba gyeremɛ meŋ?

A ba seŋ ka Kristabie deɛ

A be la Kristabie zaa zie ka o kaa iri bon o naŋ boɔrɔ

A. Zĩĩ bonvo-bilii ba naŋ boɔlɔ plasma

Plasma zĩĩ bon-bilii

B. Zĩĩ bonvo-bilii naŋ e pelaa

White cells zĩĩ bon-bilii

D. Zĩĩ bonvo-bilii ba naŋ boɔlɔ platelets

Platelets zĩĩ bon-bilii

E. Zĩĩ bonvo-bilii naŋ e zeɛ

Red cells zĩĩ bon-bilii

 5. Aseŋ ka ho de zĩĩ poɔ bon-bilii na saŋ ho baaloŋ bee?

Boma anaare mine la wa lantaa a e zĩĩ, ana la zĩĩ bonvo-bilii naŋ e zeɛ, zĩĩ bonvo-bilii naŋ e pelaa, a zĩĩ bonvo-bilii na baŋ boɔlɔ platelets ane plasma na. Ba na baŋ lɛ po la a zĩĩ parɛɛ anaare ŋa kaŋa zaa eŋ parɛɛ parɛɛ naŋ e bilii bilii. c Ba maŋ de la a zĩĩ poɔ bon-bilii ŋa maale tiinɛɛ a de saŋna noba baaloŋ, ka neɛ zieŋ wa ŋmaa ka zĩĩ yire, a tiinɛɛ ŋa na baŋ soŋeŋ ka a zĩĩ ŋmaa.

A kyaare a zĩĩ poɔ bon-bilii na yɛlɛ, aseŋ ka Kristabie zaa de o zoma toŋ neŋ toma a de gbɛre ko o meŋɛ. Kristabiiri mine na baŋ yeleŋ ka ba ba boɔrɔ ka ba de a zĩĩ poɔ bon-bilii ŋa kaŋa zaa saŋ ba baaloŋ. Kristabiiri mine yɛŋ, ka ba naŋ de a zĩĩ poɔ bon-bilii ŋa saŋ ba baaloŋ, ba zoma koŋ dɔŋ ba.

Saŋa na hoŋ wa boɔrɔ ka ho de gbɛre na, teɛre a soorebiri ŋa yɛlɛ gaa tɔɔre:

  • Ka dɔkta kaŋaŋ soore ma ka, N wuli bon naŋso maŋ ba boɔrɔ ka ba de a zĩĩ poɔ bon-bilii na kaŋa zaa saŋ N baaloŋ, wala maŋ na toɔ̃ e a wɛle a muni koo? Ka onaŋ lɛ yelka N wuloo bon naŋso maŋ boɔrɔ ka ba de a saŋ N baaloŋ, wala maŋ na toɔ̃ e a wɛle a muni koo?

NOBA MINE MAŊ YELEŊ KA: “Ka maaŋ vɛŋ ka ba de zĩĩ eŋ ma, a eɛ yelfaa kaŋa bee?”

  • Wala hoŋ teɛre?

A ZANNOO YELNIMIZEERE

Jehoova boɔrɔŋ ka te de zĩĩ tegroŋ yaga zaa a kyɛ lɛ nyɛ ka zĩĩ eɛ forifori meŋ.

Bo Hoŋ Zanne

  • Bonso ka zĩĩ e forifori yaga zaa a ko Jehoova?

  • Naaŋmen yeleeŋ ka te kyiire zĩĩ, wala teŋ e baŋ ka a bege ŋa wuleeŋ ka a ba seŋ ka te vɛŋ ka ba eŋ te zĩĩ?

  • Ka hooŋ boɔrɔ ka ho de gbɛɛ a kyaare lɛ aŋ seŋ ka ba de ho zĩĩ toŋ neŋ toma saŋa na baŋ saŋna ho baaloŋ na, boŋ na toɔ̃ soŋ bo ka ho de gbɛɛ naŋ soma?

Yɛlɛ N Naŋ Na E

YƐLƐ MINE NAŊ LƐ BEBE

Ka ba naŋ boɔrɔ ka ba de ho zĩĩ toŋ neŋ toma sori kaŋa poɔŋ saŋa na baŋ saŋna ho baaloŋ na, bo yɛlɛ aŋ seŋ ka ho teɛre gaa tɔɔre sɛre kyɛ derɛ gbɛre?

“Soorebie Naŋ Yi Noba Naŋ Kanna Te Gama Na Zie” (A Watchtower, October 15, 2000)

Ka ba naŋ boɔrɔ ka ba de a zĩĩ poɔ bon-bilii na saŋ ho baaloŋ, bo yɛlɛ aŋ seŋ ka ho teɛre gaa tɔɔre sɛre kyɛ derɛ gbɛre?

“Soorebie Naŋ Yi Noba Naŋ Kanna Te Gama Na Zie” (A Watchtower, June 15, 2004)

Kanne a yɛlɛ ŋa a nyɛ bon naŋso ka dɔkta kaŋa wa sagedi ka yɛŋ be la bege na Jehoova naŋ biŋ a kyaare zĩĩ na.

“N Wa Sagɛɛ Yɛlɛ Na Naaŋmen Naŋ Yel Kyaare Zĩĩ Na” (Awake!, December 8, 2003)

Kaa a vidio ŋa a nyɛ lɛ a lantaapuoruu nembɛrɛ naŋ be a Hospital Liaison Komitiire poɔŋ naŋ maŋ e a de sommo a ko ba yɔɔmine.

Jehoova Maŋ Sonnɛɛ Noba Naŋ Beɛrɛ (10:23)

a Kanne Zannoo 35, “Lɛ Hoŋ Na Toɔ̃ De Gbɛɛ Naŋ Soma.”

b Kaa a  yelzu bile 5, “Aseŋ Ka Ho De Zĩĩ Poɔ Bon-Bilii Na Saŋ Ho Baaloŋ Bee?,” ane Yɛlɛ Mine Ba Naŋ Wuli A Muni 3, “Soe Na Mine Baŋ Maŋ Tu Kyɛ De Zĩĩ Saŋna Noba Baaloŋ.”

c Dɔktare mine maŋ yeleŋ ka, a zĩĩ parɛɛ anaare na meŋ eɛ zĩĩ poɔ bon-bilii. Azuŋ, aseŋ ka ho wuli a dɔkta ka a pɛle ka, ho ba boɔrɔ ka o de a zĩĩ bonvo-bilii naŋ e zeɛ, zĩĩ bonvo-bilii naŋ e pelaa, bee zĩĩ bonvo-bilii na baŋ boɔlɔ plasma bee platelets na kaŋa zaa saŋ ho baaloŋ.