ƝAAKWƐLƐI 39
Yii Yálá a mo yɛ hwilɛn na ɲama ɓa
Ɲama maamɛni wala-walaai. Ɲama awala kɛ nu hu, hwa pɛli yɛnɛɛ kɛi. Yálá ɓə gu pɛli, yili ɓa maalaa kaa ɲəi ə mo pələi maanɛɛ gu ɲama hon na. Lə ɓə a mo yɛ hwilɛn na ɲama ɓa ? Gwa pɛli mɔɔn gu ɲama mii awala kɛtii gu dɛ gu mɛi ? Ə lɛɛ yii nɛlɛɛ yɛ hwilɛn na ɲama ɓa ya pɛli ɉəɠəi ləi ɉu ?
1. Lə ɓə Zehova a mo yɛ hwilɛn na ɲama ɓa ?
Biblə pɛɛnnua di wɔ lowai, Zehova ə kɛ matoonua diɛ : “ Pɛli hɛn gəlee ŋɔ yɛnɛɛ kaa ɲama hu ” (Ɉáláá hɛɓɛ 17:14). Zehova ɲɛi mu ɲama kaa a nu ŋɔ yɛnɛɛ. Yɛnɛɛ kaa a Yálá ŋɔ mɛinɛɛ yii maamɛni wala-walaa, yili ɓa ɲama yaa kpɛli maamɛni wala-walaai.
2. Lə ɓə Yálá ho bɔ di ho gɛ a ɲama ?
Ɲá-nwana tɛɛ pulu, Zehova ə mo matoonua diɛ yɛ ma di ho ɲama mii (Gɔwɔtɔɔi 9:4 da Ɉáláá hɛɓɛ 17:10 ɓo). Ə lɛɛ pulu ɓa ə pənə ə mɛni tɔnɔi tii ɓo Israɛlə lonnii diɛ, ə lɛɛ ə pənə nwɔnɔ ə mɛni tɔnɔi tii ɓo kilistalea tolooɠaa diɛ ɓɛlowai bɛlɛkɛnɛlanua di kɛ la diɛ “ Ka ho ɲama mii ” (Gɛlaɠaa 15:28, 29 ɓo).
Da kɛ ma nu ho ɲama mii yili mukulaa ɓaa lə ? Yɔwɔtɔlɔ ta a kɛ yɛ́ hó lɔɔ kpələ ə́ kaa mɔɔn pai kɔnɔn da mii yii lɔɔ kaa ɉu, awala kɛtii ya pɛli ə́ lɔɔ tɛ ə́ mɛi ? Kpaa hó pai yili kɛi. Ɓələ lɔ ɓə gaa la, Yálá a kɛ guɔ gu ho ɲama mii yili mukulaa ɓaa gu ho gbələ, gu ho huwɔ ta mii yii di ho gɔn dee li awala kɛtii gu ho kɔnɔn da mii yii ɲama kaa ɉu.
Lə ɓə kea gwa pɛli gu mo ɲama maamɛni hu yii vilɛnŋaa nu hali kɛ mɛni ɓa ? Nu hali kɛ pələ taɠaa kaa laa yii Yálá ŋɔ tɔn hwa hwaa ma. A pɛli ə kɛ a ɲama tɛ mɛni nu mɛi, awala kɛtii ɲama hu hɛnŋaa hee gbəlin na naan ŋɛi : Globules rouges, globules blancs, plaquettes ə lɛɛ plasma. Ə lɛɛ nu hali kɛ pələ takpɛliɠaa kaa laa yii Biblə hwa haŋa ho mɛni ta ɓo yɛ hwilən na ma. Daɠaa da pɛli di kɛ a vilɛnŋaa ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa ɓa diɛi di tikpɛɛ kpɔ kɛnɛ, diɛi da pɛli di kulɔ ɲama hu hɛnŋaa hee gbəlin na naan ŋɛi gwaa vaaɓo da hu. Ə lɛɛ nu hali kɛ pələ takpɛliɠaa kaa nwɔnɔ laa diɛi di hwilɛnŋaa nu kpɔɔkpɔɔ ɲama tɛ mɛni ɓa mɛi. Yili akɛtii, guɔ kpinii ɓə maanɛɛ gu gaa yii maanɛɛ gu ɉəɠə ɉu a (Galatə 6:5).
Ə́ WƆ MƐNIKƆLƆNŊAA TA PƐLƐ MA
Nu hali kɛ pələ yii vilɛnŋaa ɲama ɓa yii yɛ́ kpinii ya pɛli ə́ hwaa ma gaa.
3. Ə́ hali kɛ pələ yii nwɛli a pɛli ə too Zehova ɓa ɉəɠə ɉu
Pələi Yálá ŋɔ kiliŋahiɛ kaa la yɛ hwilɛn na ɲama ɓa, ya pɛli ə́ hali kɛ pələ həɠəi ləi ɉu yii da Yálá ŋɔ kiliŋahiɛ da li gee pɔ ? VIDIO kaa mɛniɠaa ŋɛi moɔ ɓɛ, pələi di maamɛni wala-walaai la ka lono kɛ mɛi.
-
Zehova hwɛli ə ə́ kɔ a kili (Ɉakə 1:5).
-
Biblə ŋɔ tɔn-nwooɠaa kwɛli ə́ gaa pələi vilɛnŋaa la yɛ́ (Hanwon 13:16).
-
Ɓɛi ə́ kaa laa nu hali kɛ pələɠaai da hɔlɔɓo laa nua maaləngɛ di ɉukulɔ yɛ́.
-
Yiiɠaai ya gaa yɛ́ ma di ho pɛli li ɉu ə́ maamɛni ɓa, ə́ kɛ a di kɔlɔnŋaa.
-
Mɛni kəlee kɛ yii ya ɉəɠə ɉu ə́ kwəikili b maa ə lɛɛ a ɉəɠɛɛ (Gɛlaɠaa 24:16).
-
Yii ə́ kwəikili a hwaa ma ə́ gɛ nui lɔpee ta hwəi maanɛɛ ə mo yɛ́, yɛi kɛ a ə́ nɛa awala kɛtii ə́ hilɛ, kalaɉon da ə ma kɛ nui a kɛ Biblə kalan ɉii yɛ́ (Romə 14:12).
-
Mɛniɠaa yaa ɉəɠə ɉu yii yaan ə́ gɛ di pɛɛn.
4. Nu hali kɛ pələɠaa kpɔ nɛlɛɛ ya ɓə Zehova ŋɔ Kəlaɠaa da kɛ bɔ
Gwa pɛli gu lɛɛ Yálá ŋɔ tɔn-nwooɠaa mu yii vilɛnŋaa ɲama ɓa gu gu hali kɛ kpɔ a nɛlɛɛ yii ɲama mɛni hwa kɛ ɉu. VIDIO kaa.
Titə 3:2 ɓo Ɉɛɓɛ yili ninɛ hu, ə lɛɛ ka lono kɛ gɛɛmaalən ŋɛi mɛi :
-
Lə mɛni ɓa gwa kɛi hwaa yɔwɔtɔɠaa pɔ maanɛɛ gu hwaa di pɔ a maawiɛlaa ?
|
Yii gu hwa hwaa ma |
Yii nu tɛi-tɛi ɓə a ɉəɠə ɉu akɛ gaa pai hwaai ma |
|---|---|
|
A. Plasma |
Plasma hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa |
|
B. Globules blancs |
Globules blancs hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa |
|
C. Plaquettes |
Plaquettes hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa |
|
D. Globules rouges |
Globules rouges hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa |
5. Ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa
Ɲama hu hɛnŋaa hee kpəlin na kaa naan, di laaɠaa ka kwiiwoo hu : Plasma (gaa a ɲama bələ tɔnɔ ŋɛi a ɲá) ; Globules rouges (a gɛ gu ɲama ɲɛi yɛ lɛɛ a gbɔluɔ) ; Plaquettes (ɓɛlowai gwa gu maanwana la, a gɛ gu ɲama ə kpəla pui) ; Globules blancs (wɔ maatii ɓaa di gu maakpɛ ɲɔn ɲəi). Ɲama hu hɛnŋaa tii diɛ kpɛliman di hu hɛnŋaa c pɛlɛɛ kaa laa diɛi di tikpəɛ kpɔ kɛnɛ. Yɔwɔtɔɠaa da kɛ daɠaa həɠəi diɛ nua hali kɛ la awala kɛtii nuta maa a nwana diɛ kpɔnmaa tɛɛ bɔ yii yaan ɲama ə kpəla pui.
Kilistalea tɛi-tɛi kəlee da di kwəikili hutɔɔ a Biblə. Ə lɛɛ yii di kwəikili a hwaa ma diɛ pɛli ɉəɠəi ɉu di hali kɛ pələ ɓa vilɛnŋaa ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa ɓa, diɛ kpinii ɓə da ɉəɠə ɉu. Gbaaləɠaa da pɛli di nu hali kɛ la a ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa, nutaɠaa di hwa pɛli kiɛ hwaa ma. Nu takpɛliɠaa di wɛi di kwəikili a pɛli kiɛ hwaai yili ɓa.
Ya kɛi pa ə́ hali kɛ pələ ta həɠəi ɉu yii vilɛnŋaa ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa ɓa, gbea nii gɛɛmaalən ŋɛi kɛ ə́ kpɔwɔ ɓa :
-
Yii a gɛ gɛ́ hwaa ma di ɉali kɛ awala kɛtii di ho ɉali kɛ a ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa ŋa pɛli yili hukulɔi ləi yɔwɔtɔlɔ ɓa ?
NUTA A PƐLI ƏI MAALƏNGƐ YƐ MA : “ Nu ya hwaa ma di ɲama tɛ ə́ mɛi yili kaa mɔɔn a mɛniɲɔn ? ”
-
Da mo tii yɛ́ lə ɓə ə́ kaa pai moi ?
YII GU GALAN
Yii maahonɛɛli gu ho gɛ a ɲama Zehova ho bɔ gu ho gɛ la.
Nɛɛ ə́ kili pɔ
-
Lə mɛni ɓa ɲama maamɛni wala-walaai Zehova ɲɛi mu ?
-
Gu gɔlɔn nəi guɔ ma Zehova a kɛ ma gu ho ɲama mii, yili mukulaa ɓaa nwɔnɔ gu ho dɛ gu mɛi ?
-
Yii hwilɛn na nu hali kɛ pələ ɓa a ɲama, ya tɛɛ ləi yii nɛlɛɛ ə́ ɉəɠə ɉu ?
MƐNI TAKPƐLIƓAA
Mɛni ləkɛɛɠaa ɓə maanɛɛ ə́i kiliŋahiɛ ma yɛ́ təɠa pa ɉəɠəi ɉu akɛ maanɛɛ di ə́ hali kɛ a ə́ kpɔɔkpɔɔ ɲama ?
“ Kɛɛmaalənŋaai hɛɓɛɓonua da gɛ ” (La Tour de Garde, 15 octobre 2000)
Mɛni ləkɛɛɠaa ɓə maanɛɛ ə́i kili lɛɛ ɉu akɛ ə́ kaa pai hwaa ma awala kɛtii hó pai hwaa ma di ə́ hali kɛ a ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa ?
“ Kɛɛmaalənŋaai hɛɓɛ ɓo nua da gɛ ” (La Tour de Garde, 15 juin 2004)
Lə ɓə kpɔnmaa tɛɛ yɔwɔtɔlɔ ta pɔ yɛ ɲaakaa yɛ ma pələi Zehova a giliŋahiɛ la yɛ hwilɛn na ɲama ɓa, yili pɛliɛ ɉu ?
“ Pələi Yálá a ɲama kaa la ŋi ɲee hee mu ” (Réveillez-vous !, 8 décembre 2003)
Kalaɉonŋaai da kɛ lii da yɔwɔtɔlɔɠaa diɛ lono kɛ yɛ hwilɛn na Zehova ŋɔ Kəlaɠaa hali kɛ pələ ɓa yii ɲama mɛni hwa kɛ ɉu, gaa pələi da kpɔnmaa tɛɛ la di nan nonnii pɔ.
a Ɲaakwɛlɛi 35 hukaa, mɛiwoo ɓaa “ Pələi gwa pɛli gu kɛ mɛniɠaa həɠəi la ɉu a nɛlɛɛ. ”
b Ɉɛɓɛ ɲaakwɛlɛi ŋɛi hu, mɛiwoo logolo 5 naa kaa yii kɛi ma “ Ɲama hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa ”, da giliŋahiɛɠaai ɉɛɓɛ hu woo kpəlai 3 naa hukaa, “ Nu hali kɛ pələɠaa yii ɲama mɛni kɛ ɉu. ”
c A kɛ yɔwɔtɔlɔ taɠaa di wɔ kili ɓa ɲama hu hɛnŋaa hee kpəlin na naan ŋɛi gwaa maamɛni ɓo da di hu hɛnŋaa pɛlɛɛɠaa di kaa lɔ a mɛni tɔnɔ. Yii hwilɛn na ə́ hali kɛ mɛni ɓa akɛ hó bɔ hó ɲama həɠə awala kɛtii hó bɔ hó ɲama hu hɛnŋaa hee gbəlina naan ŋɛi gwaa hwaa ɓo da həɠə, yɛ́ ɓə kea maanɛɛ ə́i woo hukulɔ ə́ wɔ yɔwɔtɔlɔ ɓa.
