Malopa a no sheteka kwazo. Ha ku na wedu u nga chila a si na wo. Ne kuti Ndzimu wa ka ti bumba, u na fanilo ye ku ti budza kuti malopa a ka fanila ku shingisiwa chini. Ini cha a ka leba ne kwe malopa? A a nga jiwa kene ku digwa mu nthu? Ngono u nga shalula cha ka lulwama chini ha ku zha mu khani iyeyi?

1. Jehova u no linga malopa chini?

Jehova wa ka budza ba no nnamata mu chibaka che ku kwagwa kwe Baibili eti: “Butjilo gwe itjili tjimwe ne tjimwe gumu malopa atjo.” (Lifitiko 17:14) Malopa a no milila buchilo mu na Jehova. Buchilo i chipo che Ndzimu chi no tolegwa pezhugwi, ne malopa a no tolegwa pezhugwi.

2. I zila ipi ye ku shingisa malopa i si nga amuchigwe ne Ndzimu?

Chibaka Bukirisiti gu sathu gu ka tangisa, Jehova wa ka layila banamati babe kuti ba si tongo ja malopa. (Bala Genesisi 9:4 ne Lifitiko 17:10.) Wa ka tshambilila ichecho ha gubungano li no laula li pa Bakirisiti ndayilo i noti: “Musije malopa.”—Bala Mishingo 15:28, 29.

Ko dwani ha kuyi, ti si je malopa? Ha ngangha i nga ka ku dwa iti u si ngwe busukwa, ha u nga gu ngwe. Ngono a u nga ja chingwe chi na busukwa, kene u nga duma kuti busukwa gu digwe mu kuli ne tshinga dzidzo? Akuzo jalo. Ne zila i no fanana, nlayo we Ndzimu u kati, ti si je malopa, ku no dwa kuti hatizo fanila ku a ngwa kene ku ja nyama i sa ka tebugwa malopa. Kakale hatizo fanila ku ja zojiwa zwa ka longwa malopa.

Ngono ku ingwi ne ku shingisiwa kwe malopa ha ti lapiwa? Dzingwe zila dze ku lapa, dzo thulana ne nlayo we Ndzimu. Dzo shanganyila ku dila bagwele malopa kene zwingwe zwi no dwa mu malopa se​—dzi-red cell, dzi-white cell, dzi-platelet, ne plasma. Dzingwe zila dze ku lapa dzi ngana dzi ka be dzi thulana ne milayo ye Ndzimu ne zila i si nga boneke zwibuyanana. Ha ti lakidzila, mu ku lapa kungwe, ku nga shingisiwa zwithu zwingwe zwi no dwa mu malopa (fractions). Mu zwibaka zwingwe bangwe ba no lapiwa ku shingisiwa malopa abo. Ku lingisisa zila iyeyi ye ku lapa, nngwe ne nngwe wedu wa ka fanila ku zwishalulila kuti u nowo shingisa ipi. a—Bagalatiya 6:5.

 ZWIDIYE KWA KA NGINILILA

3. Shalula ku lapiwa ne zila i no shathisa Jehova

U nga shalula chini zila ya u nga lapiwa nayo kakale i yendidzana ne ye Ndzimu ye ku linga malopa? Zana VIDIYO, mu be mu lebesana ne kwe kuti ini ti tolela pezhugwi ku thama chi no tobela.

• Tembezelela buchenjedu.​—Jakuba 1:5.

• Shakisisa milayontewo ye Baibili ne se kwa i nga shingisiwa.​—Zwiani 13:16.

• Lingisisa kuti i zila ipi ye ku lapa iyapo pa u no gala.

• Bona kuti ini chi si nga amuchilike mu kuli, mu na zwa u nga shalula.

• Bona kuti a dumbu cha u nowo shalula, chowo thama kuti u be ne chikumbuludzi chibuyanana.​—Mishingo 24:16. b

• Ziba kuti akuna nthu u ngompela, ne i nga be ili nlume uwo, nkadzi uwo, nkugwana kene u no ku diya Baibili​—wa ka fanila ku ku budza kuti u shaluleni ha ku zha mu khani ye chikumbuludzi.​—Baroma 14:12.

• Kwala cha wa ka shalula.

4. Bafakazi ba Jehova ba no shalula ku lapiwa ne zila ye mamo a pezhugwi

Ko khoneka kuti ti tobele milayo ye Ndzimu ne kwe malopa ngono ti lapiwe ne zila ye mamo a pezhugwi ku si nga shingisiwe malopa. Zana VIDIYO.

Bala Tito 3:2, mu be mu lebesana ne kwe buzo i no tobela:

• Ini ta ka fanila ku wila zwilopa ne ku shingidzana zwibuyanana ne ngangha dze ipatela?

 5. Ha ku shingisiwa zwi no dwa mu malopa

Malopa a na zwithu zwikulu zwili 4​—red cells, white cells, platelets, ne plasma. Mukati kwe zwithu izwezwi, ku na zwingwe zwitukununu kakale, zwi no dangwa blood fractions kene zwi no dwa mu malopa. c Zwingwe zwi no dwa mu malopa zo shingisiwa mu miti i no batsha ku gwisa magwele kene ku misa ku bizha malopa.

Nkirisiti nngwe ne nngwe wa ka fanila ku zwishalulila ku yendidzana ne chikumbuludzi cha ka lulwamisiwa ne Baibili, ha ku zha mu na zwi no dwa mu malopa (blood fractions). Bangwe ba ngana ba ka lamba zila ingwe ye ku lapa i no shanganyila zwi no dwa mu malopa. Bangwe ba ngana ba ka zwiwa ba na chikumbuludzi chi si na mathatha ne ku amuchila zwi no dwa mu malopa.

Ha u shalula kuti u nowo thamani, kumbulila yechi:

• Ndowo chenesela ngangha chini kuti, ini ndi lamba kene amuchila ku lapiwa ku shingisiwa zwi no dwa mu malopa?

 CHA WA ZWIDIYA

Jehova u no shaka kuti ti lambe ku shingisa malopa ne zila ya a si nga amuchile.

U Nga Tini?

• Ini Jehova e tolela malopa pezhugwi?

• To ziba chini kuti nlayo we Ndzimu we kuti ti si je malopa, u no shinga ne mu ku digwa malopa?

• U nga shalula cha ka lulwama chini, ha ku zha mu ku lapiwa ku shingisiwa malopa?