Remo en gima dwarore ahinya. Ok wanyal bedo mangima ka waonge remo. Nyasaye nigi ratiro mar nyisowa kaka onego wati gi remo nikech en e ma nochueyowa. Ang’o ma onyisowa e wi remo? Be wanyalo chamo remo kata yie mondo omedwago? To ere kaka inyalo timo yiero maber e wi wachni?

1. Jehova nigi paro mane e wi remo?

Jehova nonyiso jotichne ma nodak e kinde ma nindiko Muma niya: “Ngima gimoro amora nie rembe.” (Tim Jo-Lawi 17:14) E wang’ Jehova, remo ochung’ ne ngima. To nikech ngima en mich makende moa kuom Nyasaye, remo bende en mich ma kamano.

2. Gin yore mage ma Nyasaye ok oyie mondo watigo gi remo?

Bang’ Ataro ma notimore e kinde Noa, Jehova nochiko jotichne ni kik gicham remo kendo nonwoyo chikno ne oganda Israel machon. (Som Chakruok 9:4 kod Tim Jo-Lawi 17:10.) Bende, nomedo jiwo wachno ka ne bura matayo ochiko Jokristo ni ‘giwere gi remo.’​—Som Tich Joote 15:28, 29.

Weruok gi remo tiende en ang’o? Ka laktar onyisi ni iweri gi kong’o, ok ibi madho kong’o, donge? To be ibiro chamo chiemo man gi kong’o kata yie mondo orwake e dendi kichuoye e lecheni? Ooyo. E yo ma kamano bende, sama Nyasaye kwerowa ni wawere gi remo, mano nyiso ni ok onego wamadh remo kata chamo le ma pok ochuer rembe. Bende, ok onego wacham chiemo moro amora ma omedie remo kata ma oted gi remo.

To nade thieth mitiye gi remo? Nitie yore thieth moko ma ketho chik Nyasaye achiel kachiel. Yorego oriwo medo ng’ato remo kaka en oduto, kata achiel kuom ng’injo ma loso remo ma gin: ng’injo ma rokwere (red cells), ng’injo ma rochere (white cells), ng’injo ma poto remo (platelets), kod pi remo (plasma). Nitie yore moko mag thieth ma ok nenre ayanga ni ketho chik Nyasaye achiel kachiel. Kuom ranyisi, nitie yore moko mag thieth ma itiye gi gik mogol e ng’injo ang’wen madongo mag remo. Yore moko mag thieth to oriwo tiyo gi remb ng’ato owuon. E yore thieth kaka mago, ng’ato nyaka tim yiero ma mare owuon. a​—Jo-Galatia 6:5.

 TIM NONRO

3. Yier kit thieth ma moro Jehova

Ere kaka inyalo yiero kit thieth ma Nyasaye oyiego? Tug VIDIO, kae to uwuo e wi gimomiyo ber kawo okenge ma luwo.

• Kwa Nyasaye mondo omiyi rieko.​—Jakobo 1:5.

• Tim nonro e wi puonj mag Muma kod kaka inyalo tiyo kodgi.​—Ngeche 13:16.

• Non ane ni gin kit thieth mage ma yudore e alwora midakie.

• Ng’e kit thieth ma ok inyal yiego.

• Tim yiero ma biro miyo idong’ ka in-gi chuny maler.​—Tich Joote 24:16. b

• Ng’e ni onge ng’ato ang’ata monego otimni yiero e wi gik ma in e ma onego itimie yiero, bed ni en jaodi, jaduong’-kanyakla, kata ng’at ma puonji Muma.​—Jo-Rumi 14:12.

• Ndik yiero mitimo.

4. Joneno mag Jehova manyoga kit thieth maberie mogik

Wanyalo luwo chik Nyasaye ma wuoyo e wi remo kendo inyalo thiedhwa maber ma onge remo. Tug VIDIO.

Som Tito 3:2, kae to uwuo e wi penjo ma luwoni:

• Ang’o momiyo onego wabed mang’won kendo wanyis lakteche luor sama wawuoyo kodgi?

 5. Thieth mitiye gi gik ma wuok kuom ng’injo mag remo

Nitie ng’injo ang’wen madongo ma loso remo: Ng’injo ma rokwere (red cells), ng’injo ma rochere (white cells), ng’injo ma poto remo (platelets), kod pi remo (plasma). Kata kamano, pod nitie gik minyalo gol kowuok kuom ng’injo ang’wen madongogo. c Moko kuom gik mogolgo ilosogo yedhe ma konyo e thiedho tuoche moko kata ma konyo e chungo remo ma chuer.

Kodok korka gik mogol e ng’injo madongo mag remo, Jakristo ka Jakristo nyaka tim yierone owuon kotiyo gi chunye mosetieg gi Muma. Jomoko nyalo tamore thieth mitiyoe gi gik mogol kuom ng’injo mag remo. Jomoko to nyalo yie gi thieth ma kamano.

Sama idwaro timo yiero, par matut e wi penjoni:

• Ere kaka anyalo lero ne laktar gimomiyo ayie kata atamora tiyo gi moko kuom gik mogol kuom ng’injo ang’wen mag remo?

 PUONJ MADUONG’

Jehova ok dwar ni wati gi remo e yo ma ok owinjore.

Ang’o ma ipuonjori?

• Ang’o momiyo Jehova neno remo kaka gima ler?

• Ere kaka wang’eyo ni chik Nyasaye ma kwero tiyo gi remo bende otudore gi wach medo remo?

• Ere kaka inyalo timo yiero makare e wi thieth mitiye gi remo?