Tshɔka lɛnɛ ele awui

Tshɔka lo ɛtɛ w'awui

WEKELO 39

Kanyui yaki Nzambi lo dikambo dia dikila

Kanyui yaki Nzambi lo dikambo dia dikila

Dikila diekɔ ohomba. Ndooko onto l’atei aso lakoka monga la lɔsɛnɔ, naka nde bu la dikila. Oko Otungi, Nzambi ekɔ la lotshungɔ la totɛ woho wahombaso nkamba la dikila. Kakɔna kakandate lo dikambo dia dikila? Onde onto kokaka ndɛ dikila kana dikaloya lo demba? Onde wɛ kokaka mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna lo dikambo dia dikila?

1. Naa kanyi yaki Jehowa lo dikambo dia dikila?

Jehowa akatɛ atɛmɔdi ande wa lo nshi yakafundamaka Bible ate: “Dikila mbele lɔsɛnɔ la etongami tshɛ kasɛna.” (Akambo w’ase Lɛwi 17:14) Le Jehowa, dikila diekɔ didjidji dia lɔsɛnɔ. Lam’ele lɔsɛnɔ lekɔ ekila ndo lekɔ woshasha w’oma le Nzambi, dikila diɔ lawɔ diekɔ ekila.

2. Naa yoho y’okambelo wa la dikila yatona Nzambi?

Jehowa akadjangɛ atɛmɔdi waki la ntondo ka Kristo diaha ndɛ dikila. (Adia Etatelo 9:4 ndo Akambo w’ase Lɛwi 17:10.) Nde akashikikɛ didjango sɔ etena kakalɔmbɛ olui walɔmbɔla Akristo ɔnɛ: “Nyɔsɛkɛ . . . dikila.”​—Adia Etsha 15:28, 29.

Kakɔna kalembetshiya nsɛka dikila? Naka dɔkɔtɛlɛ akakotɛ dia nkila wanu, kete wɛ hatɔnɔ wanu nto. Ko onde wɛ ayɔlɛ diangɔ diele la wanu kana nkaloya wanu oma l’eshisha ayɛ? Ndooko. Woho akɔ waamɛ mbele, didjango diaki Nzambi diatotɛ dia ntona dikila nembetshiyaka dia hatohombe nnɔ dikila kana ndɛ nyama yakiwɔ kosedia dikila. Ndo hatohombe ndɛ oseka ɛngɔ tshɛ kakawadje dikila lɔkɔ.

Ko kayotota di’esakelo wakambawɔ la dikila? Toho tɔmɔtshi t’esakelo sekolaka ɔlɛmbɛ waki Nzambi lo yoho yɛnama hwe. L’atei atɔ mbele ndo, okaloyelo w’otondo wa dikila kana wa tangangɔ tɔnɛi ta weke takenga dikila, mbuta ate globules blancs, globules rouges, plaquettes, ndo plasma. Toho tokina t’esakelo hatosekola ɔlɛmbɛ waki Nzambi lo yoho yɛnama hwe. Ɛnyɛlɔ, esakelo ɛmɔtshi mendanaka l’okambelo wa la tangangɔ tɔsami oma lo yangangɔ mɔtshi l’atei wa tangangɔ tɔnɛi ta weke takenga dikila. Toho tokina t’esakelo nɔmbaka dia vɔ nkamba la dikila di’onto ndamɛ. Etena kasɔnaso toho t’esakelo tɔsɔ, onto ndamɛ pombaka mbɔsa yɛdikɔ yande hita. a​—Ngalatiya 6:5.

NYOMOTSHIMOLA

Enda woho wakokayɛ mbɔsa tɛdikɔ tendana l’esakelo wakambawɔ la dikila.

3. Ɔsa tɛdikɔ tendana l’esakelo tangɛnyangɛnya Jehowa

Ngande wakokayɛ mbɔsa tɛdikɔ tendana l’esakelo tɔtɔnɛ la kanyi yaki Nzambi? Nyende VIDƐO, ndo oma laasɔ, nyɔkɛtshanya ohomba wa mbɔsa tɛdikɔ tayela tɔnɛ:

  • Lɔmba dia nkondja lomba.​—Jakɔba 1:5.

  • Yanga atɔndɔ wa lo Bibe ndo woho wa nkama la wɔ.​—Tokedi 13:16.

  • Yanga dia mbeya toho t’esakelo tatanema lo dihole diodjashiyɛ.

  • Yanga dia mbeya toho t’esakelo tahayakoke mbetawɔ.

  • Yashikikɛ dia yɛdikɔ yayɛ yayokokimanyiya dia monga la nkum’otema ka pudipudi.​—Etsha 24:16. b

  • Eya dia ndooko onto, oyadi olonganyi ayɛ, ekumanyi kɛmɔtshi, kana ombetsha ayɛ wa Bible, lahomba kɔsɛ yɛdikɔ l’akambo wele onto pombaka mbɔsa yɛdikɔ lo ndjela nkum’otema kande.​—Rɔmɔ 14:12.

  • Funda yɛdikɔ yayɛ lofunda.

4. Ɛmɛnyi wa Jehowa nyangaka esakelo w’amɛna

Onto koka nkitanyiya ɔlɛmbɛ waki Nzambi wendana la dikila, ko l’etena kakɔ kaamɛ nongola osakelo wa dimɛna wahawakambe la dikila. Nyende VIDƐO.

Nyadia Tito 3:2, ndo oma laaɔ, nyɔkɛtshanya dimbola nɛ:

  • Lande na kahombaso mongaka nshi tshɛ la dilɛmiɛlɔ ndo la memakana etena kasawolaso l’adɔkɔtɛlɛ?

Esakelo wahetawɔma

Yɛdikɔ y’Okristo

A. Dikila dia plasma

Tangangɔ tɔsami oma lo plasma

B. Globules blancs

Tangangɔ tɔsami oma lo globules blancs

C. Plaquettes

Tangangɔ tɔsami oma lo plaquettes

D. Globules rouges

Tangangɔ tɔsami oma lo globules rouges

 5. Etena kakambawɔ la tangangɔ tɔsami oma lo dikila

Dikila kengama la tangangɔ tɔnɛi ta weke, mbuta ate globules rouges, globules blancs, plaquettes, ndo plasma. Tɔ kengama la tangangɔ efula ta totshitshɛ, telamɛ ɔnɛ tangangɔ tɔsami oma lo dikila. c Aseka enganga kambaka la tangangɔ tɔmɔtshi tɔsami oma lo dikila dia nkimanyiya dia ndɔshana la waa hemɔ kana dia memadja otombelo wa dikila.

Lo kɛnɛ kendana la tangangɔ tɔsami oma lo dikila, Okristo tshɛ pombaka mbɔsa yɛdikɔ yande hita lo ndjela nkum’otema kande kambekiyama oma lo Bible. Amɔtshi mbɔsaka yɛdikɔ ya ntona osakelo wakambawɔ la tangangɔ tɔsami oma lo dikila. Le akina, nkum’otema kawɔ hashimbe dia mbetawɔ esakelo wokambiwɔ la tangangɔ tɔsɔ.

Etena kɔsayɛ tɛdikɔ, kana yimba la dimbola nɛ:

  • Ngande wakokami nembetshiya dɔkɔtɛlɛ ɔkɔkɔ watonami kana wetawɔmi okambelo wa la tangangɔ tɔmɔtshi tɔsami oma lo dikila?

ONTO ƆMƆTSHI MBEYAKA KOMBOLA ƆNƐ: “Lande na kahayetawɔ okaloyelo wa dikila?”

  • Naa kanyi yayɛ?

LO TSHENA PE

Jehowa nangaka dia sho mbewɔ okambelo wa kɔlɔ wa la dikila.

Ovuswelo

  • Lande na kɔsa Jehowa dikila oko ekila?

  • Ngande weyaso dia didjango diaki Nzambi dia ntona dikila mendanaka ndo l’okaloyelo wa dikila?

  • Ngande wakokayɛ mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna lo kɛnɛ kendana l’esakelo wakambawɔ la dikila?

Oyango

SALA EYANGELO

Awui akɔna wahombayɛ nkana yimba lɔkɔ la ntondo ka wɛ mbɔsa yɛdikɔ ya mbetawɔ esakelo wayowokamba la dikila diayɛ hita?

Ambola w’oma le ambadi” (Tshoto y’Etangelo, Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi 1, 2000)

Awui akɔna wahombayɛ nsɛdingola etena kɔsayɛ yɛdikɔ dia kana wɛ ayetawɔ tangangɔ ta totshitshɛ tɔsami oma lo dikila?

Ambola w’oma le ambadi” (Tshoto y’Etangelo, Ngɔndɔ ka samalo 15, 2004 lo Falase)

Kakɔna kakakonya onganga ɔmɔtshi dia mbetawɔ dia kanyi y’Ɛmɛnyi wa Jehowa lo dikambo dia dikila yekɔ dimɛna?

“Laketawɔ kanyi yaki Nzambi lo dikambo dia dikila” (Emɔ!, Ngɔndɔ ka dikumi l’ahende 8, 2003)

Eya woho wakamba dikumanyi la Kɔmite ka diɔtɔnganelo la mpitadi dia nsukɛ anangɛwɔ l’akadiyɛwɔ.

Jehowa sukɛka wanɛ wele la hemɔ (10:23)

a Enda Wekelo 35, “Woho wa mbɔsa tɛdikɔ t’amɛna.”

b Enda  dui 5 diata ɔnɛ: “Etena kakambawɔ la tangangɔ tɔsami oma lo dikila”; Nɔtɛ ka la koma 3, kata ɔnɛ: “Esakelo wakambawɔ la dikila”; ndo Olimu Aso wa Diolelo wa Ngɔndɔ ka dikumi l’ɔtɔi, 2006 lɛkɛ 3-6.

c Adɔkɔtɛlɛ amɔtshi mbɔsaka tangangɔ ta weke tɔnɛi takenga dikila oko tangangɔ ta totshitshɛ tɔsami oma lo dikila. Ɔnkɔnɛ, wɛ pombaka nembetshiya onganga ayɛ yɛdikɔ yayɛ yaha mbetawɔ okaloyelo w’otondotondo wa dikila kana okambelo wa la globules rouges, globules blancs, plaquettes, ndo plasma.