Skip to content

Skip to table of contents

CHIIYO 39

Maboneno Ngalaawo Leza Atala Aganzi

Maboneno Ngalaawo Leza Atala Aganzi

Ganzi liyandikana loko. Tatukonzyi pe kupona kuti katutakwe ganzi. Mbukunga Leza Mulengi wesu, nguwe uulaacheelelo chakutubuzya mbutweelede kulibelesya ganzi. Wakatyeni atala aganzi? Lyeelede kuligwa na naakuti kubikkwa mumubili? Alubo niinzi chikonzya kutugwasya kuti tusale kabotu atala ankani eeyi?

1. Ngaali maboneno ngalaawo Leza atala aganzi?

Jehova wakabuzya bakombi bakwe kuti: “Buumi bwacintu cili coonse cipona buli mubulowa.” (Levitiko 17:14) Kuli Jehova, ganzi lyiiminina buumi. Mbukunga buumi nchipo chiyandikana loko chizwa kuli Leza, ganzi andilyo liyandikana loko.

2. Leza ukasya kuti tulibelesye biyeni ganzi?

Jehova wakabuzya bakombi bakwe bachiindi kuti batanoolyi ganzi. (Bala Matalikilo 9:4 a Levitiko 17:10.) Alubo Jehova wakapa kuti bamukabunga keendelezya babuzye maKristu kuti bazumanane “kutantamuka . . . bulowa.”Milimo 15:28, 29.

Zyaambaanzi kutantamuka ganzi? Kuti dokotela wakubuzya kuti toyelede kunywa bukande, ulaleka kubunywa. Kujana wazumina na kuti ulye chakulya chilaabukande mukati naakuti kuyaswa nsunda kuti bwiindile muganzi? Tazichiti pe. Munzila iikozyenie, kutantamuka ganzi zyaamba kuti tatweelede kunywa naakuti kulya nyama yamunyama watazwa ganzi. Alubo tatweelede kulya chakulya chabikkwa ganzi.

Kutegwani kunkani yabusilisi kakubelesegwa ganzi? Zimwi nzila zibelesegwa zityola mulawu waLeza. Eezi ziswaanizya kubikkwa ganzi naakuti zipanzi zipati zyaganzi ziswaanizya maseelo aasalala (red cells), maseelo aatuba (white cells), maplatelets aplasma. Alubo zimwi nzila zyabusilisi tazikwe milawu iilaantanganana pe. Muchikozyano, zimwi nzila zyabusilisi zilakonzya kuswaanizya tupanzi tuniini twaganzi. Zimwi nzila zyabusilisi ziswaanizya kusilikwa kakulikubelesegwa ganzi lyakwe sikusilikwa. Munkani eeyi, umwi awumwi weelede kulisalila mbayanda kusilikwa. *Bagalatiya 6:5.

YIYA ZYIINGI

Bona mbukonzya kusala munkani zyabusilisi kakubelesegwa ganzi.

3. Sala nzila zyabusilisi zibotezya Jehova

Kujana wachita biyeni kuti usale nzila zyabusilisi zyeendelana amaboneno aaLeza? Mweebele VIDIYO, mpawo mwaambuuzyanie atala ambukuyandikana kuchita zintu zitobela:

  • Kombela kuti ubaabusongo.—Jakobo 1:5.

  • Yanduulisisya kuti ujane malayilile aamuBbayibbele mpawo waabelesye.—Tusimpi 13:16.

  • Bona kuti nziizili nzila zijanika nkukkala.

  • Ziba nzila nzutayandi pe kuti zizoobelesegwe kulinduwe.

  • Weelede kusala nzila zitape kuti ukkale moyo wako kawusalala.—Milimo 24:16. *

  • Kunkani zili boobu, toyelede kuzumizya umwi muntu nikuba ngukwetenaawe, mwaalu naakuti muntu uukuyiisya Bbayibbele kuti akusalile zyakuchita.—Baroma 14:12.

  • Weelede kuzilembaansi nzwaasala.

4. Bakamboni baJehova bayanduula busilisi bulikabotu

Tulakonzya kutobela milawu yaLeza iilaatala akubikkwa ganzi mpawo tulakonzya kusilikwa kabotu kakutabelesigwi ganzi. Mweebele KAVIDIYO.

Bala Tito 3:2, mpawo musandule mubuzyo uutobela:

  • Nkamboonzi nikuyandikana kubomba moyo akubalemeka madokotela chiindi nitwaambuulaabo atala azyabusilisi?

Zitatambuliki

Nzyeelede kulisalila muKristu

A. Plasma.

Tupanzi twaplasma

B. Maseelo aatuba.

Tupanzi twamaseelo aatuba

C. Maplatelets.

Tupanzi twamaplatelets

D. Maseelo aasalala.

Tupanzi twamaseelo aasalala

 5. Busilisi buswaanizya tupanzi twaganzi

Ganzi lilaazipanzi zipati zili 4 ziswaanizya, maseelo aasalala, maseelo aatuba, maplatelets aplasma. Zipanzi zyaganzi eezi zilaatupanzi twaganzi tuniini. * Tumwi tupanzi twaganzi tulabelesegwa mubusilisi, mumisamu iilwana malwazi aali mumubili alubo ayiyimikizya ganzi kuti lileke kuzwa.

Kunkani eeyi yakusala busilisi buswaanizya tupanzi tuniini twaganzi, muKristu umwi awumwi weelede kulisalila. Bamwi balakonzya kukaka nikuba busilisi buswaanizya tupanzi tuniini twaganzi. Pesi bamwi myoyo yabo ilabazumizya kuti babutambule busilisi buswaanizya tupanzi tuniini twaganzi.

Chiindi nuyanda kusala busilisi mbuyanda, libuzye kuti:

  • Kujana ndamupandulwida biyeni dokotela kuti nkamboonzi ninditazumini naakuti nindizumina kubikkwa tumwi tupanzi twaganzi?

BAMWI BAAMBA KUTI: “Kubikkwa ganzi nkubaali?”

  • Iwe utyeni?

CHIFWIINSYO

Jehova tayandi pe kuti tulibelesye munzila iitali kabotu ganzi.

Mibuzyo Yakwiindulula

  • Nkamboonzi ganzi niliyandikana loko kuli Jehova?

  • Tuzizi biyeni kuti mulawu waLeza wakutantamuka ganzi uuswaanizya kutabikkwa ganzi?

  • Niinzi chikonzya kukugwasya kuti usale munzila iilikabotu chiindi nuyanda kusala busilisi buswaanizya ganzi?

Nzweelede Kuchita

YANDUULISISYA

Niinzi chikonzya kukugwasya kuti usale munzila iilikabotu nuyanda kusala busilisi buswaanizya ganzi lyako?

“Mibuzyo Yabasikubala” (Ngaziyakulinda, October 15, 2000)

Niinzi chikonzya kukugwasya chiindi nuyanda kusala busilisi buswaanizya tupanzi tuniini twaganzi?

Mibuzyo Yabasikubala” (Ngaziyakulinda, June 15, 2004)

Niinzi chakagwasya umwi musilisi kubona kuti maboneno aaJehova atala aganzi alikabotu?

“Ndakabona Kuti Maboneno aaLeza Atala Aganzi Alikabotu” (Amubuke!, December 8, 2003)

Bona baalu bali muKkomiti yaHospital Liaison mbubagwasya bakwesu abachizi.

Jehova Ulabalangania Bachiswa (10:23)

^ Langa Chiiyo 35, “Mbutukonzya Kusala Kabotu.”

^ Langa  fuka, “Busilisi Buswaanizya Tupanzi Twaganzi” aMakani Aakumamanino 3, “Busilisi Buswaanizya Ganzi.”

^ Bamwi madokotela baamba kuti zipanzi zyaganzi zilikozyenie atupanzi tuniini twaganzi. Nkinkaako, weelede kubapandulwida kuti tuyandi kubikkwa ganzi naakuti zipanzi zili 4 zyaganzi ziswaanizya maseelo aasalala, maseelo aatuba, maplatelets aplasma.