Ngati i ya nkoka swinene. A nga kona loyi a nga hanyaka handle ka yona. Leswi Xikwembu xi nga Muvumbi, xi ni mfanelo yo hi byela ndlela leyi ngati yi faneleke yi tirhisiwa ha yona. Xi vule yini hi ngati? Xana hi fanele hi yi dya kumbe hi cheriwa yona emirini? U nga swi endla njhani swiboho leswinene emhakeni leyi?

1. Hi rihi langutelo ra Yehovha hi ngati?

Yehovha u byele vagandzeri vakwe enkarhini wa ku tsariwa ka Bibele a ku: “Vutomi bya nyama ya muxaka wun’wana ni wun’wana byi le ngatini ya yona.” (Levhitika 17:14) Yehovha u vula leswaku ngati yi yimela vutomi. Leswi vutomi byi nga nyiko leyi kwetsimaka leyi humaka eka Xikwembu, ngati na yona ya kwetsima.

2. I yini leswi Xikwembu xi nga laviki hi swi endla hi ngati?

Yehovha u lerise vagandzeri vakwe ku nga si va ni Vakreste leswaku va nga dyi ngati. (Hlaya Genesa 9:4 na Levhitika 17:10.) U tlhele a phindha xileriso lexi loko huvo leyi fumaka yi lerisa Vakreste leswaku va “papalata . . . ngati.”—Hlaya Mitirho 15:28, 29.

Swi vula yini ku papalata ngati? Loko dokodela o ku byela leswaku u papalata byala, a wu nga ta byi nwa. Kambe, xana a wu ta dya swakudya leswi nga ni byala kumbe u pomperiwa byona emirini wa wena? Swi le rivaleni leswaku a wu nga ta swi endla sweswo. Hilaha ku fanaka, xileriso xa Xikwembu xa ku papalata ngati xi vula leswaku a hi fanelanga hi nwa ngati kumbe hi dya nyama leyi ngati ya yona yi nga halatiwangiki. Naswona a hi fanelanga hi dya swakudya leswi nga ni ngati.

Ku vuriwa yini hi ku tirhisa ngati eka swa vutshunguri? Matshungulelo man’wana ma tlula nawu wa Xikwembu hi ku kongoma. Matshungulelo wolawo ma katsa ku cheriwa ngati hi yoxe kumbe xin’wana xa swiaki swa yona leswikulu ku nga, tisele to tshwuka, tisele to basa, ti-platelet na plasma. Swi nga ha endleka hi nga tiyiseki leswaku matshungulelo man’wana a ma amukeleki hi ku ya hi nawu wa Xikwembu. Hi xikombiso, matshungulelo man’wana ma katsa ku tirhisiwa ka swiphemu leswitsongo leswi tekiweke eka swiaki leswikulu swa ngati. Matshungulelo man’wana ma katsa ku tirhisiwa ka ngati ya munhu yoloye a tshunguriwaka. Loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi matshungulelo lawa, un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tiendlela xiboho. a—Vagalatiya 6:5.

 ANAKANYISISA

3. Endla swiboho leswi tsakisaka Yehovha loko swi ta eka swa vutshunguri

U nga swi endla njhani swiboho loko swi ta eka vutshunguri leswi fambisanaka ni nawu wa Xikwembu mayelana ni ngati? Tlanga VHIDIYO, ivi mi bula hileswaku hikwalaho ka yini swi ri swa nkoka ku endla leswi landzelaka.

• Khongelela ku va ni vutlhari.—Yakobo 1:5.

• Lavisisa misinya ya milawu ya Bibele leyi tirhaka eka xiyimo xa wena.—Swivuriso 13:16.

• Kumisisa leswaku hi wahi matshungulelo lama tirhisiwaka endhawini ya ka n’wina.

• Tiva matshungulelo lawa u nga taka u nga ma amukeli.

• Tiyiseka leswaku xiboho lexi u nga ta xi teka xi ta endla u nga kingindziwi hi ripfalo.—Mitirho 24:16. b

• Swi tive leswaku a ku na munhu loyi a faneleke a ku tekela xiboho etimhakeni leti khumbaka ripfalo, hambi i nkataku, i nkulu kumbe hi loyi a ku dyondzelaka Bibele.—Varhoma 14:12.

• Xi tsale ehansi xiboho xa wena.

4. Timbhoni ta Yehovha ti lava vutshunguri bya xiyimo xa le henhla

Swa koteka ku yingisa nawu wa Xikwembu mayelana ni ngati ni ku kuma vutshunguri bya xiyimo xa le henhla lebyi nga katsiki ngati. Tlanga VHIDIYO.

Hlaya Tito 3:2, ivi mi bula hi xivutiso lexi:

• Hikwalaho ka yini mikarhi hinkwayo hi fanele hi va ni xichavo hi tlhela hi va lava rhuleke loko hi vulavula ni madokodela?

 5. Loko ku katseka swiphemu leswitsongo swa swiaki swa ngati

Ngati yi ni swiaki swa mune leswikulu, ku nga tisele to tshwuka, tisele to basa, ti-platelet ni plasma. Swiaki leswi swi ni swiphemu swo tala leswitsongo. c Swiphemu swin’wana leswitsongo swa tirhisiwa eka mirhi leyi pfunaka ku lwisana ni mavabyi kumbe leyi yimisaka ngati leswaku yi nga humi.

Loko swi ta eka swiphemu leswitsongo swa swiaki swa ngati, Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a tiendlela xiboho hi ku ya hi ripfalo rakwe leri leteriweke hi Bibele. Van’wana va nga ha endla xiboho xo ala vutshunguri lebyi katsaka swiphemu leswitsongo swa swiaki swa ngati. Van’wana ripfalo ra vona ri nga ha va pfumelela ku amukela swiphemu leswitsongo swa swiaki swa ngati.

Loko u fanele u endla swiboho, ehleketa hi xivutiso lexi:

• Ndzi nga n’wi hlamusela njhani dokodela leswaku hikwalaho ka yini ndzi swi amukela kumbe ndzi nga swi amukeli swiphemu swo karhi leswitsongo swa swiaki swa ngati?

 NKATSAKANYO

Yehovha u lava hi teka ngati yi ri leyi kwetsimaka.

Mpfuxeto

• Hikwalaho ka yini Yehovha a teka ngati yi kwetsima?

• Hi swi tivisa ku yini leswaku xileriso xa Xikwembu xa ku papalata ngati xi tirha ni le ka ku cheriwa ngati?

• U nga swi endla njhani swiboho leswinene mayelana ni ku tirhisiwa ka ngati eka swa vutshunguri?