ZƐŊ-LƐƐI 39
Ɣala Ŋɔkili-ŋa-siai E Pilaŋ Ŋãa Ma
Ŋãa maa mɛni kpanaŋɔɔi. Kufa pɔri kɛi ɣele ma ŋãa a wala kɛ kukponoi. Ee Ɣala ɓe ku kpɛtɛi, nya ɓe maa nɛ̃ɛi e berei lɛ kwa pɔri tii kɛi la a ŋãai. Le ɓe aa mo e pilaŋ ŋãa ma? Kwa pɔri ŋãa mii kpaa maŋ ku ziɣe kukponoi? Nyaŋ ya pɔri mɛni-kpɛtɛɛ lɛlɛɛ-ŋa kɛi leŋ e pilaŋ mɛnii ŋi ma?
1. Le ɓa Ziova ŋɔkili-ŋa-siai e pilaŋ ŋãa ma?
Ziova e wɔlɔ mo vɛli-ɓela dia nyɛɛi: “Fulu-sɛŋ kelee ŋɔfulu-laai kaa ŋãa su.” (Levetekɔ 17:14) Ŋãa kaa a fulu-laa Ziova ŋɛi. Ee fulu-laa kaa a ɓɛlɛ-see-sɛŋ mɛni kpanaŋɔɔ nyii kula Ɣala yeei, ŋãa kaa maŋ a ɓɛlɛ-see-sɛŋ mɛni kpanaŋɔɔ.
2. Pere sii kɛɛ leŋ ɓe Ɣala fe ŋwɛlii kutii kɛ la a ŋãa?
Ziova e wɔlɔ mo vɛli-ɓela dia a gɛɛ dife ŋãa mii. (Zɛnɛse 9:4 da Levetekɔ 17:10 lono.) E ŋɔnɔ dɔŋ ŋi tɛɛ a tãi gbɔŋ-gie-mai teniŋ-tɔɔ-ɓelai di wɔlɔ mo la Korai-ɓelai dia a gɛɛ ‘dife ŋãa mii.’—Dikɛ-mɛni-ŋai 15:28, 29 lono.
A gɛɛ kufe ŋãa mii sukulai ɓa le? A kɛ dada a mo ya a gɛɛ ife lɔɔ kpele, ife pai lɔɔ kpelei. Kɛɛ ya pai mii-sɛŋ mii nyii lɔɔ kaa zui kpaa ya pai faai ma a gɛɛ nuu ta e lɔɔ tɛɛ ipɔ a saɣilaŋ? Kpa. Bere sii tɔnɔi ti su, Ɣala ŋɔtɔŋ a gɛɛ kufe ŋãa mii sukulai ɓa kufe ŋãa kpele kpaa ku sua ta mii nyii dife gɔŋ na tee-ni. Kpaa maŋ ku mii-sɛŋ ta mii nyii ŋãa kaa zui.
Kɛɛ le ɓe kwa pɔri moi e pilaŋ berei ma dada-ŋa da tii kɛ la a ŋãai? Zu ponoɔi a gɛɛ bere sii da tii kɛ la a ŋãai, taŋa wɛli fe Ɣala ma. Nyiŋi a pɔri kɛi a tãi dada-ŋa da ŋãa kpaa ŋãa sii naaŋ dɔnɔ tɛɛ la nuu pɔi. Ŋãa sii naaŋ ŋi ɓa—ŋãai nyii a li a fãa kukpono gwaa kelee, ŋãai nyii a kumaa kɔ̃ɔ kɔlɔ-fela yeei, ŋãai nyii a kuŋãa kpera kwa ku ŋwanai, da ŋãai nyii a li a ya kukpono gwaa kelee. A pa berei taŋa ma dada-ŋa da tii kɛ la a ŋãai, zu fe pono ni a kɛ gelee a Ɣala ŋɔtɔŋ ɣale. Gɔɔŋ-maa ɓa, dada-ŋa da ŋãa sii naaŋ ŋaa kɔlɛ a bɛlɛ-pɛlɛɛ, di tii kɛ a dia. Da ŋɔnɔ tii kɛ a gɔlɔ-fela-nuui kpɔɔ ŋãa. Kwa kɛ kukili-ŋa siai e pilaŋ bere sii takpɛni-ŋai ŋi dia, maa nɛ̃ɛi ku kelee ku kukpɔɔi mɛni-kpɛtɛɛ-ŋa kɛ. a—Galesiɛŋ 6:5.
MƐNI TAMAA MAA-KƆRI
Berei kaa ya pɔri mɛni-kpɛtɛɛ-ŋa kɛi la a pa berei ma dada-ŋa da tii kɛ la a ŋãai.
3. Mɛni-kpɛtɛɛ-ŋa kɛ nyii pai Ziova lii laai a pa ŋãa mɛni ma
Ya pɔri mɛni-kpɛtɛɛ-ŋa kɛi leŋ nyii pai Ɣala lii laai a pa ŋãa mɛni ma? VILOI su kaa, gɛ ni ka lono e pilaŋ mɛnii ma gɛ a mɛni lɛlɛɛ a gɛɛ ku tii kɛ a mɛni-ŋuŋ-ŋai ŋi.
-
Ɣala fɛli tare mɛni ma.—Zĩi 1:5.
-
Tɔ̃ya-nuŋ-ŋa kɔri Ŋala-kɔlɔi su da berei di pilaŋɔi la imɛni-kpɛtɛɛi mai.—Tare-woo-ŋa 13:16.
-
Bere sii takpɛni-ŋai dada-ŋa da tii kɛ la a ŋãa ɓɛi ikaa naai kɔri.
-
Kɔ I nyii-ŋai kɔlɔŋ ife pai iyee seei mui.
-
Kɔ a gɛɛ imɛni-kpɛtɛɛi e pa a kili-ŋa-sia lɛlɛɛ ipɔ.—Dikɛ-mɛni-ŋai 24:16. b
-
Gɔlɔŋ a gɛɛ maa fe nɛ̃ɛ ni nuu kelee ta e mɛni-kpɛtɛɛ kɛ yɛɛ—a nɛɛ maŋ e kɛ a ipɔŋ, korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-nuu, kpaa Iɣala-kɔlɔ ŋaa lɛ nuui.—Lomaŋ 14:12.
-
Imɛni-kpɛtɛɛ pɔ̃yɛ kɔlɔ ma.
4. Ziova Ŋɔsere-faa Kɛ-ɓelai da kɔ a gɛɛ di sale lɛlɛɛ sɔlɔ ɓo
Kwa pɔri Ɣala ŋɔtɔŋ mɛi kaai e pilaŋ ŋãa ma, ku nii sale lɛlɛɛ sɔlɔ ɓo nyii ŋãa fe zui. VILOI su kaa.
Taitɔ 3:2 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:
-
Le mɛni ɓe nɛlɛɛi la a gɛɛ ku lono a ɓaa-kɛ-maa pere dada-ŋa pɔ?
Kufa kuyee see mu |
Maa nɛ̃ɛi Korai-nuu kelee e gbiŋ mɛni-kpɛtɛɛ kɛ |
---|---|
A. Ŋãai nyii a li a ya kukpono gwaa kelee |
Ŋãai nyii a li a ya kukpono gwaa kelee ŋaa kɔlɛɛ giei |
B. Ŋãai nyii a kumaa kɔ̃ɔ kɔlɔ-fela yeei |
Ŋãai nyii a kumaa kɔ̃ɔ kɔlɔ-fela yeei ŋaa kɔlɛɛ giei |
C. Ŋãai nyii a kuŋãa kpera kwa ku ŋwanai |
Ŋãai nyii a kuŋãa kpera kwa ku ŋwanai ŋaa kɔlɛɛ giei |
D. Ŋãai nyii a li a fãa kukpono gwaa kelee |
Ŋãai nyii a li a fãa kukpono gwaa kelee ŋaa kɔlɛɛ giei |
5. Da kɛ tii kɛi a ŋãa sii naaŋ ŋaa kɔlɛɛ giei
Ŋãa sii naaŋ ɓe kukponoi. Dia ɓa ŋãai nyii a li a fãa kukpono gwaa kelee, ŋãai nyii a kumaa kɔ̃ɔ kɔlɔ-fela yeei, ŋãai nyii a kuŋãa kpera kwa ku ŋwanai da ŋãai nyii a li a ya kukpono gwaa kelee. Ŋãa sii naaŋ ŋi ŋaa kɔlɛɛi ŋɔnɔ a bɛlɛ-pɛlɛɛ. c Dada-ŋa da ŋɔnɔ tii kɛ a ŋãa ŋaa kɔlɛɛ pɛlɛ-pɛlɛɛ ŋi a gɛɛ di kɔ kɔlɔ-fela-ŋa pɔ kpaa di ŋãa kpera.
A pa ŋãa sii naaŋ ŋaa kɔlɛɛ giei ta siɣeɛ ma, maa nɛ̃ɛi Korai-ɓela kelee di dikpɔɔ mɛni-kpɛtɛɛ kɛ yɛɛ berei Ŋala-kɔlɔi aa dikili-ŋa-siai teniŋ tɔɔ lai. Nua taŋa difa faa ma a gɛɛ di diyee see sale kelee ta mu nyii ŋãa sii naaŋ ŋi ŋaa kɔlɛɛ giei ta kaa zui. Di taŋa dikili-ŋa-siai a nɛɛ naa a gɛɛ di diyee see zale sii-ŋai ŋi mu.
Ya kɛ imɛni-kpɛtɛɛ-ŋai kɛi, I kili-ŋa sia e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:
-
Ŋa pɔri mɛnii gɛ mva nyee see kpaa ŋa nyee see ŋãa sii naaŋ ŋi ŋaa kɔlɛɛ giei ta mui sukulai leŋ dada ta ma?
NUU TA A PƆRI I MARE KƐI: “Le ɓe ŋãa siɣeɛ kɛ a mɛni nyɔmɔɔi?”
-
Ikili-ŋa-siai ɓa le?
MƐNI-ŊUŊ-ŊAI YAA MAA-KƆRII
Ziova a ŋwɛlii a gɛɛ ku ŋãa mɛni siɣe a gbanaŋɔɔ.
Gili-too-ŋa mare-kɛɛ-ŋai
-
Le mɛni ɓe Ziova a ŋãa mɛni siɣe la a gbanaŋɔɔi?
-
Ku gɔlɔŋ leŋ a gɛɛ Ɣala ŋɔtɔŋ a gɛɛ kufe ŋãa mii pilaŋɔi ŋãa siɣeɛ ma?
-
Ya pɔri mɛni-kpɛtɛɛ lɛlɛɛ-ŋa kɛi leŋ a pa berei ma dada-ŋa da tii kɛ la a ŋãai?
MƐNI TAKPƐNI-ŊA MAA-KƆRI
Le mɛni-ŋa ɓe maa nɛ̃ɛi I ikili-ŋa sia e pilaŋ dia I lɛɛ pai mɛni-kpɛtɛɛ kɛi a kɛ ya pai iyee seei bere sii takpɛni-ŋai mu dada-ŋa da tii kɛ la a ikpɔɔ ŋãai?
Le ɓe maa nɛ̃ɛi I ikili-ŋa sia e pilaŋ ma ya kɛ mɛni-kpɛtɛɛ kɛi a kɛ ya pai ŋãa sii naaŋ ŋaa kɔlɛɛ giei a bɛlɛ-pɛlɛɛ ta siɣei?
Le ɓe gɛ dada ta kɛ faa ma a gɛɛ tare kaa Ziova ŋɔkili-ŋa-siai su e pilaŋ ŋãa ma?
“Ŋa Nyee See Ɣala Ŋɔkili-ŋa-siai Mu E Pilaŋ Ŋãa Ma” (Kɛ-a-iŋɛi!, Gɔlɛ-ɣaloŋ-loŋ 8, 2003)
Mɛni maa-kɔri e pilaŋ berei ma korai-toli-kpɔŋ laa-tuɛ-ɓelai nyii-ŋai tii kɛi A Dada-ŋa E Pilaŋ Sale Pɛrɛ La Mɛni-ŋa Dia da kpɔŋ maa tɛɛ la dibɔlɔ da sisɛ-ŋai pɔ.
a Zɛŋ-lɛɛi 35 kaa, “Berei Kwa Pɔri Mɛni-kpɛtɛɛ Lɛlɛɛ-ŋa Kɛi Lai.”
b Mɛni-ŋuŋ 5 “Da Kɛ Tii Kɛi A Ŋãa Sii Naaŋ Ŋaa Kɔlɛɛ Giei” kaa da Mɛni-ŋuŋ gɔlɔi kpɛɛ-ŋai 3 nyii mo nyɛɛ, “Berei Dada-ŋa Da Tii Kɛ La A Ŋãai.”
c Dada taŋa da ŋãa sii naaŋ ŋi kaa a ŋãa ŋaa kɔlɛɛ giei a bɛlɛ-pɛlɛɛ. Mɛni ma, maa nɛ̃ɛi I imɛni-kpɛtɛɛi a gɛɛ ife pai ŋãa, kpaa ŋãa sii naaŋ ŋi ta siɣei ɓo I dadai ma. Dia ɓai: Ŋãai nyii a li a fãa kukpono gwaa kelee, ŋãai nyii a kumaa kɔ̃ɔ kɔlɔ-fela yeei, ŋãai nyii a kuŋãa kpera kwa ku ŋwanai da ŋãai nyii a li a ya kukpono gwaa kelee.