ZƐŊ-LƐƐI 40
Kwa Pɔri Kɛi Leŋ A Kumaa Waa Ɣala Ŋɛi?
Ikili-ŋa sia e pilaŋ wɛli-kɛ-maa nɛni ta ma nyii noŋ surɔŋ maa-ɣirii a gɛɛ e li kɔlɔ-pɛrɛ mui. A maa kpɛɛ e gaa a kɛ aa ŋwaa, nyaŋ ŋɔseɣe-ŋai waai. Nyiŋi kɛɛ a gɔlɔi pono, e ŋɔnɔ nɛ a gɛɛ gaa-ɓela da mɛi kaai a nɛlɛɛ. Bere sii tɔnɔi ti su, kuwɛli-kɛ-maa Naŋ, Ziova, a ŋwɛlii a gɛɛ kukɛ a kumaa waa kukpono ma da kutua-pere su. Kwa kɛ a kumaa waa, kwa mɛni lɛlɛɛ sɔlɔ ɓo, nyaŋ a pa a laa-maa-tɛ bɔ.
1. Kwa pɔri kukpono da kukɔlɛ-ma sonii leŋ a nɛlɛɛ?
Ziova e mo kua nyɛɛi: “Fɛɛ ka kɛ a maa-waa-ɓela.” (1 Pitɛ 1:16) Maa-waa-laa sukulai ɓa kukpono da kukɔlɛ ma soŋɔɔ a nɛlɛɛ, e pɛlɛ la kutua-pere ma. Berei kwa pɔri kɛi la a kumaa waai ɓa, ku kukpono da kumaa seɣe waa a tãi kelee. Maa nɛ̃ɛi ku ŋɔnɔ kupɛrɛi da kukeleŋ soŋ a nɛlɛɛ. Kwa pɔri ŋɔnɔ kpɔŋ maa tɛɛi a gɛɛ ku Kukaloŋ-laa Pɛrɛi la kpɛtɛ. Kwa kɛ a kumaa waa, a pa a laa-maa-tɛ Ziova pɔ.—2 Kɔleŋtiɛŋ 6:3, 4.
2. A gɛɛ kukɛ a kumaa waa, tua-pere sii kɛɛ leŋ ɓe maa fe nɛ̃ɛ ni ku kuyee pu zui?
Ŋala-kɔlɔi e mo nyɛɛ ku “kukpiŋ maa waa ku kula kukponoi da kumɔleŋ disɔnyɔŋ su.” (2 Kɔleŋtiɛŋ 7:1) Nyiŋi sukulai ɓa, kufa kuyee pu mɛni kelee ta su nyii pai kukpono da kukili-ŋa-siai su karai. Maa nɛ̃ɛi kukili-ŋa-siai e Ziova lii laa, mɛni ma kwa kɔ a gɛɛ ku kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ kula kulii su. (Ŋule-wooi 104:34, NWT) Kwa ŋɔnɔ kɔ a gɛɛ kulono-woo e kɛ a maa waa.—Kolasiɛŋ 3:8 lono.
Le ɓe a ŋɔnɔ pɔri gɛi a gɛɛ kukpono kpaa kutua-pere maa fe kɛ a ŋwaai? Sãa taŋa da pɔri kukpono su karai. Mɛni ma, kufa sikalee sii kelee ta kpele, kpaa kutaaŋ tɛ, kpaa maŋ ku sale nyɔmɔɔ ta siɣe nĩa-kɛ mɛni ma. Kwa wala kuyee pu mɛni-ŋai ŋi su, kukɔlɔi a kɛ a bonoɔ, ku nɛ a gɛɛ ɓaa-kɛ-maa kaa kuyeei fulu-laa mɛni ma. Kwa ŋɔnɔ kɔ a gɛɛ kutua-pere e lɛɛ a maa waa a kuyee kulaa tua-pere nyɔŋ-ŋa su yɛɛ, nuu kɛɛ pele kɛi a gbiŋ loo-pere su da nuu-kaŋ fotoo kaa. (Ŋule-wooi 119:37; Ifisiɛŋ 5:5) A kɛ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ nuu e nyee kula dua-pere nyɔŋ-ŋai ŋi su, kɛɛ Ziova a pɔri kpɔnii kua a gɛɛ ku nyiŋi kɛ.—Azaya 41:13 lono.
MƐNI TAMAA MAA-KƆRI
Mɛni maa-kɔri e pilaŋ berei ma kwa Ziova laa maa tɛ la kwa kɛ a kumaa waa da berei kwa pɔri kuyee kulai la tua-pere maa liɓɛɛ-ŋa su.
3. Kukpono soŋɔɔ a nɛlɛɛ a Ziova laa ma tɛ
Kwa dɔŋ-ŋai kaa nyii Ziova e dɛɛ Eezuɛ-ŋai pɔi, kwa ŋɔkili-ŋa-siai kɔlɔŋ e pilaŋ maa-waa-laa ma. Esedɔ 19:10 da 30:17-19 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ-ŋai ŋi dia:
-
Le ɓe ŋala-kɔlɔ-kpua-ŋai ŋi da nɛ a pa Ziova ŋɔkili-ŋa-siai ma e pilaŋ maa-waa-laa ma?
-
Le ɓe ya pɔri gɛi a tãi kelee a gɛɛ I lɛɛ a imaa waa?
A gɛɛ kukɛ a kumaa waa, kaa a tii tamaa nyaŋ a tãi siɣe. Kɛɛ kwa pɔri nyiŋi kɛi a nɛɛ maŋ kukɛ a kolo-ɓela kpaa tɔɔ-ɓela. VILOI su kaa, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma.
-
Kwa zãai kelee kwa tii kɛ la ŋala-woo-ɓo tii sui soŋ a nɛlɛɛ, nyiŋi a Ziova laa maa tɛ leŋ?
4. Iyee kula tua-pere nyɔŋ-ŋa su
Ziova a pɔri kpɔnii kua a gɛɛ ku kuyee kula tua-pere nyɔŋ kelee ta su
A kɛ ya sikalee kpele kpaa ikɛ sale nyɔmɔɔ siɣe nĩa-kɛ mɛni ma, ya pai gɔlɔni a gɛɛ a kɛ a gbanaŋɔɔ a gɛɛ nuu e nyee kula mɛni-ŋai ŋi su. Le ɓa pɔri kpɔnii ya? Mɛnii kaa dua-pere nyɔŋ-ŋai ŋi da gɛ a yai. Maafiu 22:37-39 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mɛnii ma sikalee kpeleɛ kpaa sale nyɔmɔɔ-ŋa siɣeɛ da pɔri gɛi . . .
-
a nuu ŋɔlaoi-laai a Ziova.
-
a nuu ŋɔkaayɔɔi da gɔlɛ-maa-ɓela.
Mɛni-kpɛtɛɛ kɛ a gɛɛ I iyee kula tua-pere nyɔŋ ta su. a VILOI su kaa.
Felepiɛŋ 4:13 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:
-
Ɣala-fɛliɛ, Ŋala-kɔlɔi maa-kɔriɛ, da ku kɛɛ goyaŋ su a tãi kelee, a kpɔŋ maa tɛɛ leŋ nuu pɔ a gɛɛ e tua-pere nyɔŋ yee mɛi ɣale?
5. Kɔ kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ da tua-pere nyɔŋ-ŋa pɔ
Kolasiɛŋ 3:5 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ-ŋai ŋi dia:
-
Ku gɔlɔŋ leŋ a gɛɛ nuu-kaŋ fotoo kaa, worɛ-woo kpaa fotoo nyɔmɔɔ-ŋa tɛɛ nua pɔ ditoli-ɓo kɔli-ŋai su da nuu kɛɛ pele kɛi a gbiŋ loo-pere su nyɔmɔɔi Ziova ŋɛi?
-
I laai la gaa a mɛni lɛlɛɛ a gɛɛ Ziova kɛ ŋwɛli a gɛɛ kukɛ a kumaa waa kutua-pere su? Le mɛni ma?
Berei kaa ya pɔri kɔi la kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ-ŋa pɔi. VILOI su kaa.
Zisɛ e tii kɛ a mɛni-kɔɔŋ-maa ta a gɛɛ e berei lɛ maa nɛ̃ɛi ku tua la a maa felaa a gɛɛ ku lɛɛ a kumaa waa kutua-pere su. Maafiu 5:29, 30 (NWT) lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:
-
Berei maŋ Zisɛ fe mo ni la a gɛɛ kumɛni ŋanaa kɛ a kukpiŋ, kɛɛ e nɛ a gɛɛ maa nɛ̃ɛi ku mɛni ta kɛ e pilaŋ dua-pere nyɔŋ ŋi ma. Mɛni-kpɛtɛɛ kɛɛ leŋ ɓe nuu a pɔri gɛi a maa felaa a gɛɛ e nyee kula kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ su? b
A kɛ ya kɔi a gɛɛ I kili-ŋa-sia nyɔmɔɔ yee mɛi ɣale, Ziova a berei kaai ya kɔi lai. Ŋule-wooi 103:13, 14 lono, gɛ ni ka lono e pilaŋ mare-kɛɛ ŋi ma:
-
A kɛ ya kɔi a gɛɛ I iyee kula tua-pere nyɔŋ ta su, ŋala-kɔlɔ-kpua ŋi a I fɔrɔ leŋ a gɛɛ ifii fe kpɛɛ?
Ifii fe kpɛɛ!
Ya pɔri moi yɛɛ, ‘ŋaa fɛɣɛ, mɛni ma nyee fa pɔri tɛɛi ma.’ Kɛɛ I kili-ŋa sia e pilaŋ nyiŋi ma: Gbagba-fulɔi kirɛ-siɣe nuu a kareŋ a too, nyiŋi fe nɛi a gɛɛ aa ɓalaŋ gbagba-fulɔi su kpaa fɛɛ e gɔɔ pilaŋ polu. Bere sii tɔnɔi ti su, ya iyee pu ŋɔnɔ dua-pere nyɔŋ ti su, nyiŋi fe nɛi a gɛɛ iyee fa pɔri tɛɛi dua-pere nyɔŋ ma. Nyaŋ ilii a pɔri nɛ̃ɛi mɛni maa faleŋɔɔ loŋ yaa gɛi mɛni ma. Nuu toɔɔ ŋɔnɔ polu tua-pere nyɔŋ su a kɛ a nuu kelee. Mɛni ma ifii fe kpɛɛ! Ziova a pɔri kpɔŋ maa tɛɛi ipɔ a gɛɛ I dua-pere nyɔŋ ti yee mɛi ɣale.
NUA TAŊA DA MO DIYƐƐI: “Ŋaa tua mɛnii ŋi kɛi. Mva pɔri teei ma.”
-
Ɣala-kɔlɔ-kpua kɛɛ leŋ ɓe ya pɔri nɛi nuui ti ma a gɛɛ e gɔlɔŋ a gɛɛ Ziova a pɔri kpɔnii ma e dua-pere nyɔŋ ti yee mɛi ɣale?
MƐNI-ŊUŊ-ŊAI YAA MAA-KƆRII
Kwa Ziova lii laa a kɛ kwa kukpono da kukili-ŋa-siai soŋ a nɛlɛɛ, kukɛ a kumaa waa kutua-pere su.
Gili-too-ŋa mare-kɛɛ-ŋai
-
Le mɛni ɓe maa nɛ̃ɛi kukɛ la a kumaa waa?
-
Ya pɔri ikpono da ikɔlɛ-ma soni leŋ a nɛlɛɛ?
-
Ya pɔri ikili-ŋa-siai da itua-pere maa waai leŋ?
MƐNI TAKPƐNI-ŊA MAA-KƆRI
A nɛɛ maŋ kukɛ a kolo-ɓela, le mɛni-ŋa ɓe kwa pɔri gɛi a gɛɛ ku kukpono da kukɔlɛ-ma soŋ a nɛlɛɛ?
Mɛni-ŋai kaa ya pɔri gɛi a gɛɛ I iyee kula sikalee kpele mɛni su.
“Berei Ya Pɔri Iyee Kulai La Sikalee Kpele Mɛni Sui” (Kɛ-a-iŋɛi!, Gali-kalai 2010)
Mɛni-ŋai kaa nuu-kaŋ fotoo kaa a gɛ a nuui.
“Nuu-kaŋ Fotoo Kaa Lɛlɛɛi Kpaa Nyɔmɔɔi?” (Nyeŋkeŋ, Manaai 1, 2013)
Mɛnii kaa kpɔŋ maa tɛɛ naloŋ tɔnɔ pɔ a gɛɛ e nyee kula nuu-kaŋ fotoo kaa mɛni su.
“Ŋa Fɛɣɛ A Tãi Tamaa Ŋa Lɛɛ Pai Nyee Mɛi Ɣalei” (Nyeŋkeŋ No. 4 2016)
a Zɛŋ-lɛɛi “Berei Ya Pɔri Iyee Kulai La Sikalee Kpele Mɛni Sui,” nyii gaa Mɛni Takpɛni-ŋa maa-kɔri kpiniŋ mui, e lono e pilaŋ mɛni lɛlɛɛ takpɛni-ŋa dia nyii ya pɔri gɛi a gɛɛ I tua-pere nyɔŋ-ŋa yee mɛi ɣale.
b A gɛɛ nuu e kpera pele kɛi a gbiŋ loo-pere su, zɛŋ-lɛɛi ŋi kaa, “Ŋa Pɔri Nuu Kɛɛ Pele Kɛi A Gbiŋ Loo-pere Su Yee Mɛi Ɣalei Leŋ?” nyii gaa gɔlɔi, Mare-kɛɛ-ŋai Nuu-tɔɔ-ŋa Da Gɛi—Zukulai Lɛlɛɛ-ŋa, Gɔlɔ-kpiniŋ 1, ŋuŋ 25 su.