Zoova ˈwälaɲɩɛ, ɔ ɲɩaɲɩ ˗lu a ˗mu ˈnɩɛ ˗sɩbhä a sɛ ˗wʋ. Muu ˗lɛ ˗aˈa ŋli a wɛlɩɩ. ˗Maa, sɛɛ ˗a ghlɛnɩɛ ˈɲɛɲɛlu ˈla ˈmö, ɔ ˈyila ˈklʋ a dɔˈwʋ, ˗sɩbhä dɛsɛ a kää teɲii. (Zɛlɩ Zaakö 1:26 ˈmö.) Zaa, sɛɛ ˗a ˈkä ɔ ˗aˈa ŋli a wɛlɩɩ ˈmö ghlɛnɩ nzɩ ˗a ˈkä Zoova ˈmäna dlɩ zɛmö ˈzʋ ˈnɩ?

1. Sɛɛ ˗a ˈkä ɔ ˈɲɛɲɛlu ˈla sasɛ ˈmö ghlɛnɩ ˈnɩ?

Biblë lɛ nɩɩ, “a nɩ ˈpäpänɩ swɩ ɲɛmʋ ˈmö, ˈa dlɩˈwʋkänɔɔ ˈkäa ɲɔnʋ.” (1 Tesaloniikö a ˗nʋa 5:11) ˗N pä ɔ nɩkpɛ ˈwʋ dlɩ ˗n ˈkää swɩ ɲɛmʋ ˈmö ˈpä ˗a? ˈN sɛɛ ˗n ˈkɔ ɔ swɩ ɲɛmʋ ˈmö ˈpä ˈnɩ? Sɛɛ ˗n ˈkää bhïla nzɩ ˗n ˈkɔ dlɩ ˈwʋ ˈtɛmanɩ nɩɩ ɔ kä dɛsɛ ˗na dɔˈwʋ, bhïla ˗sɩbhä. ˗N pä ɔ Biblë a gbɛlʋ ˈwʋ dlɩ, ˗wʋ ˈkää nɩkpɛ swɩ ɲɛmʋ ˈmö ˈpä ˗a? ˈƆ nʋnʋlii ˗yɩ nɛnɩmöä dlɩ yɔwʋ, ˗n bhɛnɩ ˗kamä ˗n ˈkä yɩ wɛlɩɩ bhïla. ˗Sɩbhä a gbɛlɩ ˗yɩ ˗wʋä ˗mä Biblë ˈmö ˈnɩɛ muënɩ. ˗Maa, tɩ dlʋ nɩɩ ˗a ˗kä bhïla dɔˈwʋ ˗wʋʋ, ˗aˈa bhïlabhïlasaa ˈn wɛlɩkïbhï ˗a dɩɛ ˈŋlɩɩ, yɩ bhɛnɩ yɩ ˈkä nɩkpɛ swɩ ɲɛmʋ ˈmö ˈpä, ˈn yɩ bhɛnɩˈɛ yɩ ˈkä nɩkpɛ swɩ yɔwʋ ˈkuanɩ. ˗A nɩ bhïla ˈkwädlɩ ˈklʋkpamözʋsɛ, ˈn ˗aˈa ŋli a wɛlɩɩ nɩ ˗wʋ ˗pälɛpälɛ.—Proverbes 15:1.

2. Wɛlɩɩ a ˗mi ˈnɩ ɔ ˗kä yɩ ˗kaɲɩ ŋli ˈwlʋ ˈnɩ?

Biblë lɛ nɩɩ: “Wɛlɩkïbhëzokwë ˗bhlʋ aˈbhë nɩ taɲɩ ŋli ghlɛnɩ.” (Zɛlɩ Ɛfɛɛzɩ a ˗nʋa 4:29 ˈmö.) Mii sɛɛ zɛmö nɩɩ, wɛlɩzoku ˗yɩ ˈnɩɛ ˈyukwli ˈmö ˗ŋwa, ˗yɩ bhɛnɩɛ yɩ ˈkä nɩkpɛ yɔwʋ kälɩ, yɩˈɩɛ ˗kä yɩ ˗kaɲɩ ŋli ghlɛnɩ ˈlɩlɩlɩ. ˗A nɩ tɩˈɛ ˗a ˈbhɩa zɛmö ˗dɩnɩ ˈn ˗a nɩ tuë widɩ ˈwʋ ˈlibhïnɩ.—Zɛlɩ Proverbes 16:28 ˈmö.

3. Sɛɛ ˗a ˈkä ɔ ˈzʋ ˗aˈa ŋli a wɛlɩɩ ˈkä nɩkpa swɩ ɲɛmʋ ˈmö ˈpä nɩ?

ˈLɩlɩlɩ a dɔˈwʋ, ˗a ˗kä wɛlɩɩ bhïla, ˈsaa ˗a pää ˈwʋ dlɩ mii wlʋɲɩɛ ŋli, ˈn sɛɛ ˗lii ˗wʋˈɛ ˗mä ˗aa dlɩ zɛmö ˗sɩbhä ˗a bhïla. (Lwiikö 6:45) Zaa, wɛlɩɩ a ˗mi kää ˈklʋkpamö, ˗yɩ zlɔnɩɛ ˈmö, ˗yɩɩɛ ˗maa yɔwʋ ˗kä, ˗yɩ ˗bhöä ˈmäna ˈwʋ, mö ˗a nɩ ˈpä ˈwʋ dlɩ ˈyize. (Filiipö a ˗nʋa 4:8) ˗A ˈkä ˗sɩbhä ˈzʋ a dɔˈwʋ, ˗a nɩ ˗sɛ ˗lɛ ˈnɛɛnɩsɛ ˗aˈa ˈbhlibhïle, ˈn ˗aa bhɛya. (Proverbes 13:20) ˗A ˗käˈɛ bhïla yii, ˗a nɩ ˈpä sasɛ dlɩ ˈwë, ˗a ˈkä bhïla. ˗A nɩ ˈyɩbhä ˗aɲɩ nimï nɩɩ ˈsaa n ˈkää bhïla ˈsaa yɩ ˈkä ɔ ˗mumuë ˈwlu nʋ ˈnɩ? Biblë lɛ nɩɩ: “Wɛlɩɩ a ˗mi dɩɛ dlɩ ˈmlɩ, ˗gbälɛ a sɛ yɩ ˗wʋä. ˗Maa nɩkpɛ a ˗mɔ ˈnɛɛ, ˈɔ ŋli a wɛlɩɩ, gwäzɩ a sɛ yɩ ˗wʋä.”—Proverbes 12:18.

 ˈCƖƐ ˗LII ˗MIMII

4. ˗A nɩ ˈnɛmanɩ ˗aɲɩ ˈwʋ ˗a ˗kä bhïla yi

ˈTɛɲɩ ˗mɛmɛɛ ˈmö, ˗a ˗kä wɛlɩɩ bhïla ˈwë ˈn ˗a ligba bhla nɩɩ ˗aaa ˗kä ˗a ˈkä ˗sɩbhä gbä. (Zaakö 3:2) Zɛlɩ Galatii a ˗nʋa 5:22, 23 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhï ˈlɛ yɔwʋ:

• ˗Wʋwʋsaa a kii ˗mi ˗kamö ɔ kwänɩ ˗n ˈkä ˗naˈa bhïlabhïlasaa ˈwʋ ˈnɛɛnɩ ˈnɩ? Sɛɛ ˗wʋwʋsaa a ki ˈla bhɛnɩ ɔ yɩ ˗kamö kwänɩ ˈnɩ?

Zɛlɩ 1 Kolɛɛtɩ a ˗nʋa 15:33 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:

• ˗Naˈa ˈbhlibhïle ˗n sɛɛ ˗lɛ, ˈn ˗naˈa bhɛya ˗n ˗ɲɛ ˗bhlinɩɛ ˈwʋ, sɛ wa bhɛnɩ ɔ wa ˗kamö ˈwa bhïlabhïlasaa ˈpïlanɩ ˈnɩ?

Zɛlɩ Ecclésiaste 3:1, 7 ˈmö, ˈn a nɩ yɩlɩ nimïyɩbhäkïbhë ˈlɛ yɔwʋ:

• ˈTɛɲɩ ˗mɛ ˈmö ˗a ˈkää bhïlaa, ˈn ˈtɛɲɩ ˗mɛ ˈmö ˗a ˈnaa ˈkää bhïlaa, ˗a ˗kɩɩ ˗yii, ˗yɩ kä ɔ ˈŋlɩ ˈn yɩ nɛnɩ ɔ ˈnɩ?

 5. Sɛɛ ˗a ˈkää bhïla nɩ kä ˗a ˈbhɩa a ˗li a ˗lii ˈmö

6. Bhïlanɩ dlɩwätɛsɛ ˗naˈa ˈligbë ˈmö a ˗nʋa.

 DƐSƐKÄKÏBHÏ

˗Aˈa ŋli a wɛlɩɩ bhɛnɩ yɩ ˈkä nɩkpɛ kwänɩ, yɩ bhɛnɩˈɛ yɩ ˈkä nɩkpɛ swɩ yɔwʋ ˈkuanɩ. Zaa, ˗a ˗kä bhïla yii, ˈtɛɲɩ ˗mɛ ˈmö ˗a ˈkää bhïlaa, ˈn sɛ ˗a ˈkää bhïlaa, ˗a nɩ ˈpäni sasɛ dlɩ kɛ ˈwë nzɩ ˗a ˈkä bhïla.

ˈWʋligbanɩkïbhï

• Sɛɛ ˗a ˈkä ɔ ˗aˈa ŋli a wɛlɩɩ ˈmö ghlɛnɩ nzɩ ˗a ˈkä ˗mumuë kwänɩ ˈnɩ?

• Wɛlɩɩ a ˗mi ˈnɩ ɔ ˗kä yɩ ˗kaɲɩ ŋli ghlɛnɩ ˈnɩ?

• ˈSaa ˗kaɲɩ ɔ kwänɩ ˗aˈa ŋli a wɛlɩɩ ˈkä ˈkwädlɩ ˗pälɛpälɛ ˗wʋ ˈn yɩ ˈkä nɩkpa swɩ ɲɛmʋ ˈmö ˈpä ˈnɩ?