ˈDhɛ Zoova ˗yö kwa ˗da, ˗yö gbɔɔdhe ˗së ˈö ˗kë ˈwɔnblɛɛsü ˈka bhë ˗a ˗kë kwa ˗gɔ. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗kɔ ˈö ˈkwa ˈwɔn ꞊blɛɛ ˗a ˈka ˗a ˗wɔn ˗ya ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. (Zakö 1:26 ˗wo pö.) ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗kɔ ˈö ˈkwa ˗dho ˈwɔn blɛɛˈˈ ˗a ˈka kö ˗yö kë Zoova ˗dhɛ ˗së, ˗kwaa ˗ga.

1. Kwa ˈˈdhiwo ˗dho kë ˗së ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

Biblö ˗ya ˗pö kwa ˗dhɛ: «˗Ka ka ˈko ˗nu ˗zʋ ˗gban, kö ˈka ka ˈko ˗nu faan dɔ yi ꞊gban ˈka.» (1 Tesadhonikö 5:11) Mɛn ˈbhaa ˈö˗ ˈgü ˗ya ga ü˗ ˗dɔ ˗ee? Ü ˗dho ˗a ꞊faanmën ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? Ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü˗ pö ˗a ˗dhɛ ꞊dhɛ ˗a ˗wɔn ˗yö ü ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗, kö ˗a këwɔn ˗nu ˈwo ü ˗dhɛ ˗së ˈü˗ pö ˗a ˗dhɛ. Biblö ˈˈɲan ˈö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö mɛn ˈbhaa ˗takun ˗yö ü ˈˈɲaan ˗ee? Biblö ˈˈɲan ꞊va ˈwo mɛn ꞊faanmën ˗wo ˗dhö. ˈˈKɛɛ ˗yö kë ü ˈˈɲaan ꞊dhɛ ˗kɔ ˈö ˈkwa ˈwɔn ꞊blɛɛ ˗a ˈka, ˗a ˗wɔn ˗yö ˈˈgbɩɩ˗ ˈö ˗ʒiö ˗a ˈka ˗wo ˈö go kwa ˈˈdhii ˗a ˗ta. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, ˗bhö ˈwɔn blɛɛˈˈ ˈˈnɛɛnnɛn ˈka ˗dhɔkaa ˈgü.—Proverbes 15:1.

2. ˈWɔn blɛɛˈˈ ˗kɔ suu ˗mɛɛn ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa ˈˈkan ˗a ˗bha?

Biblö ˗ya ˗pö: «Dhiang yaa ˗zë do ˗zian ˈya ˈdho ˗wo ka ˈˈdhi ˗ta mɛ ˈbha ˗dhɛ.» (Efɛzö 4:29 ˗wo pö.) ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kwa dua ˈyaa ˗mü kö ˈkwa ˈˈdhiwo yaa ˈö ˗dho ˈmën mɛn ˗nu ˈka ˗a pö. Kwa dua ˈyaa ˗mü ˈpö kö ˈkwa mɛn ˗nu ꞊tɔɔkë ɛɛnˈˈ kö ˈkwa ꞊sua kë ˗an ˗bha.—Proverbes 16:28 ˗wo pö.

3. Kwa ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö kwa ˈˈdhiwo ˗yö mɛn ˗nu ꞊faanmën?

꞊Ya kë ꞊shiö pë ˈö kwa zuʋ̈ˈˈ ˈˈpiʋ̈ ˈyö ˗wo kwa ˈˈdhi ˗ta. (Dhukö 6:45) ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˗zota ˗kplawo ˈwɔn ˈö ˗së, ˈö kpɛnŋdhö, ˈö mɛn ꞊bhlëëgüwɔn ˈka, ˈö˗ ˈˈdhiaa dhö˗ ˈmën mɛn ˈgü, ˈö mɛn ˈtɔdhiwɔn ˈka ˗an ˈgü. (Fidhipö 4:8) ˈKwa˗ pö ˈkwa ˗mɔn ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗bha, kwa dua ˗mü kö ˈkwa kwa ˗kɔ ˈˈyɛ kwa ˗bha trʋʋˈˈ ˗nu waa kwa ˈˈtɔŋdë ˗nu ˗bha kwa ˈsuaan˗ ˈka. (Proverbes 13:20) Kwa dua ˗mü ˈpö kö ˈkwa kwa ˗zota ˗blɛɛsü pë ˈö ˈkwa ˗dho ˗a pö waa ˗kɔ ˈö ˗dho ˈˈyɛ ˗a ˈka mɛn ˗nu ˗bha ˗a ˈgü kö ˈkwa ꞊kun ˈwɔn blɛɛˈˈ. Biblö ˗ya ˗pö: «ˈˈBlɔɔndhɛ ˗dhiaŋ ˗yö ˗yɛ mɛn ˗bha ꞊dhɛ ˗dhaa ˈdhö, ˈˈkɛɛ mɛn ꞊kpɔɔsü ˗nu ˈˈdhiwo ˗zë, ˗yö mɛn ˗dhɛ ˗bo.»—Proverbes 12:18.

 ˗KAA ˈˈPIƲ̈ ˈPƆN

4. Kwa ˗dho kwa ˗zoto kwa ˈˈdhiwo ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?

꞊Ya kë ꞊shiöŋ, mɛn ꞊gban ˈˈpɛpɛ kwa ˈwɔn ˈbhaa ˗blɛɛ ˈö ˗kë kwa ˗dhɛ ˈyaa˗ ꞊taabha. (Zakö 3:2) ˗Ka Gadhatö 5:22, 23 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:

• ˈˈKlʋʋsë ˗nu ˈwo bhë, ˗a ˗mɛɛn ˈü ˗dho ˗a pö Zoova ˗dhɛ ˗yö ü ˗takun kö ˈü˗ draanˈˈ kö ˈü ˗mɔn ü ˗zoto ü ˈˈdhiwo ˈˈpiʋ̈ ˗sü ˗bha? ˈWɔn ˗nu ˗mɛɛn ˈö ˈˈklʋʋsë ˗nu bhë ˈwo ˗dho ü ˗takun ˗an ˈgü ꞊dedewo?

˗Ka 1 Kodhɛngtö 15:33 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:

• ˈMën ü ˈˈtɔŋdë ˗nu waa ü kë trʋʋˈˈ ˗nu ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈwo˗ to ü ˈwɔn blɛɛˈˈ ˗kɔ ˗bha?

˗Ka Ecclésiaste 3:1, 7 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:

• ˈWɔn ˗mɛɛn ˗nu ˈö ˈkwa kë ˗an ˈgü ˈö ˗dho kë ˗së kö ˈkwa kwa ˈˈdhi ˈkun, ɛɛnˈˈ ˈö ˗dho kë ˗së kö ˈkwa ˈˈtʋ̈ŋ ˗së ˈˈdhiʋ̈ ˈˈgan kö ˈkwa ꞊kun ˈwɔn blɛɛˈˈ?

 5. ˗Bhö mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗wɔn ˗së blɛɛˈˈ.

6. ˗Bhö ˈwɔn blɛɛˈˈ ˗dhɔ ˈgü ü ˗bha ˈkɔɔmɛn ˗nu ˗dhɛ.

 ˗A ˈDHƐ TO KWA ˈˈƝAAN

Kwa ˈˈdhiwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈwɔn ˗së ˗kë mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗dhɛ ɛɛnˈˈ ˈö mën ˗an ˈka. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kwa dua ˗mü kö pë ˈö ˈkwa ˗dho ˗a pö, ˗kɔ ˈö ˈkwa ˗dho ˗a blɛɛˈˈ ˗a ˈka waa ˈˈtʋ̈ŋ ˈö ˈkwa ˗dho ˗a blɛɛˈˈ ˗a ˈka, ˈkwa kwa ˗zota ˗an ˈgü ˗së ˈka.

˗Zobuödhe

• ˗Bhö ˈwɔn blɛɛˈˈ ˗kɔ ˗së ˈwɔnzuan ˈbhaa ˗nu ˗zɔn.

• Dhiaŋ suu ˗mɛɛn ˗nu ˈü˗ ˈˈpiʋ̈ ˈü ˈˈkan ˗an ˗bha?

• ˗Mën ˈö ˗dho ü ˗takun kö ü ˈˈdhiwo ˗yö kë ˗së, kö ˗yö mɛn ˗nu ꞊faanmën ˈˈtʋ̈ŋ ꞊gban ˈka?