Keimon lidoun ariñahani

Keimon lidoun tila

Lanwoun ariñahani

Lanwoun ariñahani
  1.  Katoun san Babilónia to wéiriboun?

  2.  Ídaba meha lachülaagua Mesíasi?

  3.  Agaranihani le ídanbei layusurúa hitaü

  4.  Hafanreinragun maríeitiña

  5.  Fedu

  6.  Sandi galugurahati

  7.  Bísinisi luma katei lánina lúrudu

 1. Katoun san Babilónia to wéiriboun?

Ka uagu wariñaga relihión lan mama inarünitu mini tubéi “Babilónia to wéiriboun”? (Arufudúni 17:5). Ariha wamá ǘrüwa resun.

  • Anuhein ani tawadigimariduña lidan sun Ubóu. Ariñagatu Bíbülia ñun tiña lan hagibuagu saragu gürigia hama néchanigu ani tuguya lan “agumadirubaliña lurúeitegu ubóu” (Arufudúni 17:15, 18).

  • Mama aban óundaruni lánina polítika ni lánina bísinisi. Según tariñaguni Bíbülia, añahaguame “lurúeitegu ubóu” hama alugurahatiña lárigiñe tagünrinchawagun (Arufudúni 18:9, 15).

  • Wíyegüda tumuti liri Bungiu. Wáwati tun “horu” ladüga ídeha tan hama gumadimatiña luagu seinsu luma luagu amu burí fulesei (Arufudúni 17:1, 2). Yeeda taaña gürigia lidan sun Ubóu ani tuguya gadurunboun luagu hóunwegun saragu gürigia (Arufudúni 18:23, 24).

Giribu humá lidoun arufudahani 13 puntu 6

 2. Ídaba meha lachülaagua Mesíasi?

Ariñagatu Bíbülia lidan profesía lachülaaguba lan meha Mesíasi lárigiñe 69 dimaasu (aliiha huméi Danieli 9:25).

  • Ídabuga lagumesera 69 dimaasu? Lidan irumu 455 lb.l.K. Lidan irumu ligía lachülüra gumadimati Neemíasi “lun lararamawagüdünya Herusalén” (Danieli 9:25; Neemíasi 2:1, 5-8).

  • Átiriñein dan lidura 69 dimaasu ligía? Lidan fiu profesía, aban irumu mini lubéi aban weyu (1 Lúrudu 14:34; Esekiéli 4:6). Ligíati, sedü irumu mini lubéi aban dimaasu. Lidan profesía le, 483 irumu mini lubéi 69 dimaasu (69 wéiyaasu 7).

  • Ídabuga lagumesera 69 dimaasu ligía? Ánhawa abahüda 483 irumu lúmagiñe irumu 455 lb.l.K., wachülürüba lidoun irumu 29 l.K. a Lidan irumu ligía labadiseira Hesusu, ábati ligíaali lan Mesíasi (Lúkasi 3:1, 2, 21, 22).

Giribu humá lidoun arufudahani 15 puntu 5

 3. Agaranihani le ídanbei layusurúa hitaü

Anihein agaranihani le ídanbei layusurúa lita guánarügü gürigia le unbei lagaranihóua. Ani anihein lídangiñe moun lumuti hánharun kristiánugu lun. Kei hénpulu, mígiruntiwa lun lasagarúniwa lídangiñe wata lun lichugúniwa lidoun lúgubu amu gürigia ni lun lareidahóun lun lichugúniwa lidoun wágubu, háfuga danme le wibugún fiu dimaasu lárigiñe (2 Lúrudu 15:23).

Lau sun lira, gayaraati wígirun lun lasagarúniwa hitaü wawéi lun layusurúniwa lun ladügǘniwa egüsámini wawagu, o lun agaranihani kéiburi lachibúniwa wata (hemodiálisis), lagawachúniwa wata (hemodilución), o layusurún máhina le abudubalin hitaü le áwiyurubei luéi gürigia dan le libugún (cell-salvage), o máhina le adügübalin tuadigimari anigi o pulmóun dan le libugúña lan aban gürigia (bomba de derivación cardiopulmonar). Kada kristiánu lun lanúadiruni ida luba lan layusurúniwa lita dan le libugún, dan le ladügǘniwa egüsámini luagu o dan le lagaranihóun lun. Másiñati anihein lan murusun asansiruni lidan ligaburi lahandilihani kada surusia agaranihani burí le. Ligíati mosu lubéi hakutihani kristiánugu kábatima lan adügǘwa lau hata lubaragiñe hánharun lun hibugún, ladügǘn egüsámini hawagu o lagaranihóun houn. Samina humá luagun álügüdahani burí le:

  • Anhein hamuga asagarúa lídangiñe nita lun ladüraawagún léibaagun luéigiñe núgubu luagu átiri dan, lígiruñadina hamuga san nisaminan lun nasigirun arihei hitaü ligía kei nita ani mama lan mosu lawiyurún múarugun? (2 Lúrudu 12:23, 24).

  • Anhein asagarúa lídangiñe nita lun lamigisirúniwa lau amu katei lunya lichugúniwa lidoun núgubu o lun láhurudawagun luagu somu biti le adügǘbei nuagu, mígirun lubadina hamuga san nisaminan le aranse náalibei lun lafalaruni le tariñagubei Bíbülia o nánharuña hamuga lun agaranihani ligía?

Giribu humá lidoun arufudahani 39 puntu 3

 4. Hafanreinragun maríeitiña

Ariñagatu Bíbülia moun lumuti lan hafanreinragun maríeitiña ani furanguti tarufuduni siñabei lan hamarieidun hama amu ánhaña afanreinragua (1 Korintuna 7:10, 11). Íbini ítara, anihein sügǘ le adügüti lun hanúadirun fiu kristiánugu hafanreinragun.

  • Mabusenrun lan wügüri lanúriahaniña liduheñu: Lumahan maríeiti líchuguni létima hemegeirubei liduheñu houn lun habagaridun (1 Timotéu 5:8).

  • Ufasinin le hanarimeyati: Añahein hanarimeti hafasin darí lun gayara lan háfaruni o habuleseiruni le aban (Galasiana 5:19-21).

  • Lídanñein huraraü lumadagua gürigia luma Heowá: Siñati láhuduragun kristiánu lun Bungiu ni lafalaruni lilurudun ladüga mígirun tani lani weiriou o siñati táhuduragun kristiána lun Bungiu ni tafalaruni lilurudun ladüga mígirun lanu tani weiriei (Adügaü 5:29).

Giribu humá lidoun arufudahani 42 puntu 3

 5. Fedu

Mádaraguntiña kristiánugu houngua lidoun fedu le mínsiñeti lun Heowá. Ani lunti layusuruni kada kristiánu lisaminan le aranse láalibei lun lafalaruni adundehani le tídanbei Bíbülia lun lasubudiruni kaba lan ladüga lidan burí ítaga sügǘ le gániti luma fedu. Ariha huméi hénpulu burí le:

  • Danme le lariñagun somu gürigia hun aguraba lan lun buidu lan hásügürüni ítaga fedu. Másiñati buídurügübei lan lau hariñagun lun “seremei”. Ánheinti busén lubéi gürigia lasubudiruni ka lan uagu mefeduhan hubalin ítaga fedu, gayaraabei hafuranguagüdüni lun.

  • Aba lamuriahan hani weiriei o hani weiriou to mámaboun gefentu luagu Heowá huma lun houdin eiga hama hiduheñu lidan weyu le ídanbei ladügǘwa ítaga fedu. Anhaün lígira hisaminan lun hidin, afuranguagüda huméi furumiñe mádaragunbadün lan hungua lidoun somu échuni le múaranti tuma Bíbülia.

  • Líchugun hiyubudiri lanwoun seinsu le lafayeihabei hun lidan lidaani aban fedu. Lunti san hamahadun lun? Segunme. Líchuguñein san hiyubudiri seinsu ligía hun ladüga leteingiruñadün lan luagu huádigimari o ladüga lidaani lan fedu?

  • Líchugun aban gürigia idewesei hun lidan aban fedu. Háfuga lariñagun gürigia ligía hun: “Subudi numuti mefeduhan humani fedu le, íbini ítara, busentina níchuguni le hun”. Másiñati larufudarügüña lan gamadóuni. Ánheinti samina hubéi líchuguñein lan idewesei ligía hun lun lóuchagunün o lun gadan lanün fedu ligía? Lárigiñe hasaminarun luagun, huguyaba ariha anhein hánharuba lubéi lun idewesei ligía o mánharunbadün lan. Danme le wanúadiruni kaba lan wadüga, busentiwa lun lerederun wasaminan darangilañu luma lun úaragua wamá lun Heowá (Adügaü 23:1).

Giribu humá lidoun arufudahani 44 puntu 1

 6. Sandi galugurahati

Kei hínsiñe hamá gürigia woun, góunigitiwa luéi waburuchaguagüdün sandi le galugurahati. Ligíati, anhein subudi wabalin, o afiñe wamá, anihein lan aban sandi galugurahati wawagu, mosu góunigi wamá luéi waluguruniña amu lau. Adüga wamuti le lun gaganbadi wamá lun gumadi tídangiñeti Bíbülia le: “Hínsiñela gürigia bíledi bun keisi bínsiñegua bungua” (Rómana 13:8-10).

Ida luba gaganbadi lan aban gürigia lun gumadi le? Anhein anihein lubéi somu sandi galugurahati luagu, moun lumuti larufuduni línsiñehabu houn amu lau lóuburuniña luma lau líchugun chuti houn. Moun lumuti lagañidun anhein mamisurahan lan somu gürigia lúbiñoun ladüga busén lan lóunigiruniña liduheñu. Lubaragiñe labadiseirun gürigia ligía, lunti lariñaguni lun íbiri le arihibei lau hawadigimari wéiyaaña lidan afiñeni ha lídanbaña damuriguaü anihein lan aban sandi galugurahati luagu lun gayara lan labadiseirun míchugunga amu lidoun peliguru. Anhein dariguaali lubéi aban gürigia lungua lidan aban sügǘ le ídanbei gayara lan lárügüdün aban sandi galugurahati, lunti ladügün aban egüsámini luagu lita lubaragiñe gadari lan. Anhein wadüga ítara, warufuduñein berese wamá hau amu ani mámarügüñein lan “katei le buídubei” woun wáluaha, áluaha wamuti lan “giñe le buídubei houn amu” (Filipuna 2:4).

Giribu humá lidoun arufudahani 56 puntu 2

 7. Bísinisi luma katei lánina lúrudu

Séfutiwa luéi saragu turobuli dan le wabürüdüni daradu luáguti seinsu le wadügübei hama amu, íbini anhein luma lubéi aban kristiánu wadügei (Heremíasi 32:9-12). Íbini ítara, gayaraati gaturobulin wamá luéigiñe seinsu o luagu amu katei luma aban íbiri. Anhein asusereda lira, lunti haranseruni turobuli ligía huguyarügü biangua, lau lóufudagun ani lau darangilaü.

Ida lubati haransehan turobuli wéiriti kéiburi heyeedún lun liweruhóun huéi o lariñawagún iyeeni huagu? (Aliiha huméi Matéu 18:15-17). Ariñagati Hesusu lunti lan wafalaruni ǘrüwa adundehani le:

  1. Áfaagua humá lun haranseruni turobuli hábuguarügü (ariha huméi bérusu 15).

  2. Anhein maranserun turobuli lau lira, amisuraha humá aban o bián íbirigu derebuguti hafiñen ha lídangiñetiña damuriguaü lun houdin huma (ariha huméi bérusu 16).

  3. Anhein mídehan ni lira lun laransehóun turobuli, ligíaalime hayanuhan hama wéiyaaña lidan afiñeni (ariha huméi bérusu 17).

Lidan liibe-agei kesi, moun lumuti wanügüniña wábirigu ligibugiñoun lúrudu ladüga gayaraati líchugun lira luriban iri lun Heowá luma lun damuriguaü (1 Korintuna 6:1-8). Lau sun lira, anihein burí kesi le lunti lanügǘniwa ligibugiñoun lúrudu, kéiburi ígiraguni, kaba lan hádangiñe agübürigu eredera hau hasaanigu, lafayeihóun seinsu tun weiriou lun tanuriagun tungua, taguburahóun kónpeni to lánina ichouruni, tasubudiragüdüni aban bísinisi bóuguaaru lan o lun hamuriahani umegeguni le igirúbei hun keisi alagan. Anhein lanüga aban kristiánu kesi burí le ligibugiñoun lúrudu lun laransehani turobuli lau darangilaü, mama ladüraaguñein le tariñagubei Bíbülia.

Ítarameme, anhein lasubudiragüda aban kristiánu lun lúrudu adügǘwaali lan somu wuribani lun —kéiburi águrawaguni, ladügǘn iwiyei hau irahüñü, agayuahani, íweruhani le wéiriti o áfarahani— mama ladüraaguñein le tariñagubei Bíbülia.

Giribu humá lidoun arufudahani 56 puntu 3

a Lúmagiñe irumu 455 lb.l.K. darí lumoun irumu 1 lb.l.K., anihein 454 irumu. Lúmagiñe irumu 1 lb.l.K. darí lumoun irumu 1 l.K., anihein aban irumu lugundun úati irumu sero. Ani lúmagiñe irumu 1 l.K. darí lumoun irumu 29 l.K., anihein 28 irumu. Dan le wabahüdüni sun lira, chülütiwa lun 483 irumu.