Skip to content

Skip to table of contents

Hereva Ma Haida

Hereva Ma Haida
  1.  Babulonia Badana Dibaia Dalana

  2.  Mesia be Edena Nega ai Do Ia Hedinarai?

  3.  Rara Totona Idia Gaukaralaia Medikol Daladia

  4.  Headava Hapararaia Karana

  5.  Holidei Bona Moale Karadia

  6.  Daihanai Goreredia

  7.  Bisinesi Bona Taravatu Gaudia

 1. Babulonia Badana Dibaia Dalana

Edena dala ai ita diba “Babulonia Badana” be tomadiho koikoi ibounai ia laulaulaia? (Apokalupo 17:5) Mani inai hamomokania gaudia oi laloa:

  • Ia be tanobada ibounai dekenai ia noho bona ia gaukara. Babulonia Badana be inai bamona idia herevalaia, ia be ‘hutuma bona bese idauidau’ edia latanai ia helai. Iena basileia ese “tanobada ena king ibounai ia lohiaia.”​—Apokalupo 17:15, 18.

  • Ia be politikol eiava bisinesi oreana ta lasi. Babulonia Badana idia hadikaia neganai, “tanobada ena king taudia” bona “bisinesi idia karaia” taudia be ia ida do idia hadikaia hebou lasi.​—Apokalupo 18:9, 15.

  • Ia be mai koikoi ida Dirava ia badinaia. Ia idia gwauraia ariara hahine badina gavamani taudia ida ia gaukara hebou, moni eiava gau ma haida ia abia totona. (Apokalupo 17:1, 2) Babulonia Badana ese bese idauidau taudia ia hakaua kerere. Bona taunimanima momo ia hamasea.​—Apokalupo 18:23, 24.

Leseni 13 ena point 6 dekenai giroa lou

 2. Mesia be Edena Nega ai Do Ia Hedinarai?

Baibel ia peroveta wiki 69 ia ore murinai Mesia do ia ginidae.​—Daniela 9:25 duahia.

  • Wiki 69 be edena nega ai ia hamatamaia? Lagani 455 B.C.E. ai. Unai nega ai, Gavana Nehemia be Ierusalema ai ia ginidae siti ia “hanamoa bona haginia lou totona.”​—Daniela 9:25; Nehemia 2:1, 5-8.

  • Wiki 69 ena daudau be edena bamona? Baibel ena peroveta herevadia haida ai, dina tamona ese lagani tamona ia laulaulaia. (Numera 14:34; Esekiela 4:6) Anina be wiki ta ese lagani 7 ia laulaulaia. Inai peroveta herevana ai, wiki ibounai 69 oi haboua neganai, lagani 483 do oi abia. (Wiki 69 x dina 7).

  • Wiki 69 be edena nega ai ia doko? Lagani 455 B.C.E amo lagani 483 ita duahia neganai, lagani 29 C.E. a do ita abia. Unai lagani ai Iesu be bapatiso ia abia bona Mesia ai ia lao!​—Luka 3:1, 2, 21, 22.

Leseni 15 ena point 5 dekenai giroa lou

 3. Rara Totona Idia Gaukaralaia Medikol Daladia

Rara gaukaralaia medikol daladia haida be, gorere tauna ena rara idia gaukaralaia. Hegeregere​—ta be sibona ena rara ia doneit o ena rara idia abia, bena reana wiki haida murinai opereisen totona idia gaukaralaia​—Keristani taudia ese unai do idia abia dae lasi.​—Deuteronomi 15:23.

To reana medikol daladia haida be kerere lasi oi abia dae totona. Hegeregere rara test karaia, hemodialysis, hemodilution, cell-salvage eiava heart-lung bypass masini. b Namona be Keristani tauna sibona ese abia hidi do ia karaia edena dala ai doketa ese ena rara do ia gaukaralaia opereisen, medikol test o gorere hanamoa dalana ta totona. Doketa ta ese do ia karaia medikol heduru be reana doketa ma ta amo do ia idau sisina. Unai dainai Keristani ta be opereisen, medikol test o gorere hanamoa totona abia hidi ta ia do karaia lasi neganai, namona be doketa taudia ese ena rara do idia gaukaralaia dalana ia tahua guna. Inai henanadai mani oi lalodia:

  • Bema egu rara haida be egu tauanina murimurina ai idia haheaua lao bona nega sisina lalonai ena heau dalana idia koua be edena bamona? Egu lalomamina ese lau ia hadibaia inai rara be egu tauanina ena kahana ta dainai, ‘tano dekenai idia bubua’ lasi be namo, a?​—Deuteronomi 12:23, 24.

  • To bema medikol heduru ta totona egu rara haida idia kokia, idia hanamoa bona egu tauanina dekenai idia atoa vareai lou be edena bamona? Baibel amo lau dibaia gaudia hegeregerena, egu lalomamina do ia hadikaia, eiava unai bamona medikol heduru do lau abia dae, a?

Leseni 39 ena point 3 dekenai giroa lou

 4. Headava Hapararaia Karana

Baibel ia gwau, headava tau bona hahine idia parara lasi be namo, bona ia hahedinaraia goevagoeva headava hapararaia karana ese tau o hahine dekenai maoro ia henia lasi idia headava lou totona. (1 Korinto 7:10, 11) To, gau haida dainai Keristani taudia haida be headava hapararaia lalohadaina idia abia.

  • Mai ura ida heduru ia henia lasi: Tau ia ura lasi tauanina dalana ai famili ia durua, unai dainai famili dekenai mauri durua gaudia be lasi.​—1 Timoteo 5:8.

  • Dadabaia dikadika karana: Hahisia bada karana dainai ta ese ena adavana ena mauri ia hadikaia diba.​—Galatia 5:19-21.

  • Ta ena hetura karana Iehova ida ia hadikaia: Tau o hahine ese ena adavana ia koua dainai ia auka Iehova ia hesiai henia totona.​—Kara 5:29.

Leseni 42 ena point 3 dekenai giroa lou

 5. Holidei Bona Moale Karadia

Keristani taudia ese Iehova ia moalelaia lasi holidei karadia lalonai idia vareai lasi. To Keristani taudia ta ta ese Baibel amo idia hadibaia lalomamina hegeregerena, holidei moalelaia negadia ai abia hidi maorodia idia karaia be namo. Mani inai haheitalai haida oi laloa.

  • Bema ta be oi dekenai ia gwau, “Merry Christmas” eiava “Happy New Year.” Reana ia dekenai oi gwau sibona, “Tanikiu.” Bema unai tauna ia ura diba ma haida ia abia, ia dekenai unai dina ena holidei bona holidei ma haida oi moalelaia lasi ena badina oi herevalaia diba.

  • Emu Witnes lasi adavana ese holidei dinana ta ai oi ia boiria varavara ida umui aniani hebou totona. Bema emu lalomamina ese unai ia abia dae, reana emu adavana oi hadibaia guna bema unai moale hebou ai tomadiho koikoi ena kastom karadia do idia karaia, vadaeni unai kara lalonai do oi vareai lasi.

  • Holidei negana ai emu bosi ese oi dekenai bonus ia henia. Unai bonus oi dadaraia be namo, a? Reana lasi. Emu bosi ese holidei dinana ia laloa dainai oi dekenai bonus ia henia, eiava bonus ia henia badina ia be emu gaukara namona ia laloa?

  • Ta ese holidei negana ai oi dekenai harihari gauna ta ia henia. Reana harihari gauna ia henia tauna do ia gwau: “Lau diba holidei oi moalelaia lasi, to lau ura inai harihari gauna oi abia.” Reana unai tauna ia ura kara namo ia hahedinaraia. To, oi laloa emu abidadama ia tohoa totona unai ia karaia, eiava ia ura holidei moalelaia karana lalonai do oi vareai? Unai oi lalohadailaia murinai, oi sibona ese abia hidi do oi karaia, bema unai harihari gauna do oi abia dae eiava lasi. Ita karaia abia hidi ibounai lalonai, ita ura lalomamina namona ita abia bona Iehova ita badinaia noho.​—Kara 23:1.

Leseni 44 ena point 1 dekenai giroa lou

 6. Daihanai Goreredia

Taunimanima ita lalokau henia dainai, ita ura lasi ma haida dekenai daihanai gorerena ita henia. Unai dainai, bema ita diba ita be mai eda daihanai gorerena eiava ita laloa ita abia, do ita naria namonamo, unai amo gorere be ma haida dekenai do ia hanaia lasi. Unai bamona ita karaia badina Baibel ia gwau: “Namona be emu dekena tauna oi lalokau henia, oi sibona oi lalokau henia hegeregerena.”​—Roma 13:8-10.

Unai hahegani ita badinaia totona dahaka ita karaia be namo? Gorere tauna ese ma haida do ia rosia o kisi henia lasi. Bema haida be edia famili idia ura gimaia dainai, edia ruma ai ia idia boiria lasi, namona be ia badu lasi. Bona ia ura bapatiso gwauraia neganai, namona be elda oreana ena kodineita dekenai ena gorere ia herevalaia, unai amo dala do idia karaia bapatiso taudia ma haida idia gimaia totona. Danu, bema mero bona kekeni be ta ta idia ura henia, namona be idia do turana lasi neganai, daihanai gorerena ia abia tauna ese hospital ai rara test do ia abia guna. Unai oi karaia neganai, oi hahedinaraia ma haida oi laloa bada bona ‘oi sibona emu namo oi laloa lasi, to ma haida edia namo oi laloa danu.’​—Filipi 2:4.

Leseni 56 ena point 2 dekenai giroa lou

 7. Bisinesi Bona Taravatu Gaudia

Moni bona bisinesi karadia totona, namona be pepa dekenai gwauhamata ita torea, unai amo hekwakwanai momo ita dadaraia diba. Keristani tadikaka huanai danu unai bamona gwauhamata be pepa ai ita torea be namo. (Ieremia 32:9-12) To nega haida, Keristani tadikaka huanai moni bona bisinesi karadia dainai hekwakwanai maragidia do idia vara. Namona be idia sibona huanai maino ai unai hekwakwanai idia hamaoromaoroa haraga.

To kara dika badadia hegeregere, koikoi herevadia o karadia amo ta ena moni o kohu henaoa, o ta ena ladana hadikaia karadia be edena bamona ita hamaoromaoroa diba? (Mataio 18:15-17 duahia.) Iesu ese ita dekenai dala toi ia hadibaia:

  1. Sibona emui huanai umui hamaoromaoroa toho.​—Siri 15 itaia.

  2. Bema unai ia gaukara lasi, kongrigeisen dekenai lo tadikaka ta o rua oi noia oi idia bamoa totona.​—Siri 16 itaia.

  3. Bema hekwakwanai umui do hamaoromaoroa lasi, vadaeni unai nega ai elda taudia umui itaia be maoro.​—Siri 17 itaia.

Hekwakwanai idia vara neganai, namo lasi eda tadikaka be kota dekenai ita abia lao, badina unai ese Iehova bona kongrigeisen ena ladana do ia hadikaia. (1 Korinto 6:1-8) To, gau haida be kota ese do ia hamaoromaoroa be namo: hegeregere divos, daika ese natudia do ia abia, tau ese ena adavana dekenai do ia henia monina, insurens ena moni, bisinesi ena moni ia ore eiava mase tauna ena will idia hamomokania totona. Keristani tauna ese mai maino ida kota dekenai unai gaudia ia hamaoromaoroa neganai, ia be Baibel ena sisiba ia utua lasi.

Bema kara dika badana ta ia vara, hegeregere reipi karana, natu maragina hadikaia karana, ta botaia karana, moni o kohu henaoa karana bona ala-ala karana ia vara, Keristani tauna be pulisi dekenai unai ia ripotilaia diba, bona ia be Baibel ena sisiba ia utua lasi.

Leseni 56 ena point 3 dekenai giroa lou

a Lagani 455 B.C.E. amo ita duahia ela bona lagani 1 B.C.E. be lagani ibounai 454. Bona lagani 1 B.C.E. amo ia lao 1 C.E. be lagani tamona (lagani siro be lasi). Bona lagani 1 C.E. amo ita duahia ela bona lagani 29 C.E. be lagani ibounai 28. Unai amo ita ese lagani ibounai 483 ita abia.

b Inai medikol daladia edia anina oi diba totona, October 15, 2000 ena Gima Kohorona ai, atikol ladana, “Duahia Taudia Edia Henanadai” itaia.