1.  Omaheero wa Babilon otjinene

2.  Oruṋe Messias tji ma tjiukwa?

3.  Omaungurisiro wombinḓu momapangero

4.  Omahaṋikiro worukupo

5.  Omayuva womasuviro nOmikandi

6.  Omitjise omihwange

7.  Oviṋa vyozongetjefa nozoveta

 1. Omaheero wa Babilon otjinene

Hapo matu tjiwa vi kutja “Babilon otjinene” tji kuramena po ozongamburiro azehe zoposyo? (Omavandururiro 17:5) Tara komapu nga:

• Babilon otjinene tji ri mouye auhe. Babilon otjinene tji kahururwa kutja tja haama ‘koviwaṋa nomihoko.’ Otjo “tji nouvara wokuhonaparera ozombara ozengi.”—Omavandururiro 17:15, 18.

• Kamaatji yenene okukuramena po opolotika poo omananeno wozongetjefa. ‘Ozombara zehi’ ‘novarande novarandise,’ mave tuurunga onyoneno yatjo.—Omavandururiro 18:9, 15.

• Otjo katji tjiukisa Mukuru momuano omuwa. Otjo tji isanewa kutja omukazendu omukorondu, mena rokutja tje ri kuta ku nozohoromende kokutja tji munine po ovimariva poo ouwa warwe. (Omavandururiro 17:1, 2) Otjo tji pukisa ovandu woviwaṋa avihe. Nu tji nondjo yokuzepa ovandu ovengi.—Omavandururiro 18:23, 24.

Yaruka kehongwa 13 epu 6

 2. Oruṋe Messias tji ma tjiukwa?

Ombeibela ya hunganeka kutja mape kapita “ozombura hambombari povikando hambombari,” ‘nozombura omirongo hamboumwe nambari povikando hambombari’ nga indu Messias tje ya.—Lesa Daniel 9:25.

• Ozombura nḓo za uta ruṋe? Za uta mombura ndji 455 K.O.Z. Oruveze ndwo, Omuhonapare Nehemia wa ya koJerusalem ‘okuketjitungurura.’—Daniel 9:25; Nehemia 2:1, 5-8.

• Ozombura nḓo za kambura oure mbu ṱa pi? “Ozombura hambombari povikando hambombari” ze ṱeki pozombura 49. Nu ‘ozombura omirongo hamboumwe nambari povikando hambombari’ ze ṱeki pozombura 434. Okutja azehe kumwe ozombura 483 (49+434=483).

• Ozombura nḓo za yanda ruṋe? Tji wa vara ozombura 483 okuza kombura ndji 455 K.O.Z. mai ku eta kombura ndji 29 O.Z. a Indji ondja ri ombura Jesus ma papitisiwa nu ma rira Messias.—Lukas 3:1, 2, 21, 22.

Yaruka kehongwa 15 epu 5

 3. Omaungurisiro wombinḓu momapangero

Pe nomapangero nge tjita kutja omuvere ma ungurise ombinḓu ye omuini. Tjiva wawo kaye yakurwa i yOvakriste, tjimuna okuyandja ombinḓu poo okuṱizira ombinḓu yoye parwe kokutja i ungurisiwe kombunda, indu tji wa zu nokutaurwa.—Deuteronomium 15:23.

Posi yokutja, pe nomapangero warwe ngu mape ya aye yakurwa. Imbi mavi kamburire mo okutarewa ombinḓu, omakohororero wombinḓu, (hemodialysis) omeva nge weziwa kombinḓu, (hemodilution) ombinḓu ndji tjakanenwa pomatauriro ai yarurwa morutu, (cell-salvage) poo omahina ndji ungura oviungura vyomutima nomapunga momatauriro. Omukriste auhe ma sokutya omuini kutja omomuano uṋe mu ma vanga kutja ombinḓu ye i ungurisiwe momatauriro, tji ma tarewa omitjise, poo momapangero. Onganga aihe mai yenene okuungurisa omiano vyomapangero mbya panguka. Ku nao, ngunda au hi ya yakura omuano ngamwa auhe womatauriro, omatarero poo omapangero, Omukriste auhe ma sokukonḓonona kutja ombinḓu ye mai ungurisiwa momuano uṋe. Tara komapuriro ngu maye kongorere mba:

• Ombinḓu yandje tji ya pitisiwa morutu rwandje nu omakayendero wayo aye kondererwa pokati oruveze orusupi, hapo omeritjiviro wandje womomutima maye ndji yandjere okuvara ombinḓu ndjo otjombinḓu yandje omuini, ndji hi nokuhepa ‘okutirahirwa pehi?’—Deuteronomium 12:23, 24.

• Hapo me hihamisa omeritjiviro wandje womomutima nga zikamena komirari vyOmbeibela, indu ombinḓu yandje omuini tji ya isamewa ngunda ame taurwa, nai weziwa oviṋa mbi mavi heperwa po, nu okuzambo ai kotorwa morutu rwandje rukwao? Poo omeritjiviro wandje womomutima maye ndji yandjere okuyakura omapangero nga?

Yaruka kehongwa 39 epu 3

 4. Omahaṋikiro worukupo

Ombeibela i tja ovakupasane kave sokuhaṋika nu i tu raera oukahu kutja owo tji va haṋika kave nousemba wokukupa poo wokukupwa rukwao. (1 Ovakorinte 7:10, 11) Posi yokutja pe nozongaro tjiva nḓa tjita kutja Ovakriste tjiva ve toore omukambo wokuhaṋika.

• Okuhinokuvanga okutumba eṱunḓu: Omurumendu ngu panḓa okutumba eṱunḓu re novihepwa vyokorutu, nga indu eṱunḓu re tji ra sewa nokuhinotjiṋa okurivatera na tjo.—1 Timoteus 5:8.

• Indu omundu tje tonwa tjinene: Umwe tje tona omukwao nga omukwao tja utu okumuna kutja ouveruke we poo omuinyo we u ri moumba.—Ovagalate 5:19-21.

• Indu oupanga womundu ku na Jehova tji u ri moumba: Indu umwe tje tjaera omukwao okukarera Jehova.—Oviungura 5:29.

Yaruka kehongwa 42 epu 3

  5. Omayuva womasuviro nOmikandi

Ovakriste kave kara norupa momikandi mbi ha tjata ku Jehova. Posi ya Omukriste auhe ma sokuungurisa omeritjiviro we womomutima nga zikamena kOmbeibela, okutya kutja ma tjiti vi indu ovandu varwe tji mave zemburuka omikandi otja imbyo. Tara kovihorera tjiva mbi.

• Omundu tje ku zerire po eyuva ewa komazemburukiro wotjitjitwa kaaṋi. Ove mape ya o tja, “Ndangi.” Indu omundu tji ma vanga okutjiwa ovingi, ove mo yenene okumukahururira kutja omena raye tji wa ha kara norupa momazemburukiro wovitjitwa kaaṋi.

• Omundu ngu mwa kupasana ngu he ri Omuhongonone wa Jehova, tje ku ṋanga keriro romazemburukiro wotjitjitwa kaaṋi pu novazamumwe ve. Omeritjiviro woye womomutima tji maye ku yandjere mo yenene okuyenda, posi ya mo yenene okuraera omukweṋu ngu mwa kupasana komurungu woruveze kutja, eriro ndo tji mari kamburire mo ovitjitwa vyovanavisenginina, ove ko nokuyenena okukara norupa mo.

• Omuhona woye tje ku pe ondjambi momayuva womasuviro. Hapo ove ko sokukambura ondjambi ndjo? Kaaruhe. Hapo omuhona woye u vara ondjambi ndji otjorupa rwomazemburukiro wotjitjitwa kaaṋi ho, poo u vara ondjambi ndji otjomuano wokuraisa ondangi koviungura vyoye oviwa?

• Indu omundu tje ku pe otjiyandjewa momazemburukiro wovitjitwa kaaṋi. Omundu ngu me ku pe otjiyandjewa mape ya a tja: “Me tjiwa kutja ko zemburuka omayuva womasuviro, posi ya ami me vanga okukupa otjiyandjewa hi.” Ngahino eye ma raisa ongaro ombwa uriri. Komunda mbwo warwe, hapo pe nepu okuripura kutja omundu ngwi ma roro ongamburiro yoye, poo ma kondjo okutjita kutja ove u kare norupa momazemburukiro nga? Tji wa zu nokuripurira koviṋa mbi, matji zu kove omuini okutara kutja mo yakura otjiyandjewa hi poo indee. Mozondando zetu azehe nḓu matu tjiti, matu vanga okukara nomeritjiviro omawa womomutima nokurira ovaṱakame ku Jehova.—Oviungura 23:1.

Yaruka kehongwa 44 epu 1

 6. Omitjise omihwange

Mena rokutja twa suvera ovandu, eṱe tu kengeza kutja atu ha hwanga ovandu varwe omitjise. Ku nao, indu tji mo munu kutja u nomutjise omuhwange, poo tji mo munu kutja mape ya o kara nomutjise omuhwange nu mape ya o hwanga varwe, mo sokukengeza. Eṱe tu tjita oviṋa mbi mena rokutja Ombeibela i tja: “Suvera omukweṋu otja tji we risuvera omuini.”—Ovaroma 13:8-10.

Hapo omundu ngu nomutjise omuhwange ma raisa vi orusuvero ndwi ku varwe? Omundu ngu nomutjise omuhwange ka sokukondja okuraisa orusuvero ku varwe mokuvepukata nokuvehupita. Eye ka sokumuna ko navi indu ovandu tji ve hi nokumuṋanga kozoyawo, mena rokutja owo mave vanga okutjevera eṱunḓu rawo. Nu ngunda au hi ya papitisiwa ove mo sokuraera omuworonganise worutu rwovanene vombongo omutjise woye, kokutja u papitisiwe momuano mbu mau tjevere varwe mbu mave papitisiwa wina. Omundu ngu mape ya, a munu kutja wa toora omutjise omuhwange ma sokuriyandjera omuini okukatarewa ombinḓu, ngunda e hi ya uta epanga romorusuvero. Mokutjita oviṋa mbi, ove mo raisa kutja u rikendera ku varwe nu ‘ko tara ku imbi ovyoye porwavyo, nungwari u tara ku imbi ovyovakweṋu wina.’—Ovafilipi 2:4.

Yaruka kehongwa 56 epu 2

 7. Oviṋa vyozongetjefa nozoveta

Matu yenene okuritjevera komauzeu omengi indu tji twa tjanga onḓuvasaneno aihe momatjangwa ndji mai tjama notjimariva poo ongetjefa, nandarire kutja onḓuvasaneno ndji twa tjiti ku nOmukriste omukwetu. (Jeremia 32:9-12) Nandarire nao, Ovakriste povikando tjiva mape ya ave pitasana oumune ohunga novimariva poo noviṋa vyarwe. Owo mave sokuhakahana okutjita ohange ku nomundu ngu va pitasana oumune. Nu kave sokuhungira ku novandu varwe mbe hi na va ri norupa motjiṋa hi.

Nu hapo omomuano uṋe mu matu yenene okuzengurura omauzeu omanene tjimuna indu omundu tje tu yamburura poo tja vaka? (Lesa Mateus 18:15-17.) Jesus we tu pa omikambo vitatu mbi matu sokutoora:

1. Kondja okuṱuna ouzeu mbu ri po, pokati keṋu amuyevari uriri.—Tara kezeva 15.

2. Tji mu ha yenenene okuṱuna ouzeu mbwi, ningira omukambure umwe poo vevari mombongo mbe noupanga ouwa ku na Jehova okuyenda pu na ove.—Tara kezeva 16.

3. Indu tji mu ha yenenene okuṱuna ouzeu weṋu, ove otji mo sokuyenda kovanene vombongo.—Tara kezeva 17.

Mozongaro ozengi, eṱe katu sokutwara ovakambure ovakwetu kotjombanguriro, mena rokutja okutjita nao maku yeta ena evi ku Jehova na kombongo. (1 Ovakorinte 6:1-8) Posi ya pe nozongaro tjiva mu tu hepa okuyenda kotjombanguriro kutja tu mune ousemba wokuṱuna ozondjakaha moviṋa tjiva. Otjotjihorera, mozongaro tjimuna okuteya orukupo, okupaha ousemba wokukurisa omuatje woye, otjimariva tji tji sutwa i ovakupasane tji va teya orukupo, tji mape sokusutwa otjimariva tji twa teya otjiṋa tjomundu warwe, oumbangorote, poo tji pe nouzeu ohunga nombango yomundu ngwa ṱu. Omukriste tji ma ungurisa ombatero yotjombanguriro okuṱuna omauzeu otja inga, momuano mbu mau yeta ohange, eye ke nokuteya omarakiza wOmbeibela.

Tji pa tjitwa ouvi ounene tjimuna orutjero, ondatumisire yovanatje, okuhihamisiwa korutu, ourunga ounene, poo okuzepa, Omukriste ngwa rapota ondjito ndji kouvara, ke nokuteya omarakiza wOmbeibela.

Yaruka kehongwa 56 epu 3