1.  اَسی بابلِ‌عظیم یعنی وڈے بابل نُوں کیویں پچھان سکنے آں؟‏

2.  مسیح نے کدوں ظاہر ہونا سی؟‏

3.  ایہو جہے علاج جنہاں چ خون استمال کیتا جاندا اے

4.  علیٰحدگی

5.  تہوار تے رسم‌ورواج

6.  اِک توں دُوجے نُوں لگن والیاں بیماریاں

7.  کاروباری تے قانونی معاملے

 1.‏ اَسی بابلِ‌عظیم یعنی وڈے بابل نُوں کیویں پچھان سکنے آں؟‏

بابلِ‌عظیم یعنی وڈا بابل سارے جھوٹھے مذہباں وَل اشارہ کردا اے۔ (‏مکاشفہ 17:‏5‏)‏ پر سانوں ایہہ کیویں پتہ اے؟ ایہدے بارے جانن لئی آؤ کجھ گلاں تے غور کرئیے۔‏

• ایہہ ساری دُنیا تے راج کردا اے۔‏ پاک کلام چ دَسیا گیا اے کہ بابلِ‌عظیم لوکاں تے قوماں اُتے بیٹھا ہویا اے تے زمین دے بادشاہواں تے حکمرانی کردا اے۔​—‏⁠مکاشفہ 17:‏​15،‏ 18‏۔‏

• ایہہ کوئی سیاسی یاں کاروباری تنظیم نئیں اے۔‏ جدوں بابلِ‌عظیم تباہ ہوئے گا تے زمین دے بادشاہ تے تاجر یعنی کاروباری لوک بچ جان گے۔​—‏⁠مکاشفہ 18:‏​9،‏ 15‏۔‏

• ایہہ خدا بارے سچائی نئیں دَسدا۔‏ پاک کلام چ دَسیا گیا اے کہ بابلِ‌عظیم اِک طوائف وانگوں اے جیہڑی پیسے تے ہور سہولتاں لئی حکمراناں نال ناجائز تعلق بناندی اے۔ (‏مکاشفہ 17:‏​1، 2‏)‏ اوہ لوکاں نُوں گمراہ کردی اے تے بوہت سارے لوکاں دی موت دی ذمے‌دار اے۔​—‏⁠مکاشفہ 18:‏​23، 24‏۔‏

سبق نمبر 13 دے نکتہ نمبر 6 تے جاؤ۔‏

 2.‏ مسیح نے کدوں ظاہر ہونا سی؟‏

بائبل چ پیشین‌گوئی کیتی گئی سی کہ مسیح 69 ہفتیاں دا اِک عرصہ لنگھن دے بعد ظاہر ہوئے گا۔​—‏⁠دانی‌ایل 9:‏​25‏۔‏

• 69 ہفتے کدوں شروع ہوئے؟‏ ایہہ 455 قبل‌ازمسیح چ شروع ہوئے جدوں حاکم نحمیاہ یروشلیم دی بحالی تے تعمیر لئی اوتھے آیا۔​—‏⁠دانی‌ایل 9:‏​25؛‏ نحمیاہ 2:‏​1،‏ 5-‏8‏۔‏

• 6 ہفتے اصل چ کِنّے لمے سن؟‏ بائبل دِیاں کجھ پیشین‌گوئیاں چ اِک دن اِک سال دے برابر گنیا جاندا اے۔ (‏گنتی 14:‏​34؛‏ حِزقی‌ایل 4:‏6‏)‏ ایس حساب نال اِک ہفتہ ستَ سالاں دے برابر ہویا۔ تے جے اَسی 69 نُوں 7 نال ضرب دیئے تے 483 آندا اے۔ ایس لئی ایس پیشین‌گوئی چ 69 ہفتے 483 سالاں دے برابر نیں۔‏

• 69 ہفتے کدوں ختم ہوئے؟‏ جے اَسی 455 قبل‌ازمسیح توں 483 سال گننا شروع کرئیے تے اَسی 29 عیسوی تے پونچاں گے۔‏ a ایہہ اوہ سال سی جدے چ یسوع نے بپتسمہ لیا تے مسیح دے طور تے ظاہر ہویا۔​—‏⁠لُوقا 3:‏​1، 2،‏ 21، 22‏۔‏

سبق نمبر 15 دے نکتہ نمبر 5 تے جاؤ۔‏

 3.‏ ایہو جہے علاج جنہاں چ خون استمال کیتا جاندا اے

علاج کرن دے کجھ طریقے ایہو جہے وی نیں جنہاں چ مریض دا اپنا خون استمال کیتا جاندا اے۔ مثال لئی، مریض آپریشن توں پہلاں اپنا خون محفوظ کروا دیندا اے تاکہ اوہ بعد چ اوہدے علاج لئی استمال کیتا جائے۔ مسیحیاں دے طور تے اَسی ایہو جہے علاج نئیں کراندے۔ ایہدے علاوہ اَسی کسے نُوں خون وی نئیں دیندے۔​—‏⁠اِستثنا 15:‏​23‏۔‏

پر علاج دے کجھ طریقیاں بارے اِک مسیحی اپنے ضمیر مطابق فیصلہ کر سکدا اے۔ ایہدے چ خون دے ٹیسٹ، ہیموڈائیلیسز، ہیموڈیلیوشن تے سیل سیلویج یاں ہارٹ لنگ بائی‌پاس مشین دا استمال وغیرہ شامل اے۔‏ b اِک مسیحی نُوں آپ فیصلہ کرنا چاہی دا اے کہ اوہدا خون کیویں استمال کیتا جائے گا۔ ہر ڈاکٹر دے علاج کرن دا طریقہ فرق ہوندا اے ایس لئی اِک مسیحی نُوں پتہ کرنا چاہی دا اے کہ ڈاکٹر کسے آپریشن، خون دے ٹیسٹ یاں کسے ہور علاج لئی اوہدے خون نال کیہہ کرے گا۔ ایہدے لئی ایہناں سوالاں تے غور کیتا جا سکدا اے:‏

• جے میرا خون کسے مشین چوں لنگھایا جائے تے تھوڑی دیر لئی ایہدی گردش روک دِتی جائے تے کیہہ میں ایس خون نُوں اپنے جسم دا حصہ سمجھاں گا یاں ایہہ سوچاں گا کہ ایہنوں زمین تے ڈول دِتا جائے؟—‏اِستثنا 12:‏​23، 24‏۔‏

• جے میرا خون جسم چوں کڈھ کے صاف کیتا جائے تے فیر واپس میرے جسم چ پایا جائے تے کیہہ میں ایس علاج نُوں قبول کر لواں گا؟ یاں کیہہ میرا ضمیر مینوں تنگ کرے گا؟‏

سبق نمبر 39 دے نکتہ نمبر 3 تے جاؤ۔‏

 4.‏ علیٰحدگی

خدا دے کلام چ کہیا گیا اے کہ میاں بیوی نُوں علیٰحدہ نئیں ہونا چاہی دا تے جے اوہناں نُوں کسے وجہ توں علیٰحدہ ہونا وی پووے تے اوہ کسے ہور نال شادی نئیں کر سکدے۔ (‏1-‏کُرنتھیوں 7:‏​10، 11‏)‏ ایتھے کجھ ایہو جہے حالاتاں دا ذکر کیتا گیا اے جنہاں چ اِک مسیحی علیٰحدگی دا فیصلہ کر سکدا اے۔‏

• جدوں اِک شوہر جان‌بجھ کے اپنے بیوی بچیاں دِیاں ضرورتاں نُوں پورا نہ کر دا ہووے تے حالات ایہو جہے ہو جان کہ اوہناں نُوں کھان پین دی تنگی ہون ہو جائے۔​—‏⁠1-‏تیمتھیس 5:‏8‏۔‏

• جدوں کسے دا جیون ساتھی اوہنوں ایناں مارے کٹےُ کہ اوہدی صحت یاں زندگی خطرے چ پے جائے۔​—‏⁠گلتیوں 5:‏​19-‏21‏۔‏

• جدوں کسے دا جیون ساتھی اوہدے لئی یہوواہ دی عبادت کرنا ناممکن بنا دَوے تے خدا نال اوہدا رشتہ خطرے چ پے جائے۔​—‏⁠اعمال 5:‏​29‏۔‏

سبق نمبر 42 دے نکتہ نمبر 3 تے جاؤ۔‏

  5.‏ تہوار تے رسم‌ورواج

مسیحی ایہو جہے رسم‌ورواج چ حصہ نئیں لیندے جیہڑے یہوواہ خدا نُوں پسند نئیں۔ پر کجھ تہواراں دے معاملے چ ایہو جہی صورتحال ہو سکدی اے جدے چ اِک مسیحی نُوں اپنے ضمیر مطابق فیصلہ کرنا پیندا اے۔ ایہناں وچوں کجھ دا ذکر ایتھے کیتا گیا اے۔‏

• جے کوئی توانوں کسے تہوار دی مبارکباد دَوے۔‏ ایس صورت چ تُسی اوس بندے نُوں ”‏شکریہ“‏ کہہ سکدے او۔ جے اوہ بندہ ہور جاننا چاہوے تے تُسی اوہنوں دَس سکدے او کہ تُسی اوہ تہوار کیوں نئیں مناندے۔‏

• جے تواڈا جیون ساتھی یہوواہ دا گواہ نئیں اے تے اوہ توانوں کسے تہوار تے  اپنے رشتے‌داراں دے گھر دعوت تے جان لئی کہوے۔‏ جے تواڈا ضمیر توانوں اوس دعوت تے جان دی اجازت دَوے تے تُسی پہلاں توں ای اپنے جیون ساتھی نُوں دَس سکدے او کہ جے اوتھے کوئی ایہو جہی رسم ہوئی جدا تعلق جھوٹھے مذہب نال اے تے تُسی اوہدے چ شامل نئیں ہووو گے۔‏

• جے تواڈا باس توانوں کسے تہوار دے موقعے تے بونس دَوے۔‏ کیہہ توانوں اوہ بونس لین توں اِنکار کرنا چاہی دا اے؟ ضروری نئیں۔ جانن دی کوشش کرو کہ تواڈا باس توانوں بونس تہوار دی خوشی چ دے رہیا اے یاں فیر ایہدے ذریعے اوہ تواڈی محنت لئی قدر ظاہر کرنا چاہندا اے۔‏

• جے کوئی توانوں کسے تہوار تے تحفہ دَوے۔‏ شاید تحفہ دیندے ویلے اوہ توانوں کہوے:‏ ”‏مینوں پتہ اے کہ تُسی ایہہ تہوار نئیں مناندے۔ پر میں توانوں ایہہ تحفہ دینا چاہنا واں۔“‏ ہو سکدا اے کہ اوہ صاف نیت نال اِنج کر رہیا ہووے۔ پر ایہہ وی ہو سکدا اے کہ اوہ تواڈے ایمان نُوں ازما رہیا ہووے یاں توانوں تہوار چ کسے طرحاں شامل کرنا چاہ رہیا ہووے۔ ایہناں گلاں تے غور کرن دے بعد توانوں آپ فیصلہ کرنا پووے گا کہ تُسی تحفہ قبول کرو گے یاں نئیں۔ اَسی چاہنے آں کہ ہر معاملے چ اَسی ایہو جہے فیصلے کرئیے جنہاں توں ساڈا ضمیر صاف رہوے تے اَسی یہوواہ دے وفادار رہیے۔​—‏⁠اعمال 23:‏1‏۔‏

سبق نمبر 44 دے نکتہ نمبر 1 تے جاؤ۔‏

 6.‏ اِک توں دُوجے نُوں لگن والیاں بیماریاں

اَسی لوکاں نال بوہت پیار کرنے آں ایس لئی اَسی نئیں چاہندے کہ ساڈی وجہ توں ایہو جہیاں بیماریاں پھیلن جیہڑیاں اِک بندے توں دُوجے بندے نُوں لگ سکدیاں نیں۔ جے سانوں کوئی ایہو جہی بیماری اے یاں فیر سانوں شک اے کہ سانوں ایہو جہی کوئی بیماری ہو گئی اے تے فیر سانوں بڑی احتیاط کرنی چاہی دی اے تاکہ ایہہ کسے ہور نُوں نہ لگ جائے۔ ایہدی وجہ ایہہ وے کہ بائبل چ سانوں حکم دِتا گیا اے کہ اپنے گوانڈھی نال اُنج ای محبت کرو جیویں تُسی اپنے آپ نال کردے او۔​—‏⁠رومیوں 13:‏​8-‏10‏۔‏

جے کسے نُوں کوئی ایہو جہی بیماری اے جیہڑی دُوجیاں نُوں لگ سکدی اے تے اوہ دُوجیاں لئی محبت کیویں ظاہر کر سکدا اے؟ اوہنوں نہ تے کسے نُوں گلے ملنا چاہی دا اے تے نہ ای کسے نُوں چُمنا چاہی دا اے۔ جے دُوجے لوک اوہنوں اپنے گھر نئیں بلا‌ندے کیونکہ اوہ اپنے گھر والیاں نُوں بیماری توں بچانا چاہندے نیں تے اوہنوں بُرا نئیں منانا چاہی دا۔ جے اوہ بپتسمہ لینا چاہندا اے تے اوہنوں پہلے توں ای بزُرگاں دی جماعت دے منتظم نُوں دَس دینا چاہی دا اے تاکہ بپتسمہ لین والے دُوجے لوکاں نُوں بیماری لگن دا کوئی خطرہ نہ ہووے۔ نالے جے کوئی ویاہ کرنا چاہندا اے پر اوہنوں کوئی ایہو جہی بیماری اے تے اوہنوں خون دا ٹیسٹ کرانا چاہی دا اے۔ اِنج ایہہ ظاہر ہوئے گا کہ اَسی صرف اپنے بھلے بارے ای نئیں سگوں دُوجیاں دے بھلے بارے وی سوچنے آں۔​—‏⁠فِلپّیوں 2:‏4‏۔‏

سبق نمبر 56 دے نکتہ نمبر 2 تے جاؤ۔‏

 7.‏ کاروباری تے قانونی معاملے

پیسے دا لین‌دین کرن توں پہلاں جے لکھت‌پڑھت کر لئی جائے تے بوہت سارے مسئلیاں توں بچیا جا سکدا اے۔ ایہہ اوہدوں وی ضروری اے جدوں اَسی اپنے کسے ہم‌ایمان نال کوئی کاروبار کرنے آں۔ (‏یرمیاہ 32:‏​9-‏12‏)‏ پر فیر وی کدی کدار پیسے دھیلے یاں ہور گلاں نُوں لے کے مسیحیاں دی آپس چ کھٹ‌پٹ ہو سکدی اے۔ مسیحیاں نُوں چاہی دا اے کہ اوہ ایہناں معاملیاں نُوں چھیتی تے صلح صفائی نال حل کرن۔‏

پر وڈے معاملیاں نُوں کیویں حل کرنا چاہی دا اے جیویں کہ کوئی فراڈ یاں جھوٹھے اِلزام وغیرہ؟ (‏متی 18:‏​15-‏17 نُوں پڑھو۔)‏ یسوع نے دَسیا کہ ایس معاملے چ سانوں تِن کم کرنے چاہی دے نیں:‏

1. معاملے نُوں آپس چ حل کرن دی کوشش کرو۔​—‏⁠15 ایت نُوں ویکھو۔‏

2. جے گل نہ بنے تے کلیسیا چوں اِک یاں دو پُختہ مسیحیاں نُوں اپنے نال لے کے جاؤ۔​—‏⁠16 ایت نُوں ویکھو۔‏

3. جے فیر وی معاملہ حل نہ ہووے تے بزرگاں نال گل کرو۔​—‏⁠17 ایت نُوں ویکھو۔‏

سانوں پوری کوشش کرنی چاہی دی اے کہ معاملہ کورٹ کچہری تک نہ جائے کیونکہ اِنج یہوواہ دی تے کلیسیا دی بڑی بدنامی ہوئے گی۔ (‏1-‏کُرنتھیوں 6:‏​1-‏8‏)‏ پر فیر وی کجھ معاملیاں لئی قانون دا سہارا لینا پے سکدا اے۔ جیویں کہ طلاق لین لئی، علیٰحدگی یاں طلاق دے بعد خرچہ لین لئی، بچیاں دی سرپرستی لین لئی، اِنشورنس دی رقم لین لئی، وصیت نُوں قانونی طور تے صحی ثابت کرن لئی یاں فیر ایہو جہے کجھ ہور معاملیاں لئی۔ جے کوئی مسیحی ایہو جہے معاملیاں نُوں صلح صفائی نال حل کرن لئی قانون دا سہارا لیندا اے تے ایہہ بائبل دے خلاف نئیں۔‏

جے کوئی مسیحی کسے وڈے جُرم دی جیویں کہ کسے عورت یاں بچے نال جنسی زیادتی، لڑائی جھگڑا، چوری یاں فیر قتل وغیرہ دی رپورٹ لکھواندا اے تے ایہہ وی بائبل دے خلاف نئیں۔‏

سبق نمبر 56 دے نکتہ نمبر 3 تے جاؤ۔‏