Xeen tiʼ baʼax ku taasik

Xeen tu cuadroil baʼax ku taasik

Notas

Notas
  1.  ¿Baʼax ku representartik le Nojoch Babiloniaoʼ?

  2.  ¿Baʼax kʼiin ka chíikpaj le Mesíasoʼ?

  3.  Tratamientoʼob tuʼux ku meyaj kʼiʼikʼ

  4.  Baʼax oʼolal jeʼel u páajtal u pʼatik u núup máakeʼ

  5.  Fiestaʼob

  6.  Pakʼbeʼen kʼojaʼaniloʼob

  7.  Negocioʼob yéetel baʼaxoʼob unaj u beetaʼal tu táan juezoʼob

 1. ¿Baʼax ku representartik le Nojoch Babiloniaoʼ?

¿Baʼaxten k-aʼalikeʼ le Nojoch Babiloniaoʼ ku representartik tuláakal le religiónoʼob maʼatech u kaʼanskoʼob u jaajiloʼ? (Apocalipsis 17:5). Koʼox ilik óoxpʼéel baʼax eʼesik:

  • Tiaʼan tiʼ tuláakal yóokʼol kaabeʼ. Le Nojoch Babiloniaoʼ kulukbal yóokʼol yaʼab «máakoʼob» yéetel «luʼumoʼob». Tsʼoʼoleʼ táan u «reinar tu yóokʼol u reyiloʼob yóokʼol kaab» (Apocalipsis 17:15, 18).

  • Maʼ tu representartik le políticoʼoboʼ mix u ayikʼalil yóokʼol kaab. Le Bibliaoʼ ku yaʼalikeʼ «u reyiloʼob yóokʼol kaab» bey xan ‹le máaxoʼob ku koonoloʼoboʼ› yaan u seguer u yantaloʼob kéen tsʼoʼokok u xuʼulsaʼal le «Nojoch Babiloniaoʼ» (Apocalipsis 18:9, 15).

  • Ku pʼatik kʼaasil u kʼaabaʼ Dios. Ku yaʼalaʼal chéen bey u máanoʼ tumen ku konkuba tiʼ u gobiernoiloʼob yóokʼol kaab (Apocalipsis 17:1, 2). Ku tusik máakoʼob tiʼ tuláakal yóokʼol kaab yéetel ku beetik u kíimsaʼal yaʼab máakoʼob (Apocalipsis 18:23, 24).

Suunen xook 13 punto 6

 2. ¿Baʼax kʼiin ka chíikpaj le Mesíasoʼ?

Le Bibliaoʼ tu yaʼaleʼ antes tiʼ u chíikpajal le Mesíasoʼ yaan u máan 69 semanaʼob (xok Daniel 9:25).

  • ¿Baʼax kʼiin ka káaj le 69 semanaʼoboʼ? Káaj tu añoil 455 táanil tiʼ u taal Jesús. Teʼ añooʼ le gobernador Nehemíasoʼ bin utiaʼal u beetik u «yutskíintaʼal yéetel u jel líiʼsaʼal» u kaajil Jerusalén (Daniel 9:25; Nehemías 2:1, 5-8).

  • ¿Bukaʼaj xáanchaj le 69 semanaʼoboʼ? Tiʼ jujunpʼéel profecíaʼobeʼ junpʼéel kʼiineʼ ku representartik junpʼéel año (Números 14:34; Ezequiel 4:6). Bey túunoʼ junpʼéel semanaeʼ ku representartik siete años. Teʼ profecíaaʼ le 69 semanaʼob ku yaʼalikoʼ 483 años ku xáantal (69 ku multiplicartaʼal yoʼolal 7).

  • ¿Baʼax kʼiin ka tsʼoʼok le 69 semanaʼoboʼ? Wa desde tu añoil 455 ku káajal a xokik 483 añoseʼ yaan a tsʼoʼokol tu añoil 29. a Jach teʼ año jeʼeloʼ okjaʼanaj Jesús yéetel kʼuch u beetuba le Mesíasoʼ (Lucas 3:1, 2, 21, 22).

Suunen xook 15 punto 5

 3. Tratamientoʼob tuʼux ku meyaj kʼiʼikʼ

Yaan tratamientoʼob tuʼux ku meyaj u kʼiʼikʼel máak, pero maʼ tuláakal maʼalob ka u kʼam juntúul máax meyajtik Diosiʼ. Por ejemploeʼ toʼoneʼ maʼatech k-donartik kʼiʼikʼ yéetel maʼatech k-chaʼik ka jóoʼsaʼak utiaʼal u líiʼsaʼal utiaʼal ka tsʼaʼabaktoʼon después tiʼ junpʼéel operación (Deuteronomio 15:23).

Maʼ xaaneʼ yaan uláakʼ tratamientoʼob jeʼel u páajtal k-kʼamikoʼobeʼ. Jeʼex le análisis ku beetaʼal tiʼ k-kʼiʼikʼoʼ, le hemodiálisisoʼ yéetel le hemodiluciónoʼ. Yaan xan uláakʼ tratamientoʼob tuʼux ku meyaj maquinaʼob jeʼex le máquina de recuperación de sangreoʼ wa le de circulación extracorpóreaoʼ (bomba de derivación cardiopulmonar). Cada juntúul tiʼ toʼon ken u chʼaʼtukult wa yaan u meyaj k-kʼiʼikʼel kéen operartakoʼon, kéen beetaʼaktoʼon wa baʼax pruebaileʼ wa kéen tsʼaʼabaktoʼon wa baʼax tratamientoileʼ. Chéen baʼaleʼ como maʼ igual bix u meyaj le doctoroʼoboʼ antes tiʼ a operartaʼal, tiʼ u beetaʼaltech junpʼéel prueba wa junpʼéel tratamientoeʼ maʼalob ka a kʼáat bix kun meyaj a kʼiʼikʼel. Tsʼoʼoleʼ maʼalob xan ka tuukulnakech tiʼ le preguntaʼobaʼ:

  • Wa ka jóoʼsaʼak junjaats in kʼiʼikʼel utiaʼal ka tsʼaʼabak tiʼ junpʼéel máquina kéen tsʼoʼokkeʼ ku kaʼa oksaʼal ichil in wíinklileʼ, ¿jeʼel wa u chaʼik in conciencia in kʼamik le tratamientoaʼ? (Deuteronomio 12:23, 24).

  • Wa ku kʼaʼabéettal u jóoʼsaʼal in kʼiʼikʼel utiaʼal u xaʼakʼtaʼal yéetel wa baʼax kéen tsʼoʼokkeʼ ku kaʼa oksaʼal ichil in wíinklileʼ, ¿jeʼel wa u chaʼik in conciencia in kʼamik le tratamientoaʼ?

Suunen xook 39 punto 3

 4. Baʼax oʼolal jeʼel u páajtal u pʼatik u núup máakeʼ

Le Bibliaoʼ maʼ tu yaʼalik ka u pʼat u núup máakiʼ, baʼax ku yaʼalikeʼ le máaxoʼob ku pʼatik u núupoʼoboʼ maʼ unaj u kaʼa tsʼoʼokol u beeloʼobiʼ (1 Corintios 7:10, 11). Chéen baʼaleʼ yaan jujuntúul máaxoʼob meyajtik Dioseʼ ku chʼaʼtuklik u pʼatik u núupoʼob yoʼolal le baʼaloʼobaʼ:

  • Maʼ tu tsʼaʼabal baʼax kʼaʼabéet tiʼ le familiaoʼ: Le íichamtsiloʼ junpuliʼ maʼ u kʼáat u tsʼáa baʼax kʼaʼabéet tiʼ le familiaoʼ mix le baʼaxoʼob jach kʼaʼabéetoʼob jeʼex janal yéetel nookʼoʼ (1 Timoteo 5:8).

  • Jach ku maltratartaʼal tumen u núup: Maʼ xaaneʼ jach ku jaʼatsʼal wa jeʼel tak u kíimsaʼaleʼ (Gálatas 5:19-21).

  • Jeʼel u beetaʼal u xuʼulul u adorartik Jéeobaeʼ: U núupeʼ jach u pʼeek u adorartik Jéeoba, le oʼolal jeʼel tak u beetik u xuʼulul u adorarkeʼ (Hechos 5:29).

Suunen xook 42 punto 3

 5. Fiestaʼob

Le máaxoʼob meyajtik Jéeobaoʼ maʼatech u táakpajloʼob tiʼ le fiestaʼob ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ. Chéen baʼaleʼ cada juntúul tiʼ toʼoneʼ kʼaʼabéet u chʼaʼik en cuenta baʼax ku yaʼalik u conciencia utiaʼal u yilik baʼax ken u beet teʼ súutukiloʼobaʼ:

  • Ka felicitartaʼal tumen wa máax tu kʼiinil junpʼéel fiesta. Maʼ xaaneʼ jeʼel u páajtal a waʼaliktiʼeʼ: «Diosboʼotik». Chéen baʼaleʼ wa ka wilik taak u kanik u maasileʼ jeʼel u páajtal a tsoliktiʼ baʼaxten maʼ ta festejartik le kʼiinbesajoʼ.

  • A núup maʼ Testigoeʼ ku yaʼaliktech ka xiʼikech janal yéetel a láakʼtsiloʼob utiaʼal junpʼéel fiesta. Wa a conciencia ku chaʼik a bineʼ maʼalob ka a waʼal tiʼ a núupeʼ wa teʼ fiesta ku beetaʼal wa baʼax ku bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ maʼ kan táakpajliʼ.

  • A patróneʼ ku yaʼaliktech yaan u síiktech taakʼin tu kʼiinil Navidad wa tu kʼiinil uláakʼ fiesta. ¿Kʼaas wa ka u chʼaʼa máak le taakʼinoʼ? U jaajileʼ teech ken a wil wa yaan a chʼaʼik wa maʼ. Pero maʼalob ka a chʼaʼa en cuenta le preguntaʼobaʼ: ¿Táan wa u tsʼáaiktech yoʼolal le baʼax ku festejartaʼaloʼ? ¿Wa tumen jach ka tsʼáaik a wóol meyaj?

  • Ku tsʼaʼabaltech junpʼéel regalo tu kʼiinil junpʼéel fiesta. Maʼ xaaneʼ le máax tsʼáaiktech le regalooʼ ku yaʼaliktech: «In wojel maʼatech a beetik le fiestaaʼ pero taak in síiktech le baʼalaʼ». Maʼ xaaneʼ chéen taak u yeʼesiktech u yutsil, chéen baʼaleʼ maʼalob xan ka tuukulnakech tiʼ lelaʼ: «¿Baʼaxten táan u síikten lelaʼ? ¿Maʼ wa chéen táan u tsʼáaik a pruebail in fe utiaʼal in táakpajal teʼ fiestaoʼ?» (Hechos 23:1).

Suunen xook 44 punto 1

 6. Pakʼbeʼen kʼojaʼaniloʼob

Toʼoneʼ k-yaabiltmaj u maasil máakoʼob. Le oʼolal wa yaantoʼon junpʼéel pakʼbeʼen kʼojaʼanil bey xan wa k-tuklik yaantoʼoneʼ k-ilik maʼ k-pakʼik tiʼ u maasil. Bey k-beetkoʼ tumen le Bibliaoʼ ku yaʼaliktoʼon: «Kʼaʼabéet a yaabiltik a wéet máakil jeʼel bix a yaabiltikabaeʼ» (Romanos 13:8-10).

¿Bix túun jeʼel k-beetik le baʼax ku yaʼalik le tekstooʼ? Le máax yaantiʼ junpʼéel pakʼbeʼen kʼojaʼanileʼ maʼ unaj u méekʼik, u tsʼuʼutsʼik mix u saludartik u maasil máakoʼob yéetel u kʼabiʼ. Tsʼoʼoleʼ maʼ unaj u ofenderkuba wa maʼ tu invitartaʼal tu yotoch wa máax u kʼáat u kanáant u familiaiʼ. Le máax kʼojaʼanoʼ antes tiʼ u yokjaʼeʼ kʼaʼabéet u yaʼalik tiʼ u coordinadoril le ancianoʼob yaan junpʼéel pakʼbeʼen kʼojaʼanil tiʼoʼ, beyoʼ kéen okjaʼanakeʼ yaan u yilaʼal bix kun kanáantbil u maasil kun okjaʼoboʼ. Wa yaan máax taak u biskuba yéetel wa máax utiaʼal u tsʼoʼokol u beel tu yéetel, pero ku tuklik yaantiʼ junpʼéel pakʼbeʼen kʼojaʼanileʼ, kʼaʼabéet u yilik u beetaʼal u análisisil u kʼiʼikʼel. Le kéen u beet máak beyoʼ ku yeʼesik maʼ tu kaxtik chéen u yutsil, baʼaxeʼ ‹ku kaxtik u yutsil u maasil› (Filipenses 2:4).

Suunen xook 56 punto 2

 7. Negocioʼob yéetel baʼaxoʼob unaj u beetaʼal tu táan juezoʼob

Wa kaʼatúul máaxoʼob meyajtik Jéeoba ku beetkoʼob junpʼéel negocio wa ku majáantikoʼob taakʼin tu baatsiloʼobeʼ jach yaʼab problemas ken u evitartoʼob wa ku tsʼíibtikoʼob le acuerdo ken u chʼaʼoboʼ (Jeremías 32:9-12). Pero yaan horaeʼ kex ka beetaʼak beyoʼ ku yantal problemas yoʼolal taakʼin wa yoʼolal uláakʼ baʼaloʼob. Wa ku yúuchul beyoʼ le máaxoʼob yaantiʼob le problemaoʼ kʼaʼabéet u yilik u yutskíintikoʼob utiaʼal maʼ u nojochtal.

Chéen baʼaleʼ kux túun wa yaan máax ku tuus utiaʼal u yookol (fraude), ¿bix unaj u yutskíintaʼal le problemaoʼ? ¿Kux túun wa yaan máax aʼalik baʼaloʼob maʼ jaajtak tu contra máakiʼ? (Xok Mateo 18:15-17). Jesúseʼ tu yaʼalaj óoxpʼéel baʼaloʼob jeʼel u yáantaj utiaʼal u yutskíintaʼal junpʼéel problemaeʼ:

  1. Ilawil a wutskíintikeʼex le problemaoʼ, pero maʼ a woksikeʼex uláakʼ máakoʼobiʼ (ilawil versículo 15).

  2. Wa maʼ utschajeʼ jeʼel u páajtal a waʼalikeʼex tiʼ juntúul wa tiʼ kaʼatúul sukuʼunoʼob yiijchajaʼan u tuukuloʼob ka u láakʼinteʼex kéen a wutskíinteʼex le problemaoʼ (ilawil versículo 16).

  3. Wa maʼ utschaj le problema kex tsʼoʼok a beetkeʼex tuláakal leloʼ unaj a tʼaaneʼex yéetel le ancianoʼoboʼ (ilawil versículo 17).

Loʼobaleʼ maʼ unaj k-bisik le sukuʼunoʼob utiaʼal u juzgartaʼaloʼoboʼ tumen leloʼ jeʼel u beetik u yúuchul tʼaan kʼaas yoʼolal Jéeoba bey xan yoʼolal le múuchʼuliloʼ (1 Corintios 6:1-8). Pero yaan horaeʼ ku kʼaʼabéettal u bin máak tu táan le autoridadoʼob yoʼolal divorcio, utiaʼal u yilaʼal tiʼ máax kun pʼáatal le paalaloʼoboʼ, utiaʼal u yilaʼal bukaʼaj taakʼin kun tsʼaabil utiaʼal u líiʼsaʼal le paalaloʼoboʼ, utiaʼal u yilaʼal bukaʼaj taakʼin ken u tsʼáa le segurooʼ, utiaʼal u yaʼalik máak minaʼan taakʼin tiʼ wa utiaʼal u beetaʼal testamentoʼob. Wa le máax meyajtik Jéeoba maʼ táan u baʼateʼel le kéen u yutskíint le problema tu táan juntúul juezoʼ, le baʼax ku beetkoʼ maʼ tu bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Bibliaoʼ.

Juntúul máax meyajtik Jéeobaeʼ maʼ tu bin tu contra baʼax ku yaʼalik le Biblia wa ku bisik tu táan autoridad juntúul máax abusarnaj tiʼ juntúul paal, tu violartaj wa máax, tu beetaj wa baʼax loobil tiʼ wa máax, ookolnaji wa tu kíimsaj wa máax.

Suunen xook 56 punto 3

a Desde tu añoil 455 t.t.J. tak teʼ año 1 tsʼ.t.J. yaan 454 años. Desde teʼ año 1 t.t.J. tak 1 tsʼ.t.J. yaan junpʼéel año tumen minaʼan año cero. Desde teʼ año 1 tsʼ.t.J. tak teʼ año 29 tsʼ.t.J. yaan 28 años. Wa k-sumartik 454, 1 yéetel 28, ku tsʼáaiktoʼon 483 años.