တချုးလၢနမၤလိလံာ်စီဆှံအခါ

1. ၁. ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤနသးဂ့ၤဂ့ၤ. ဖဲနကတဲာ်ကတီၤအခါ ဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ နပှၤမၤလိာ်လံာ်စီဆှံဖိန့ၣ် အတၢ်လိၣ်ဘၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်, အတၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ် ဒီးအတၢ်ထံၣ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိန့ၣ် အလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤ လီၤလီၤဆီဆီအိၣ်မနုၤလဲၣ်. ဝံၤဘျီ တဲနၢ်ပၢၢ်အီၤပျီပျီလၢ အကဘၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. ဒီးလၢတၢ်မၤလိတခါစုာ်စုာ်အဖီလာ်န့ၣ် အိၣ်ဝဲဒီး “ဃုသ့ၣ်ညါ” အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်. ဖဲအံၤန့ၣ် နဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်သ့ လၢနကမၤစၢၤအါထီၣ် နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ဖဲနမၤလိအီၤလံာ်စီဆှံအခါ.

ဖဲနမၤလိလံာ်စီဆှံအခါ

1. ၂. နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ မ့ၢ်တတြီဝဲဘၣ်န့ၣ် စးထီၣ်လၢတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးကျၢၢ်တံၢ်အီၤလၢ တၢ်ထုကဖၣ်.

2. ၃. ဖဲနမၤလိတၢ်အခါ တဘၣ်တဲတၢ်အါအါတဂ့ၤ. သးစၢၢ်ဆၢတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အအိၣ်လၢ လံာ်တၢ်မၤလိအပူၤ ဒီးဟ့ၣ်အခွဲးလၢ နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ကပာ်ဖျါထီၣ်အတၢ်ထံၣ်.

3. ၄. ဖဲနစးထီၣ် တၢ်မၤလိ အကူာ်တကူာ်စုာ်စုာ်န့ၣ် ဖးသကိးတၢ်ဂ့ၢ်မိၢ်ပှၢ် ဒီးသမံသမိးကွၢ် တၢ်မၤလိအခိၣ်တီတဖၣ်.

4. ၅. ဖဲနမၤလိ တၢ်မၤလိ အကူာ်တကူာ်စုာ်စုာ်ဝံၤအခါ မၤတၢ်ကွၢ်ကဒါက့ၤ ဒီးနပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ဒ်သိး အကနီၣ်ဘၣ်က့ၤ တၢ်လၢအမၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ်.

5. ၆. ဖဲနမၤလိ တၢ်မၤလိ ဒီးနပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိအခါ

   1. က. ဖးဆိလံာ်အဆၢ.

   2. ခ. လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ တၢ်ပာ်ပနီၣ်ဃာ်အီၤလၢ “ဖး” န့ၣ် ဖးအီၤခဲလၢာ်.

   3. ဂ. မ့ၢ်လိၣ်န့ၣ် ဖးသကိး လံာ်စီဆှံအဆၢလၢအဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး.

   4. ဃ. တၢ်ဂီၤမူလၢ ပှၤပာ်ပနီၣ်အီၤလၢ “ကွၢ်” န့ၣ်ကွၢ်အီၤခဲလၢာ် (တၢ်ဂီၤမူမ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်).

   5. င. သံကွၢ်နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ တၢ်သံကွၢ်တခါစုာ်စုာ်.

   6. စ. တၢ်ဂီၤလၢအပၣ်ဃုာ်လၢ “ဃုသ့ၣ်ညါအါထီၣ်” တၢ်ဂ့ၢ်အကျါန့ၣ် သံကွၢ်နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ အကပာ်ဖျါထီၣ် အတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်ဂီၤ.

   7. ဆ. သူ “ဖီတၢၣ်” လၢအအိၣ်လၢ တၢ်မၤလိတခါစုာ်စုာ်အပူၤ ဒ်သိး နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နကဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါအီၤလၢ အကမၤထွဲဝဲ ဖီတၢၣ်တခါစုာ်စုာ်လၢ အအိၣ်လၢလံာ်ပူၤ မ့တမ့ၢ် ကပာ်လီၤဖီတၢၣ် လၢအဂၤတခါခါ.

   8. ၡ. တၢ်မၤလိတခါစုာ်စုာ်အဖီလာ် လၢအိၣ်ဝဲဒီး “ဃုသ့ၣ်ညါ” အါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်န့ၣ် သံကွၢ်နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိလၢ ဖဲအကတဲာ်ကတီၤဝဲ တၢ်မၤလိအခါန့ၣ် မ့ၢ်အဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးဝဲ တၢ်ဂီၤမူ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဂ့ၢ်တခါခါဧါ.

   9. ည. တၢ်မၤလိလၢအအိၣ်လၢ လံာ်အကူာ်တခါစုာ်စုာ်အပူၤန့ၣ် မၤလိအီၤခဲလၢာ်.

ဖဲနမၤလိလံာ်စီဆှံဝံၤအခါ

1. ၇. ထီဘိန့ၣ် ဆိကမိၣ်ထီၣ်လၢ နမၤစၢၤအါထီၣ် နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဃ့ယဟိဝၤယွၤလၢ အကမၤစၢၤ နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ဒ်သိး အကလဲၤထီၣ်လဲၤထီအဂီၢ်. ဒီးအကဟ့ၣ်နၤ တၢ်ကူၣ်သ့ဒ်သိး နမၤစၢၤ နပှၤမၤလိလံာ်စီဆှံဖိ ကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ်.