Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nkuepi kuudi mua kupeta ditalala dia mu mutshima?

Nkuepi kuudi mua kupeta ditalala dia mu mutshima?

Nkuepi kuudi mua kupeta ditalala dia mu mutshima?

Tshikondo tshietu etshi ntshishilangane ku malu a bungi ne tshia Thoreau, muntu utudi batele mu tshiena-bualu tshishale. Dimue dishilangana dinene ndia se: lelu’eu kudi mibelu bungi tshiakaa pa mushindu wa kupeta ditalala dia mu lungenyi. Bamanyi ba malu a lungenyi ne ngikadilu, bafundi ba mikanda ya kudiambuluisha nayi, nansha bafundi ba bikandakanda badi ne yabu ngenyi idibu bafila. Mibelu yabu idi mua kuambuluishangana anu bua tshitupa tshîpi; kadi bua kupeta diambuluisha dia mutantshi mule, bidi bikengela bualu kampanda bua mushinga mukole. Ke tshiakamona bantu batudi batele mu tshiena-bualu tshishale.

ANTÔNIO, Marcos, Gerson, Vania ne Marcelo bavua bakolele miaba mishilangane ne bavua kabidi ne ntatu mishilangane. Kadi buonso buabu bavua ne malu a muomumue matue ku asatu. Bua kumpala, kuvua tshikondo kampanda tshivuabu ‘kabayi ne ditekemena, kabayi ne Nzambi mu buloba ebu.’ (Efeso 2:12) Buibidi, bavua bajinga bikole bua kupeta ditalala dia mu lungenyi. Ne buisatu, buonso buabu bakapeta ditalala dia mu mutshima divuabu bakeba pakitababu bua kulonga Bible ne Bantemu ba Yehowa. Pavua dilonga diabu dienda diya kumpala, bakafika ku dijingulula ne: Nzambi udi usanka bua bualu buabu. Bushuwa, anu bu muvua Paulo muambile bena ku Atena ba mu tshikondo tshiende, Nzambi “kena kule ne yonso wa kutudi.” (Bienzedi 17:27, Mukanda wa Mvidi Mukulu) Kuikala mutuishibue ne muoyo umue kua mushindu’eu ke muanda munene udi upetesha bantu ditalala dia mu mutshima.

Bua tshinyi ditalala didi amu dikese?

Bible udi uleja malu manene abidi adi umvuija bua tshinyi kudi amu ditalala dikese pa buloba (dia mu mutshima anyi pankatshi pa bantu). Bualu bua kumpala mbumvuija mu Yelemiya 10:23 (MMM): “Muntu kena mfumu wa njila udiye ulonda, muntu wendenda ewu kena ne bukole bua kuludika makasa ende.” Muntu kêna ne meji anyi ne dimanya dia malu atshilualua bua yeye kudilombola nansha; diambuluisha dimuepele didi ne mushinga munene didi difuma kudi Nzambi. Bantu badi kabayi bakeba buludiki bua Nzambi kabena mua kupeta ditalala dia kashidi to. Bualu buibidi budi buleja bua tshinyi kakuena ditalala budi mu mêyi a mupostolo Yone aa: “Bena panu bonso badi mu bianza bia muena bubi.” (1 Yone 5:19, MMM) Nzambi yeye kayi mudikuatshile malu, midimu ya “muena bubi” eu Satana, udi ne bukole bua bungi ne udi kayi umueneka kadi muikaleku bushuwa, neyipumbishe misangu yonso malu adi bantu bapatata nawu bua kupeta ditalala.

Bua malu abidi aa: mudi bantu ba bungi kabayi bakeba buludiki bua Nzambi ne mudi Satana muditue bikole mu malu a pa buloba apa, bantu bonso badi mu dikenga. Mupostolo Paulo wakumvuija bimpe bualu ebu nenku ne: ‘Bifukibua bionso bidi bitua mikemu popamue ne bidi bidinyenga popamue too ne katataka.’ (Lomo 8:22) Nnganyi udi mua kuela bualu ebu mpata? Mu matunga mabanji ne mapele, ntatu ya mu mêku, dibunda bibawu, kansungasunga, dibenga kumvuangana pankatshi pa bantu, ntatu mu malu a mfranga, dikinangana pankatshi pa bisa ne bisamba, dikengeshangana, masama ne malu makuabu a bungi bidi bibungamija bantu.

Muaba utudi mua kupetela ditalala dia mu mutshima

Pakalonga Antônio, Marcos, Gerson, Vania ne Marcelo Dîyi dia Nzambi, bakamanya malu ne bakashintuluka. Munkatshi mua malu au, bakalonga ne: nsombelu udi pa buloba neashintuluke dimue dituku. Bualu ebu ki nditekemena dia patupu nansha. Ndishindika dilelela dia se: Nzambi udi ne malu adiye mulongoluele bantu ne nansha mpindieu mene tudi mua kupetelaku masanka bituenza disua diende. Bantu batudi batele aba bakatumikila malu avuabu balonga mu Bible, ne nsombelu wabu wakalengela. Bakapeta disanka divule ne ditalala kupita ne divuabu belele meji kumpala.

Antônio katshitu kabidi utombokela bamfumu ba mudimu anyi uluangana bua bena mudimu to. Mmumanye ne: mashintuluka a mushindu’eu atu anu makese ne a mutantshi muîpi. Ntunga-mulongo eu uvua kale wakuila bena mudimu nende mmulonge malu adi atangila Bukalenge bua Nzambi. Bukalenge ebu ke budi bantu miliyo mivule basambidila padibu bamba ku muoyo Disambila dia Tatu wetu, bambila Nzambi ne: ‘Bukalenge buebe bulue.’ (Matayo 6:10a) Antônio wakalonga ne: Bukalenge bua Nzambi mmbulamatadi mulelela wa mu diulu watuadila bantu ditalala dia bushuwa.

Marcos wakalonga mua kutumikila mibelu ya meji ya mu Bible idi yakula bua dibaka. Nunku muena tshididi eu wa kale mmusombe mpindieu tshiakabidi bimpe ne mukajende. Yeye pende mmutekemene tshikondo tshikadi pabuipi, tshikala Bukalenge bua Nzambi mua kupingaja nsombelu mulenga pa muaba wa lukuka ne dibenga kutangila malu a bakuabu bidiku pa buloba lelu. Mmumanye bimpe bitambe diumvuija dia mêyi a mu Disambila dia Tatu wetu aa: “Biudi musue bienzeke pa buloba bu mudibio bienzeka mu diulu.” (Matayo 6:10b, MMM) Penzeka disua dia Nzambi pa buloba, bantu nebikale ne nsombelu mulenga wa katshia ne katshia.

Netuambe bishi bua Gerson? Katshiena kabidi wenda ulalakana ne wiba bantu nansha. Muntu eu uvua kale muana wa mu tshisalu mmumanye mpindieu bua tshinyi udi ne muoyo bualu udi wangata makanda ende bua kuambuluisha bantu bakuabu bua bapete pabu ditalala dia mu mutshima. Anu mudi malu atudi batele aa aleja, kulonga Bible ne kutumikila malu adimu kudi mua kulengeja nsombelu wa muntu bikole.

Ditalala dia mu mutshima munkatshi mua bantu bena tshimvundu

Patu bantu balonga Bible ne Bantemu ba Yehowa, batu bafika ku dimanya malu mavule adi atangila Yezu Kristo bualu yeye ke mukumbaji munene wa disua dia Nzambi. Butuku buakamulelabu, banjelu bakimba misambu batumbisha Nzambi ne: ‘Butumbi buikale kudi Nzambi mu diulu, ditalala dikale panshi pa buloba munkatshi mua bantu badi basankisha Nzambi.’ (Luka 2:14) Pakakola Yezu, wakambuluisha bantu. Uvua umona ntatu yabu ne umvuila bakengi ne babedi luse lua pa bualu. Ne anu muakamba banjelu, wakatuadila bantu bena bupuekele ndambu wa ditalala dia mu mutshima. Ku ndekelu kua mudimu wakenzaye pa buloba tshikondo atshi, wakambila bayidi bende ne: ‘Ndi nnushila ditalala, ndi nnupa ditalala dianyi; tshiena nnupadi bu mudi ba pa buloba banupadi. Mitshima yenu kayizakadi, kayitshinyi.’​—Yone 14:27.

Yezu kavua anu muambuluishi wa bakengi to. Wakadifuanyikija ne mulami wa mikoko ne kufuanyikija balongi bende bena bupuekele ne mikoko pakambaye ne: “Meme ndi muvue bua bantu bapete muoyo, baupete wa bungi. Meme ndi mulami wa mikoko mulenga. Mulami mulenga wa mikoko udi ufila muoyo wende bua mikoko yende.” (Yone 10:10, 11, MMM) Eyowa, Yezu wakafila muoyo wende bua mikoko yende bishilangane ne bamfumu ba bungi ba lelu badi bakeba anu disanka diabu nkayabu kumpala.

Mmunyi mutudi mua kupeta mabenesha ku lufu lua Yezu? Bantu ba bungi mbamanye bimpe mêyi aa: ‘Nzambi wakatamba kusua ba pa buloba, yeye wakabapa Muanende umuepele mulela bua muntu yonso wamuitabuja kafu biende, kadi ikale ne muoyo wa tshiendelele.’ (Yone 3:16) Kuitabuja Yezu kudi kulomba kumpala kua bionso kumumanya yeye ne Tatuende, Yehowa. Dimanya dia Nzambi ne Yezu Kristo didi mua kutufikisha ku malanda mashême ne Yehowa Nzambi, malanda atuambuluisha bua kupeta ditalala dia mu lungenyi.

Yezu wakamba ne: “Mikoko yanyi idi yumvua diyi dianyi, ndi muyimanye, yoyo payo idi indonda mu nyima. Ndi nyipesha muoyo wa kashidi, kayakufua nansha; kakuena muntu mua kuyinyenga mu tshianza tshianyi.” (Yone 10:27, 28, MMM) Aa mmêyi bulengawu adi akolesha ku muoyo! Bulelela, Yezu wakamba mêyi aa kukadi kupite bidimu bu binunu bibidi, kadi too ne mpindieu atshidi anu ne bukole bua bungi amu bu muvuawu tshikondo atshi. Kupu muoyo bua ne: Yezu Kristo udi ne muoyo ne utshidi anu utungunuka ne mudimu wende, ne mpindieu udi ukokesha bu Mukalenge udibu bateke mu nkuasa wa Bukalenge bua Nzambi bua mu diulu. Anu muvuaye pa buloba kukadi bidimu bia bungi, utshidi anu wambuluisha bena bupuekele badi mioyo ya munda isunsuma bua kupeta ditalala dia mu mutshima. Kabidi, utshidi anu Mulami wa mikoko yende. Tuetu bamulonde, neatuambuluishe bua kupeta ditalala dia mu mutshima, mbuena kuamba ne: ditekemena dia kumona kumpala eku bantu bapeta ditalala dia menemene, pikala tshikisu, mvita ne dibunda bibawu kabitshiyiku kabidi.

Tudi tupeta masanka malelela patudi tumanya ne tuitabuja ne: Yehowa neatuambuluishe ku butuangaji bua Yezu. Vuluka Vania, muana wa bakaji wakadishadila ne midimu mivule ne uvua wela meji ne: Nzambi uvua mumupue muoyo. Mpindieu Vania mmumanye ne: Nzambi ki mmumulekele to. Udi wamba ne: “Ngakalonga ne: Nzambi mmuntu wa bushuwa ne udi ne ngikadilu ya mushinga mukole. Dinanga diende diakamusaka bua kutuma Muanende pa buloba bua kutupeshaye muoyo. Mbia mushinga mukole bua kumanya bualu ebu.”

Marcelo udi uleja ne: udi bushuwa mu malanda ne Nzambi. Nansha muvuaye munange kale masanka bikole, udi wamba ne: “Misangu mivule bansonga kabatu bamanye tshia kuenza to, ne ndekelu wa bionso, batu bafika anu ku didienzela bibi. Bamue badi baditua mu dinua diamba anu bu mungakenza. Ndi mutekemene bua kumona bakuabu ba bungi balonga bulelela budi butangila Nzambi ne Muanende ne bafika pabu ku dipeta masanka anu bu meme.”

Ku dilonga dimpe dia Bible, Vania ne Marcelo bakatuadija kuitabuja Nzambi bikole ne dishindika dia se: neabambuluishe bua kujikijabu ntatu yabu. Tuetu benze tshiakenzabu (kulonga Bible ne kutumikila tshidiye wamba), netupete petu ditalala dia bungi dia mu mutshima bu muakadipetabu pabu. Kakuyi mpata, mêyi a mupostolo Paulo aa adi akankamija bantu neatukumbanyine: ‘Lekelayi kuditatshisha ku bualu bumue; kadi mu malu onso ku ditendelela ne ku disengelela numanyishe Nzambi bua milombu yenu ne disakidila. Ne ditalala dia Nzambi didi ditamba dijingulula dionso dia bantu, nedilame mitshima yenu ne meji enu mu Kristo Yezu.’​—Filipoi 4:6, 7.

Mushindu wa kupeta ditalala dilelela lelu

Yezu Kristo udi ulombola bantu badi ne nzala ya bulelela mu njila udi ufikisha ku muoyo wa kashidi mu mparadizu pa buloba. Padiye ubafikisha ku ntendelelu mukezuke wa Nzambi, badi bapeta ditalala difuane didi Bible utela: ‘Bantu banyi nebashikame mu miaba ya ditalala, ne mu nzubu idi kayiyi ne njiwu pepi, ne mu bikishilu bia ditalala.’ (Yeshaya 32:18) Ditalala edi didi anu ka-diosha ka ditalala diapeta bantu mu matuku atshilualua. Tudi tubala mu Bible ne: ‘Badi ne mitshima mipuekele nebapiane buloba, mioyo yabu neyisanke mu ditalala dikumbane. Bantu bakane nebapiane buloba, nebashikamemu tshiendelele.’​—Musambu 37:11, 29.

Nunku, tudiku mua kupeta ditalala dia mu mutshima lelu’eu anyi? Eyowa. Tuikale kabidi bajadike se: matuku makese kumpala eku, Nzambi neapeshe bantu bena butumike ditalala dia katshia ne katshia. Nunku, bua tshinyi kubenga kumulomba mu disambila bua akupeshe ditalala diende? Biwikala ne ntatu idi ikupangisha ditalala, sambila mushindu wakasambila Mukalenge Davidi ne: ‘Upoleshe tunyinganyinga tua mu mutshima wanyi, ne umpatule mu makenga anyi. Wele meji a dinyingalala dianyi ne a dikenga dianyi, ne umbuikidile mibi yanyi yonso.’ (Musambu 25:17, 18) Ikala mujadike ne: Nzambi utu uteleja masambila a mushindu’eu. Udi wolola tshianza tshiende ne ufila ditalala kudi bantu bonso badi badikeba ne muoyo wabu mujima. Bible udi utujadikila bilenga ne: ‘Yehowa udi pabuipi ne bonso badi bamubikila, kudi bonso badi bamubikila mu bushuwa. Yeye udi umana dijinga dionso dia badi bamutshina, udi umvua muadi wabu kabidi, udi ubasungila.’​—Musambu 145:18, 19.

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 5]

Muntu kêna ne meji anyi ne dimanya dia malu atshilualua bua yeye kudilombola nansha ne diambuluisha dimuepele didi ne mushinga munene didi difuma kudi Nzambi

[Lungenyi lunene lua mu dibeji 6]

Dimanya dia Nzambi ne Yezu Kristo didi mua kutufikisha ku malanda mashême ne Yehowa Nzambi, malanda atuambuluisha bua kupeta ditalala dia mu lungenyi

[Tshimfuanyi mu dibeji 7]

Kutumikila mibelu ya mu Bible kudi kuambuluisha bantu bua kuikala ne ditalala mu dîku