Skip to content

Skip to table of contents

Nkuli Nkomukonzya Kujana Kuliiba Kwamumizeezo?

Nkuli Nkomukonzya Kujana Kuliiba Kwamumizeezo?

Nkuli Nkomukonzya Kujana Kuliiba Kwamumizeezo?

Kuli kwiindana kapati akati kamazuba aakali kupona Thoreau iwaambwa mucibalo camusyule alimwi amazubaano ngotupona. Lwiindano lumwi lupati ndwakuti, imazubaano muntu takonzyi kwaalilwa kujana lulayo lwaamba mbuli muntu mbwakonzya kujana kuliiba kwamumizeezo. Basyaabusongo bamwi baiya mizeezo yabantu abasikulemba mabbuku aakuligwasya—alimwi abasikulemba miteende—balapa mizeezo yabo. Lulayo lwabo lulakonzya kugwasya kwaciindi cisyoonto buyo; pele kujana nzila zigwasya kwaciindi cilamfwu, kuli cintu cimwi cibulide ciyandika kapati. Eeco ncencico umwi aumwi wabantu baambwa mucibalo cainda ncibakabona.

BA ANTÔNIO a Marcos a Gerson a Vania alimwi a Marcelo bakakomenena mubukkale bwiindene-indene alimwi bakalijisi mapenzi aayindene-indene. Pele kuli mbobakaswaangene mutwaambo totatwe. Cakusaanguna kwakali ciindi ‘nobatakalijisi bulangizi, nkaambo tiibakajisi Leza ansi.’ (Ba-Efeso 2:12) Icabili ncakuti boonse bakali kulombozya kuliiba kwamumizeezo. Eelyo icatatu ncakuti boonse bakakujana kuliiba kwamumizeezo nkubakali kuyanda nobakatalika kwiiya Bbaibbele a Bakamboni ba Jehova. Mbobakali kuyabuyaambele, bakatalika kubona kuti Leza ulabayanda. Masimpe, mbubwenya Paulo mbwaakaambila bana Atene bamumazubaakwe kuti: Leza “tali kule kuluumwi umwi wesu.” (Incito 17:27) Ikwaamvwisya kabotu makani aaya nkakaambo kamwi kapati kakonzya kujanya muntu kuliiba kwamumizeezo.

Nkaambo nzi Luumuno Ncoluli Lusyoonto Boobu?

Ibbaibbele lilijisi twaambo tupati tobile tupandulula ikaambo ncokutakwe luumuno munyika—lube lwakuliiba kwamumizeezo naa luumuno akati kabantu. Ikaambo kakusaanguna kalapandululwa mubbuku lya Jeremiya 10:23 ikuti: “Muntu waansi tezi kubamba kabotu inzila yakwe. Muntu ulaya bweenda, pele tabwene kweenzya intaamu zyakwe.” Imuntu tajisi busongo naa luzibo lwakubona ziboola kumbele kutegwa akonzye kulyeendelezya kakunyina lugwasyo alimwi ilugwasyo lwini lulaampindu luzwa kuli Leza. Ibantu batayandauli busolozi bwa Leza kunyina nobayoojana luumuno lutamani. Ikaambo kabili ikapa kuti kubule luumuno kalajanwa mumajwi aamwaapostolo Johane aakuti: “Nyika yoonse iikede muzibi.” (1 Johane 5:19) Ikuti kakunyina busolozi bwa Leza, kusola-sola kwabantunsi kwakujana luumuno takunoozwidilili pe lyoonse akaambo kamicito yamuntu ‘mubi’ uutalibonyi pele uliko ncobeni alimwi uulaanguzu kapati utegwa Saatani.

Akaambo katwaambo ootu tobile,—ikuti bantu banji kabatayandauli busolozi bwa Leza alimwi akuti Saatani uli mukubeleka canguzu munyika ncecileta mapenzi mapati kubantu. Imwaapostolo Paulo wakacipandulula kabotu eeci naakati: “Kusikila sunu zilenge zyoonse zilatongela akumyongwa antoomwe.” (Ba-Roma 8:22) Ino nguni uunga waakazya makani ayo? Mumanyika mubavwubide alimwi amoomo mubali bacete, mapenzi aamumukwasyi, milandu, kutalulama, kuzwangana akati kabantu, kutakkala kabotu, kukatazya kujana mali, kuzwangana kwamisyobo amikowa, ikudyaaminina, malwaazi azimbi zinji nzezipa kuti bantu kabataliibi mumizeezo.

Nkomukonzya Kujana Kuliiba Kwamumizeezo

Ciindi ba Antônio a Marcos a Gerson a Vania alimwi a Marcelo nobakaiya Jwi lya Leza Ibbaibbele, bakaiya zintu zyakacinca buumi bwabo. Icimwi ncibakaiya ncakuti bumwi buzuba bukkale bwamunyika eeyi buyoocinca. Bulangizi oobu bwakuti zintu zyoonse ziyooba kabotu kumbele tabuli bwakuzumbauzya buyo pe. Mbwamasimpe ncobeni alimwi bulisinizide kuti Leza ulijisi makanze kubantu alimwi noliba lino inga twagwasigwaa makanze aaya ikuti naa twacita kuyanda kwakwe. Bakazibelesya nzibakaiya kuzwa mu Bbaibbele mubuumi bwabo eelyo zintu zyakabeendela kabotu. Bakajana lukkomano alimwi aluumuno lunji kwiinda mbuli mbubakali kuyeeyela.

Antônio tacili sikutongooka naa sikulwanina zyeelelo mumulimo. Ulizi kuti kucinca kuboola kwiinda munzila eeyo nkusyoonto alimwi nkwakaindi buyo kasyoonto. Ooyu iwakali musololi wamulimo wakaiya zya Bwami bwa Leza. Oobu mbo Bwami tuulunzuma twabantu mbotupailila notwiindulula Mupailo wa Mwami (naa wa Taateesu) nobaambila Leza kuti: “Abuze Bwami bwako.” (Matayo 6:10a) Antônio wakaiya kuti Bwami bwa Leza nimfwulumende ini-ini yakujulu yalo iyooleta luumuno lwini-lwini kubantu.

Marcos wakaiya kubelesya lulayo lwa Bbaibbele lwabusongo mulukwatano. Akaambo kaceeci, ooyu iwakali simapolitikisi sunu bakapilukilana amukaintu wakwe kakkomene. Awalo uli mukulangila ciindi eeco cili afwaafwi inyika yaakubota, Bwami bwa Leza bwaakunjila mubusena bwabweende bwanyika ino izwide bulyato alweeno. Ulaamvwisya kabotu majwi aali mu Mupailo wa Mwami aamba kuti: “Alucitwe luyando lwako, ansi ano mbubonya mbuli kujulu.” (Matayo 6:10b) Ikuyanda kwa Leza kwaakucitwa aansi ano, bantu bayoopona buumi bubotu kapati mbobatanaponede.

Ino mbuti walo Gerson? Tacili sikwiingaila naa mubbi pe. Ibuumi bwamwana ooyu wakali kwiide kwiingaila mumigwagwa bulaampindu nkaambo uli mukubelesya nguzu zyakwe kugwasya bamwi kujana kuliiba kwamumizeezo. Mbubwenya zyakuluula ezi mbozitondezya, ikwiiya Ibbaibbele akucita ncolyaamba kulakonzya kucinca buumi bwamuntu kuti bubote.

Kuliiba Kwamumizeezo Munyika Izwide Mapenzi

Imuntu uuzizilwe kapati mukuzuzikizya kuyanda kwa Leza ngu Jesu Kristo alimwi ibantu nobaiya Ibbaibbele a Bakamboni ba Jehova, nzinji nzyobaiya kujatikizya nguwe. Imasiku, ibuzuba obo mbwaakazyalwa, ibaangelo bakaimba kutembaula Leza kuti: “Akube bulemu kuli-Leza kujulu lyamajulu, aalo ansi akube luumuno kubantu mbakondwa.” (Luka 2:14) Iciindi Jesu naakakomena, wakabikkila maanu kukulanganya maumi aabantu. Wakazyiba mbobakali kulimvwa bantu alimwi wakeetezyegwa abaabo bakali kupenga abakali kuciswa. Alimwi kweelanaa majwi abaangelo, wakaleta ncobeni kuliiba kwamumizeezo kubantu babombe myoyo. Kumamanino aamulimo wakwe, basikwiiya bakwe wakabaambila kuti: “Ndamusiila luumuno, ndamupa luumuno lwangu, nsimupi mbuli mbwiipa nyika. Myoyo yanu itapengi nokuba kuyoowa.”—Johane 14:27.

Jesu tanaakali buyo muntu ulaalubomba, pele wakali kwiindaawo. Wakalikozyanisya kumweembezi alimwi wakakozyanisya basikumutobela ibabombe myoyo kumbelele ciindi naakaamba kuti: “Mebo ndazida kuti babe abuumi, akuti buvule. Ndime sikweembela mubotu, sikweembela mubotu ulatulila mbelele buumi bwakwe.” (Johane 10:10, 11) Ee, kuli kwiindana kapati abasololi bamazubaano balo basaanguna kuligwasya lwabo beni, pele walo Jesu wakaaba buumi bwakwe akaambo kambelele zyakwe.

Ino inga twagwasigwa buti aceeco Jesu ncaakacita? Ibantu banji balaazyi majwi aakuti: “Obuya Leza mbwaakayandisya nyika, wakapa Mwanaakwe simuzyalwa alike, kuti umwi umwi uumusyoma atafwidilili, pele abe abuumi ubutamani.” (Johane 3:16) Ikusyoma muli Jesu, cakusaanguna kuyandika kumuzyiba Jesu alimwi a Usyi, Jehova. Ikuziba Leza alimwi a Jesu Kristo kulakonzya kupa kuti tubaa cilongwe cibotu a Jehova Leza calo ciyootugwasya kujana kuliiba kwamumizeezo.

Jesu wakati: “Imbelele zyangu zilamvwa ijwi lyangu, ndilizizi, zilandicilila. Ndazipa buumi ubutamani, tazikoyoofwa limbi, takukwe uuyoozikwempa mujanza lyangu.” (Johane 10:27, 28) Elo nkuumbulizya majwi aaya! Mmasimpe, kuliindide myaka iitandila kuzyuulu zyobile kuzwa ciindi Jesu naakaamba majwi aaya, pele acijisi nguzu mbubwenya mbuli mbwaakajisi kuciindi eeco. Mutalubi kuti Jesu Kristo ucipona alimwi ulabeleka cabusungu, lino ulalela kali Mwami uubikkidwe acuuno mu Bwami bwa Leza bwakujulu. Mbubwenya buyo mbuli ciindi naakali anyika myaaka minji yainda, ucibalanganya asunu babombe myoyo bayandaula kuliiba kwamumizeezo. Kunze lyaboobo, ucili Mweembezi wambelele zyakwe. Ikuti naa twamutobela, uyootugwasya kujana kuliiba kwamumizeezo kujatikizyaa bulangizi bwakuyoobona luumuno koonse-koonse—calo ciyooamba kumanina limwi kwankondo, milandu alimwi akulwana.

Lugwasyo lwini-lwini lulaboola kwiinda mukuziba akusyoma kuti Jehova kwiinda muli Jesu uyootugwasya. Sena mulamuyeeya Vania walo kacili mwana musyoonto wakasyaalilwa mikuli mipati amane wakayeeya kuti Leza wakalimulekelezyede? Mazubaano Vania ulizi kuti Leza kunyika naakamusiya buyo alikke pe. Mboobu mbwaamba: “Ndakaiya kuti Leza mmuntu wini-wini alimwi uujisi bube bulombozyeka. Iluyando lwakwe ndolwakapa kuti atume mwanaakwe anyika kutegwa azikutupe buumi. Cilayandika kapati kuziba kaambo aaka.”

Marcelo waamba kuti cilongwe cakwe a Leza ncamasimpe. Ooyu uwakali kuyandisya kwiinka kumapobwe waamba kuti: “Ibakubusi kanjikanji tabazi ncobeelede kucita, aboobo eci cipa kuti balinyonyoone lwabo beni. Bamwi balajatikizigwa mukubelesya misamu ikola, mbubwena mbuli mbundakali kucita. Ndilombozya kuti ibambi banji balongezyegwe mbubwenya mbundakacitikilwa mebo kwiinda mukwiiya kasimpe ka Leza alimwi a Mwanaakwe.”

Ikwiinda mukwiiya Bbaibbele kabotu-kabotu, Vania alimwi a Marcelo bakabaa lusyomo luyumu muli Leza akusyoma mukulisungula kwakwe kuti ulakonzya kubagwasya kumanizya mapenzi aabo. Ikuti naa twacita mbubakacita—ikwiiya Bbaibbele akutobela ncolyaamba—tuyoojana kuliiba kwamumizeezo mbuli mbobakakujana balo. Mpoonya ikukulwaizya kwamwaapostolo Paulo kuyoobeleka kuli ndiswe nkwakuti: “Mutalibilikili cintu niciba comwe, pele muzintu zyoonse amupangike myoyo yanu kukukomba akukukombelezya cakulumba, kuti inkumbizyo zyanu zizibisigwe kuli-Leza, elyo luumuno lwa-Leza lwiinda miyeeyo yoonse yabantu luyooyaminina myoyo yanu amiyeeyo yanu muli-Kristo Jesu.”—Ba-Filipi 4:6, 7.

Ikujana Luumuno Lwini-Lwini Mazubaano

Jesu Kristo uli mukusololela baabo balaanzala yakasimpe munzila iisololela kubuumi butamani muparadaiso anyika. Mbwayaabubasololela kubukombi busalala bwa Leza, balajana luumuno lukozyenyi aloluya lupanduludwe mu Bbaibbele kuti: “Bantu bangu bayookala mucikalilo caluumuno amumaanda aalusyomo amumasena aacilyokezezyo aakuliiba.” (Isaya 32:18) Ooku nkulabizya buyo luumuno ndobayoobaandulo kumbele. Tubala kuti: “Pele babombemyoyo bayoovuba nyika, bayookondwa muluumuno lunji. Balulami bayookona nyika, bayookala alinjiyo lyoonse.”—Intembauzyo 37:11, 29.

Aboobo, sena tulakonzya kujana kuliiba kwamumizeezo lino? Inzya. Alimwi tulakonzya kuba masimpe kuti ino-ino aawa kumbele, Leza uyoobaleleka bantu bamumvwida aluumuno lwiinda aali loolo ndobazyi. Ino nkaambo nzi ncomutamulombi mumupailo kuti amupe luumuno lwakwe? Ikuti kamujisi penzi limubuzya luumuno, amupaile mbuli bwakapaila Davida kuti: “Buusu bwakumoyo wangu bwakomena; kondigwisya mumapenzi aangu. Bona kupenga kwangu amafwabi aangu, undilekelele zibi zyangu zyoonse.” (Intembauzyo 25:17, 18) Amusyome kuti Leza ulaiswiilila mipailo iili boobo. Ulatambika janza lyakwe akupa luumuno kuli baabo baluyandaula cakusinizya amoyo wabo woonse. Tulasyomezyegwa caluyando kuti: “Jehova uli kufwaafwi kuliboonse bamwiita, boonse bamwiita calusinizyo. Bamuyoowa, ulabacitila mbobayanda; ulaswiilila cililo cabo akubafutula.”—Intembauzyo 145:18, 19.

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 5]

Bantu tabajisi busongo naa luzibo lwakuzyiba zintu zili kumbele kutegwa bakonzye kulyeendelezya balikke kakunyina lugwasyo alimwi lugwasyo lulikke lulaampindu luzwa buyo kuli Leza

Majwi aakwelelezya sikubala aali apeeji 6]

Ikuziba Leza alimwi a Jesu Kristo kulakonzya kutusololela kukubaa cilongwe cibotu a Jehova Leza iciyootugwasya kujana kuliiba kwamumizeezo

[Cifwanikiso icili apeeji 7]

Ikutobela lulayo lwa Bbaibbele kusumpula bukkale bwaluumuno mumukwasyi