Na Ka ena Rawata na Matanitu ni Kalou
Na Ka ena Rawata na Matanitu ni Kalou
“Me yaco mai na nomuni matanitu, me caka na lomamuni e vuravura, me vaka sa caka tiko mai lomalagi.”—MACIU 6:10, VV.
1. Na cava ena vakayacori ni sa yaco mai na Matanitu ni Kalou?
ENA nona a vakavulici iratou na nona imuri o Jisu me ratou masulaka na Matanitu ni Kalou, e sa kila tu ni na qai mai vakaotia vakadua na Matanitu oya na vica na udolu na yabaki ni veiliutaki ni tamata e sega ni vakalou. Ena loma taucoko ni gauna oqori ni nodra veiliutaki na tamata e sega ni yaco kece e vuravura na loma ni Kalou. (Same 147:19, 20) Ia ni sa tauyavu oti na Matanitu mai lomalagi, ena qai vakayacori kece ena veivanua na loma ni Kalou. Sa roro mai na gauna me na vakayacori kina na veisau vakatubuqoroqoro mai na matanitu vakatamata ina Matanitu vakalomalagi ni Kalou.
2. Eda na kila vakacava ni sa mai veisautaka na veiliutaki vakatamata na veiliutaki ni Matanitu ni Kalou?
2 E kaya o Jisu nida na kila na gauna ni veisau oqo “ni na qai levu sara [kina] na rarawa, ka sega ni vakakina eliu mai nai vakatekivu kei vuravura ka yacova na gauna oqo, ka na sega sara talega emuri.” (Maciu 24:21) E sega ni tukuni ena iVolatabu na dede ni gauna oqo, ia na veika rarawa era na yaco kina ena sega ni vakatauvatani rawa kei na dua tale e sa bau yaco e vuravura. Ena itekitekivu ni gauna ni rarawa levu oqo, ena yaco e dua na ka era na sokonu kina e dua na iwase levu kei vuravura: na vakarusai ni lotu lasu. Era na sega ni kurabui kina na iVakadinadina i Jiova, nira sa namaka makawa tiko mai na kena yaco. (Vakatakila 17:1, 15-17; 18:1-24) Ena qai mai cava na veivakararawataki levu ni sa cabolo na Amaketoni, donuya na gauna ena vurumemeataka kina na Matanitu ni Kalou na ituvaki kece i Setani.—Taniela 2:44; Vakatakila 16:14, 16.
3. E tukuna vakacava o Jeremaia na kedra itinitini na tamata talaidredre?
3 Na cava na kena ibalebale oqo vei ira na tamata “era bese ni kila na Kalou kei ira era sega ni vakabauta nai Tukutuku Vinaka” ni Matanitu vakalomalagi ena ruku ni veiliutaki i Karisito? (2 Cesalonaika 1:6-9, VV) E kaya na parofisai vakaivolatabu: “Raica, na ca ena lako voli yani mai na matanitu ki na matanitu, ia na cava levu ena vakatuburi mai nai yalayala kei vuravura. Ia na vuetaki kei Jiova era na davo tu yani e na siga ko ya mai nai yalayala kei vuravura e dua ki nai yalayala kei vuravura kadua: era na sega ni tagicaki, se kau vata mai, se buluti; era na vaka na de-ni-manumanu e na dela ni vanua.”—Jeremaia 25:32, 33.
Ena Oti na iTovo Ca
4. Na cava e dodonu vinaka kina vei Jiova me muduka na ituvaki ca oqo?
4 Sa oti oqo e vica vata na udolu na yabaki na nona vosota tu mai o Jiova na itovo ca, e sa gauna balavu sara me rawa nira vakila na tamata vinaka na leqa levu e tu ena veiliutaki ni tamata. Me kena ivakaraitaki, e kaya e dua na ivola ni vakadidike, ena ika20 mada ga ni senitiuri, era mate e le 150 na milioni ena ivalu, na vuaviri, kei na vakacaca vakavanua. E laurai votu na itovo vakadomobula ni tamata ena ika2 ni Valu Levu nira vakamatei kina e le 50 na milioni, e vuqa vei ira era mate vakararawa ena keba ni veivakararawataki nodra na Nazi. Me vaka ga e sa tukuna rawa tu mai na iVolatabu, ni na yaco ena noda gauna ‘mera na tubu cake mera ca sara o ira na tamata ca kei ira na dauveitemaki.’ (2 Timoci 3:1-5, 13) Sa qai takalevu ga nikua na itovo vakasisila, na basulawa, na itovo voravora, na veidabui, kei na beci ni ivakavuvuli vakalou. E dodonu vinaka kina vei Jiova me muduka na ituvaki ca oqo.
5, 6. Vakamacalataka mada na itovo torosobu era a vakayacori e Kenani makawa.
5 E tautauvata na ituvaki eda sotava tu oqo kei na kena e sotavi e Kenani rauta na 3,500 na yabaki sa oti. E kaya na iVolatabu: “Ra sa kitaka ki na nodra kalou na ka kecega sa vakasisilataka ko Jiova, ka sa cata ko koya; ia na luvedra tagane kei na luvedra yalewa era sa vakama e na bukawaqa ki na nodra kalou.” (Vakarua 12:31) E vakaraitaka vakadodonu o Jiova ina matanitu o Isireli: “E na vuku ga ni nodra sega ni dodonu na veimatanitu oqori sa vakasevi ira kina e matamuni ko Jiova na nomuni Kalou.” (Vakarua 9:5) E kaya na dauvolaitukutuku vakaivolatabu o Henry H. Halley: “Na sokalou vei Peali, vei Asetoreci, vaka kina vei ira na veikalou tale e so e Kenani e okati kina na ivalavala dukadukali; na kena valenisoro e dau vakayacori kina na ivakarau tawakilikili.”
6 E vakamacalataka o Halley ni sa torosobu dina sara ga na nodra ivalavala ca, ni dua vei ira na vanua ni vakekeli “era kunea kina [na dauvakekeli] e vica vata na saqa era tawa tu kina na suidra na gonelalai era vakacabori vei Peali.” E vakuria: “E laurai ni vanua kece oya e nodra ibulubulu na gone sucu vou . . . Na nodra sokalou na kai Kenani e okati kina na ivalavala dukadukali, e wili me nodra itovo ni sokalou ena matadra na nodra kalou; era qai labati ira na luvedra ulumatua mera vakacabori vei ira na veikalou oqori. E vaka me sa yaco na vanua taucoko o Kenani me o Sotoma kei Komora. . . . E dodonu beka mera bula tiko na tamata e dukaveluvelu vaka oya na nodra itovo ra qai dau veivakamatei tale ga? . . . Era taroga na dauvakekeli era kelia na irusarusa ni veikoro lelevu e Kenani se cava e sega ni vakarusai ira totolo kina na Kalou.”
Taukena na Vanua
7, 8. Ena vakasavasavataka vakacava na vuravura oqo na Kalou?
7 Me vaka ga na nona a vakasavasavataki Kenani na Kalou, sa na vakarau vakasavasavataki vuravura tale ga ena qai solia vei ira era cakava tiko na lomana. “Ni ra na tiko ga e na vanua na yalododonu, ka ra na tiko dei kina na yalodina. Ia ko ira na tamata ca era na muduki tani e vuravura, kei ira na dautalaidredre era na cavu laivi maikina.” (Vosa Vakaibalebale 2:21, 22) E kaya tale ga na daunisame: “Malua mada vakalailai, ena qai takali na tamata ca . . . ia ko ira na yalomalumalumu era na taukena na vanua; ka na daumarau tiko e na veivakacegui vakaidina.” (Same 37:10, 11) Ena vakatikitikitaki tale ga o Setani, “me kakua ni temaki ira tale na veivanua ko koya, ka me oti mada na yabaki e dua na udolu.” (Vakatakila 20:1-3) Io, “ko vuravura sa lako tani yani, kei na kena gagadre talega; ia ko koya sa cakava na ka sa vinakata na Kalou, sa tu ga ka sega ni mudu.”—1 Joni 2:17.
8 E kaya o Jisu, ena nona umana vata na nodra inuinui cecekia o ira na via bula tawamudu e vuravura: “Era marau o ira sa yalomalua, ni na soli me nodra na vuravura.” (Maciu 5:5, NW) E kena irairai ni cavuta lesu tiko na Same 37:29, ni tukuni taumada tu kina: “Era na taukena na vanua ko ira na yalododonu, ka tiko kina ka sega ni mudu.” Sa kila tu o Jisu ni inaki i Jiova mera tawana na vuravura parataisi o ira na yalododonu mera na bula tawamudu kina. E kaya o Jiova: “Koi au ka’u a buli vuravura, kei na tamata, kei na manumanu e dela ni vanua, e na noqu kaukauwa levu . . . , ka sa solia vei ira ka’u vaka e dodonu kina.”—Jeremaia 27:5.
Na Vuravura Vou Totoka
9. Na ituvaki cava e vuravura ena kauta mai na Matanitu ni Kalou?
9 Ni sa oti na Amaketoni, ena qai tauyavutaka na Matanitu ni Kalou na “vuravura vou” totoka “era na vakaitikotiko kina na i valavala dodonu.” (2 Pita 3:13, VV) Sa na dua na veivakacegui vakaitamera vei ira na bulata yani na Amaketoni nira sa na galala mai na ituvaki ca dauveivakatotogani eda donuya tu oqo! Sa wacava na nodra marau nira sa na tadolova yani na vuravura vou ni yalododonu ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu vakalomalagi, ni salavata mai kei na veivakalougatataki levu dina kei na nodra vakanamata ina bula tawamudu!—Vakatakila 7:9-17.
10. Na veika ca cava soti e sa na oti ni sa na lewa na Matanitu?
10 Sa ra sega ni lomaleqataka tale na tamata na ivalu, na basulawa, na viakana, se na manumanu rerevaki sara mada ga. “Ia ka’u na ia vata kei ira [na noqu tamata] e dua na veiyalayalati ni veivinakati, ka vakaotia tani na manumanu ca e na vanua . . . Na kau talega ni vanua ena vuataka na vuana, ia ko vuravura ena vuataka na kena vuata, ka ra na tiko vinaka e na nodra vanua.” “Ka ra na tukitukia na nodrai seleiwau mei bati ni siviyara, kei na nodra moto mei sele ni samaki: ena sega ni lavei seleiwau e dua na matanitu ki na matanitu tani, a ra na sega tale ni vulica nai valu. A ra na dui tiko ga na tamata yadua e na ruku ni nona vaini, kei na ruku ni nona lolo; ka sega e dua me na vakarerei ira.”—Isikeli 34:25-28; Maika 4:3, 4.
11. Na cava eda nuidei kina ni na qai oti vakadua na leqa vakayago?
11 Sa na oti vakadua na tauvimate, na rarawa, vaka sara mada ga kina na mate. “Ia na lewe ni koro ena sega ni kaya, Ka’u sa tauvi mate: o ira na tamata era sa tiko kina ena sa na bokoci na nodrai valavala ca.” (Aisea 33:24) “Na Kalou ena tavoya tani kecega na wai-ni-mata mai na matadra; ia ena sega tale na ciba, se na rarawa, se na tagi, ka na sega tale na vutugu: ni sa takali tani na ka makawa. . . . Raica, au sa vakavouya na ka kecega.” (Vakatakila 21:4, 5) Ena nona bula e vuravura, a vakaraitaka o Jisu na nona rawa ni vakayacora na veika oqori mai na kaukaua e solia vua na Kalou. Ena kaukaua ni yalo tabu, a lakova yani na vanua o Jisu e vakavuna mera lako tale na lokiloki kei na nona vakabulai ira na tauvimate.—Maciu 15:30, 31.
12. Na cava na inuinui me baleti ira na mate?
12 E levu tale na ka a vakayacora o Jisu. A vakaturi ira na mate. Era raica vakacava oqo o ira na tamata yalomalua? Ni sa vakatura e dua na goneyalewa yabaki 12, rau ‘a kurabui vakalevu sara’ na nona itubutubu. (Marika 5:42) Oqo e dua tale na ivakaraitaki ni ka ena cakava o Jisu ena vuravura raraba ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu, nira “na tu cake tale ko ira na mate, ko ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu.” (Cakacaka 24:15) Raitayaloyalotaka mada na marau e sega ni vakamacalataki rawa nira sa na vakaturi mai vakailawalawa na mate mera veisotari tale kei ira na wekadra! E sega ni vakataratutu ni na vakayacori e dua na veivakavulici levu ena ruku ni veiliutaki ni Matanitu me na “roboti ko vuravura e na veikilai kei Jiova, me vaka sa ubia na wasa titobu na wai.”—Aisea 11:9.
Vakadeitaki na Dodonu ni Veiliutaki i Jiova
13. Ena vakavotui vakacava na dodonu ni veiliutaki vakalou?
13 Ni sa na cava na duanaudolu na yabaki ni veiliutaki ni Matanitu, sa na vakalesui tale mai vua na kawatamata na bula uasivi ni vakasama kei na yago. Sa na parataisi kina na vuravura taucoko me vaka na were o Iteni. E sa na rawati kina na veisaututaki, na bula marau, na bula vakacegu kei na veilomani dina vakamatatamata. Ena sega ni vakatauvatani rawa kei na dua na ituvaki ni bula e liu ni se bera ni veiliutaki na Matanitu. Ena kune ena gauna oya e dua na duidui levu ni rau na qai vakatauvatani na veiliutaki ca ni vica na udolu na yabaki sa oti kei na veiliutaki totoka ni Matanitu vakalomalagi ni Kalou ni duanaudolu na yabaki! Ena vakadinadinataki na vinaka ni veiliutaki ni Kalou ena vuku ni nona Matanitu ena veibasogana kece. Sa na qai vakadeitaki kina ni turaga sau na Kalou, ni sa dodonu ga me nona na veiliutaki.
14. Na cava ena yaco vei ira na dauveitusaqati ni sa cava na duanaudolu na yabaki?
14 Ni sa cava na duanaudolu na yabaki, ena qai vakatara o Jiova ina kawatamata sa na uasivi tu na nodra bula ena gauna oya mera digitaka se o cei era via qarava. E tukuni ena iVolatabu ni na “qai sereki tale ko Setani mai na vale-ni-veivesu sa tiko kina.” Ena tovolea o koya me temaki ira tale na tamata, ia e so vei ira era na sega ni via vakarorogo vua na Kalou. Me na tarova ‘na kena tubu vakarua na ka rarawa,’ sa na vakarusai Setani kina vakadua o Jiova, vakakina o ira na nona timoni, kei ira era na tusaqata na dodonu ni veiliutaki i Jiova. Ena sega ni rawa vua e dua me na kudruvaka na nodra sa na vakarusai vakadua ena gauna oya ni a sega ni soli na gauna ni veivutuni se me na beitaka ni vu mai na ivalavala ca na nodra vukitani. E sega, nira sa na tamata uasivi tu me vakataki rau o Atama kei Ivi, ni rau a digia sara ga me rau coqa na veiliutaki dodonu i Jiova.—Vakatakila 20:7-10; Neumi 1:9.
15. Ena vakacava na nodra veiwekani na tamata yalodina vata kei Jiova?
15 Ena dua tale na yasana, e kena irairai ni na iwase levu ga ni kawatamata era na digia mera tutaka na dodonu ni veiliutaki i Jiova. Nira sa na vakarusai vakadua o ira kece era veitusaqati, sa ra na qai tu ena mata i Jiova na tamata yalododonu, era sega ni temaki rawa ena iotioti ni vakatovolei ni nodra yalodina. O ira na yalodina oqo era na wili mera luvetagane era luveyalewa tale ga i Jiova. Era sa na qai rawata kina na mataqali veiwekani vata a tu kina o Atama kei Ivi ni se bera ni rau vukitani mai vua na Kalou. Sa na qai vakayacori kina na Roma 8:21: “Ni na sereki talega ko vuravura [na kawatamata] mai na kena vakabobulataki ki na rusa, ka me lalaga tu ka vakaiukuukutaki vata kei ira na luve ni Kalou.” Sa tukuna rawa tu mai na parofita o Aisea: “Ena vakaotia sara na mate ko koya [na Kalou]; ia na Turaga ko Jiova ena tavoya na wai ni mata mai na matadra na tamata kecega.”—Aisea 25:8.
Na iNuinui ni Bula Tawamudu
16. Na cava e kilikili kina meda vakanamata ina icocovi ni bula tawamudu?
16 E dua na ituvaki totoka sa waraki ira tu na tamata yalodina, nira sa kila tu ni na vuabale na nona na vakalougatataki ira vakayalo kei na veika vakayago na Kalou! E dina kina na ka e kaya na daunisame: “O ni sa dedeka na ligamuni, ka vakamamautaka na ka bula kecega e na ka [e kilikili] era gadreva.” (Same 145:16) E uqeti ira na vakanuinui ena bula e vuravura o Jiova mera taukena na inuinui ni bula ena Parataisi me tiki tiko ni nodra vakabauti koya. Dina ga ni bibi cake na ile ni dodonu na veiliutaki i Jiova, e sega ga ni laivi ira kina na tamata o Jiova mera qaravi koya me qai sega tu na nodra icocovi. E kunei ena iVolatabu, ni sega ni rau tawasei rawa na yalodina vua na Kalou kei na inuinui ni bula tawamudu, ni rau tiki ruarua ni nona vakabauta na Kalou na lotu Vakarisito. “O koya sa torova na Kalou e dodonu me vakabauta ni sa bula ko koya, ni sa saumi ira talega era sa dauvakasaqarai koya.”—Iperiu 11:6.
17. E vakaraitaka vakacava o Jisu ni kilikili meda tudei tiko ga ena noda inuinui?
17 E kaya o Jisu: “Sai koya oqo na bula tawa mudu, me ra kilai kemuni na Kalou dina duaduaga, kei Jisu Karisito ko koya ko ni a tala mai.” (Joni 17:3) E buki rau vata e ke na nona kilai na Kalou kei na nona inaki, vaka kina na icocovi ena rawati kina. Me kena ivakaraitaki, ena nona vakamamasu e dua na tamata ivalavala ca me nanumi koya o Jisu ena gauna sa na tiko kina ena nona Matanitu, e qai kaya o Jisu: “E daru na tiko vata mai Parataisi.” (Luke 23:43, VV) A sega ni tukuna vua na tamata oya me vakabauta veitalia ga ke vakaicocovitaki se sega. E kila o koya ni inaki i Jiova mera nuitaka tiko na nona dauveiqaravi na bula tawamudu ena vuravura parataisi me vukea na nodra tudei tiko ga ena gauna era na sotava kina na veivakatovolei e so ena vuravura oqo. Ena vukei ira vakalevu na lotu Vakarisito mera yalovosovoso tiko ga nira vakanuinui tiko ina icocovi.
Na Dede ni Veiliutaki ni Matanitu
18, 19. Na cava ena yaco vua na Tui vaka kina ina Matanitu ni sa cava na Veiliutaki ni Duanaudolu na yabaki?
18 Na Matanitu era veiqaravi kina ena itavi vakabete kei na itavi vakatui o Jisu Karisito kei ira na le 144,000 ena vakayagataka o Jiova me veivinakati kina kei koya me vakasukai tale ga ina bula uasivi o vuravura kei ira na lewena. Ia, ni sa cava na duanaudolu na yabaki sa na qai vakaevei na Matanitu oya kei na kena tui? “Sa na qai yaco mai na i otioti ni a sa solia na matanitu ki vua na Kalou na Tamana ka sa vakawabokotaki ira oti na daulewa kece ga, na veiliutaki kece ga kei na kaukauwa. Ni sa na lewa tiko ga ko Karisito me yacova ni sa vakamalumalumutaki ira kece ga na nona meca na Kalou e na ruku ni yavana.”—1 Korinica 15:24, 25, VV.
19 Ni sa vakalesuya oti na Karisito na Matanitu vua na Kalou, na cava ga na ibalebale ni veitiki ni iVolatabu era kaya ni na tawamudu na kena veiliutaki? Ni na tawamudu na kena veivakalougatataki. Ena vakalagilagi me tawamudu na Karisito ena vuku ni nona itavi ena kena vakataudeitaki na dodonu ni veiliutaki i Jiova. Ia, me vaka ni sa na muduki vakadua na ivalavala ca kei na mate, vaka kina na nodra sa voli lesu na kawatamata, sa na vakacavari kina na nona itavi ni dua o koya na iVakabula. Sa na sega tale ni gadrevi me tiko e dua na matanitu ena kedrau maliwa o Jiova kei ira na kawatamata talairawarawa ni sa vakacavari vakavinaka na inaki ni kena Veiliutaki ena Duanaudolu na yabaki. Ena qai yaco “me sa lewa duaduaga na Kalou e na ka kecega.”—1 Korinica 15:28.
20. Eda na kila rawa vakacava na nodra ilesilesi ena gauna mai muri na Karisito kei ira na le 144,000?
20 Sa na qai cava na itavi i Karisito kei ira na nona ivukevuke ni sa na cava na Veiliutaki ni Duanaudolu na yabaki? E sega ni volai tu ena iVolatabu. Ia, e dua ga na ka eda na lomadei kina, ni na wasea vei ira o Jiova e vuqa tale na ilesilesi dokai me baleta na nona veika buli. Meda tutaka kece mada ga edaidai na dodonu ni veiliutaki i Jiova kei na noda vakanuinui ina bula tawamudu, me rawa nida bula tiko meda na vakadinadinataka se na cava sara mada na loma ni Kalou me baleta na Tui kei ira na nona itokani tui era bete tale ga, vaka kina na nona ibulibuli vakatubuqoroqoro kece!
Tikina me Railesuvi
• Na veisau cava ni veiliutaki e sa roro tiko mai?
• Ena vakatulewataki ira vakacava na ivalavala ca kei ira na yalododonu na Kalou?
• Ena vakacava tu na ituvaki ni vuravura vou?
• Ena qai vakataudeitaki vakacava na dodonu ni veiliutaki i Jiova?
[Taro]
[iYaloyalo ena tabana e 17]
“[Era] na tu cake tale ko ira na mate, ko ira na yalododonu kei ira na sega ni yalododonu”
[iYaloyalo ena tabana e 18]
Era na veiwekani vinaka tale kei Jiova na tamata yalododonu