Ivyo Ufumu wa Ciuta Uzamucita
Ivyo Ufumu wa Ciuta Uzamucita
“Ufumu winu wize. Khumbo linu licitike pano pasi, nga nkucanya.” —MATEYU 6:10.
1. Kasi kwiza kwa Ufumu wa Ciuta kuzamung’anamuraci?
PENEAPO Yesu wakasambizga ŵasambiri ŵake kuromba Ufumu wa Ciuta, iye wakamanya kuti kwiza kwake kuzamumazga muwuso wa ŵantu uwo waŵa ukuwusa kwa virimika vikwi vinandi kwambura kurongozgeka na Ciuta. Mu nyengo yose iyi, khumbo la Ciuta lacitikanga mwakufikapo cara pa caru capasi. (Salmo 147:19, 20) Kweni panyuma pa kukhazikiskika kwa Ufumu kucanya, khumbo la Ciuta licitikenge pa caru cose. Nyengo yakusinta kwa vintu kwakucitiska wofi kufuma ku muwuso wa ŵantu kuya ku muwuso wa Ufumu wakucanya wa Ciuta yikuneng’enera comene.
2. Kasi kusinta kwa kuleka kuwusika na ŵantu na kwamba kuwusika na Ufumu kuzamuyambika na vici?
2 Kusinta uku kuzamufika pacinyina panyengo iyo Yesu wakayithya nyengo ya “suzgo yikuru, nga yaŵako ya nteura cara kufuma ku mtendeko wa caru, na kufikira kuno ku lero, ndipo kuti yiti yiŵengekoso cara.” (Mateyu 24:21) Baibolo likurongosora cara za utali wa nyengo iyi, kweni masuzgo agho ghazamucitika munyengo iyo ghazamuŵa ghanonono comene kuruska masuzgo ghalighose gheneagho ghali kucitikapo. Ku uyambiliro wa suzgo yikuru, cintu cinyake cizamucitika ceneico cizamuŵa cakucitiska wofi comene ku ŵantu ŵanandi pa caru capasi: kuparanyika kwa cisopo cautesi. Ici kuti cizamuŵa cakucitiska wofi ku Ŵakaboni ŵa Yehova cara, cifukwa iwo ŵaŵa ŵakulindirira kwa nyengo yitali za cakucitika ici. (Civumbuzi 17:1, 15-17; 18:1-24) Suzgo yikuru yizamumalira pa Haramagedoni penepapo Ufumu wa Ciuta uzamuteketa kaŵiro kose ka Satana.—Daniel 2:44; Civumbuzi 16:14, 16.
3. Ni mwauli umo Yeremiya wakulongosolera umariro wa ŵantu ŵambura kupulikira?
3 Kasi ici cizamung’anamuraci ku ŵantu “aŵo ŵalive kumanya Ciuta, na aŵo ŵakureka kupulikira ivangeli” la Ufumu wake wakucanya wakuwusika na Kristu? (2 Ŵatesalonika 1:6-9) Ucimi wa Baibolo ukutiphalira kuti: “Wonani, uheni ukufuma ku mtundu kuya ku mtundu, ndipo kavuruvuru mukuru wakuwuka kufumira mpaka za caru! Ndipo ŵakukomeka ŵa Yehova pa zuŵa ilo ŵati ŵaŵepo kufumira ku mpererekezgo kuyakafika ku mpererekezgo ya caru capasi. Kuti ŵati ŵaŵatengerere cara, panji kuwunjikika, panji kusungika; ŵati ŵaŵe ngati urongwe pasi.”—Yeremiya 25:32, 33.
Umariro wa Uheni
4. Ncifukwa wuli Yehova wali na cifukwa ciweme ca kuparanyira kaŵiro kaheni aka?
4 Kwa virimika vikwi vinandi, Yehova Ciuta wazomerezga uheni kucitika kwa utali ukuru mwakuti ŵantu ŵanenesko mtima ŵamanye kuti muwuso wa ŵantu ngwakutondeka. Mwaciyerezgero, mu virimika vya mu handiredi la 20 lekha, ŵantu ŵakujumpa 150 miliyoni ŵakakomeka mu nkondo, mu vivurupi ivyo vikucitika cifukwa ca kusinta kwa ndyari, na viwawa vinyake, mwakuyana na umo ukayowoyera ukaboni unyake. Ukari ukuru wa ŵantu ukarongoreka comene-comene mu nyengo ya Nkondo ya Caru ll peneapo ŵantu ŵakukwana 50 miliyoni ŵakakomeka, ndipo ŵanandi ŵa iwo ŵakafwa mwakupereka citima comene mu misasa yakutombozgerako ŵantu ya Nazi. Nga ndi umo Baibolo likayowoyera, mu nyengo yithu iyi ‘ŵantu ŵaheni na ŵakupusika ŵarutirira kuhenipa.’ (2 Timote 3:1-5, 13) Lero, uzaghali, kuswa-marango, ciwawa, vimbundi na kuleka kurondezga marango gha Ciuta vyathandazgika comene. Ncifukwa ca ivi lekani Yehova wali na cifukwa ciweme ca kuparanyira kaŵiro kaheni aka.
5, 6. Longosorani ukhaliro uheni weneuwo ukacitikanga mu Kenani wakale?
5 Ukhaliro sono ngwakuyana waka na uwo ukacitikanga mu Kenani virimika 3,500 ivyo vyajumpa. Baibolo likuyowoya kuti: “Ukazuzi wose uwo Yehova wakutinka ndiwo ŵaucitira ŵaciuta ŵaŵo, pakuti nanga ndi ŵana ŵaŵo ŵanarumi na ŵanakazi ŵaŵocera ŵaciuta ŵaŵo mu moto.” (Duteronome 12:31) Yehova wakamanyiska mtundu wa Israyeli kuti: “Ncifukwa ca kwananga kwa ŵamitundu aŵa Yehova Ciuta winu wakuŵacimbizgira kufumapo pamaso pinu.” (Duteronome 9:5) Wakulemba mdauko wa Baibolo, Henry H. Halley, wakayowoya kuti: “Kusopa Bala, Ashtarot, na ŵaciuta ŵanyake ŵa Ŵakenani kukacitikanga mwa viphikiro vya ukazuzi; matempele ghawo ghakaŵa vinyina vya maluso ghaheni.”
6 Halley wakarongora umo uheni ŵawo ukaŵira, cifukwa ghanyake gha malo gha nga ndi gha, nkwanta zakusanda vintu vyamwaka vyakufukura pasi “zikasanga vimpani vinandi mwenemumo mukaŵa viwanga vya ŵana ŵeneawo ŵakaperekekanga sembe kwa Bala.” Iye wakati: “Malo ghose agho ghakaŵa mararo gha ŵabonda. . . . Ŵakenani ŵakasopanga mwakucita uzaghali, kucita viphikiro vya cisopo, pamaso pa ŵaciuta ŵawo; ndipo panyuma pake, ŵakakomanga ŵana ŵawo ŵakudanga kubabika, na kupereka sembe ku ŵaciuta ŵeneaŵa. Kukuwoneka kuti caru cose ca Kenani cikazgoka Sodoma na Gomora. . . . Kasi ŵantu ŵa mikhaliro yiheni na ŵankaza ŵa nga ndi aŵa ŵakaŵa na wanangwa wakurutilira kuŵa na umoyo? . . . Nkwanta izo zikufukura vintu vyamwaka vya mu mahami gha vikaya vya Ŵakenani zikuzizwa kuti Ciuta wakaŵaparanya mwaluŵiro cara.”
Kuhara Caru
7, 8. Ni mwauli umo Ciuta wazamutozgera caru ici?
7 Nga ndi umo Ciuta wakatozgera Kenani, iye sono-sono apa wazamutozga caru cose capasi na kucipereka ku awo ŵakucita khumbo lake. “Ŵakunyoroka tiŵakharenge mu caru, na ŵaweme ŵakufikapo tiŵakharenge mumo; kweni ŵaheni ŵadumulikenge mu caru, ndipo ŵajuvyi tiŵazgurikemo.” (Zintharika 2:21, 22) Ndipo wamasalmo wakuyowoya kuti: “Kwakhala kanyengo, ndipo muheni kuti tiwaŵepo cara . . . Ŵakuzika ndiŵo tiŵaharenge caru, tiŵakondwenge na kusakata comene.” (Salmo 37:10, 11) Kweniso Satana nayo wazamufumiskikapo mwakuti ‘wareke kupusikaso mitundu yisuke vimare myaka cikwi.’ (Civumbuzi 20:1-3) Enya, “caru cikuruta na makhumbiro ghake, kweni uyo wakucita khumbo la Ciuta, wakukhalirira muyirayira.”—1 Yohane 2:17.
8 Pakurongosora mwakudumura cilindizga capacanya ca awo ŵakukhumba kukhala na umoyo wamuyirayira pa caru capasi, Yesu wakayowoya kuti: “Mba mwaŵi ŵakuzika: pakuti ndiŵo ŵati ŵaharenge caru.” (Mateyu 5:5) Mwambura kukayika iye wakayowoyanga mazgu agho ghakusangika pa Salmo 37:29, gheneagho ghakaloskerathu kuti: “Ŵakunyoroka ŵamkuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.” Yesu wakamanya kuti likaŵa khumbo la Yehova kuti ŵantu ŵakunyoroka ŵakhale mu paradiso pa caru capasi kwamuyirayira. Yehova wakuyowoya kuti: “Uyo walenga caru capasi ndine, ŵantu na vinyama vya pa caru pano, na nkongono zane zikuru . . . , ndipo nkucipereka kwa uyo wakwenerera pamaso pane.”—Yeremiya 27:5.
Caru Cipya Cakukondweska
9. Ni caru wuli ico Ufumu wa Ciuta uzamuyambiska?
9 Panyuma pa Haramagedoni, Ufumu wa Ciuta uzamuyambiska “caru cipya” mwenemumo ‘muzamuŵa urunji.’ (2 Petros 3:13) Mwee, nako nkupumuzgika kwa awo ŵazamupona pa Haramagedoni pakuwona kaŵiro kaheni aka kakufumiskikapo! Iwo ŵazamusangwa comene kunjira mu caru cipya caurunji cakuwusika na boma la Ufumu wakucanya, mwenemumo ŵazamusangwa na vitumbiko ndiposo umoyo wamuyirayira!—Civumbuzi 7:9-17.
10. Ni vintu viheni vini ivyo vizamusangikaso cara mu muwuso wa Ufumu?
10 Ŵantu ŵazamusuzgikaso cara na nkondo, kuswa-marango, njara, panji vikoko vikari. ‘Nditipangane naŵo [ŵantu ŵane] pangano la cimango na kurekiska vikoko mu caru . . . Ndipo makuni gha mu tengere ghapambike vipasi vyaŵo, na caru capasi vipambiko vyake, ndipo ŵakharenge na kufwasa mu caru caŵo.’ “Ŵati ŵafure malupanga ghaŵo ghaŵe mayembe, na mikondo yaŵo viŵe vimayi vyakuvunira; mtundu wureke kutumpuskira lupanga mtundu unyake, nesi kusambiraso nkondo; kweni tiwakhare muntu yose musi mwa mpeska yake na musi mwa mkuyu wake, kulije yumoza wakuŵawofya.”—Ezekiel 34:25-28; Mika 4:3, 4.
11. Ncifukwa wuli tikwenera kuŵa na cigomezgo kuti matenda ghose ghakuthupi ghazamumara?
11 Urwari, citima, nanga ndi nyifwa vizamuwakoso cara. “Nanga njumoza wa ŵenecaru tiwanene, ‘Ndarwara;’ aŵo ŵakukhala mwenemumo tiŵagowokereke ubendezi waŵo. (Yesaya 33:24) “[Ciuta] wati wafyurenge sozi lose ku maso ghaŵo; ndipo nyifwa kuti yiti yiŵengekoso cara; panji nesi citengero kuti citi ciŵengekoso cara, nesi kulira, panji nesi kuŵinya: cifukwa vyakudanga viri kuruta. . . . ‘Ehena, vintu vyose nkuvizgora vipya.’” (Civumbuzi 21:4, 5) Peneapo wakaŵa pa caru capasi, Yesu wakarongora nkongono zake zakucitira ivi kwizira mu mazaza agho wakapika na Ciuta. Mwakukhozgeka na mzimu utuŵa, Yesu wakendanga mu caru kucizga ŵakulemara na ŵarwari.—Mateyu 15:30, 31.
12. Kasi pali cilindizga wuli pakuyowoya za ŵakufwa?
12 Yesu wakacita vintu vinandi. Wakawuska ŵakufwa. Kasi ni mwauli umo ŵantu ŵakujicefya wakacitira? Peneapo wakawuska msungwana wa virimika 12, ŵapapi ŵake “ŵakazukuma na kuzukuma kukuru.” (Marko 5:42) Ici cikaŵa ciyerezgero cimoza ca ivyo Yesu wazamucita mu Ufumu wake, panyengo iyo, ‘kuzamuŵa ciwuka ca ŵarunji na ŵambura urunji wuwo.’ (Milimo 24:15) Aghanaghanani za cimwemwe cikuru peneapo mzinda ukuru wa ŵantu ŵakufwa uzamuwuskika na kuzakakumanaso na ŵakutemweka ŵawo! Mwambura kukayika kuzamuŵa ncito yikuru yakusambizga mu Ufumu uwo yakurongozgeka makora mwakuti “caru camkuzura na kumumanya Yehova umo maji ghakuzuzgira nyanja.”—Yesaya 11:9.
Muwuso wa Yehova Uzamuthuwuskika
13. Kasi kuzamuwoneka wuli kuti Ciuta ndiyo wakwenera nadi kuwusa?
13 Kuzakafika ku umariro wa virimika cikwi vya muwuso wa Ufumu uwu, mtundu wa ŵantu wuzamuŵa kuti wawezgekaso ku umoyo uweme wakuthupi na maghanoghano. Caru cose cizamuŵa munda wa Eden, paradiso. Mtende, cimwemwe, civikiliro, na ŵantu ŵacitemwa vizamuŵapo. Ici cizamuŵa cintu cakuti cindacitikepo nakale mu mdauko wa ŵantu pambere Ufumu uwu ukaŵa undayambe kuwusa. Mwee, nayo ni mpambano yikuru iyo yizamuwoneka pakati pa virimika vikwi vinandi vya muwuso wamasuzgo wa ŵantu na muwuso ukuru wa Ufumu wakucanya wa Ciuta wa virimika cikwi! Muwuso wa Ciuta kwizira mu Ufumu wake uzamuwonekerathu kuti ngwapacanya comene mu vigaŵa vyose. Pazamuŵa cisimikizgo cakufikapo cakuti Ciuta ndiyo wakwenera kuwusa.
14. Ncici ico cizamucitikira ŵacigaruka wose paumariro wa virimika cikwi?
14 Ku umariro wa virimika cikwi, Yehova wazamuzomerezga ŵantu ŵarunji kujisankira uyo ŵakukhumba kumuteŵetera. Baibolo likurongora kuti ‘Satana wazamusutulika mu vikondo vyake.’ Iye wazamuyezgaso kupuruska ŵantu, ndipo ŵanyake ŵazamusanka kugarukira Ciuta. Kuti watceŵe ‘kuwezgera nduzga kaciŵiri,’ Yehova wazamuparanya Satana, viŵanda vyake, na wose awo ŵakugarukira muwuso wake. Palije uyo wangazakayowoya kuti awo ŵazamuparanyika kwamuyirayira panyengo iyo ŵakapika cara mwaŵi panji kuti kacitiro kawo kaheni ncakufumapo cakuŵa ŵambura ukongorekwa. Cara, iwo ŵazamuŵa nga ndi Adamu na Heva, ŵeneawo ŵakasanka kugarukira mwadala muwuso waurunji wa Yehova.—Civumbuzi 20:7-10; Nahum1:9.
15. Ni ubwezi wuli uwo ŵantu ŵakugomezgeka ŵazamuŵa nawo na Yehova?
15 Kulwande linyake, kukuwoneka kuti wumba ukuru wa ŵantu uzamusanka kukhozgera muwuso wa Yehova. Para ŵacigaruka ŵose ŵaparanyika, ŵarunji ŵazamwimilira pamaso pa Yehova, ŵati ŵapona ciyezgo caumariro cakuyezga kugomezgeka kwawo. Ŵakugomezgeka aŵa ŵazamupokelereka na Yehova kuŵa nga ŵana ŵake ŵanyamata na ŵasungwana. Iwo ŵazamuŵaso na ubwezi wa nga ndi uwo Adamu na Heva ŵakaŵa nawo pambere ŵakaŵa ŵandangarukire Ciuta. Mwanteura, lemba la Ŵaroma 8:21 lizamufiskika: ‘Cilengiwa naco [mtundu wa ŵantu] citi cisutukeko ku wuzga wa kuvunda, camkunjira mu wanangwa wa ucindami wa ŵana ŵa Ciuta.’ Ncimi Yesaya yikayowoyerathu kuti: “[Ciuta] tiwavivye nyifwa pakuyitonda kwa muyirayira, ndipo Yehova Ciuta tiwafyure masozi ku visko vyose.”—Yesaya 25:8.
Cilindizga ca Umoyo Wamuyirayira
16. Ncifukwa wuli ncakwenelera kulindirira njombe ya umoyo wamuyirayira?
16 Mwee, namo ni muntazi mwakukondweska comene umo ŵantu ŵakugomezgeka ŵakulindirira, kumanya kuti Ciuta wazamuŵatumbika na vitumbiko vinandi vyakumzimu na vyakuthupi! Wamasalmo wakaneneska nadi kuti: “Mukujura woko linu na kukhorweska [mwakwenelera] camoyo cose na ulemu.” (Salmo 145:16) Yehova wakuciska awo ŵazamukhala pa caru capasi kuti ŵaŵe na cipulikano mwa iye ca kuzakaŵa na umoyo mu Paradiso. Peneapo nkani ya muwuso wa Yehova njakuzirwa comene, iye kuti wakupempa ŵantu cara kuti ŵamuteŵetere na cilato ca kuleka kuzakapokera njombe. Mu Baibolo mose, kugomezgeka kwa Ciuta na cilindizga ca umoyo wamuyirayira nvyakukolerana comene nga ndi vigaŵa vya cipulikano ca Ŵakristu mwa Ciuta. “Uyo wakusenderera kwa Ciuta wakwenera kupulikana kuti waliko, ndipo kuti [ngwakupereka njombe kwa, NW] ŵeneaŵo ŵakumupenja.”—Ŵahebere 11:6.
17. Kasi ni mwauli umo Yesu wakarongorera kuti nkhwakukhumbikwa kughanaghanira za cilindizga cithu penepapo tikuzizipizga?
17 Yesu wakayowoya kuti: “Uwu mbumoyo wa muyirayira, kuti ŵamumanyani imwe, Ciuta mweneco yeka, na Yesu Kristu, mweneuyo mukamutuma.” (Yohane 17:3) Apa wakasazgapo kumanya Ciuta na vilato vyake na vitumbiko ivyo ivi vikwiziska. Mwaciyerezgero, peneapo muntu wakwananga wakamuromba Yesu kuti wazakamukumbuke mu Ufumu wake, Yesu wakati: ‘Uzamuŵa na ine mu Paradiso.’ (Luka 23:43) Iye wakamuphalira muntu yura kuti ŵawe na cipulikano nangauli wakapokera cara njombe panyengo yeneiyo. Iye wakamanya kuti Yehova wakukhumba kuti ŵateŵeti ŵake ŵawe na cilindizga ca umoyo wamuyirayira mu paradiso pa caru capasi na kuŵasungilira peneapo ŵakukumana na masuzgo mu caru ici. Mwanteura, nkhwakukhumbikwa kwa Mkristu kudodoliska pa njombe panyengo iyo wakuzizipizga.
Muntazi mwa Ufumu Uwu
18, 19. Ncivici ico cizamucitikira Themba na Ufumu panyuma pa Virimika 1000 vya Muwuso?
18 Pakuti Ufumu uwu ukaŵa boma lakukolerera leneilo Yehova wakagwiriskira ncito kusintira caru capasi na ŵantu awo ŵakukhalamo kuti ŵawe ŵakongorekwa na kuŵaphemaniska kwa iye, kasi Themba Yesu Kristu na mathemba 144,000 na ŵasofi ŵazamuŵa na cigaŵa wuli panyuma pa virimika 1,000? “Penepapo kukwiza umariro, para wati wapereke ufumu kwa Ciuta Ŵawiske; para wamarizga ufumu wose na mazaza ghose na nkongono. Cifukwa kukwenerera iyo kuŵusa, wasuke waŵike ŵalwani ŵake ŵose kusi ku marundi ghake.”—1 Ŵakorinte 15:24, 25.
19 Penepapo Kristu wazamupereka Ufumu kwa Ciuta, kasi malemba agho ghakuyowoya kuti Ufumu uzamuŵako kwamuyirayira ghazamuŵa na ng’anamuro wuli? Ivyo Ufumu uzamufiska vizamukhalirira kwamuyirayira. Kristu wazamucindikika kwamuyirayira cifukwa ca ncito iyo wakacita pakurongora ukaboni wakuti Ciuta ndiye wakwenera kuwusa. Kweni cifukwa cakuti kwananga na nyifwa vizamufumirapothu, ndipo ŵantu ŵazamuŵa kuti ŵawomboleka, Yesu wazamukhumbikwiraso cara kuŵa nga ndi Muwomboli. Muwuso wa Virimika 1000 wa Ufumu uwo uzamuŵa kuti wafiska vyose; mwanteura kuzamuŵaso cara boma lakukolerera la pakati pa Yehova na ŵantu ŵakupulikira. Mwanteura, “Ciuta waŵe vyose mwa ku vyose.”—1 Ŵakorinte 15:28.
20. Kasi tingamanya wuli ivyo vili muntazi mwa Kristu na ŵa 144,000?
20 Kasi Kristu na ŵawusi ŵanyake ŵazamuŵa na ncito wuli panyuma pakuti Muwuso wa Virimika 1000 wamara? Baibolo likuyowoyapo kamo cara. Kweni tingaŵa na cisimikizgo kuti Yehova wazamuŵapa ncito zinyake zakusazgikira zakuti ŵacite mu cilengiwa cake cose pakumuteŵetera. Mpanyi waliyose wa ise mazuŵa ghano wakhozgera muwuso wa Yehova kuti tisange umoyo wamuyirayira, mwakuti muntazi, tizakaŵepo na kuwona vintu ivyo Yehova wanozgera Themba na ŵawusi ŵanyake na ŵasofi, pamoza na cilengiwa cake cose cakuzizwiska!
Fundo Zakuweleramo
• Kasi ni masintiro wuli mu muwuso agho ghaneng’enera?
• Ni mwauli umo Ciuta wazamweruzgira ŵaheni na ŵarunji?
• Kasi mu caru cipya muzamuŵa mikhaliro wuli?
• Kasi cisimikizgo cakuti Yehova ndiye wakwenera kuwusa cizamurongoreka wuli?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 15]
‘Kuzamuŵa ciwuka ca ŵarunji na ŵambura urunji wuwo’
[Cithuzithuzi pa peji 16]
Ŵakugomezgeka ŵazamuŵaso na ubwezi uweme na Yehova