Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Nenupete masanka a Yehowa anyi?

Nenupete masanka a Yehowa anyi?

Nenupete masanka a Yehowa anyi?

‘Masanka aa onso nealue kunudi, neanupete, binuatumikila dîyi dia Yehowa, Nzambi wenu.’​—DUTELONOME 28:2.

1. Ntshinyi tshivua ne bua kuleja ne: bena Isalele bavua ne bua kupeta masanka anyi milawu?

 BENA ISALELE bavua batudile mu Mpata ya Moaba pakavuabu ku ndekelu kua luendu luabu lua bidimu 40 mu tshipela. Buloba Bulaya buvua kumpala kuabu. Mpindieu Mose kufundaye mukanda wa Dutelonome, udi uleja masanka ne milawu mulongolongo. Pavua bena Isalele batungunuka ne ‘kutumikila Yehowa,’ masanka avua ne bua ‘kubapeta.’ Yehowa uvua mubanange bualu bavua ‘bantu ba bupianyi buende’ ne uvua musue kuleja bukole buende bua diakalenga diabu. Kadi pavuabu kabayi bamuteleja, milawu ivua ne bua kubakuata.​—Dutelonome 8:10-14; 26:18; 28:2, 15.

2. Miaku ya pa muanda ya mu tshiena-Ebelu idibu bakudimune ne: ‘binuatumikila’ ne ‘neanupete’ mu Dutelonome 28:2 idi yumvuija tshinyi?

2 Muaku wa pa muanda wa tshiena-Ebelu udibu bakudimune ne: ‘binuatumikila’ mu Dutelonome 28:2 udi uleja bualu budi butungunuka ne dienzeka. Bantu ba Yehowa kabena ne bua kumutumikila patupu mu mpukapuka to, kadi badi ne bua kutungunuka ne kumutumikila dîba dionso. Anu pavuabu benze nanku ke pavua masanka a Nzambi ashisha kubapeta. Batu bamba bua muaku wa pa muanda wa tshiena-Ebelu udibu bakudimune ‘neanupete’ bua se: mmuaku wa babilembi, udi nangananga umvuija “kukuata.”

3. Mmunyi mutudi mua kufuana Yoshua, ne bua tshinyi muanda eu udi ne mushinga wa bungi menemene?

3 Yoshua mulombodi wa bena Isalele wakapangadija bua kutumikila Yehowa ne pashishe wakapeta masanka. Wakamba ne: ‘Nusungule unudi basue kukuatshila mudimu. Kadi meme ne ba mu nzubu muanyi netukuatshile Yehowa mudimu.’ Ke bantu kuandamuna ne: “Yehowa atukande bua katumulekedi bua kukuatshila nzambi mikuabo mudimu.” (Yoshua 24:15, 16) Bua ngikadilu mulenga uvua nende Yoshua, uvua munkatshi mua bantu bakese ba mu tshikondo tshiende bakapeta diakalenga dia kubuela mu Buloba Bulaya. Lelu, tukadi ku mushiku wa mbelu wa muaba udi mupite Buloba Bulaya kule ne kule: buloba bukudimuna mparadizu muikala masanka mavule menemene kupita a mu tshikondo tshia Yoshua, masanka onso aa mmindile bantu badi Nzambi wanyisha. Neupete masanka aa anyi? Neuapete biwatungunuka ne kutumikila dîyi dia Yehowa. Bua wewe kumona mua kukolesha dipangadika diebe dia kutumikila dîyi dia Yehowa mushindu’eu, konkonona malu avua menzekele tshisamba tshia Isalele wa kale ne bilejilu bilenga bia bamue bantu.​—Lomo 15:4.

Masanka anyi milawu?

4. Nzambi wakapesha Solomo tshinyi pakandamunaye disambila diende, ne mmunyi mutudi ne bua kuangata masanka a mushindu’eu?

4 Munkatshi mua bidimu bia bungi bia bukokeshi bua Mukalenge Solomo, Yehowa wakapesha bena Isalele masanka a pa buawu. Bavua ne bupole ne bintu bilenga bia bungi. (1 Bakelenge 4:25) Bubanji bua Solomo buakenda lumu bikole, nansha muvuaye kayi mulombe Nzambi biuma. Kadi pavuaye nsongalume ne kayi nansha muanji kumanya malu a bungi, wakalomba Yehowa mutshima wa butumike, Yehowa e kuitaba dilomba diende edi, kumupeshaye meji ne lungenyi. Lungenyi ne meji aa biakambuluisha Solomo bua kulumbuluisha bantu biakane, bua kusunguluja tshidi tshimpe ne tshidi tshibi. Nansha muakamupesha kabidi Nzambi bubanji ne butumbi yeye mutshikale nsonga, Solomo wakangata bubanji bua mu nyuma ne mushinga. (1 Bakelenge 3:9-13) Nansha tuetu bikale ne biuma bia bungi anyi katuyi nabi, tuikalayi anu ne dianyisha bikala Yehowa utuanyisha ne bituikala babanji mu nyuma!

5. Pakabenga bena Isalele ne bena Yuda kutungunuka ne kutumikila Yehowa, ntshinyi tshiakabenzekela?

5 Bena Isalele bakabenga bua kuleja dianyisha bua masanka avua Yehowa mubapeshe. Bu muakalekelabu kutumikila dîyi diende, milawu ivuabu babamanyishe ayi yakabakuata. Nunku baluishi ba bena Isalele ne bena Yuda bakakuata maloba abu ne kuyabu nabu mu bupika. (Dutelonome 28:36; 2 Bakelenge 17:22, 23; 2 Kulondolola 36:17-20) Makenga aa akalongeshaku bantu ba Nzambi ne: bantu badi batungunuka ne kutumikila dîyi dia Yehowa ke badi bapeta masanka ende anyi? Bena Yuda bavua bashale ne muoyo bakapingana mu ditunga diabu mu 537 K.B.B. bakapeta diakalenga dia kuleja ni bavua bapete “mutshima udi ne meji” ne kumonabu mushinga wa kutungunuka ne kutumikila Nzambi.​—Musambu 90:12.

6. (a) Bua tshinyi Yehowa wakatumina bantu bende Hagai ne Zekâya? (b) Ndilongesha kayi ditudi tupeta mu mukenji wakamanyisha Nzambi mukana mua Hagai?

6 Bena Yuda bakapingana mu ditunga diabu bakasa tshioshelu ne kutuadijabu kuibaka ntempelo mu Yelushalema. Kadi pakabangabu kubaluisha bikole bia menemene, lukunukunu luabu luakatuadija kukepa ne mudimu wa dibaka wakimana. (Ezela 3:1-3, 10; 4:1-4, 23, 24) Bakabanga kabidi kuditua muntu ne muntu mu dikeba dia biende biuma. Ke bualu kayi Nzambi wakatuma baprofete aba: Hagai ne Zekâya bua kujulululabu lukunukunu lua bantu bende bua ntendelelu mulelela. Yehowa wakamba mukana mua Hagai ne: ‘Etshi ntshikondo tshia nuenu bine kushikama mu nzubu yenu idi ne mabaya malamike munda muayi, patshidi nzubu [wa ntendelelu] eu ushala munyanguke anyi? Elanganayi meji a bienzedi bienu. Nuakukuna bintu bia bungi, nuakupuola bintu bibalê; nudi nudia, kadi kanuena mua kukuta; ne muntu udi wangata difutu ku mudimu wende udi udiangata bua kuditeka mu tshibombi tshidi tshitubuke.’ (Hagai 1:4-6) Kulekela malu a mu nyuma bua kukeba biuma kakuena kupetesha muntu masanka a Yehowa to.​—Luka 12:15-21.

7. Bua tshinyi Yehowa wakambila bena Yuda ne: ‘Elanganayi meji a bienzedi bienu’?

7 Bu muvua bena Yuda baditue bikole mu malu abu a dituku dionso, bakapua muoyo ne: nansha kuoku bantu bavua babaluisha, Nzambi uvua mua kubapesha masanka bu mudi mvula ne miuvu ya muvulu anu pavuabu batungunuka ne kumutumikila. (Hagai 1:9-11) Nenku mubelu eu uvua mubakanyine bimpe menemene: ‘Elanganayi meji a bienzedi bienu.’ (Hagai 1:7) Mu bulelela, Yehowa uvua usua kubambila ne: ‘Elayibi meji! Monayi mudi midimu yenu ya tshianana ya mu madimi minyangishe nzubu wanyi wa ntendelelu.’ Ndekelu wa bionso mêyi a Yehowa akamba baprofete bende abu akalenga mitshima ya bantu bakaateleja, ke kubangululabu mudimu wa dibaka ntempelo, buobu kuujikija mu 515 K.B.B.

8. Mbualu kayi buvua Yehowa muambile bena Yuda mu matuku a Malaki, ne mbua tshinyi?

8 Pashishe, mu matuku a muprofete Malaki, bena Yuda bakabanga kabidi kutekankana mu nyuma, bapesha ne Nzambi milambu ivuaye kayi wanyisha to. (Malaki 1:6-8) Nenku, Yehowa wakabalomba bua balue ne tshia-dikumi tshia bia pa madimi abu mu nzubu wende ne bua bamutete bua kumona bikalaye kavua mua kubunzuluila biibi bia mu diulu ne kubalokeshila masanka too ne pavuaku kakuyi kabidi muntu ukengela tshintu. (Malaki 3:10) Bena Yuda bavua bapangile meji, bualu bavua baditatshisha bua bintu bivua Nzambi mua kubapesha bungi tshianana bu buobu batungunuke ne kutumikila dîyi diende.​—2 Kulondolola 31:10.

9. Netumone nsombelu wa bantu basatu kayi ba mu Bible?

9 Bible kêna anu utulondela malu a kale a tshisamba etshi to, udi ulonda kabidi malu a bantu ba bungi bakapeta masanka a Nzambi anyi milawu pikalabu bavua batungunuke ne kutumikila dîyi dia Yehowa anyi babenge kuditumikila. Tumonayi malongesha atudi mua kupeta mu malu akafikila bantu basatu aba: Boaza, Nabala ne Hana. Bua muanda eu, udi mua kuanji kubala mukanda wa Luta ne 1 Samuele 1:1–2:21 ne 1 Samuele 25:2-42.

Boaza wakatumikila Nzambi

10. Boaza ne Nabala bavua bafuanangane ku malu kayi?

10 Nansha muvua Boaza ne Nabala kabayi ba mu tshikondo tshimue, bavua bafuanangane ku amue malu. Tshilejilu, bonso babidi bakasombela mu buloba bua Yuda. Bavua babanji bavua ne maloba a bungi, ne bonso babidi bakambuluisha muntu kampanda uvua mu dikenga mu mushindu wa pa buawu. Ke malu onso avuabu bafuanangenaku au.

11. Mmunyi muakaleja Boaza ne: uvua mutungunuke ne kutumikila Yehowa?

11 Boaza uvua ne muoyo mu tshikondo tshia balumbuluishi ba Isalele. Uvua muntu wa kanemu, ne bantu bavua bamuenzela mudimu wa dinowa bavua bamuangata ne mushinga wa bungi. (Luta 2:4) Wakalongolola bua bikale bashila bakengi ne bapele bintu bia buobu kupumbulula mu budimi buende anu muvua Mikenji ya Mose ilomba. (Lewitiki 19:9, 10) Ntshinyi tshiakenza Boaza pakumvuaye lumu lua Luta ne Naomi ne pakamonaye muvua Luta uditatshisha bua kuambuluisha mamuenende ne tshisumi? Wakapesha Luta bunême mu mushindu wa pa buawu ne kuambilaye bena mudimu bende bua bamulekele upumbulula mu budimi buende. Boaza wakaleja ku mêyi ne ku bienzedi biende bilenga ne: uvua muntu wa mu nyuma uvua utumikila Yehowa. Ke bualu kayi Nzambi wakamuanyisha ne kumupeshaye dibenesha.​—Lewitiki 19:18; Luta 2:5-16.

12, 13. (a) Mmunyi muakaleja Boaza kanemu kakole bua mukenji wa Yehowa wa mushindu wa kupikulangana? (b) Mmasanka kayi a Nzambi akapeta Boaza?

12 Tshijadiki tshitambe bunene tshidi tshileja ne: Boaza wakatungunuka ne kuteleja dîyi dia Yehowa tshivua mushindu muimpe wakatumikilaye mukenji wa Nzambi wa uvua wakula bua mushindu wa kupikulangana. Boaza wakenza muende muonso bua bupianyi bua mulela wende Elimeleke, bayende wa Naomi ukavua mufue, bushale mu dîku dia Elimeleke. Bavua balongolole bua mukaji uvua mufuishe bayende bamupiane kudi bayende tshina, bua se: muana wa balume udibu balela atungunuje bumpianyi. (Dutelonome 25:5-10; Lewitiki 25:47-49) Luta wakitaba bua kusedibua pa muaba wa Naomi ukavua mukoseke lulelu. Kunyima kua muntu kampanda uvua bulongo ne Elimeleke mumane kubenga bua kuambuluisha Naomi, Boaza wakasela Luta. Bakangata Obeda muana wa balume wa Boaza ne Luta bu muana wa Naomi menemene, ne uvua ne bukenji bua kupiana bintu bia Elimeleke.​—Luta 2:19, 20; 4:1, 6, 9, 13-16.

13 Boaza wakapeta masanka mavule bualu wakatumikila mukenji wa Nzambi kayi utangila anu majinga ende nkayende to. Muanabu wa balume Obeda wakabapetesha yeye ne Luta diakalenga dia kulua bankambua ba Yezu Kristo. (Luta 2:12; 4:13, 21, 22; Matayo 1:1, 5, 6) Malu mimpe avua Boaza muenzelangane adi atulongesha ne: bantu badi baleja bakuabu dinanga ne batumikila malu adi Nzambi ulomba ke badi bapeta masanka a kudiye.

Nabala kakatumikila Nzambi to

14. Nabala uvua muntu wa mushindu kayi?

14 Nabala kakatumikila Yehowa bu Boaza to. Wakashipa mukenji wa Nzambi wa se: “Sua mukuenu bu mûdi mudisue.” (Lewitiki 19:18) Nabala kavua muntu wa mu nyuma to; “wakadi muena lukinu, wakadi ne bienzedi bibi.” Nansha bena mudimu bende mene bavua bamuangata bu “muntu mulembakana.” Dîna diende dia Nabala divua dimukumbanyine, bualu didi diumvuija ne: “muntu mulembakana” anyi “mubule lungenyi.” (1 Samuele 25:3, 17, 25) Nenku ntshinyi tshiakenza Nabala pavuaye ne mpunga wa kuambuluisha Davidi, muela manyi wa Yehowa?​—1 Samuele 16:13.

15. Ntshinyi tshivua Nabala muenzele Davidi, ne ntshinyi tshidi tshileja ne: Abigayila uvua mushilangane nende mu bualu ebu?

15 Pakasabu tshitudilu tshiabu pabuipi ne muaba uvua bimuna bia Nabala, Davidi ne bantu bende bakabilama bua kababibi kudi bena mutshima to, ne kabakalomba nansha difutu to. Umue wa ku balami ba bimuna bia Nabala wakamba ne: ‘Bobu bakadi bu lumbu kutudi butuku ne munya too matuku onso atuakadi nabu balame mikoko.’ Kadi pakatuma Davidi bantu bua kumulomba biakudia, Nabala “wakabatandisha” ne kubapingajaye bianza bitupu. (1 Samuele 25:2-16) Abigayila mukaji wa Nabala wakangata biakudia ne lukasa kuyaye nabi kudi Davidi. Davidi ukavua pa kushipa Nabala ne bantu bende bua tshiji tshikole tshivuaye natshi. Bualu buakenza Abigayila buakapandisha bantu ba bungi ne wakakanda Davidi bua kubenga kupia tshibawu tshia mashi. Kadi lukuka lua Nabala ne lukinu luende bikavua binekeshe. Kunyima kua matuku matue ku dikumi, “Yehowa wakakuma Nabala, yeye wakafua.”​—1 Samuele 25:18-38.

16. Mmunyi mutudi mua kuidikija Boaza ne kupidia malu a Nabala?

16 Bushuwa, Boaza uvua mushilangane ne Nabala! Nansha mutudi ne bua kulekela lukinu ne muoyo mubi bia Nabala, mbimpe tuidikijayi Boaza uvua wenzelangana malu malenga ne utangila majinga a bakuabu. (Ebelu 13:16) Tudi mua kuenza nenku bituatumikila mubelu wa mupostolo Paulo wa se: “Patudi ne diba, tuenzelayi bonso bimpe, kadi nangananga bana betu bena kuitabuja netu.” (Galatia 6:10, Muanda Mulenga Lelu) Lelu, “mikoko mikuabo” ya Yezu anyi bena Kristo badi ne ditekemena dia kupeta muoyo pa buloba badi ne diakalenga dia kuenzela bela manyi ba Yehowa bimpe, bashadile ba ku bantu 144 000 bikalaye mua kupesha muoyo udi kauyi ufua mu diulu. (Yone 10:16; 1 Kolinto 15:50-53; Buakabuluibua 14:1, 4) Yezu udi wangata malu mimpe aa bu mamuenzela yeye, ne kuenza malu mimpe aa kudi kupetesha masanka mavule a Yehowa.​—Matayo 25:34-40; 1 Yone 3:18.

Ntatu ne mabenesha a Hana

17. Nntatu kayi yakapeta Hana, ne nngikadilu kayi wakalejaye?

17 Hana, mukaji uvua mudifile kudi Nzambi wakapeta pende masanka a Yehowa. Uvua musombele mu tshitupa tshia mikuna ya Efelayima ne bayende muena Lewi Elekana. Bu muvua Mikenji mianyishe ne ileja bimpe mu tshikondo atshi, Elekana uvua ne mukaji mukuabu diende Penina. Hana kavua ulela to, ne bualu ebu buvua tshipendu tshinene bua mukaji muena Isalele yonso. Penina yeye wakalela bana ba bungi. (1 Samuele 1:1-3; 1 Kulondolola 6:16, 33, 34) Kadi pamutu pa kukolesha Hana ku muoyo, Penina uvua wenzela Hana malu avua amubungamija bikole ne amufikisha too ne ku didila muadi ne ku dibenga kumvua nansha muoyo wa kudia. Tshivua tshipite bubi ntshia se: malu aa avua enzeka “ku tshidimu ku tshidimu,” dîba dionso divua dîku edi diya ku nzubu wa Yehowa mu Shilo. (1 Samuele 1:4-8) Mmuoyo mubi kayipu uvua nawu Penina, ne ndutatu kayipu luvua nalu Hana! Kadi, Hana kavuaku muanji kudiula Yehowa peshi kushala kumbelu pavua bayende uya ku Shilo nansha. Ndekelu wa bionso uvua ne bua kupeta masanka mavule a kudi Nzambi.

18. Ntshilejilu kayi tshidi Hana mutushile?

18 Hana mmushile bantu ba Yehowa ba tshikondo tshietu etshi tshilejilu tshilenga, nangananga aba badibu mua kuikala banyingalaje kudi mêyi mabi a bakuabu. Mu malu a mushindu’eu, kuditola pa nkaya ki nkujikija kua tshilumbu nansha. (Nsumuinu 18:1) Hana kakalekela ntatu ivuaye nayi ikepesha dijinga diende dia kuikala muaba uvuabu balongesha Dîyi dia Nzambi ne uvua bantu ba Nzambi badisangisha bua kumutendelela to. Nenku wakashala anu mukole mu nyuma. Bukole bua dianyisha diende dia malu a mu nyuma budi bumuenekela mu disambila diende dilenga didi mu 1 Samuele 2:1-10. *

19. Mmunyi mutudi mua kuleja dianyisha bua malu a mu nyuma?

19 Bu mutudi basadidi ba Yehowa lelu, katuena tumutendelela mu tabernakle to. Kadi nansha nanku, tudi mua kuleja dianyisha bua malu a mu nyuma anu muakenza Hana. Tshilejilu, tudi mua kuleja ne: tudi ne dianyisha dikole bua bubanji bua mu nyuma patudi tubuela pa tshibidilu mu bisangilu, mu mpuilu ne mu mpungilu yetu ya bena Kristo. Tuikalayi tumona bibilu ebi bu bikondo bia tuetu kukankamijangana mu ntendelelu mulelela wa Yehowa, eu udi mutupeshe diakalenga dia ‘kumutendelela mu buimpe ne mu buakane.’​—Luka 1:74, 75; Ebelu 10:24, 25.

20, 21. Mmunyi muvua Nzambi mubeneshe Hana bua muvuaye mumulamate?

20 Yehowa wakamona lulamatu lua Hana ne wakamupesha masanka a bungi. Dimue dituku pavua bena dîku edi mu luendu luvuabu benza tshidimu tshionso batangile ku Shilo, Hana wakasambila Nzambi ne binsonji ku mêsu uditshipa wamba ne: ‘Yehowa, biwatangila kunyingalala kua muntu webe mukaji, biwamvuluka, biwikala kuyi upua muntu webe mukaji muoyo, kadi biwapa muntu webe mukaji muana mulume, meme nemmufile kudi Yehowa matuku ende onso a muoyo wende.’ (1 Samuele 1:9-11) Nzambi wakateleja dilomba dia Hana ne wakamupesha muana wa balume wakinyikaye ne: Samuele. Pakalekelaye mabele, wakaya nende ku Shilo bua yeye kuenza mudimu mu tabernakle.​—1 Samuele 1:20, 24-28.

21 Hana wakaleja ne: uvua munange Nzambi, ne wakakumbaja mutshipu uvuaye muenze bua Samuele. Ne elabi meji bua bunene bua disanka divuabu nadi yeye ne Elekana bua kumona muanabu munanga wenza mudimu mu tabernakle wa Yehowa! Baledi bavule bena Kristo badi ne masanka ne mabenesha a muomumue bua mudi bana babu ba balume ne ba bakaji benza mudimu wa ku dîba ne ku dîba bu mudi wa bumpanda-njila, wa ku Betele anyi midimu mikuabu idi itumbisha Yehowa.

Tungunukayi ne kutumikila Yehowa!

22, 23. (a) Ntshinyi tshitudi mua kuikala bajadike bituikala batungunuke ne kutumikila dîyi dia Yehowa? (b) Ntshinyi tshituamona mu tshiena-bualu tshidi tshilonda?

22 Ntshinyi tshitudi mua kuikala bajadike ne: netutshipete tuetu batungunuke ne kutumikila dîyi dia Yehowa? Netuikale babanji mu nyuma bituananga Nzambi ne muoyo wetu mujima ne bikala nsombelu wetu uleja ne: tudi badilambule kudiye. Nansha tupeta ntatu mikole mu nsombelu wa nunku, mu mishindu yonso Yehowa neatupeshe masanka bungi butuvua katuyi nansha tuelela meji to.​—Musambu 37:4; Ebelu 6:10.

23 Bantu ba Nzambi nebapete masanka mavule mu matuku atshidi alua kumpala eku. Bu mudi bantu ba mu “musumba munene” batumikila Yehowa, yeye neabakube mu “dikenga dinene” ne nebapete masanka a muoyo mu bukua-panu buende bupiabupia. (Buakabuluibua 7:9-14, NW; 2 Petelo 3:13) Mu bukua-panu ebu Yehowa neakumbaje tshishiki majinga makane a bantu bende bonso. (Musambu 145:16) Anu mualeja tshiena-bualu tshidi tshilonda, nansha mpindieu bantu badi batungunuka ne kutumikila dîyi dia Yehowa badi bapeta ‘kupa kulenga kuonso ne dipa dionso diakane bidi bifuma mu diulu.’​—Yakobo 1:17.

[Mêyi adi kuinshi]

^ tshik. 18 Amue mêyi a Hana adi afuanangana ne a Mariya patshivuaye kamama, akambaye matuku makese panyima pa mumane kumvua ne: uvua ne bua kulua mamuende wa Masiya.​—Luka 1:46-55.

Udi muvuluke anyi?

• Muyuki wa Isalele udi utulongesha tshinyi bua mabenesha a Nzambi?

• Nku malu kayi kuvua Boaza ne Nabala bashilangane?

• Mmunyi mutudi mua kuidikija Hana?

• Bua tshinyi tudi ne bua kutungunuka ne kutumikila dîyi dia Yehowa?

[Nkonko ya dilonga]

[Tshimfuanyi mu dibeji 10]

Mukalenge Solomo wakasambila bua kupeta mutshima wa butumike, ne Yehowa wakamupesha meji

[Tshimfuanyi mu dibeji 12]

Boaza uvua unemekangana ne wenzelangana malu malenga

[Tshimfuanyi mu dibeji 15]

Hana wakapeta masanka a bungi bualu uvua mueyemene Yehowa