Ki Nto Mañi Ye Na ni Butokwa Sakata?

Ku ba ni nto ya butokwa sakata ku kona ku tabisa luli. Kono nto yeo i kona ku bañi? Mali a mañata? Mukabo o tula kamba o sa ipumanelwi-pumanelwi fela? Libubo ni ku zibahala? Batu ba bañata b’a nga lika zeo ku ba za butokwa hahulu. Ku ba ni zona ku kona ku pilisa mutu, ku ezisa bupilo ku ba ni mulelo, kamba ku kolwisa butokwi bwa mwa pilu bwa ku bata ku zibahala. Kana lu satalala ku ba ni lika ze cwalo, ka ku sepa kuli li ka peta milelo ya luna ni litakazo za luna za kwapili?

HAÑATA, batu ba bona butokwa bwa sika ka ku ya ka mo si petela ze ba tokwa kamba ku kolwisa litakazo za bona za ka butu. Lu tabela hahulu lika ze lu tahiseza ku ikutwa ku iketa ni ku fa sepo ya nako ya kwapili ya buiketo. Lu tabela lika ze tahisa kapili-pili kimululo, mbombolelwa, kamba libizo. Niteñi, k’u nga sika ku ba sa butokwa ka ku toma fa litakazo za luna ze cinca-cinca ki kutokwa nahanisiso ye tungile ni ku sa bonela-hule. Niti kikuli butokwa luli bwa sika bu tomile fa nto ye lu nga ku ba ye lu tokwa ka ku fitisisa.

Ki nto mañi ye lu tokwa ka ku fitisisa? Ha ku na nto ya butokwa ku fita nto ye, ye tuna ka ku fitisisa—bona bupilo. Bupilo ha bu siyo, ha lu bi teñi. Mulena Salumoni wa Isilaele wa kwaikale n’a ñozi kuli: “Ba ba shwile ha ba na se ba ziba . . . Mwa libita mo u ya, ha ku sa na musebezi, nihaili mulelo, kamba zibo, kamba butali.” (Muekelesia 9:5, 10) Haiba lu shwa, lu na ni ku siya ze lu luwile kaufela. Kacwalo se lu tokwa ka ku fitisisa ki ku fumana nto ye ka sileleza bupilo bwa luna. Ki nto mañi ye ka eza cwalo?

Ki Nto Mañi Ye Ka Sileleza Bupilo Bwa Luna?

Mulena Salumoni n’a ize: ‘Mali ki mukunda.’ (Muekelesia 7:12) Ha lu ba ni mali a likani, lwa kona ku leka lico ni ndu ye nde. Mali a kana a lu konisa ku ikola munyaka wa ku ya kwa libaka za kwahule. A kona ku lu fa ze lu tokwa mwa nako ye lu sa  beleki bakeñisa busupali kamba buanga. Butokwa bwa ku ba ni mali ki bo buñata. Niteñi, mali ha koni ku sileleza bupilo bwa luna. Muapositola Paulusi n’a laezi Timotea kuli: “Laela ba ba luwile bufumu bwa nako ya cwale, kuli ba si ke ba ipona butuna, ba si ke ba sepa bufumu bo bu sa tiyi; kono ba sepe Mulimu.” (1 Timotea 6:17) Mali a mwa lifasi kaufela ha koni ku lu lekela bupilo.

Mu nyakisise ze ne ezahezi ku munna ya bizwa Hitoshi. Ka ku ba ya n’a utezwi mwa lubasi lo lu shebile, Hitoshi n’a lakaza hahulu ku fuma. N’a lumela hahulu kuli mali a na ni m’ata mi mane n’a hupula kuli niheba batu ba konwa ku lekwa ka ona. Kiha ku taha mutu kwa ndu ya Hitoshi mi a mu buza ka za haiba n’a ziba kuli Jesu n’a mu shwezi. Puzo yeo ne i hohile mamelelo ya Hitoshi kakuli n’a ikutwa kuli ha ku na mutu ya n’a ka kona ku shwela mutu ya swana sina yena. Hitoshi a yo fumaneha kwa ngambolo ya Bibele ya nyangela mi n’a makalisizwe ki ku utwa susuezo ye li ‘liito la mina li bone hande.’ Mubuleli n’a talusize kuli liito le li “bona hande” ki le li bonela-hule mi li tomile fa lika za kwa moya. (Luka 11:34) Ku fita ku mbindana ku bata mali, Hitoshi a kalisa ku beya lika za kwa moya mwa sibaka sa pili mwa bupilo bwa hae.

Bufumu hape bu kona ku lu fa matiyelo ni buiketo ka sipimo se siñwi. Ku onyoka ku kona ku lu imulula kwa ku bilaela ka ze lu tokwa ka zazi. Ndu ye nde mwa sibaka se sinde i kana ya lu tahiseza ku ikutwa ku peta se siñwi. Litino ze nde ni mota ye nde-nde li kona ku ezisa kuli ba bañwi ba lu tabele.

Kwa susueza ku ‘tabela se lu fumani ka musebezi wa luna.’ (Muekelesia 3:13) Mi ku ba ni ze ekezehile ku kana kwa konahalisa kuli balatiwa ba luna ‘ba pumule, ba ce, ba nwe, ba itabise.’ Kono, butokwa bwa maluwo bu fela kapili. Ka ku eleza ka za takazo ya ku fuma, Jesu Kreste n’a ize: “Mutu nih’a ka fuma hahulu, bupilo bwa hae ha bu ini ku z’a fumile.” (Luka 12:15-21) Bufumu ha bu koni ku lu fa bupilo, ku si na taba ni buñata kamba butokwa bwa bona.

Ka mutala, Liz n’a nyezwi ku munna ya n’a na ni mali a mañata. U talusa kuli: “Ne lu na ni ndu ye nde ni limota ze peli, mi mali e ne lu na ni ona n’a lu konisa ku ba ni tukuluho ya ku ikola nto ifi kamba ifi ye fiwa ki lifasi . . . Kono, ne ni sa na ni pilaelo ya za mali.” U talusa kuli: “Ne lu sinyehelwa ki ze ñata. Ku bonahala kuli ha u ba ni lika ze ñata, u ikutwa ku sa iketa.”

Hape ba bañata ba nga libubo ni ku zibahala ku ba za butokwa hahulu kakuli kuti li kana za tahisa tompo ni likute. Musebezi o munde mwa lifasi la cwale ki nto ye ba lakaza hahulu batu. Ku ba ni buikoneli bo bu ipitezi kamba bukwala ku kana kwa lu tusa ku zibahala. Ba bañwi ba kana ba lu lumba, ku kuteka mihupulo ya luna, ni ku iyakatwa kuli lu ba late. Zeo kaufela li kona ku tabisa ni ku kolwisa. Kono kwa nalule-lule za fela. Salumoni n’a na ni libubo ni m’ata a kona ku ba ni ona mulena, kono n’a bilaezi kuli: “Ya butali h’a fiti sikuba ka se siñwi . . . linto kamukana li ka be li libezwi.” (Muekelesia 2:16) Libubo ha li tahisezi mutu bupilo.

Mubeti wa lika ya bizwa Celo n’a lemuhile nto ya butokwa ku fita libubo. Kabakala ku ba ni mpo yeo, n’a konile ku kena sikolo se ne si ekelize kwa buikoneli bwa hae. Kapili-pili musebezi wa hae wa lumbiwa ki babihi ba makande ni batatubi ba za bukwala. Buñata bwa lika za n’a beta ne li boniswa mwa mileneñi ye mituna ya mwa Yurope. Celo u li: “Na itumelela kuli za ku beta, ka nako ye ñwi ne li bile zona za butokwa hahulu mwa bupilo bwa ka. Kono ne ni lemuhile kuli, ku tundamena mwa musebezi wa ka ne ku ka swana ni ku sebeleza malena ba babeli. (Mateu 6:24) Ne ni ikolwisize kuli nto ya butokwa ka ku fitisisa ye ne ni kona ku eza ki ku kutaza taba ye nde ya Mubuso wa Mulimu. Kacwalo na eza katulo ya ka butu ya ku tuhela musebezi wa ku ba mubeti wa lika.

 Ki Nto Mañi Ye Na ni Butokwa ka ku Fitisisa?

Bakeñisa kuli ha ku na nto ye na ni mulelo o muñwi kamba butokwa ku si na bupilo, kiñi se lu swanela ku ba ni sona kuli lu zwelepili ku pila? Bupilo kaufela bu simuluha ku Jehova Mulimu. (Samu 36:9) Kaniti, “ka Yena lu na ni bupilo, lwa nyanganya, mi lu ba teñi.” (Likezo 17:28) U fa mpo ya bupilo bo bu sa feli ku bao a lata. (Maroma 6:23) Ki sika mañi se lu swanela ku eza kuli lu fiwe mpo yeo?

Kuli lu fiwe mpo ya bupilo bo bu sa feli, lu tokwa ku eza silikani se si tiile ni Jehova. Kacwalo, sishemo sa hae ki sa butokwa hahulu ku fita nto kamukana ye lu kona ku ba ni yona. Ha lu ba ni sona, lu ba ni tibelelo ya tabo ya luli ili ye sa feli. Kono, sishemo sa Mulimu ha si siyo, lu libelela lifu la ku ya ku ile. Kacwalo luli sa butokwa hahulu ki se si lu tusa ku eza silikani se sinde ni Jehova.

Se Lu Lukela ku Eza

Lu lukela ku ba ni zibo kuli lu kondise lika. Zibo ye nepahezi i fumaneha mwa Linzwi la Jehova, yona Bibele. Ki yona fela ye lu bulelela se lu lukela ku eza kuli lu tabise Mulimu. Kacwalo lu tokwa ku ituta Mañolo ka tokomelo. Buikatazo bo bu tiile bwa ku ituta ka mo lu konela kaufela ka za Jehova Mulimu ni Jesu Kreste bu tahisa ‘zibo ye isa kwa bupilo bo bu sa feli.’ (Joani 17:3) Zibo ye cwalo ki siluwo se si lukelwa ku babalelwa!—Liproverbia 2:1-5.

Zibo ye lu fumana mwa Linzwi la Mulimu i lu konisa k’u nga muhato o tatama—ku ba ni tumelo ku Jesu Kreste. Jehova u laezi kuli batu kaufela ba ba taha ku yena ba lukela ku taha ku yena ka Jesu. (Joani 14:6) Mane, “ku piliswa, ha ku yo ku yo muñwi.” (Likezo 4:12) Ku piliswa kwa luna kwa nalulelule, ha ku itingi fa “silivera ni gauda . . . , kono ki ka mali a Kreste, a butokwa.” (1 Pitrosi 1:18, 19) Lu lukela ku bonisa tumelo ya luna ka ku utwa lituto za Jesu ni ku latelela mutala wa hae. (Maheberu 12:1-3; 1 Pitrosi 2:21) Mi sitabelo sa hae ki sa butokwa luli! Ku sebelisa lituso za sona ki fona fo ku itingile nako ya kwapili ya batu kaufela. Ha si itusiswa ka ku tala ku luna, lu fiwa mpo ya butokwa luli ya bupilo bo bu sa feli.—Joani 3:16.

Jesu n’a ize: “Lata Mulena Mulimu wa hao, ka pilu ya hao kaufela, ni ka moyo wa hao kaufela, ni ka kutwisiso ya hao kaufela.” (Mateu 22:37) Ku lata Jehova kiha lu “mamela litaelo za hae.” (1 Joani 5:3) Litaelo za hae li tokwa kuli lu ikambuse kwa lifasi, lu be ni muzamao o munde, ni ku yemela Mubuso wa hae ka busepahali. Kona mo lu ‘ketela bupilo’ ku fita lifu. (Deuteronoma 30:19) Haiba lu ‘sutelela ku Mulimu, u ka sutelela ku luna.’—Jakobo 4:8.

Sepiso ya sishemo sa Mulimu ki ya butokwa hahulu ku fita maluwo kaufela a mwa lifasi. Ba ba na ni yona ki bona ba ba onyokile ka ku fitisisa mwa lifasi! Kacwalo, haike lu satalale ku fumana liluwo la butokwa sakata—ili tumelezo ya Jehova. Ha lu ezeñi ka mo lu konela kaufela ku mamela temuso ya muapositola Paulusi ye li: “U tundamene mwa ku luka, ni mwa bulapeli, ni tumelo, ni lilato, ni pilu-telele, ni musa. Lwana ndwa ye nde ya tumelo, swala bupilo bo bu sa feli.”—1 Timotea 6:11, 12.

[Maswaniso a fa likepe 21]

Ki sifi se m’u nga ku ba sa butokwa? Kana ki mali, bufumu, libubo, kamba nto ye ñwi?

[Siswaniso se si fa likepe 23]

Lu lukela ku bala Mañolo ka tokomelo