Alu i mataupu o loo iai

Alu i le lisi o mataupu

Savali i ‘le Ala o le Amiotonu’

Savali i ‘le Ala o le Amiotonu’

Savali i ‘le Ala o le Amiotonu’

“FAI atu ia i le ua amiotonu, e manuia o ia,” ua folafola mai e le perofeta o Isaia, “auā o le fua o a latou galuega latou te aai ai.” Na faapea mai foʻi Isaia: “Ua laugatasi le ala o le ua amiotonu.” (Isaia 3:10; 26:7) E manino, pe afai e fia maua ia fua lelei o a tatou galuega, e tatau la ona tatou faia le amiotonu i luma o le Atua.

E faapefea la, ona tatou savavali i le ala o le amiotonu? O ā faamanuiaga e mafai ona tatou faatalitalia i le faia o lenā mea? E faapefea e isi ona maua aogā i lo tatou ola e ōgatusa ma tapulaa amiotonu a le Atua? I le mataupu e 10 o le tusi o le Tusi Paia o Faataoto, ua aumaia ai e le tupu o Isaraelu anamua o Solomona tali mo nei fesili a o ia faaeseeseina le amiotonu ma le amioleaga. O le faia faapea, ua ia faaaogā ai le faaupuga “[ē] amiotonu” faasefulutolu taimi. O le iva o nei faaupuga o loo i le fuaiupu e 15 seʻia oo i le fuaiupu e 32. O le iloiloina la o le Faataoto 10:15-32, o le a faamaonia le faalaeiauina ai. *

Taofimau i Aʻoaʻiga

Na faasino atu Solomona i le tāua o le amiotonu. Ua ia faapea mai: “O le oloa o le mauoa, o lona ʻolo malosi lea; a o le mativa o e matitiva, o lo latou malaia lea. O le galuega a lē amiotonu, e iu lea i le ola; a o mea e maua e le ua amio leaga, e iu lea i le sala.”Faataoto 10:15, 16.

E mafai ona avea le ʻoa ma puipuiga i nisi tulaga faalētonu e tulaʻi mai i le olaga, e pei lava o se aai ua faamalosia, ona aumaia ai se puipuiga mo i latou o loo nonofo ai. E mafai ona oo atu i se tulaga leaga ona o le mativa pe a suia tulaga o mea. (Failauga 7:12) Peitaʻi, na faaataata mai foʻi e le tupu atamai ia lamatiaga e mafai ona aafia ai e lē gata i le mauʻoa ae faapena foʻi ma le mativa. Atonu e manaʻo le tagata mauʻoa e tuu atu lona faatuatua atoatoa i ana ʻoa, i le manatu faapea o ana oloa e “pei o le pa maualuga.” (Faataoto 18:11) Ae e ono faasesēina le vaai a le tagata mativa faapea o lona mativa ua leai ai sona faamoemoe i le lumanaʻi. O lea, ua lē taulau ai i le tagata mauʻoa ma le tagata mativa ona faia se igoa lelei ma le Atua.

I le isi itu, pe tele pe laʻitiiti meafaitino a le tagata amiotonu, o ana gaoioiga amiotonu e taʻitaʻiina atu ai i le ola. E faapefea? E fiafia o ia i mea o loo iā te ia. E na te lē faatagaina lona tulaga tau tupe e faalavelavea ai lona tulaga faamaonia ma le Atua. Pe mauʻoa pe mativa, o ala o le olaga o le tagata amiotonu e aumaia ai iā te ia le fiafia i le taimi nei ma le faamoemoe i le ola e faavavau i le lumanaʻi. (Iopu 42:10-13) O le tagata amioleaga e na te lē mauaina se mea aogā e tusa lava pe na te mauaina oloa. Na i lo le talisapaia o le aogā o le tupe e puipuia ai ma ola e ōgatusa ma le finagalo o le Atua, e na te faaaogāina ana oloa e faaauilumaina ai se olaga agasala.

“Ua i le ala o le ola o lē tausi i mea e aʻoaʻoina,” ua faaauau le tupu o Isaraelu, “a o le ua tuua le aoaiga, ua sese lea.” (Faataoto 10:17) Ua fautua ane se tasi o tagata aʻoga o le Tusi Paia e faapea o lenei fuaiupu e mafai ona malamalama i ai i ni auala se lua. O se tasi o mea e ono mafai ona tupu, o le tagata e gauaʻi atu i aʻoaʻiga ma tuliloaina le amiotonu o loo i le ala o le ola, ae o le tagata ua alu ese mai aʻoaʻiga ua alu ese atu mai i lenā ala. E mafai foʻi ona uiga atu lenā fuaiupu faapea “o lē e utagia aʻoaʻiga ua faaalia le ala i le ola [i isi ona o lana faataʻitaʻiga lelei ua latou maua ai aogā], ae o ai lava e lē amanaʻia faasaʻoga e taʻitaʻiina atu ai isi i le ala sesē.” (Faataoto 10:17, New International Version) Po o fea lava la o nei tulaga, e maʻeu se aogā o lo tatou taofimau i aʻoaʻiga ma ia aua neʻi lafoaʻia faasaʻoga!

Ia Suia le Feitagaʻi i le Alofa

Ona sosoo ai lea ma le tuuina mai e Solomona o le faataoto e lua ona vaega lea o loo iai se uiga talitutusa, o le vaega lona lua o loo faamalosia ai le vaega muamua. Ua ia faapea mai: “O le ua ufiufi le ʻinoʻino, ua ia te ia laugutu pepelo.” Afai e iai i le loto o le tagata le ʻinoʻino mo le isi tagata ma ua nanāina e ala i upu suamalie taufaasee, ua avea o ia ma taufaasesē—ua iā te ia “laugutu pepelo.” Ona o lenā le tulaga ua faaopoopo mai ai le tupu e faapea o “le ua fai tala leaga, o le vale lava ia.” (Faataoto 10:18) Na i lo le nanāina o lo latou ʻinoʻino, ua faia e nisi tagata ni moliaga sesē po o le faasalalau atu foʻi o faamatalaga faifai e faatatau i le isi tagata e latou te ʻinoʻino i ai. E valea lenā mea ona o le lipoti a le tagata taufaaleaga e lē faapea e suia moni ai le tulaga o loo iai lenā tagata. Ae o lē o loo faalogologo iā te ia ma le faautauta o le a oo ina malamalama i le leaga o lea tagata ma o le a itiiti ai lona faaaloalogia o le tagata taufaaleaga. O lea la o le tagata e na te faasalalauina atu se lipoti leaga ua ia faaleagaina ia lava.

O le ala la o le amiotonu o le lē auai atu i le taufaasesē po o le taufaaleaga. Na taʻu atu e le Atua i tagata Isaraelu e faapea: “Aua e te ʻinoʻino i lou uso i lou loto.” (Levitiko 19:17) Ae na fautuaina e Iesu lana ʻaufaalogologo e faapea: “Ia outou alolofa atu [e oo lava] i e ua ita mai ia te outou, ia outou tatalo foi mo e ua faasaua mai ia te outou; ina ia faia outou ma atalii o lo outou Tamā o i le lagi.” (Mataio 5:44, 45, LF ) Maʻeu la le sili atu ona lelei o le faatumuina o o tatou loto i le alofa na i lo o le ita!

‘Ia Taofi i Laugutu’

I le faamamafaina o le manaʻoga o le pulea o le laulaufaiva, ua taʻua ai faapea e le tupu atamai: “O le tele o upu e le oge solitulafono ai; a o le ua taofi ona laugutu, o le tagata poto lea.”Faataoto 10:19.

“Ua faateleina foi upu e le vale.” (Failauga 10:14) O lona gutu e “luai mai ai le valea.” (Faataoto 15:2) E lē faapea ai o tagata tautalatala uma e vālea. Ae pagā le faigofie i se tagata e tautala soo ona avea ma puna mo le faasalalauina o tala taufaaleaga e lamatia ai po o le faia o ni talasalatua! O se talaaga ua faaleagaina, o faalogona tigā, o faiā o loo iai faigatā, e oo lava ina āfaina ai i le tino ona e māfua mai i le tautala i upu valea. “O le tele o upu e le oge solitulafono.” (Faataoto 10:19) E lē gata i lea, e te atuatuvale pe a iai se tagata e iai lava sana tala e fai i mataupu uma lava e talanoaina. O lea seʻi aua neʻi faateleina a tatou upu.

E sili atu i le tau lava ina ʻalofiaina o faamatalaga sesē, o lē e taofi i ona laugutu ua gaoioi o ia ma le faautauta. E mafaufau o ia a o leʻi tautala. I le uunaʻia i le alofa mo tapulaa a Ieova ma le naunau moni e fesoasoani i ona uso a tagata, ua ia mafaufau ai i aafiaga o ana upu i isi. O ana faamatalaga e alofa ma agalelei. E manatunatu o ia i le auala e fai atu ai ana faamatalaga ina ia logolelei ma fesoasoani ai i isi. O ana upu e pei o “moli auro ia i ato ario togitogi faamamanuina”—e atamai ma e faamamaluina i taimi uma lava.—Faataoto 25:11.

“E Fagaina Aʻi le Toatele”

O le laulaufaiva o lē amiotonu, o le ario e sili ona lelei lea,” na faapea mai atili Solomona, “o [le] loto o [] e amio leaga, e tusa ia ma se mea faatauvaa.” (Faataoto 10:20) O mea e tautala i ai lē amiotonu e mamā—e pei o le ario e sili ona lelei, e saʻoloto mai i mea lē mamā. Ua moni lenei mea i auauna a Ieova a o latou tufaina atu le poto faasaoola o le Afioga a le Atua i isi. Ua aʻoaʻoina i latou e lo latou Aʻoaʻo Sili, o Ieova le Atua, ma ua ‘foai atu ia i latou le laulaufaiva o e ua aʻoaʻoina, ina ia latou iloa ona faamafanafana i se upu i le ua tigaina.’ (Isaia 30:20; 50:4) O le mea moni, o o latou laulaufaiva e pei o le ario e sili ona lelei a o tautala atu i upu moni o le Tusi Paia. Maʻeu le aogā pea o a latou upu i ē lotofaamaoni na i lo le mea o loo mafaufau i ai le tagata amioleaga! Seʻi o tatou filigā e tautatala atu e faatatau i le Malo o le Atua ma galuega ofoofogia a le Atua.

O le tagata amiotonu o se faamanuiaga iā i latou o loo latou faatasi. “O laugutu o lē amiotonu e fagaina aʻi le toatele,” na faaauau Solomona e faapea, “a o e valelea, e oti i latou ina ua leai se mafaufau.”Faataoto 10:21.

E faapefea e ‘lē amiotonu ona fagaina le toatele’? O le upu Eperu o loo faaaogāina i inei o loo aumaia ai le manatu o le “galuega faaleoleo mamoe.” O loo tauaveina ai le manatu o le taʻitaʻiina faapea ai ma le tausia, e pei lava ona faia ai e se leoleo mamoe o aso anamua i le tausia o ana mamoe. (1 Samuelu 16:11; Salamo 23:1-3; Pese a Solomona 1:7) O le tagata amiotonu e na te taʻitaʻi ma taʻimuaina isi i le ala o le amiotonu, o ana upu e maua ai aogā e i latou o ē faalogologo atu iā te ia. O le iʻuga, e ola fiafia ai, e sili atu ona faamalieina o latou olaga, ma e ono oo ai ina mauaina le ola e faavavau.

Ae, faapefea i latou e vālea? O le valea, ua faaalia ai le leai o se uunaʻiga lelei po o se manatu mamafa e faatatau i āuga o lona ala. O lenā tagata e na te faia po o le ā lava le mea e manaʻo i ai e fai e aunoa ma se mafaufau i iʻuga e oo i ai. O lea ua mafatia ai i tulaga lē lelei o ana gaoioiga. A o fesoasoani le tagata amiotonu ina ia tausia isi ina ia ola, o le tagata valea e oo lava iā te ia e lē mafai ona tausia o ia ina ia ola.

Ia ʻAlofia Amioga e Lē Taupulea

O uiga o se tagata e masani lava ona iloaina i mea e manaʻo i ai ma mea e lē manaʻo i ai. O le taʻua o lenei mea moni, ua faapea mai ai le tupu o Isaraelu: “E pei ona fai ma mea e ʻataʻata ai le vale ina ua fai mea leaga [“amioga lē taupulea,” NW ]; e faapea foi le poto i le tagata mafaufau.”Faataoto 10:23.

Ua vaai nisi i amioga e lē taupulea o se mausa po o se taaloga, ma auai atu i ai tau lava mo le mauaina ai o le “fiafia.” E lē manatu na tagata i le Atua faapea o ia o loo latou tali atu uma i ai, ma ua latou lē mananaʻo e iloaina le sesē o o latou ala. (Roma 14:12) Ua oo ina leaga o latou mafaufauga i le tulaga o le mafaufau faapea e lē o iloa e le Atua a latou mea sesē o loo fai. E ala i a latou gaoioiga, ua latou faapea mai ai: “E leai se [Ieova].” (Salamo 14:1-3; Isaia 29:15, 16) Pagā le valea!

O le tagata e faautauta, i le isi itu, e iloa faapea o le amio lē taupulea e lē o se mausa. Ua ia iloa faapea e lē fiafia i ai le Atua ma e mafai ona faaleagaina ai le faiā a se tagata ma ia. O na amioga e valea auā e faoa ai mai tagata le faaaloalogia o i latou lava, e faaleagaina ai faaipoipoga, e faaleagaina ai le mafaufau ma le tino, ma e taʻitaʻiina atu ai i le mou atu o le naunau i mea faaleagaga. Ua lelei ai la lo tatou lafoaʻia o amioga leaga ae ati aʻe le naunau fiafia i le atamai e pei o le naunau fiafia atu i se tuafafine pele.—Faataoto 7:4.

Fau Aʻe i le Faavae Saʻo

O le faasino atu i le tāua o le fau aʻe o le olaga o se tasi i le faavae saʻo, na taʻua ai e Solomona e faapea: “O le mea e mataʻu i ai lē amio leaga, e oo lava lea ia te ia; a o le manao o e amiotonu, e foaiina mai lava lea. E pei ona mavae atu o le asiosio, ua faapea foi le ua amio leaga ona leai; a o lē amiotonu, ua i ai faavae e faavavau.”Faataoto 10:24, 25.

O le tagata amioleaga e ono māfua ai le fefefe tele o isi. Ae peitaʻi, o le iʻuga, o le mea na ia fefe i ai ua oo ina tupu iā te ia. O le leai o se faavae i mataupu silisili amiotonu, ua pei ai o ia o se fale e lē malosi lea e paʻū i se matagi e matuā malosi. E paʻūgofie i omiga. Ae i le isi itu, o le tagata amiotonu e pei o le tamāloa o lē na gaoioi e ōgatusa ma fetalaiga a Iesu. O ia o “le tagata poto, ua na faia lona fale i luga o le papa.” “Ona,” e pei ona fetalai mai ai Iesu, “to mai lea o uaga, ua oo mai foi tafega, ua agi mai foi o matagi, ua pesi mai i lea fale, a e lei paū lava ia; auā ua faavaeina i luga o le papa.” (Mataio 7:24, 25) O lenā tagata e mautū lelei—o ona manatu ma gaoioiga e matuā faavae mautū i mataupu silisili faale-Atua.

A o leʻi oo tele atu i le faaeseesega o le amioleaga ma le amiotonu, na faapuupuu mai e le tupu poto se lapataʻiga ae e matuā tāua lava. Ua ia faapea mai: “E pei o le vineta i nifo, e pei o le asu foi i mata, e faapea le paie i e ua auina o ia.” (Faataoto 10:26) E avea le vineta ma mea e magiagia ai nifo. O le aseta oona o loo iai e aumaia ai se tofo e oona i le gutu ma e māfua ai ona lagonaina e se tasi le magiagia o ona nifo. O le asu e tigā ai mata. O lea la, po o ai lava e na te faafaigaluegaina po o le faaaogāina o se tagata paiē e fai ma ona sui, e oo ina avea ai lea tagata ma faatigā ma pagatia i le maumau ai o ana tupe.

“O le Ala o Ieova o le Malosi Lea”

Ua faaauau le tupu o Isaraelu: “O le mataʻu ia Ieova e faalevaleva ai aso; a o tausaga o e amio leaga, e faaitiitiina ia. O le faamoemoe o e amiotonu o le olioli lea; a o le faatuatuaga o e amio leaga, e iu vale lea.”Faataoto 10:27, 28.

O le tagata amiotonu o loo taʻitaʻiina e le mataʻu faale-Atua ma taumafai e faafiafiaina Ieova e ala i ona manatu, i upu, ma ana gaoioiga. E tausia o ia e le Atua ma faataunuuina ona faamoemoega amiotonu. Peitaʻi, o le tagata amioleaga e ola i se olaga e lē faale-Atua. O ona faamoemoega atonu i nisi o taimi e foliga mai o loo faataunuuina ae ua na o sina taimi puupuu, auā o ona aso e masani lava ona faapuupuu i sauāga po o maʻi e māfua mai i le auala o lona olaga na ola ai. I le aso o lona oti ua lē aogā ona faamoemoega uma.—Faataoto 11:7.

“O le ala o Ieova o le malosi lea i e ua sao a latou amio,” o upu ia a Solomona, “a o le malaia i e fai amio leaga.” (Faataoto 10:29) O ala o Ieova i inei o loo faasino atu, e lē i le ala o le ola lea e tatau ona tatou savavali ai, ae o ala o le Atua e feutagaʻi ai ma tagata. “O le Papa, e sao lava lana galuega,” o le faamatalaga lea a Mose, “auā e tonu ona ala uma lava.” (Teuteronome 32:4) O ala tonu o le Atua o lona uiga o le saogalemu mo ē amiotonu a o le malaia i ē fai amioleaga.

Maʻeu se malosi ua faamautinoa mai e Ieova mo ona tagata! “O le ua amiotonu e le faagaeetia lava o ia e faavavau; a o e amio leaga, e le mau i latou i le nuu. O le gutu o lē amiotonu e fua mai ai le poto; a o le laulaufaiva faapiopio, e vavaeeseina lea. O laugutu o lē amiotonu ua iloa ia o mea mālie; a o gutu o e amio leaga, e faapiopio ia.”Faataoto 10:30-32.

O le tagata amiotonu e mautinoa e oo i le lelei ma ua faamanuiaina ona o le savali i le ala amiotonu. O le mea moni, “o le faamanuia a Ieova, o lea e faatamaoaiga aʻi; na te le faaopoopo i ai se tiga.” (Faataoto 10:22) O lea, seʻi o tatou matuā faamautinoaina pea lo tatou gaoioi e ōgatusa ma mataupu silisili faale-Atua. Ia tatou taofiofi foʻi i o tatou laugutu ma faaaogā o tatou laulaufaiva e aʻoaʻoina ai isi i upu moni faasaoola o Afioga a le Atua ma taʻitaʻia ai i latou i ala o le amiotonu.

[Faamatalaga pito i lalo]

^ pala. 3 Mo le talanoaina auʻiliʻili o le Faataoto 10:1-14, tagaʻi i Le Olomatamata o Iulai 15, 2001, itulau e 24-27.

[Ata i le itulau 26]

O le laulaufaiva e mafai ona pei o le “ario e sili ona lelei”